• Sonuç bulunamadı

4. BULGULAR

4.2 Sera Denemesi

4.2.8 Sera koşullarında nohut çeşitlerinin demir, bakır, çinko ve mangan

4.2.8 Sera koşullarında nohut çeşitlerinin demir, bakır, çinko ve mangan

çeşitler arasında Fe konsantrasyonları bakımından her iki yılda da farklılıklar görülmüştür (Şekil 4.30 ve 4.31, Ek 1.16 ve 1.18). 2007 yılında Gökçe, Sarı ve ILC-195 çeşitlerinin Fe konsantrasyonlarında kuraklık nedeniyle oluşan farklılıkların önemli olmadığı belirlenmiştir. Kuraklık uygulaması Akçin, Küsmen, Canıtez-87, Menemen-92 ve Aydın-92 çeşitlerinde Fe konsantrasyonunun önemli oranda artmasına sebep olmuştur. Buna karşılık Uzunlu-99, Er-99 ve İzmir-92 çeşitlerinin Fe konsantrasyonu ise kuraklık nedeniyle önemli oranda azalmıştır.

0 20 40 60 80 100 120 140

Fe Konsantrasyonu, mg kg-1

0.00 0.02 0.04 0.06 0.08 0.10 0.12 0.14 0.16 0.18 0.20

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Fe Alımı, mg bitki-1

Şekil 4.31 2008 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin demir (Fe) konsantrasyonları ve alımları

2008 yılında yürütülen sera denemesinde ise Akçin, Küsmen, Canıtez-87, Menemen-92, Gökçe, Sarı ve İzmir-92 çeşitlerinin Fe konsantrasyonunda önemli oranda artış olduğu

belirlenmiştir. Buna karşılık kuraklık uygulaması Er-99 ve ILC-195 çeşitlerinde Fe konsantrasyonunun önemli düzeyde azalmasına sebep olmuştur.

Çeşitlerin Fe alımları değerlendirildiğinde de her iki yılın sera denemelerinde nohut çeşitlerinin Fe alımları üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01) (Şekil 4.30 ve 4.31, Çizelge 4.17 ve 4.18). 2007 yılı sera denemesinde sulu koşullara göre kuru koşullarda bütün çeşitlerin Fe alımları önemli oranda azalmıştır. Uzunlu-99, Er-99, ILC-195 ve İzmir-92 çeşitlerinin Fe alımı kurak koşullarda diğer çeşitlere oranla daha fazla azalmıştır. Bu çeşitleri sırasıyla Gökçe, Küsmen, Sarı, Aydın-92 ve Akçin çeşitleri izlemiştir. Canıtez-87 ve Menemen-92 çeşitlerinin Fe alımlarındaki azalmanın oranı ise tüm çeşitlerle karşılaştırıldığında çok daha düşük olmuştur.

2008 yılında yürütülen sera denemesinde ise gerek sulu gerekse kuru koşullarda Fe alımları bakımında çeşitler arasında farklılıklar olduğu görülmüştür. Kuraklık uygulaması Gökçe, Sarı, Menemen-92 ve İzmir-92 çeşitleri dışında diğer çeşitlerde Fe alımlarının önemli oranda azalmasına sebep olmuştur. Sulu koşullara göre kuru koşullarda Uzunlu-99, Er-99 ve ILC-195 çeşitlerinin Fe alımı diğer çeşitlere oranla daha fazla azalmıştır. Bununla birlikte 2007 yılına göre 2008 yılı sera denemesinde kuraklığa bağlı olarak çeşitlerin Fe alımlarındaki azalmanın oranı daha düşük olmuştur.

2007 yılı sera denemesi sonuçlarına göre nohut çeşitlerinin Cu konsantrasyonu üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmuştur (p<0.05). Bakır konsantrasyonları bakımından sulu ve kuru koşullarda çeşitler arasında farklılıklar olduğu görülmüştür (Şekil 4.32 ve Ek 1.16). Kuraklık uygulaması Uzunlu-99 hariç bütün çeşitlerde Cu konsantrasyonunun önemli oranda artmasına sebep olmuştur.

Bununla birlikte sulu koşullara göre kuru koşullarda Küsmen, Canıtez-87, ILC-195 ve Aydın-92 çeşitlerinin Cu konsantrasyonu diğerlerine oranla daha fazla artmıştır. Bu çeşitleri sırasıyla Akçin, Menemen-92, Sarı ve İzmir-92 çeşitleri izlemiştir. Kuraklık nedeniyle Er-99 ve Gökçe çeşitlerinin Cu konsantrasyonundaki artışın diğer çeşitlere oranla düşük olduğu belirlenmiştir. Aynı yıl nohut çeşitlerinin Cu alımları üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01) (Şekil 4.32 ve

Ek 1.17). Bütün çeşitlerin Cu alımları kuraklığın etkisiyle önemli oranda azalmıştır.

Sulu koşullara göre kuru koşullarda Akçin, Küsmen, Uzunlu-99, Er-99, Menemen-92 ve İzmir-92 çeşitlerinin Cu alımları diğer çeşitlere oranla daha fazla azalmıştır.

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18

Cu Konsantrasyonu, mg kg-1

Sulu Kuru

0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 14.0 16.0

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Cu Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.32 2007 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin bakır (Cu) konsantrasyonları ve alımları

2008 yılında yürütülen sera denemesinde nohut çeşitlerinin Cu konsantrasyonu üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmamıştır. Kuraklık uygulamasının da çeşitlerin Cu konsantrasyonları üzerine önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir (Ek 1.18). Aynı yıl nohut çeşitlerinin Cu alımları üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmamıştır (Ek 1.19). Çeşitlerin ortalama Cu alımları kuraklık uygulaması sonucu önemli düzeyde azalmıştır (p<0.01) (Şekil 4.33).

Sulu koşullarda çeşitlerin Cu alımı ortalama 10.25 µg bitki-1 iken, bu değer kuru koşullarda 5.89 µg bitki-1’ye düşmüştür. Ayrıca Akçin, Canıtez-87 ve Gökçe çeşitlerinin Cu alımlarının kuraklıktan etkilenmediği ve özellikle Sarı çeşidinin Cu alımında azalmanın ise kuru koşullarda diğer çeşitlere göre daha fazla olduğu görülmüştür.

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Cu Konsantrasyonu, mg kg-1

0 5 10 15 20 25 30

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Cu Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.33 2008 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin bakır (Cu) konsantrasyonları ve alımları

Nohut çeşitlerinin Zn durumları incelendiğinde; her iki yılın sera denemelerinde de nohut çeşitlerinin Zn konsantrasyonları ve alımları üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun önemli bir etkisinin olmadığı belirlenmiştir. 2007 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda Zn konsantrasyonları bakımından çeşitler arasında bazı farklılıklar görülse de bütün çeşitlerin ortalama Zn konsantrasyonları kuraklık

uygulamasına bağlı olarak önemli oranda artmıştır (p<0.01) (Şekil 4.34 ve Ek 1.16).

Sulu koşullarda yetiştirilen çeşitlerin Zn konsantrasyonu ortalama olarak 8.71 mg kg-1 iken, kuru koşullarda bu değer 28.27 mg kg-1’a yükselmiştir.

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Zn Konsantrasyonu, mg kg-1

Sulu Kuru

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Zn Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.34 2007 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin çinko (Zn) konsantrasyonları ve alımları

2008 yılında yürütülen sera denemesinde de kuraklığa bağlı olarak Uzunlu-99 hariç tüm çeşitlerin Zn konsantrasyonunda önemli oranda artış olduğu görülmüştür (p<0.01) (Şekil 4.35 ve Ek 1.18). Sulu koşullarda yetiştirilen çeşitlerin Zn konsantrasyonu ortalama 5.79 mg kg-1 iken, kuru koşullarda bu değer 8.18 mg kg-1’a yükselmiştir.

Bununla birlikte 2007 yılına göre 2008 yılında kuraklığa bağlı olarak çeşitlerin Zn konsantrasyonundaki artış daha az olmuştur.

0 2 4 6 8 10 12

Zn Konsantrasyonu, mg kg-1

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Zn Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.35 2008 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin çinko (Zn) konsantrasyonları ve alımları

Yürütülen sera denemelerinde çeşitlerin Zn konsantrasyonunda olduğu gibi her iki yılda da çeşitlerin Zn alımları arasında sulu ve kuru koşullarda bazı farklılıklar görülse de kuraklık uygulaması Zn alımları bakımından çeşitlerin genel ortalamasında azalmaya neden olmuştur (p<0.01) (Ek 1.17 ve 1.19). 2007 yılında sulu koşullarda çeşitlerin Zn alımı ortalama 9.57 µg bitki-1 iken, kuru koşullarda bu değer 7.68 µg bitki-1’ye, 2008 yılında da 8.71 µg bitki-1’den 6.71 µg bitki-1 ye düşmüştür.

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Mn Konsantrasyonu, mg kg-1

Sulu Kuru

0 20 40 60 80 100

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Mn Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.36 2007 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin mangan (Mn) konsantrasyonları ve alımları

2007 ve 2008 yıllarında yürütülen sera denemelerinde nohut çeşitlerinin Mn konsantrasyonu üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Mangan konsantrasyonları bakımından gerek sulu gerekse kuru koşullarda bazı çeşitler arasında her iki yılda da farklılıklar görülmüştür (Şekil 4.36 ve 4.37, Ek 1.16 ve 1.18). 2007 yılında çeşitlerin Mn konsantrasyonları incelendiğinde; kuraklık uygulaması sonucu Gökçe, Er-99 ve Aydın-92 hariç diğer çeşitlerin Mn konsantrasyonu arasında önemli farklılıklar belirlenmiştir. Kuraklığa bağlı olarak Akçin, Küsmen, Canıtez-87, Uzunlu-99, Menemen-92 ve İzmir-92 çeşitlerinin Mn konsantrasyonunda önemli oranda azalma gözlenirken Sarı ve ILC-195 çeşitlerinin Mn konsantrasyonunda önemli düzeyde artış olduğu belirlenmiştir (Şekil 4.36).

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Mn Konsantrasyonu, mg kg-1

0 20 40 60 80 100 120

Akçin Küsmen Canıtez-87 Gökçe Sarı Uzunlu-99 Er-99 ILC-195 Menemen-92 İzmir-92 Aydın-92

Mn Alımı, µg bitki-1

Şekil 4.37 2008 yılı sera denemesinde sulu ve kuru koşullarda yetiştirilen nohut çeşitlerinin mangan (Mn) konsantrasyonları ve alımları

2008 yılında yürütülen sera denemesinde Mn konsantrasyonları bakımından Akçin, Uzunlu-99 ve Er-99 çeşitleri dışında diğer çeşitler arasında gerek sulu gerekse kuru koşullarda oluşan önemli farklılıklar belirlenmiştir. 2007 yılından farklı olarak 2008 yılında uygulanan kuraklık stresi Sarı ve ILC-195 çeşitlerinin Mn konsantrasyonunda azalmaya sebep olmuştur. Buna karşılık kuraklık uygulaması sonucu Küsmen, Canıtez-87, Gökçe, Menemen-92, İzmir-92 ve Aydın-92 çeşitlerinin Mn konsantrasyonunda ise artış olduğu bulunmuştur (Şekil 4.37).

2007 ve 2008 yıllarında yürütülen sera denemelerinde nohut çeşitlerinin Mn alımları üzerine uygulama x çeşit interaksiyonunun etkisi önemli bulunmuştur (p<0.01). Her iki

yılda yürütülen sera denemelerinde de Mn alımları bakımından çeşitler arasında sulu ve kuru koşullarda önemli farklılıklar olduğu görülmüştür (Şekil 4.36 ve 4.37, Ek 1.17 ve 1.19). Sulu koşullara göre kuru koşullarda bütün çeşitlerin Mn alımları her iki yılda da önemli oranda azalmıştır. Bununla birlikte 2007 yılına göre 2008 yılında kuraklığa bağlı olarak çeşitlerin Mn alımlarındaki azalmaların oranı daha düşük olmuştur.

2007 yılında kuraklığın etkisiyle Akçin, Canıtez-87, Uzunlu-99, Er-99, Menemen-92, İzmir-92 ve Aydın-92 çeşitlerinin Mn alımları diğer çeşitlere oranla daha fazla azalmıştır. 2008 yılında yürütülen sera denemesinde de kuraklık uygulaması Akçin, Uzunlu-99, İzmir-92, Aydın-92 ve Sarı çeşitlerinde Mn alımının diğer çeşitlere oranla daha fazla azalmasına sebep olmuştur.