Hata Sayısı

2.1. Tepki Süresi

Daha önce tanımlarda da belirtildiği gibi tepki süresi araştırmaya katılan çocukların Kansas Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar İçin Düşüncelilik İçtepisellik (KOÖDÇDİ) ölçeğinin her bir aşamasını cevaplamaya başladıkları andan itibaren doğru veya yanlış ilk cevabı verinceye kadar geçen süreyi saniye cinsinden ifade etmektedir.

2.2. Hata Sayısı

Hata sayısı araştırmaya katılan çocukların Kansas Okul Öncesi Dönemdeki Çocuklar İçin Düşüncelilik İçtepisellik (KOÖDÇDİ) ölçeğinin her bir aşamasında

doğru cevabı buluncaya kadar verdikleri yanlış cevapların toplamını ifade etmektedir.

Ölçeğin alt boyutları arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Ölçekten alınan puanlara göre tepki süresi arttıkça hata sayısının azalması; tepki süresi azaldıkça da hata sayısının artması beklenmektedir.

Ölçek, 10 farklı şekilden oluşmaktadır. Bu şekiller; güneş, kürek, elma, düdük, zil, inek, eldiven, uçak, kedi, kaz resimleridir. Bu şekillerden her biri bir sayfada gösterilirken; karşı sayfada ise gösterilen şekle benzer çizilmiş o şeklin yanlış formları ve bunların arasına gizlenmiş doğru şekil bulunmaktadır. Ölçekte çocuklardan gösterilen şeklin aynısını karşı sayfadaki şekiller arasından bulması istenmektedir. Ayrıca bu 10 şekilden önce çocuklara testin nasıl çözüleceği ile ilgili bilgi veren 5 örnek şekil bulunmaktadır Araştırmacı tarafından çocukla birlikte önce 5 örnek şekil üzerinde çalışılmış, daha sonra ölçeğin uygulamasına geçilmiştir. Uygulamada ölçekte yer alan şekiller sırayla gösterilmiştir. Araştırmacı tarafından “Bak Ahmet bu sayfada bir top var bu topun aynısı olan topu senin önündeki sayfada yer alan top çizimleri içinden bul ve göster” talimatı verilir verilmez kronometreye basılmış ve çocuğun ilk verdiği cevap süresi daha önceden çocuğun adına düzenlenmiş olan bir kâğıda not edilmiştir. Eğer verdiği yanıt doğru değilse yanlış cevap olduğu söylenip doğru cevabı bulması için yeniden teşvik edilmiştir. Doğru yanıtı verene kadar yaptığı hataların sayısı da bu arada cevap kâğıdına yazılmıştır. Ancak yanlış cevaptan sonra tekrar süreye bakılmamıştır. Her şekil için doğru veya yanlış sadece ilk cevap verme süresi kaydedilmiştir.10 şekil bir oturumda tamamlanmıştır. Her çocuğun ölçekten elde ettiği toplam tepki süresi (cevap verme süresi) ve hata sayısı ayrı ayrı toplanmıştır. Ölçek uygulaması araştırmacı tarafından her çocukla bireysel olarak sessiz bir odada gerçekleştirilmiştir. Her çocuk için uygulama yaklaşık olarak 10–15 dakika sürmüştür.

KRISP Ölçeğinin Güvenirliği

“Kansas Okulöncesi Dönemdeki Çocuklar İçin Düşüncelilik Ölçeği, KOÖDÇDİ” nin güvenirliği, iç tutarlılık, testin aralıklı tekrarı ve gözlemciler arası tutarlılık ölçütlerine göre incelenmiştir.

İç Tutarlılık

KOÖDÇDİ ölçeğinin iç tutarlılık güvenirliği, Cronbach’ın Alpha katsayısı kullanılarak araştırılmıştır. Alpha katsayısını hesaplamak için, Erzurum İl Milli eğitim Müdürlüğü’ne bağlı okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 5–6 yaş grubu toplam 300 çocuktan veri toplanmıştır. Yapılan istatistiksel değerlendirmeler sonucunda KOÖDÇDİ ölçeği için Alpha (α) .80 olarak bulunmuştur. Bu katsayı, ölçeğin güvenli olduğunu ve sonuçların güvenle kullanılabileceğini göstermektedir.

Testin Aralıklı Tekrarı

Testin güvenirliğinin bir diğer göstergesi olarak, test tekrar test güvenirliği incelenmiştir. Bu amaçla Konya il merkezinde okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 5–6 yaş grubu 303 kişilik bir çalışma grubu seçilmiş ve ölçek iki hafta ara ile iki kez uygulanmış ve iki uygulama puanları arasındaki Pearson korelasyon katsayısı incelenmiştir. Ölçek için hata sayısı r=0.74; tepki süresi r=0.89 bulunmuştur. Aynı grup üzerindeki iki ayrı uygulama sonuçları arasında pozitif yönde anlamlı p<.01 düzeyde ilişki gözlenmiştir. Bu değer, KOÖDÇDİ ölçeğinin “Testin Aralıklı Tekrarı” güvenirlik ölçütünü karşılar niteliktedir.

Gözlemciler Arası Tutarlılık

Ölçeğin puanlayıcı güvenirliği için Konya’da okulöncesi eğitime devam eden 6 yaş grubu 30 öğrenci ile iki ayrı gözlemci tarafından yapılmıştır. Öğrencilerin B formuna yönelik tepki süresini değerlendirmede iki gözlemci arasında korelasyon r=0.83 bulunurken, hata sayısında r=0.78 bulunmuştur. Verilen katsayıların büyüklüğü, puanlayıcılar arası uyum için yeterlidir.

KOÖDÇDİ Ölçeğinin Geçerliliği

KOÖDÇDİ ölçeğinin geçerlilik çalışmasında, içerik (muhteva) geçerliliği ölçütü ile ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek amacıyla “Testi Yarılama Yöntemi” temel alınmıştır.

İçerik (Muhteva) Geçerliliği

Ölçek, içerik (muhteva) geçerliliği için uzman görüşüne sunulmuştur. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Rehberlik ve Psikolojik Danışma ve Özel Eğitim alanında doktorasını yapmış olan üç uzmanın görüşüne sunulmuştur. Uzmanlar ölçeğin Türkiye’de kullanılabileceği ile ilgili olumlu görüşlerini bildirmişlerdir. Uzman görüşleri arasındaki yüksek tutarlılık, bu ölçeğin geçerliliği için bir kanıt olarak değerlendirilmiştir.

Yapı Geçerliliği

Ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek için testi yarılama yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçla, Konya il merkezinde okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 5–6 yaş grubu 303 kişilik bir örneklem grubundan veri toplamıştır. “Testi Yarılama Yöntemi”yle Sperman Brown formülüyle hesaplanan, korelasyon katsayısı; tepki süresi için r=.85, hata sayısı için r=.71 bulunmuştur.

KOÖDÇDİ Ölçeğinin Puanlanması

Araştırmaya katılan çocukların yavaş doğrucu (reflektif) veya hızlı yanlışçı (impulsif) bir bilişsel tempoya sahip olup olmadığını belirlemek için Wright (1971) tarafından geliştiren KOÖDÇDİ ölçeği kullanılmıştır. Ölçek 10 şekilden oluşmaktadır ve çocuklardan gösterilen şeklin aynısını karşı sayfada göstermesi istenmektedir. Çocukların sorulan her şeklin aynısını diğer sayfada göstermesine kadar olan ilk cevap süresi tepki süresi olarak, kronometre tutularak kaydedilmektedir. Çocukların gösterdiği şekil yanlış olduğunda çizimlere tekrar bakması ve doğru cevabı bulmaya çalışması istenmektedir. Çocukların doğru cevabı buluncaya kadar gösterdiği yanlış cevaplar işaretlenir ve bu yanlış cevaplar da o çocuğun hata sayısı olarak hesaplanır. Tüm şekiller gösterildikten sonra çocukların her şekle ait tepki süresi ve hata sayısı hesaplanarak toplanır. Her çocuk için ölçeğin öntest ve sontest uygulamasından sonra KOÖDÇDİ ölçeği, tepki süresi ve hata sayısı ayrı ayrı hesaplanmıştır. Ölçeğin alt boyutları arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Yani çocukların tepki süresi arttıkça hata sayısının azalması; tepki süresi azaldıkça da hata sayısının azalması beklenmektedir.

VERİLERİN TOPLANMASI VE ANALİZİ Verilerin Toplanması

Verileri toplamada kullanılan ölçeklerin uygulanmasından önce, gerekli izinlerin alınması için; Atatürk Üniversitesi Erzurum Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü’ne deneysel uygulama yapılabilecek okullar belirtilerek araştırmanın içeriğini özetleyen ve kullanılacak ölçeklerin örneklerinin eklendiği bir rapor, bir dilekçeyle sunulmuştur. Verilerin toplanması ve programın uygulanmasıyla ilgili resmi işlemler kurumca tamamlanmıştır.

Bu araştırma Erzurum Milli Eğitim müdürlüğü’ne bağlı Nene Hatun bağımsız anaokulunda gerçekleştirilmiştir. Resmi izinlerin alınmasından sonra ilgili okul müdürlüğüne gidilerek araştırma hakkında bilgi verilmiş ve deneysel araştırmanın okullarında yapılmak istendiği söylenmiştir. Okul müdürü Milli Eğitim müdürlüğü’nün izni dahilinde olmak şartıyla araştırmanın okullarında gerçekleştirilebileceğini belirtmiştir. Gerekli izinlerin alındığı belirtilmiş ve araştırmanın verilerinin toplanmasına başlanmıştır.

Bu araştırmada verilerin toplanması ve analizi aşağıda belirtilen şekilde yapılmıştır.