ETO sektöründe uygulanabilirliği

Geleneksel MRP sistemleri ETO ürünleri üreten şirketlerin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamamaktadır. MRP sistemleri fonksiyonlarını yerine getirmek için önceden belirlenmiş sabit veriye ihtiyaç duyarlar; değişim gerektiği zaman kullanışsız bir sisteme dönüşmektedir. ETO sektöründe değişim gerekliliklerinin çizelgelemesi oldukça karmaşık bir fonksiyondur. ETO şirketlerinde üretim yüklemelerinin sürekli değişkenlik göstermesinden dolayı kapasite çizelgeleme mutlaka bulunması gereken bir fonksiyondur. Çoğu MRP sistemi bu fonksiyonu ihtiva etmemektedir. Özellikle üretim zamanlarının düşürülmesi gerekliliğinin varolduğu rekabet ortamında, MRP sistemlerinin kusurları şirketlerin yeteneklerine engel olabilmektedir [7].

MRP sistemlerinin ETO üretiminde eksik kaldığı noktalar mevcuttur. Oluşturulan birçok yeni yaklaşım, ETO süreçlerinde MRP sistemlerinin geliştirilmesini ve spesifik problemlere çözüm yaratabilmek için birkaç fonksiyonun daha eklenmesini öngörmüştür. MRP sistemlerinin ETO süreçlerindeki eksik yönleri ve bu yönleri düzeltmek için uygulanması gereken sistemler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:

 Malzeme Listeleri (Bills of Material Structures – BOMs): ETO süreçlerinde, müşteri ile anlaşma sağlanıp kontrat imzalanmasıyla paralel başlayan üretim planlama süreçleriyle eş zamanlı malzeme tedariğinin başlaması zorunluluğu mevcuttur. Fakat ETO üretimlerinde malzeme listeleri kontratın başında tam anlamıyla tanımlanmaz; MRP sistemleri ise ürün dizaynı veya spesifik parçalar tanımlanmadan malzeme listelerini kullanamaz. MRP sistemin bu handikapını önlemek için bazı şirketler kendi metodlarını geliştirmişlerdir, böylece planlama, mühendislik ve üretim işlevleri ürünler hala tasarımlanırken başlatılabilmektedir. Fakat oluşturulan metodların entegre edilmemesi veri tutulmasını zorlaştırmaktadır.

Bu yüzden MRP sistemlerinde Malzeme Listeleri, mühendislik faaliyetlerinin yapılmasına ve kısmi bilginin sağlanmasına elverişli hazırlanmalıdır. Böylece bazı komponentler mühendislik, satınalma ve üretim emirleri diğerleri henüz tanımlanırken verilebilir.

 Sınırlı Kapasite Planlaması (Finite Capacity Planning – FCP): Sınırlı kapasite planlaması genellikle Ana üretim çizelgesi oluşturuldıktan ve iş emirleri

50

oluşturulduktan sonra kullanılır. ETO sektörü için Kapasite planlamasının MRP sistemine entegre edilmesi zorunludur.

Sınırlı Kapasite Planlaması sistemi mutlaka planlama sistemine entegre edilmelidir. Her üründeki iş değişkenliği ve mühendislik ile üretim fonksiyonları arasındaki ayırım yüzünden kapasite planlaması zorunludur. Sistem kısmi veri ile idare edilmek için kapasite planlamasına izin vermek durumundadır.

 Mühendislik aktivitelerinin çizelgelenmesi; ETO üretimlerinde her kontratta üretilmesi anlaşılan ürünün farklılık göstermesinden dolayı, süreç için gerekli mühendislik aktiviteleri kabaca bilinse de süreç planlarının kesinleştirilememsine sebep olmaktadır. MRP sistemlerinde aktivitelerin çizelgelenmesi için sürekli yararlı bilgi mevcuttur. Mühendislik aktiviteleri de üretim aktiviteleri gibi çizelgelenmelidir. Aslında üretim ve mühendislik süreçleri tek bir süreç planı gibi programlanmalıdır. ETO süreçlerinde mühendislik aktivitelerinin Sınırlı Kapasite Planlamasının bir arçası olarak görülme zorunluluğu vardır.

 MRP sistemleri ürün spesifikasyonlarının geliştirilebilmesi için aktivitelerin dinamik çizelgelemesine izin vermelidir. Dinamik çizelgeleme üretim hücreleri ve/veya iş istasyonları seviyesinde çizelgelerin oluşturulmasına olanak tanımalıdır. Bu durum çizelgelerin bilginin durağan olduğu noktada oluşturulmasını sağlar ve detaylı çizelgeler için harcanan çabayı en azlar.

 Entegre Üretim Bilgi Sistemi (Integrated Manufacturing Information System – IMIS); Entegre Üretim Bilgi Sistemi üretim kararlarına ait bütün bilgiyi ihtiva eder. Sistemdeki veri transferi bir veritabanı yönetim sistemi tarafından yönetilir. Sistemin anahtarı, üretim aktiviteleri kontrolü, planlama ve çizelgeleme için gerekli gerçek zamanlı bilgiyi içeren canlı bilgi sistemidir. Canlı bilgi sistemi için atölye verisi veri toplamı sistemi tarafından sağlanır. Karar destek sistemi ise yöneticilerin aktiviteleri analiz edebilmesi, sistem kısıtlarını anlayabilmesi ve plan ve çizelgeler oluşturabilmesi için yardımcı ara setleridir. Şekil 4.2’de entegre üretim bilgi sisteminin alt bileşenleri gösterilmiştir.

Şekil 4.2 : Entegre üretim bilgi sistemi [7].

Gerçek zamanlı atölye bilgisinin MRP sisteminden elde edilmesi oldukça güçtür. Bu yüzden geçerli ve tam zamanlı bilginin elde edilebilmesi için ETO süreçlerinde Entegre Üretim Bilgi Sistemi oluşturulmalıdır. Bu sistemle yöneticiler kararlarını daha “bilgili” şekilde verebilir ve MRP fonksiyonları daha kolaylıkla yürütülebilinir.  MRP sistem aktiviteleri proje veya kontrat bazında yürütülmelidir. MRP

sistemleri değişiklikleri malzeme listeleriyle, süreç planlarıyla, tedarikçi spesifikasyonlarıyla ve üretim bilgisiyle tüm satınalmalar ve aktivitelerin kontrat tabanlı olduğu sistemlerdeki gibi uzlaştırmak zorundadır. ETO sektörü için geliştirilmiş MRP yapısı Şekil 4.3’de gösterilmiştir [7].

ETO süreçlerinde, tüm prosesisin etkinliğinin 6 alt prosesin (ürün konfigüresyonu, ana üretim planlaması, tasarım planlaması, proje gereksinimleri planlaması, atölye planlaması, montaj planlaması) verimliliğiyle ölçülmesi öngörülmüştür. Bu varsayımla; yapılan çalışmada klasik MRP II tabanlı bir üretim planlama sistemi üzerine ürün konfigürasyonu, tasarım planlama, proje gereksinimleri planlaması, montaj çizelgelemesi gibi fonksiyonlar eklenerek, ETO süreçleri için yeni bir üretim planlama ve çizelgeleme referans modeli oluşturulmuştur (Şekil 4.4). Bu modelin amacı; tasarım planlama, üretim ve montaj süreçlerine gönderilen parçaların doğru montaj sırasında aktarılmasıdır. Model sunduğu montaj çizelgesinin yönlendirdiği geriye doğru çizelgeleme mantığıyla, öncelikle atölye seviyesinde sonra da tasarım çizelgesindeki öncelikler belirlenir. Siparişin kabul anından itibaren uygulanan bu referans model, tasarım, üretim ve montaj aşamalarında eşzamanlı olarak varolan yüklemenin ve kapasitenin izlenmesi olanağı sağlamaktadır [9].

MRP II Sistemi Veri Toplama Sistemi Güncel Bilgi Sistemi Karar Destek Sistemi Referans Veritabanı Veritabanı Yönetimi Sistemi

52

Şekil 4.3 : ETO sektörü için geliştirilmiş MRP yapısı [7].

Şekil 4.4 : Entegre planlama modeli [9].

Üretim Planlama

Ana Üretim Çizelgeleme

Sınırlı Kapasite Çizelgeleme MRP Talep Yönetimi Üretim Sipariş Çizelgelemesi Atölye Detaylı Çizelgelemesi Satınalma Sipariş Çizelgelemesi Mühendislik Sipariş Salınması Konfigürasyon Mühendislik Çizelgelemesi Orjinal Dizayn Çizelgelemesi Entegre Üretim Bilgi Sistemi Son montaj çizelgesi Montaj Kapasitesi Fabrika Kapasitesi Atölye Çizelgesi Dizayn Kapasitesi Dizayn Fonksiyon Çizelgesi Mevcut Fabrika Yüklemesi Mevcut Dizayn Yüklemesi Dizayn Planı Üretim Planı Montaj Planı Üretim mantığı

4.2 Kurumsal Kaynak Planlaması ve ETO Sektöründe Uygulanabilirliği