Sanal zorbalık, bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba, özel ya da tüzel bir kişiliğe karşı yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarının tümüdür. Sanal mağduriyet, bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla bir birey ya da grubun, özel ya da tüzel bir kişiliğin, teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verici davranışlara maruz kalması ve bu davranışlardan maddi ya da manevi olarak mağduriyet yaşaması durumudur.
Elektronik zorbalık kişilerin şifrelerini ele geçirmek, web sitelerini hacklemek, spam içeren mailler göndermek ya da bulaşıcı mailler göndermek gibi teknik olayları içerir. Elektronik zorbalık, bireysel yapılabileceği gibi birçok kişi tarafından organize bir şekilde aynı anda da yapılabilir. Bu saldırılar donanım ve yazılımlara direk olarak etkide bulunurken, dolaylı olarak kişilerin duygularına da etki etmektedir. E-iletişim zorbalığı ise bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak kişileri sürekli rahatsız etme, kişilerle alay etme, isim takma, dedikodu yayma, internet üzerinden kişiye hakaret etme ya da kişinin rızası olmadan fotoğraflarını yayınlama gibi ilişkisel saldırı davranışlarını içerir. Bu da direk olarak duyguları etkilemektedir. Öyle ki bu davranış formları hızla yaygınlaşan bir biçimde okulun sınırlarını aşmış çocukların evdeki odalarına kadar girmiştir. Çocukların yaşadığı siber zorbalık, akranlarının e-posta, Facebook, msn, vb. sosyal sohbet ortamları üzerinden veya doğrudan cep telefonlarına gelen sözlü veya yazılı mesajlarla rahatsız edilmesi, küçük düşürülmesi veya aşağılanması şeklinde ortaya çıkmaktadır.
Son yıllarda, bilişim suçlarının oranında büyük bir artış gözlenmektedir. 2007 tarihinden itibaren, bilişim sistemlerine karşı işlenen suçlar bilişim suçu olarak kabul edilmektedir. Bilişim Suçları Şube Müdürlüğü, başka birine ait bir bilişim sisteminden izinsiz veri çalınması, veri kopyalanması, sistemin geçersiz kılınması gibi suçlara bakmaktadır. Sahte profil, internet yollu taciz, rahatsızlık, dolandırıcılık gibi suçlarda da Asayiş ve Bilişim Suçları Müdürlüğü’ nün çalışma alanında yer almaktadır.
Sanal Zorbalık/Mağduriyetin Görülme Biçimleri Bazı araştırmacılar sanal zorbalığın birkaç
çeşidi olduğunu tespit etmişlerdir. Örneğin, Beale ve Hall (2007) ile Mason (2008), siber zorbalığın en az yedi farklı şekli olduğunu ortaya koymuşlardır. Bunlar: (1) Hakaret etmek: Bir şahsa/şahıslara veya özel olarak çevrimiçi bir gruba yönelik öfkeli, kaba, terbiyesizce mesaj göndermek, (2) Taciz: Bir şahsa sürekli hakaret edici mesajlar yollamak, (3) Karalama: Diğer kişilere bir başka kişi hakkında dedikodular, zarar verici ve doğru olmayan bilgi göndermek/postalamak, (4) Siber Taciz: Zarar amaçlı tehdit veya aşırı korkutucu öğeleri
içeren taciz durumu, (5) Kişiliğe Bürünme veya Gizlenme: Başka bir şahıs gibi davranmak ve büründüğü kişiyi kötü göstermek için çevrimiçi materyal postalamak/göndermek, (6) Düzenbazlık: Başkaları hakkındaki özel ve yüz kızartıcı bilgileri göndermesi için diğer kişileri kandırmak, (7) Dışlama: Herhangi bir şahsı kasıtlı olarak çevrimiçi bir gruptan dışlamak.
toplumda gelecekte ortaya çıkması muhtemel afet ve acil durumlarla başa çıkma/iyileşme/toparlanma becerilerinin artırılması
Sanal Zorbalık Ve Sanal Mağduriyet
FARKINDALIK
Farkındalık : “Şu anda ne yaşıyorum” sorusunu yanıtlamak için, kendi düşüncelerini,
duygularını ve bedenini gözlemlenmesi yoluyla elde edilen zihinsel bir durum olarak tarif edilebilir. Farkındalık bize içinde bulunduğumuz durumdan çıkarak onları olduğu gibi görmemize yardımcı olabilir.
Ergenleri sanal zorbalığa iten temel sebepler:
. Yakalanma riskinin sanal ortamda daha az olması.
• Mağdurla yüz yüze iletişim kurmanın ortadan kalkmış olması. • Daha önceden sanal şiddete maruz kalma.
• “Kimliği bilinmeyen daha güçlü olur” psikolojisiyle hareket etme. • Özgüvensizlik.
Korkutmaya dayalı bir saygınlık kazanma eğilimi.
• Gerçek hayatta davranışa dökemediği saldırgan davranışları sanal ortamda gerçekleştirebilme.
Okul, bireylere eğitim ve öğretimin yanı sıra akranlarıyla sosyal ilişkiler kurma olanağı da sunmaktadır ve bu yaş grupları içindeki bir ergen için, arkadaşlarının onun hakkında ne düşündüğü büyük önem arz etmektedir.
Arkadaşları tarafından onaylanma ya da popüler olma arzusu, kurbanları sanal zorbalık karşısında daha hassas ve dezavantajlı duruma getirebilmektedir.
Sanal Zorbalığın Mağdur Kişiler Üzerindeki Etkileri:
Araştırmalar, internet ortamında taciz ve istismara uğrayan öğrencilerin okul devamsızlığı yaptıklarını, okul başarılarının ve okula bağlılıklarının ise azaldığını ortaya koymaktadır.
Sanal Zorbalığa Maruz Kalındığında Yaşananlar:
Kişilik değişimi (içe kapanma, korku, utanma, kızgınlık, gerginlik, özgüvende düşme), İnternet kullanımı sonrası hüzün veya öfke duygusu,
Sık hastalanma ve aşırı uyku gibi fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklar, Kendine fiziksel zarar verme davranışı,
Akademik başarıda dalgalanma, Okula gitmeme eğilimi,
Aile ile ilişkilerin bozulması,
Aniden çok sevdiği bilgisayar kullanımından vazgeçmesi
Başkalarıyla internette yaptıklarıyla ilgili konuşmaktan kaçınması Gelen cep mesajından sonra üzgün görünmesi,
Sanal Zorbalığın ‘Zorba’ Kişiler Üzerindeki Etkisi:
Mağdurlar sosyal ilişkilerden izole olup yalnızlaşırken, Zorbalar kendileri gibi şiddete yönelimli akranlarıyla geniş bir arkadaşlık ağı kurma yönelimi gösterebilmektedir.
Sahip oldukları bu ilişki ağı zorbalık yapan öğrencilerin suça karışma ve akademik problemler yaşama riskini arttırabilmektedir
Zorbalar kurbanlarını internet aracılığı ile istismar ederken, diğer öğrenciler de gerek izleyerek gerekse kurbanla alay ederek siber zorbalığın bir parçası haline gelebilmektedir. Siber tehdide maruz kalma korkusu nedeniyle insanlar İnternet kullanamaz hale gelebiliyor, Bir kez tehditle karşılaşan kişi, tekrar karşılaşmaktan korktuğu için siber zorbanın her dediğini yapabiliyor.
Bu sanal tehdit karşısında, birey-aile-hukukçu-eğitimci konu uzmanlarının işbirliği yapması gerekmektedir
Kişilerin Sanal Zorba Olduğunu Anlamaya Yarayan İşaretler:
Yanına gidildiğinde aniden bilgisayar, programını kapatması Bilgisayarda ne yaptığıyla ilgili, konuşmaktan kaçınması Yanına birinin geldiğini görünce ekrandaki adını değiştirmesi,
Bilişim suçunun cezası ne?
Suçlunun yakalandıktan sonra alacağı ceza ise Türk Ceza Kanunu´nun bilişim suçlarına ayrılmış 10. bölümüne göre belirleniyor. Buna göre başka birinin MSN, Facebook, Twitter veya elektronik posta hesabının şifresini çalmanın ya da gerçek kişilerin bilgilerini izinsiz kullanarak sahte profiller oluşturmanın 1 yıla kadar, internet sitesini hack´leyerek çalışmaz hale getirmenin 1 yıldan 5 yıla kadar, sahteciliğin ve bu yolla yapılan suçların ise 4 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası var.
Bilişim suçu mağdurları nasıl bir yol izlemeli?
Mağdurun, ilk yapması gereken Cumhuriyet Savcılığı´na durumu bildirmek. Bunun yanında anında 155 Polis İmdat hattına ihbarda bulunabilirsiniz. Yine 155@iem.gov.tr adlı e-mail adresine mesaj gönderilebilirsiniz. Her il, bölgedeki Bilişim Suçları ve Sistemleri Şube Müdürlüğü´nün telefonunu arayarak bizzat şikâyet edebilirsiniz. İnternet üzerinden karşılaşılan, internetten intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma vs.
EK III