Sanat ve Eğlence Etkinlikleri

Getz (2008) sanat ve eğlence etkinliklerini konserler ve ödül törenleri olarak sıralamıştır.

Eurovision şarkı yarışması (Eurovision song contest) Avrupa Yayın Birliği (EBU) ‘nin her yıl Avrupa ülkeleri arasında düzenlediği dünyanın en ünlü ve uzun soluklu şarkı yarışmasıdır. Eurovision şarkı yarışması (ESC) 1955 yılında ortaya çıkmış ve ilk defa İsviçre’nin Lugana kentinde 1956 yılında Hollanda, İsviçre, Belçika, Almanya, Fransa, Lüksenburg ve İtalya’nın katılımıyla gerçekleşmiştir. 1961 yılında katılımcı sayısı 16’ya yükselmiş ve Avrupa ülkesi olmayan İsrail, Fas ve Türkiye de yarışmaya katılmıştır. 2009 yılında 42 ülke Eurovision şarkı yarışmasına katılacaktır (Ginsburgh, Noury, 2008: 42; www.wikipedia.org). Sanatsal etkinlikler ekonomik ve sosyal açıdan ev sahibi destinasyona büyük kazanımlar sağlamaktadır. 2001 yılında Kopenhag’da gerçekleşen yarışmayı Kopenang’da yarışma anında 38 bin katılımcı, dünya da ise birkaç yüz milyon seyirci izlemiştir (Ginsburgh, Noury, 2008: 43).

Akademi ödülleri, bilinen adıyla “Oscar Ödül Töreni” dünyada en bilinen film ödüllerinden biridir. Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi (Academy of Motion Picture Arts and Sciences) tarafından 1929’da Los Angeles’da verilmeye başlamıştır. Törenler yılda bir kez ve çoğunlukla Şubat ayında yapılmaktadır (tr.wikipedia.org).

Grammy ödülleri, Amerika kökenli müzik ödülleridir. Amerikan müzik endüstrisinde büyük bir öneme sahip Grammy Ödülleri, 1957’den bu yana organize edilmektedir. Düzenlendiği destinasyonda büyük ilgiyle karşılanan Grammy Ödül Töreni 108’den farklı kategoriyi ve 20’den fazla müzik türünü kapsamaktadır (tr.wikipedia.org).

2.2.3.2.4. İş ve Ticaret Etkinlikleri

Getz (2008) iş ve ticaret etkinliklerini “kongre ve fuarlar” olmak üzere iki grupta incelenmektedir.

Kongreler:

Kongre bir veya daha fazla günle sınırlandırılmış ve önceden kararlaştırılmış bir program çerçevesinde uzmanlık gerektiren bilimsel alanlarda veya meslek konularında, belirli bir konuda bilgi alışverişini amaçlayan ve özellikle toplanılan yerin dışından gelen kişilerin de katılımları ile meydana gelen bir toplantıdır (Çizel, 1999: 6). Kongre, “belirli bir konuda toplanılan, bilgi alışverişi amaçlı, kısa ve sınırlandırılmış zaman içinde gerçekleşen ve kesin bir program çerçevesinde gerçekleşen toplantılardır” şeklinde tanımlanmaktadır (Ekinci, 1989: 21).

Kongre turizmi ise genel olarak şu şekilde tanımlanmaktadır: “Kişilerin daimi konakladıkları veya çalıştıkları yerler dışında, uzmanlık gerektiren bilimsel alanlarda veya meslek kollarında, belirli bir konuda bilgi alışverişi yapmak amacı ile bir araya gelmelerinden ortaya çıkan seyahat, konaklama olayı ve ilişkilerinin tümüdür” (Karasu, 1990: 32). Kongreye şehir dışından katılan delege, kongre süresince konaklama, yeme- içme gibi ihtiyaçlarını konaklama işletmelerinde gerçekleştirdiği için turist konumundadır (Baytok, 1998: 35) Bu nedenle ev sahibi destinasyona kongre süresi boyunca ekonomik kazanç sağlamaktadır.

Uluslararası Dernekler Birliği (UIA) kaynaklarına göre bilinen ilk uluslararası kongre 1681 yılında Roma’da düzenlenen tıp alanında bir kongredir. Fakat uluslararası

kongreler literatüründe ise 18 Temmuz 1914 – 9 Haziran 1915 tarihleri arasında yapılan Viyana Kongresi modern anlamdaki ilk ve dünyanın en uzun kongresi olarak literatüre geçmiştir. 1860 yılına kadar tüm dünyada yılda ortalama 5 uluslararası kongre düzenlenmiş ve 19.yy.’ın ilk yarılarında uluslararası kongrelerin sayısı yılda 100’e ulaşmıştır (Aymankuy, 2003: 5).

Kongre turizminin gelişmeye başlaması II. Dünya Savaşı’ndan sonra olmuştur. Bu savaştan sonra, özellikle turizmin ulaşım aracı olan uçaklar bu alanda kullanılmaya başlanmıştır. Bilimsel kültürel ve sosyal gelişmeler, kaynakların ekonomik amaçlı kullanılması, kongre ve kongre turizmini artırmıştır (Yıldırım, 1999: 9).

Kongre ve toplantılar uygulamada, çok farklı açılardan ele alınarak, farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bu sınıflandırmalar; amaçlarına, katılanların milliyetlerine, uluslar arası olup olmamasına, yapılış tarzlarına, ortaya çıkış ve icra biçimlerine ve konularına göre olmak üzere çeşitli şekillerde yapılmaktadır (Arber, 2008: 27).

Aymankuy (2003: 18–22) kongre ve toplantıları aşağıdaki gibi sınıflandırmaktadır;

Katılanların milliyetlerine göre kongreler:

• Ulusal kongreler, • Uluslar arası kongreler.

Düzenlenme amaçlarına göre kongre ve toplantılar:

a) Şirket Konferansları ve Toplantıları

• Bilgilendirme toplantıları, • Yönetim kurulu toplantıları,

• Ulusal ve bölgesel ürün toplantıları, • Satış toplantıları,

b) Ulusal Dernek, Siyasi Parti ve Sendika toplantıları

c) Uluslararası Birlik Kongreleri

Tarih boyunca dinlenmek, öğrenmek, tartışmak, oylamak ve karara varmak üzere binlerce toplantı düzenlenmiştir. Bu toplantılar aşağıdaki gibi sınıflandırılmaktadır (Aymankuy, 2003: 1–3);

• Toplantı: Birden fazla insanın ortak amaçlarla bir araya gelmeleridir.

• Meeting: İngilizcede toplanma, toplantı anlamına gelen bir kavramdır. Günümüzde bu kavram çok farklı anlamlarda kullanılmaktadır. Örneğin; Siyasi partilerin ve liderlerinin düzenledikleri açık hava toplantılarına Meeting (Türkçede miting) denilmektedir. Bazı grup ya da sendikaların bir olayı kınamak veya kutlamak gibi amaçlarla düzenledikleri toplantılar da miting olarak adlandırılmaktadır. Yine otelcilik literatüründe departman yöneticileri tarafından düzenli yâda düzensiz olarak personeli bilgilendirme ya da kontrol veya başka amaçlarla yapılan toplantılar da Meeting olarak ifade edilmektedir.

• Konferans: Kongreye çok benzemekle birlikte, kongreye göre daha fazla tartışma ve katılmayı ifade etmektedir. Kongre kavramı güncel hayatta sık sık ve düzenli olarak yapılan toplantılar için kullanılmaktadır. Konferans deyimi ise, daha çok teknik ve bilimsel alanlarda yapılan ve düzenli bir periyot göstermeyen toplantılar için kullanılmakla birlikte, ticari alandaki toplantılar için de kullanılmaktadır.

• Forum: Bir yönetici başkanlığında panelistlerin bir konu hakkında enine boyuna yaptıkları tartışmalardan oluşan toplantılara verilen isimdir.

• Sempozyum: Şekil olarak foruma çok benzemekle birlikte, aralarındaki en önemli fark, sempozyumun foruma göre şekilsel şartlar bakımından daha zengin ve katı kurallara sahip olmasıdır. Sempozyum birçok uzmanın bir konu ile ilgili tebliğler sunduğu toplantılardır. Sempozyumlarda dinleyicilerin katılımları foruma göre daha azdır.

• Seminer: Konuşmacı ya da konuşmacıların kürsüden dinleyicilere ulaşma fikrinden kaçmaları ile ortaya çıkan bir toplantı türüdür. Seminer bilgi ve

deneyimin herkes tarafından paylaşılması fikrini kapsamaktadır. Tartışmalar yöneticinin denetimi altında yapılır. Seminer nispeten küçük gruplara bir şeyler katmak amacı güder. Eğer toplantılar büyük boyutlu ise o zaman bu toplantılar forum veya sempozyum olarak adlandırılır.

• Workshop: Genel toplantılar içerisinde yalnızca belirlenmiş problem ve konuların enine boyuna ve yüz yüze tartışıldığı küçük grup toplantılarıdır.

• Panel: İki ya da daha fazla konuşmacının görüşlerini ya da uzmanlık alanlarını anlattıkları ve panelistler arasında da tartışmaların yapıldığı toplantılardır.

• Zirve: Yüksek seviyedeki resmi görevlilerinin katıldıkları toplantılardır.

• Kolokyum: Uzman akademisyenlerin belirli bir konuda konuşmalar yaptıkları ve ilgili soruları cevaplandırdıkları toplantılardır.

• Konvansiyon: İnsanların içinde yaşadıkları toplumdan bireysel veya küçük gruplar halinde ayrılarak ortak bir amaç için belirli bir yerde başka yüzlerce ya da binlerce insanla bir araya gelmeleridir.

Kongreler turizmde mevsimselliği ortadam kaldırmakta ve düzenlediği destinasyonda ekonomik, politik, sosyo-kültürel ve çevresel olumlu ve olumsuz etkiler bırakmaktadır. Kongrelerin ekonmik açıdan turizme ve ekonomiye önemli etkileri bulunmaktadır. Kongrelerin ekonomik etkilerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür (Aydın, 1997: 29);

• Döviz kazancı etkisi,

• Katılımcıların yüksek mikatardaki harcamaları, • Yeni istihdam olanaklarının yaratılması,

• Diğer sektörleri sürükleme etkisi,

• Turizmde mevsimliliğin ortadan kaldırılması, • Şehirleşme sürecine olumlu katkıları,

Kongre etkinliklerinin olumlu etkilerinin olması yanında olumsuz etkileri de bulunmaktadır ancak iyi bir planlama söz konusu etkileri en aza indirebilir.

Fuarlar:

Fuar, belirli ve önceden tespit edilmiş bir zaman zarfında, mal ve hizmetlerin ticari amaçla sergilendiği, satıcılarla potansiyel alıcıların karşı karşıya geldiği ve yeni iş imkânlarının yaratıldığı fiziksel ortamlardır (Koldaş, 2006: 17). Aymankuy (2003: 180)’a göre ise fuarlar; “ticari mal ve hizmetlerin sergilenmesini ve dolayısıyla pazarlanmasını amaçlayan, belli zamanlarda, belli yerlerde ve belli sürelerde halkın eğlenceli vakit geçirmesini de sağlayan büyük pazarlardır”. Fuarcılık olarak isimlendirilen organizasyon; doğru yerde doğru zamanda doğru kişileri buluşturma çabasıdır.

Fuarlar birçok ilgi grubunu bir araya getirme özeliğinden dolayı, fuarların birincil ve ikincil olmak üzere iki temel fonksiyonu vardır. Bunlar (Aymankuy, 2003: 181);

• Birinci olarak; fuarlar, katılımcılar için pazarlama öğesidir.

• İkincil olarak; fuarlar, katılımcılar için iş ilişkisi kurma, alış-veriş yapma bilgilenme ve hoşça vakit geçirme yerleridir.

Örneğin, İstanbul, Beylik düzü TUYAP Fuar Merkezinde düzenlenen Emitt Fuarı bu amacı gütmektedir. Doğu Akdeniz Uluslar arası Turizm ve Seyahat Fuarı (EMITT) dünya çapında turizm profesyonellerini buluşturan bu yıl onüçüncüsü düzenlenmiş olan bir fuardır. Emitt fuarına 12–15 Şubat 2009 tarihlerinde yaklaşık 50 ülke, Türkiye genelinde 100’e yakın il ve belde ile 3000 firma katılmıştır (www.emittistanbul.com).

Tablo 6. Yıllara Göre EMITT Fuarına Katılan Ziyaretçi Sayıları

Yıllar İş Amaçlı Yerel Ziyaretçiler Toplam Ziyaretçi Sayısı

1999 8.589 32.311 40.900 2000 13.230 39.455 52.685 2001 5.750 33.592 39.342 2002 14.200 65.400 79.600 2003 16.900 79.500 96.400 2004 22.887 77.200 100.087 2005 26.200 112.300 138.500 2006 28.300 115.000 143.300 2007 34.476 74.550 109.026 2008 39.400 52.300 91.700 2009 42.500 55.000 97.500 Kaynak: www.emittistanbul.com

Tablo 6’da yıllara göre iş amaçlı ziyaret ve yerel ziyaretçilerin sayıları görülmektedir. İş amaçlı ziyaretler 2002 yılından 2009 yılları arasında düzenli olarak artış göstermiştir.

Şekil 14’te EMITT 2009’a katılımcı analiz bulunmaktadır. EMITT fuarına 2009 yılında “oteller ve tatil köyleri”, “yabancı katılımcılar”, “acenteler ve tur operatörleri”, “iş ve kongre turizmi”, “belde ve birlikler”, “eko, sağlık, aktif golf turizmi”, “eğitim ve kültür turizmi”, “ havayolu, yat ve kara taşımacılığı”, “okul ve restoran ekipmanları işletmeleri” “basın” ve “diğer” başlıklar altında katılımcılar fuarda yer almışlardır.

Şekil 14: EMITT 2009 Katılımcı Analizi Kaynak: www.emittistanbul.com

Fuarlar iki şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; düzenlenme amacına göre ve bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre fuarlardır (Aymankuy, 2003: 182; Uygur ve Geçgel, 2009: 46).

Düzenlenme Amacına Göre Fuarlar:

• Genel Fuarlar: Her çeşit tüketim, tarımsal ve sanayi mallarının sergilendiği, herkese açık olan fuarlardır. Ticaret amacının yanı sıra bu fuarlarda yeni ürünlerin tüketicilere tanıtılması ve benimsetilmesi de gerçekleştirilmektedir. • Tüketici Fuarları: Tüketicinin ilgisini çekmeye yönelik olan ve tüketim

malların sergilendiği fuarlardır.

• Büyük İhtisas Fuarları: İleri derecede uzmanlaşmış ve belirli bir sektöre hitap eden fuarlardır. Yalnızca düzenlendiği konuda üretilen malları sergilenmesine izin verilen, geniş halk kitlelerinden ziyade işadamlarını yüz yüze getiren dar kapsamlı fuarlardır.

• Küçük ihtisas fuarları: Bu tür fuarlar nispeten daha küçük kapsamlı fuarlardır, ancak kendi sektörlerinde önemli fuarlardır. Büyük ihtisas fuarlarında olduğu gibi küçük ihtisas fuarları da o sektör ile ilgilenen kişi ve firmalara açıktır.

• Solo Fuarlar: Bir ülkenin tek başına katıldığı fuarlardır. Bu tür fuarlarda ziyaretçinin gelmesi fuarı düzenleyen ülkenin tutundurma çalışmalarına bağlıdır ancak bu fuarlarda diğer ülkelerle rekabete girilmediği için iyi sonuçlar alınabilmektedir.

• Kongre Sergileri: Kongre sergileri, sektör toplantıları, sempozyum ve kongreler ile birlikte gerçekleştirilmektedir. Ziyaretçi sayısı diğer fuarlar ve sergilerle karşılaştırıldığında nispeten daha az olmasına rağmen ziyaretçilerin konuyla ilgili profesyonellerden oluşması nedeniyle bu tür sergiler hedef kitleye ulaşım konusunda etkin bir imkan sunmaktadır (Uygur ve Geçgel, 2009: 53).

Bulundukları yer ve hitap ettiği kitleye göre fuarlar (Aymankuy, 2003: 182– 183; Uygur ve Geçgel, 2009: 46-47):

• Yöresel Fuarlar: Yöredeki ziyaretçi ve katılımcılara hitap eden fuarlardır. Genellikle yöre halkı için, sosyal bir etkinlik olarak algılanabilir. Bu tür fuarlar zengin olmamakla birlikte, genellikle perakende stant satışlarını hedef almaktadır.

• Bölgesel Fuarlar: Yöresel fuarlara göre biraz daha büyük olup, hitap ettikleri kitle daha geniştir. Bölgesel fuarların isimlerinde, bölge isimleri belirlenir. Çünkü bu tür fuarlar, zayıf da olsa bütün fonksiyonlarıyla fuarların temel kurallarına uygun olarak organize edilirler. Örneğin Orta Anadolu Kayseri Fuarı, Karadeniz Samsun Fuarı gibidir.

• Ulusal Fuarlar: Ulusal fuarlarda hedef kitle; diğer ülkelere de açık olmakla birlikte tüm ülkedeki katılımcılar ve ziyaretçilerdir. Ulusal fuarlar genellikle ülkelerin ticaret ve sanayi merkezlerinde veya yakınlarındaki fuar alanlarında düzenlenmektedir. Bu fuarların düzenleniş amacı ülkede söz konusu sektörde faaliyet gösteren tüm işletmelere ulaşabilmektir (Uygur ve Geçgel, 2009: 47). • Uluslararası fuarlar: Katılımcı ve ziyaretçi açısından globalleşmiş bir yapı

Fuarlar, hem katılımcılar hem de ziyaretçiler açısından önemli bir etkinliktir. Ayrıca fuarlar, ev sahibi destinasyonun tanıtımını sağlamaktadır. Uygur ve Geçgel (2009: 59-60)’e göre fuarların tanıtım fonksiyonu;

• Kişisel temasları geliştirmek, • Yeni müşterilerle tanışmak, • Reklam etkinliğini arttırmak, • Basınla ilişkileri sağlamlaştırmak,

• Müşteri taleplerini ve ihtiyaçlarını belirlemek, • Mevcut iş ilişkilerini pekiştirmek,

• Pazar hakkında bilgi edinmek,

• Bilgi ve teknoloji değişimini sağlamak,

şeklinde sıralamıştır. Fuarlar işletme bazında amaçlarını yerine getirirken aynı zamanda destinasyonun da tanıtımını sağlamaktadır. Fuar etkiliğinin destinasyon üzerinde sosyo- ekonomik, politik, ekonomik, çevresel ve destinasyon pazarlamasına yönelik etkileri bulunmaktadır.