BÖLÜM II Kuramsal Çerçeve
Madde 45. Mesleki eğitim programlarına girişte uygulanan mevzuat gözden geçirilmeli, öğrenci seçimi, mesleğin gerektirdiği özelliklere göre
IX. Beş Yıllık Kalkınma Planı: BYKP’de (2007-2013) engellilerin istihdamı konusu Avrupa Müktesebatı kapsamındaki uluslararası yasal
3. AB Giriş Sürecinde Türkiye’de Engellilerin Eğitim ve İstihdamına İlişkin İstatistiki Veriler
a. Engellilerin Eğitimine İlişkin İstatistiki Veriler
Engellilerin eğitimine ilişkin istatistiki veriler öğretim kademeleri ve kurum ve öğrenci sayıları olmak üzere iki boyutta incelenmiştir. Birinci boyut olan öğretim kademelerinde, örgün eğitim alanında ilköğretim kademesinde, işitme, görme, ortopedik, eğitilebilir zihin engelliler, hastane ilköğretim okulları ve eğitim uygulama okulları incelenmiştir. Örgün eğitim alanında ortaöğretim kademesinde işitme engelliler çok programlı lisesi ve ortopedik engelliler meslek liseleri incelenmiştir. Yaygın eğitim alanında ise mesleki eğitim merkezleri, iş merkezleri, bilim ve sanat merkezleri incelenmiştir. İkinci boyutta ise her öğretim alanı (örgün/yaygın) ve kademeye göre kurum ve öğrenci sayıları incelenmiştir.
Araştırmada engellilerin eğitimine ilişkin istatistiki veriler, 1999-2000 ve 2007-2008 öğretim yılları arasındaki süreci kapsamaktadır. İstatistiki verilerin sunumunda önce yıllara ilişkin tablolar sunulmuş daha sonra yorumlamaya gidilmiştir.
Tablo-3: 1999-2000 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 48 6343
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 13 1016
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 184
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 33 1569
Hastane İlköğretim Okulları 27 Değişken
Eğitim Uygulama Okulları 62 2743
TOPLAM 187 11855
OrtaÖğrt İşitme Engelliler Çok Programlı Lisesi 8 667
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 71
TOPLAM 10 738
Yaygın Eğit. Mesleki Eğitim Merkezleri 42 682
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri 2 168
İş Eğitim Merkezleri 62 611
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 5 90
TOPLAM 111 1751
GENEL TOPLAM 308 14144
Tablo-3 incelendiğinde 1999-2000 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .61, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .36 olduğu görülmektedir.
Tablo-3, 1999-2000 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .84, ortaöğretimin kademesinde .05, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .12 olduğu görülmektedir.
Tablo 3’e kurum ve öğrenci sayıları açısından bakıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir.
Tablo-4: 2000-2001 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Ka d OKUL / KURUM OKUL SAYISI ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 47 6354
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 15 1110
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 186
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 34 2081
Hastane İlköğretim Okulları 30 Değişken
Eğitim Uygulama Okulları 72 3313
TOPLAM 202 13044
OrtaÖğrt İşitme Engelliler Çok Programlı Lisesi 9 789
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 82
TOPLAM 11 871
Yaygın Eğit. Mesleki Eğitim Merkezleri 48 799
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri 2 174
İş Eğitim Merkezleri 69 661
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 9 289
TOPLAM 128 1923
GENEL TOPLAM 342 15838
Tablo-4 incelendiğinde 2000-2001 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .59, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .37 olduğu görülmektedir.
Tablo-4, 2000-2001 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .82, ortaöğretimin kademesinde .05, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .12 olduğu görülmektedir.
Tablo 4’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-4’deki bu karşılaştırma sonuçları, Tablo-3’deki karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Tablo-5: 2001-2002 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 48 6239
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 15 1140
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 102
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 38 2325
Hastane İlköğretim Okulları 40 Değişken
Eğitim Uygulama Okulları 88 3622
Vakıfbank Umt.Çoc. İlköğ. Ok.(Sokak Çoc.) 2
TOPLAM 235 13428
OrtaÖğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 14 931
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 79
TOPLAM 16 1010
Yaygın Eğit.
Mesleki Eğitim Merkezleri 50 826
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 10 280
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri 2 160
İş Eğitim Merkezleri 89 987
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 17 629
TOPLAM 168 2882
GENEL TOPLAM 419 17320
Tablo-5 incelendiğinde 2001-2002 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .56, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .04 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .40 olduğu görülmektedir.
Tablo-5, 2001-2002 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .78, ortaöğretimin kademesinde .06, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .17 olduğu görülmektedir.
Tablo-5’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo 3’deki bu karşılaştırma sonuçları, Tablo-3 ve 4’deki
karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Tablo-3, 4 ve 5’te yıllara göre kurum ve öğrenci sayılarındaki artma-azalma incelendiğinde ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısı açısından bir azalma olduğu, ortaöğretim ve yaygın eğitimde ise bir yükselme olduğu görülmektedir.
Tablo-6: 2002-2003 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kad OKUL / KURUM OKUL SAYISI ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı 50 61
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 49 6133
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 15 1234
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 184
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 41 2488
Hastane İlköğretim Okulları 42
Eğitim Uygulama Okulları 94 4403
Vakıfbank Umt.Çoc. İlköğ. Ok.(Sokak Çoc.) 1 27
TOPLAM 296 14530
Ortaöğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 14 850
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 148
TOPLAM 16 998
Yaygın Eğit.
Mesleki Eğitim Merkezleri 52 676
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 10 255
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 98 648
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 18 881
TOPLAM 178 2460
GENEL TOPLAM 490 17988
Tablo-6 incelendiğinde 2002-2003 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .60, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .36 olduğu görülmektedir.
Tablo-6, 2002-2003 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .80, ortaöğretimin kademesinde .06, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise
Tablo-6’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-6’deki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Tablo-3, 4, 5 ve 6’daki yıllara göre kurum ve öğrenci sayılarındaki artma-azalma incelendiğinde ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısı açısından önceki yıllara göre bir artış söz konusu olduğu, ortaöğretim ve yaygın eğitimde ise düşüş olduğu görülmektedir.
Tablo-7: 2003-2004 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kad OKUL / KURUM OKUL
SAYISI
ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı 44 272
İşitme Engelliler Erken Tanı Merkez (Anaokulu) 1 24
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 49 5756
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 15 1287
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 211
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 40 2218
Hastane İlköğretim Okulları 44 Değişken
Eğitim Uygulama Okulları 102 4338
Vakıfbank Umt.Çoc. İlköğ. Ok.(Sokak Çoc.) 1 22
TOPLAM 318 14128
OrtaÖğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 14 1173
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 69
TOPLAM 16 1242
Yaygın Eğit.
Mesleki Eğitim Merkezleri 58 1746
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 11 316
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 102 1322
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 25 1410
TOPLAM 196 4794
GENEL TOPLAM 530 20164
Tablo-7 incelendiğinde 2003-2004 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .60, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .37 olduğu görülmektedir.
Tablo-7, 2003-2004 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .70, ortaöğretimin kademesinde .06, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .24 olduğu görülmektedir.
Tablo-7’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo 5’deki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Önceki yıllara ait tabloların verilerindeki kurum ve öğrenci sayılarına ilişkin artma-azalma incelendiğinde ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısının önceki yıllara göre bir artış gösterdiği, ortaöğretimde durumun aynı olup, yaygın eğitimde ise öğrenci sayısında artmanın olduğu görülmektedir.
Tablo-8: 2004-2005 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kad
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı 38 309
İşitme Engelliler Erken Tanı Merkez (Anaokulu) 1 31
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 49 5732
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 16 1348
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 191
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 43 2383
Hastane İlköğretim Okulları 44
Eğitim Uygulama Okulları 104 4550
Vakıfbank Umt.Çoc. İlköğ. Ok.(Sokak Çoc.) 1 22
TOPLAM 300 14566
Orta Öğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 14 1174
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 55
TOPLAM 16 1229
Yaygın Eğitim
İş Okulları 57 1852
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 12 366
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 108 1837
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 25 2232
TOPLAM 202 6287
GENEL TOPLAM 518 22082
Tablo-8, incelendiğinde 2004-2005 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .58, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .39 olduğu görülmektedir.
Tablo-8, 2004-2005 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki öğrenci sayısının .66, ortaöğretimin kademesinde .06, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı .28’ dir.
Tablo-8’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-8’deki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Önceki yıllara ait tabloların verilerindeki kurum ve öğrenci sayılarına ilişkin artma-azalma incelendiğinde tablo-8’de ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısının önceki yıllara göre bir düşüş gösterdiği, ortaöğretimde durumun aynı olup, yaygın eğitimde ise kurum ve öğrenci sayısında artışın olduğu görülmektedir.
Tablo-9: 2005-2006 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kd OKUL / KURUM OKUL SAYISI ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı (74 Şube) 56 488
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 49 5738
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 16 1387
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 4 192
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 44 2707
Hastane İlköğretim Okulları 44 731
Eğitim Uygulama Okulları 108 4884
Vakıfbank Umt.Çoc. İlköğ. Ok.(Sokak Çoc.)
TOPLAM 321 16127
Orta Öğ. İşitme Engelliler Meslek Lisesi 14 1178
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 55
TOPLAM 16 1233
Yaygın Eğitim
İş Okulları 58 2104
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 15 460
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 112 1920
Görme Engelliler Basımevi Ve Akşam Sanat Okulu 1 Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 28 3370
TOPLAM 214 7854
GENEL TOPLAM 551 25214
Tablo-9, incelendiğinde 2005-2006 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .58, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .39 olduğu görülmektedir.
Tablo-9, 2005-2006 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .64, ortaöğretimin kademesinde .05, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .31 olduğu görülmektedir.
Tablo-9’daki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-9’deki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden
Önceki yıllara ait tabloların verilerindeki kurum ve öğrenci sayılarına ilişkin artma-azalma incelendiğinde tablo-9’da ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısının önceki yıllara göre bir düşüş gösterdiği, ortaöğretimde durumun aynı olup, yaygın eğitimde ise kurum ve öğrenci sayısında artışın olduğu görülmektedir.
Tablo-10: 2006-2007 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kad
OKUL / KURUM SAYISI OKUL ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı (75 Şube) 416
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 49 5429
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 16 1420
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 5 374
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 49 2743
Hastane İlköğretim Okulları 44 4775
Eğitim Uygulama Okulları 115 5101
Uyum Güçlüğü Olanlar 1 27
TOPLAM 279 20285
Or. Öğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 15 1279
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 74
TOPLAM 17 1353
Yaygın Eğitim
İş Okulları 63 2358
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 18 725
Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi 2 83
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 112 5175
Görme Engelliler Basımevi Ve Akşam Sanat Okulu 1 Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 34 5175
TOPLAM 230 13516
GENEL TOPLAM 526 35154
Tablo-10 incelendiğinde 2006-2007 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .53, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .44 olduğu görülmektedir.
Tablo-10, 2006-2007 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki öğrenci sayısının .58, ortaöğretimin kademesinde .04, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının genel toplama oranı ise .38’dir.
Tablo-10’daki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-10’daki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Önceki yıllara ait tabloların verilerindeki kurum ve öğrenci sayılarına ilişkin artma-azalma incelendiğinde tablo-10’da ilköğretim alanında kurum ve öğrenci sayısının önceki yıllara göre bir düşüş gösterdiği, ortaöğretimde durumun aynı olup, yaygın eğitimde ise kurum ve öğrenci sayısında artışın olduğu görülmektedir.
Tablo-11: 2007-2008 Öğretim Yılı Özel Eğitim Okulları ve Öğrenci Sayıları
Kad OKUL / KURUM OKUL
SAYISI
ÖĞRENCİ SAYISI
İlköğretim
Özel Eğitim Okulu Bünyesinde Anasınıfı (75 Şube)
İşitme Engelliler İlköğretim Okulları 48 4967
Görme Engelliler İlköğretim Okulları 16 1349
Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları 3 442
Eğitilebilir Zih. Engelliler İlköğretim Okulları 50 2889
Hastane İlköğretim Okulları 47 5492
Eğitim Uygulama Okulları 121 5328
Uyum Güçlüğü Olanlar 1 29
TOPLAM 286 20496
Or. Öğrt İşitme Engelliler Meslek Lisesi 15 1301
Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri 2 96
TOPLAM 17 1397
Yaygın Eğitim
İş Okulları 64 2736
Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi 23 692
Otistik Çocuklar İş Eğitim Merkezi 2 89
Bağımsız İş Eğitim Merkezleri
İş Eğitim Merkezleri 124 2578
Görme Engelliler Basımevi Ve Akşam Sanat Okulu 1
Özel Yetenekliler Bilim ve San. Merkezleri 45 5756
TOPLAM 259 11851
GENEL TOPLAM 562 33744
Tablo-11 incelendiğinde 2007-2008 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarının öğretim kademeleri genel oranı içerisindeki dağılımına bakıldığında; İlköğretim kademesindeki kurum sayısının .51, ortaöğretimin kademesindeki kurum sayısının .03 ve yaygın eğitim kurumlarının ise .46 olduğu görülmektedir.
Tablo-11, 2007-2008 öğretim yılı itibariyle engelli eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayıları açısından incelenebilir. Kademeler düzeyindeki sayıların, engelli olarak öğrenim gören genel öğrenci sayısına oranı açısından bakıldığında; İlköğretim kademesindeki engelli eğitimini gören öğrenci sayısının .61, ortaöğretimin kademesinde .04, yaygın eğitim kurumlarında öğrenim gören öğrenci sayısının ise genel toplama oranı ise .35 olduğu görülmektedir.
Tablo-11’deki kurum ve öğrenci sayıları karşılaştırıldığında; ilköğretim kademesinin öğrenci ve kurum sayısı açısından en yüksek orana sahip olduğu görülmektedir. İlköğretimi takip eden kurumun yaygın eğitim olduğu, ortaöğretimin ise genel durum içerisinde en düşük orana sahip olduğu görülmektedir. Tablo-11’daki bu karşılaştırma sonuçları önceki yılların karşılaştırma sonuçları ile hem kademe hem de öğrenci sayıları yönünden bir paralellik göstermektedir.
Önceki yıllara ait tabloların verilerindeki kurum ve öğrenci sayılarına ilişkin artma-azalma incelendiğinde tablo-11’de ilköğretim alanında kurum sayısında düşüş, öğrenci oranında önceki yıla göre artış gösterdiği, ortaöğretimde durumun aynı olup, yaygın eğitimde ise kurum sayısında artış, öğrenci sayısında ise düşüş olduğu görülmektedir.
Engellilerin eğitimine ilişkin dokuz yıllık veriler değerlendirildiğinde, Türkiye’de engellilerin ilköğretim kademesindeki eğitimden yüksek oranda yararlandığı, buna paralel olarak yaygın eğitim alanında mesleki eğitimden yararlanmanın ilköğretimi takip eden bir oran olduğu ancak, ortaöğretim alanındaki eğitim oranının ise düşük olduğu ifade edilebilir.
b. Engellilerin İstihdamına İlişkin İstatistiki Veriler
Ülkemizin en önemli sorunlarından birisi de istihdam ve işsizliktir. 2004 Hane halkı İşgücü Anketi’ne göre ülkemizdeki işsizlik oranı yüzde 10,3 iken, engellilerde bu oran yüzde 15,5’tir. İşgücüne katılma oranı ise sadece yüzde 21,7’dir. Dolayısıyla, her beş özürlüden birisi işgücü piyasasında yer almaktadır. İstihdamın ve işsizliğin bu denli önem arz ettiği bir dönemde, engellilerin işgücü piyasasına katılımları ve istihdamları daha da büyük bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır (www.ozida.gov.tr).
Türkiye AB’ ye üyeliği hedefleyen bir ülke olarak istihdam ve çalışma yaşamında AB’ye uyum sağlamak amacıyla bazı sözleşmelerin yükümlülüğü altına girmiştir. Bunlar; Avrupa Sosyal Şartı, İnsan Hakları Sözleşmeleri, Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi ve Türkiye ile Avrupa Birliği arasında çalışma yaşamına ilişkin onaylanmış belgelerdir. Yükümlülük altına girilen belgeler doğrultusunda her türlü ayrımcılıkla mücadele ve sosyal koruma konularında yeterli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Ancak bu doğrultuda engellilerin nitelikli şekilde istihdamından söz edilebilir.
Ülkemizde istihdama yönelik kanun düzenlemeleri şunlardır: 4857 İş Kanunu, memur olarak çalışanlar için 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu. Bu kanunlarda engelliler için yer alan özel yönetmelikler dışında engelli bireyler;
diğer işçi ve memur haklarına yasal olarak ayrım gözetilmeksizin tabidir.
1. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Memur Olarak İstihdam Edilen