Psikososyal riskler: İş yerinde kişiler arası amaçlı fiziksel/sosyal yalıtılmışlık, vardiyalı çalışma uzun ve belirsiz çalışma saatleri ve kişisel gelişim olanakları yoktur.

Yapılan işlerde belirsizlik, örgütsel amaçlarda belirsizlik, kariyer belirsizliği/yetersizliği, güvencesiz iş ve gelir,rol belirsizliği/çatışması, karar verme süreçlerine yeterli katılım, tekdüze ve tekrarlayıcı iş ve kişiler arası ya da üstlerle yetersiz ilişki vardır. Öfke ve stres gelişme riski 4x2=8 (OR), fiziksel şiddet riski 2x3=6 (DR), sözel şiddet riski 4x2=8 (OR), cinsel şiddet (sözel/fiziksel) riski 1x4=4 (DR)’tür.

85

Sterilizasyon Birimi risk değerlendirmesi Tablo 26’da özetlenmiştir.

Tablo 26. Sterilizasyon birimi risk değerlendirmesi

*Risk Sınıfı: DR=Düşük Risk; OR=Orta Risk; YR=Yüksek Risk; TER=Tolere edilemez risk. RİSK Ol asıl ık Ş id d et Risk Risk S ın ıfı* Fiziksel Riskler

Gürültü nedeniyle iş kazası 3 4 12 OR

Gürültü nedeniyle işitme kaybı 3 4 12 OR

Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 3 3 9 OR

Takılıp, düşme ve yaralanma 2 3 6 DR

Elektrik çarpması 3 5 15 YR

Kimyasal Riskler

Kimyasaldan toksik etkilenim 2 4 8 OR

Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim 3 3 9 OR Cilt antiseptiği/lateks eldiven kulanımına bağlı alerji 3 2 6 DR Biyolojik Riskler

Hava kaynaklı enfeksiyon 3 4 12 OR

Kan ve vücut sıvılarının cilde teması sonucu enf. 2 3 6 DR Kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla enf 2 4 8 OR

Kesici delici alet yaralanması 3 4 12 OR

Tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon 3 4 8 OR

Ergonomik Riskler

Ergonomik sorunlardan oluşan kas/iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel)

2 3 6 DR

Sürekli ayakta çalışmaya bağlı hastalıklar (varis, bel fıtığı)

2 4 8 OR

Ağır yük kaldırmaya bağlı hastalıklar (Ör: Bel fıtığı) 2 4 4 DR Psikososyal Riskler

Öfke ve stres gelişmesi 4 2 8 OR

Fiziksel şiddet riski 2 3 6 DR

Sözel şiddet riski 4 2 8 OR

Cinsel şiddet riski (sözel) 1 2 2 DR

86 Kimyasal Depo ve Besiyeri Birimi

Birimde sürekli bir personel çalışmamaktadır. Depo sorumlusu moleküler mikrobiyoloji biriminde çalışan sağlık memurudur. Besiyeri ve petriler ise mikoloji birimindeki biyolog tarafından hazırlanmaktadır. Birimde bir bek, iki hassas terazi, bir karıştırıcı, bir çeker ocak ve iki buzdolabı bulunmaktadır.

1.Fiziksel riskler:

Gürültü: Ölçülen anlık en yüksek gürültü düzeyi 73,6 dB’dir. Ortamdaki gürültü, çeker ocak ve buzdolabı çalışırken artmaktadır. Gürültü nedeniyle iş kazası geçirme riski 2x4=8 (OR)’dir. Gürültü nedeniyle işitme kaybı riski 1x4=4 (DR)’tür.

Aydınlatma: Ortamda yapılan ölçümlerde ışık şiddeti 170-220 lux olarak ölçülmüş, işin etkin yapılabilmesi için aydınlatma yetersizdir. Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 3x3=9 (OR)’dur.

Vibrasyon: Lokal veya genel vibrasyon saptanmamış olup riski 1x1=1 (AR)’dir.

Termal konfor: Ortam sıcaklığı 21,2 oC, nemi % 34,6’dır. Termal konfordan kaynaklanabilecek risk 1x1=1 (AR)’dir.

Petri kaplarına konulacak karışım, balon jojede hazırlanıp, bek ocağında 70-80 o_{C ‘ye}

kadar ısıtılmakta ve lateks eldivenle tutularak petri kaplarına dağıtılmaktadır. Sıcak malzemeyle direk temas sonucu, el yanığı ve iş kazası gelişme riski 4x3=12 (OR)’dir.

Radyasyon: Birimde iyonize edici ve iyonize edici olmayan radyasyon kaynağı bulunmamaktadır. Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 1x1=1 (AR)’dir.

Pürüzlü ya da kaygan yüzey: Zeminde pürüzlü, aşınmış alanlar yoktur. Zeminde eşik farkı yoktu ve ıslandığında zemin kayganlaşmamaktadır. Çalışma alanını engelleyici malzemeler vardır. Takılıp düşme ve yaralanma riski 2x3=6 (DR)’dur.

87

Elektrik tesisatı ve ekipmanı: Elektrik anahtarları, kaçak akım rölesi yerinde ve çalışır vaziyettedir. Hasarlı fiş ve prizler bulunmamaktadır. Dolaşmış ve açıkta kalan kablolar bulunmaktadır. Elektrik çarpma riski 3x5=15 (YR)’tir.

2.Kimyasal riskler: Kimyasalların envanter kaydı, MGBF, kimyasallarla çalışan personelin depolama ve güvenlik eğitimi yoktur. Depodaki malzemelerin miktarı, anlık olarak bilinmemektedir. Genel depolama kurallarına uyulmamıştır. Kimyasalların depolandığı raflar ve dolaplar yanmaya ve aşınmaya/delinmeye dayanaklı özelliğe sahip değildir. Kimyasal ürünlerin birçoğu, alfabetik sırayla depolanmış, birlikte bulunmaması gerekli malzemelere ve özel saklama koşullarına dikkat edilmemiştir. Genel depodan çekilmiş kimyasal kolileri, yerlerde düzensiz şekilde istiflenmiştir. Erişilemeyecek kadar yüksekteki (2 m’den yüksek) raflarda depolanmış kimyasallar mevcuttur. Çeker ocak düzeneği mevcut ve kimyasal işlemler yapılırken kullanılmaktadır. Kişisel önlemlerden önlük ve lateks eldiven kullanılmaktadır. Fakat koruyucu gözlük, kimyasalı geçirmeyen önlük ve özel koruyucu eldiven gibi kişisel koruyucular kullanılmamaktadır. Kimyasal deposunda havalandırma bulunmamaktadır. Koroziv maddelerin aktarımı kırılmaz kaplarda yapılmamaktadır. % 37 saflıkta HCl asitle çalışırken eldiven giyilmediği gözlenmiştir. Kimyasal kaynaklı toksik etkilenim riski 3x4=12 (OR)’dir. Kimyasallarla oluşabilecek kaza riski 4x5=20 (YR)’dir. Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim riski 2x3=6 (DR), lateks eldiven ve cilt antiseptiklerinin kullanımına bağlı alerji riski 3x2=6 (DR)’dır.

Yangın riski: Oksitleyiciler ve yanıcı kimyasallar yan yana ve cam kenarında, kalorifer peteğinin yanındaki dolaba depolanmıştır. Dolayısıyla alev alabilen maddeler tüm ateşleme kaynaklarından (açık alev, direk güneş ışığı, sıcak yüzeyler, kıvılcım ve statik elektrik) uzak tutulmamaktadır ve gerekli önlemler alınmamıştır. Alevlenebilir maddelerin buhar birikimini önlemek için havalandırma sistemi yoktur. Parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerin depolanma şartlarını gösteren çizelge bulunmamaktadır. Yanıcı solventlerde onaylanmış saklama kapları bulunmamaktadır. Acil durum ve kaçış planı bulunmamakta, kaçış koridorları işaretlenmemiş, yangın alarm sistemi aktif halde değildir. Personelin yangınla mücadele eğitimi ve tatbikatı yoktur. Yangın riski 4x5=20 (YR)’dir.

3.Biyolojik riskler: Birimde biyolojik materyalle çalışılmamakta dolayısıyla biyolojik risk 1x1=1 (AR)’dir.

88

4.Ergonomik riskler: Koltuk yüksekliği ayarlanabilmekte, vücudu tam olarak kavramakta, sırtın dayandığı kısım ayarlanabilmekte ve kol dayama yerleri bulunmaktadır. Ergonomik sorunlardan kaynaklı kas iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel sendromu gibi) riski 2x3=6 (DR), ağır yük kaldırmaya bağlı (bel fıtığı gibi) risk 2x4=8 (OR), uzun süre ayakta çalışmaya bağlı hastalık riski (varis, bel fıtığı gibi) 2x4=8 (OR)’dir.

Depo ve Besiyeri Birimi risk değerlendirmesi Tablo 27’de özetlenmiştir.

Tablo 27. Depo ve besiyeri birimi risk değerlendirmesi

*Risk Sınıfı: DR=Düşük Risk; OR=Orta Risk; YR=Yüksek Risk; TER=Tolere edilemez risk.

5.Psikososyal riskler: İşte kişiler arası amaçlı fiziksel/sosyal yalıtılmışlık, vardiyalı çalışma uzun ve belirsiz çalışma saatleri ve kişisel gelişim olanakları yoktur. Yapılan işlerde belirsizlik, örgütsel amaçlarda belirsizlik, kariyer belirsizliği/yetersizliği, güvencesiz iş ve gelir, rol belirsizliği/çatışması, karar verme süreçlerine yeterli katılım, tekdüze ve tekrarlayıcı

RİSK _Olasıl ık Ş id d et Risk Risk S ın ıfı* Fiziksel Riskler

Gürültü nedeniyle iş kazası 2 4 8 OR

Gürültü nedeniyle işitme kaybı 1 4 4 DR

Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 3 3 9 OR

Takılıp, düşme ve yaralanma 2 3 6 DR

Elektrik çarpması 3 5 15 YR

Kimyasal Riskler

Kimyasaldan toksik etkilenim 3 4 12 OR

Kimyasallarla oluşabilecek kaza 4 5 20 YR

Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim 2 3 6 DR Cilt antiseptiği/lateks eldiven kulanımına bağlı alerji 3 2 6 DR Ergonomik Riskler

Ergonomik sorunlardan oluşan kas/iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel)

2 3 6 DR

Sürekli ayakta çalışmaya bağlı hastalıklar (varis, bel fıtığı)

2 4 8 OR

Ağır yük kaldırmaya bağlı hastalıklar 2 4 8 OR

Psikososyal Riskler

Öfke ve stres gelişmesi 3 2 6 DR

Fiziksel şiddet riski 1 3 3 DR

Sözel şiddet riski 2 2 4 DR

89

iş ve kişiler arası ya da üstlerle yetersiz ilişki vardır. Öfke ve stres gelişme riski 3x2=6 (DR), fiziksel şiddet riski 1x3=3 (DR), sözel şiddet riski 2x2=4 (DR), cinsel şiddet (sözel/fiziksel) riski 1x4=4 (DR)’tür.

Flöresan Mikroskobu Birimi

Bir biyoloğun çalıştığı bu birimde; bir flöresan mikroskobu, bir santrifüj ve bir vorteks bulunmaktadır.

1.Fiziksel riskler:

Gürültü: Ölçülen anlık en yüksek gürültü düzeyi 66,3 dB’dir. Gürültü nedeniyle iş kazası geçirme riski 1x4=4 (DR)’dir. Gürültü nedeniyle işitme kaybı riski 1x4=4 (DR)’dir.

Aydınlatma: Ortamda yapılan ölçümlerde ışık şiddeti 215-280 lux olarak ölçülmüştür. Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 1x1=1 (AR)’dir.

Vibrasyon: Günde 35-40 hastanın kanı 10-15 sn vortekslenmektedir. Lokal vibrasyon nedenli kas/iskelet ve dolaşım bozukluğu riski (beyaz parmak, artrit gibi) 2x4=8 (OR)’dir.

Termal konfor: Ortam sıcaklığı 22,6 o_{C, nemi % 40,4’tür. Termal konfordan}

kaynaklanabilecek risk 1x1=1 (AR)’dir.

Radyasyon: Birimde iyonize edici olmayan radyasyon kaynağı olarak flöresan mikroskobu bulunmakta ve çalışırken görüntü alanını bozduğu için koruyucu gözlük kullanılmamaktadır. Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 4x4=16 (YR)’dır.

Pürüzlü ya da kaygan yüzey: Zeminde pürüzlü, aşınmış alanlar yoktur. Zeminde eşik farkı yoktu ve ıslandığında zemin kayganlaşmamamktadır. Çalışma alanını engelleyici malzemeler yoktur. Takılıp düşme ve yaralanma riski 1x3=3 (DR)’tür.

90

Elektrik tesisatı ve ekipmanı: Elektrik anahtarları, kaçak akım rölesi yerinde ve çalışır vaziyettedir. Hasarlı fiş ve prizler bulunmamaktadır. Dolaşmış ve açıkta kalan kablolar bulunmamaktadır. Elektrik çarpma riski 1x5=5 (DR)’dir.

2.Kimyasal riskler: Kimyasalların envanter kaydı, MGBF, kimyasallarla çalışan personelin depolama ve güvenlik eğitimi yoktur. Konjugatların içinde sodyum azid(kanserojen) bulunmaktadır. Çalışırken göze sıçrayabildiği tespit edilmiştir. Kimyasal kaynaklı toksik etkilenim riski 3x4=12 (OR)’dir. Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim riski 2x3=6 (DR), lateks eldiven ve cilt antiseptiklerinin kullanımına bağlı alerji riski 3x2=6 (DR)’dır.

3.Biyolojik riskler: Kanlar tüplerle gelmekte ve kapakları açılarak sporlara dizilmekte, santrifüj işlemi yapılacak olanlar ayrılmaktadır. Vorteksleme işlemi sonrası tüm çalışmalar, otomatik pipetlerle yapılmaktadır. Bu işlemler esnasında eldiven ve önlük gibi kişisel önlemler alınmakta, arada bariyer bulunmaması, koruyucu gözlük/kalkan takılmaması gibi eksiklikler mevcuttur. Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon riski 3x3=9 (OR), kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla bulaş riski 3x4=12 (OR), kesici delici alet yaralanması riski 1x4=4 (DR) ve tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon riski 1x4=4 (DR)’tür.

4.Ergonomik riskler: Koltuk yüksekliği ayarlanabilmekte, vücudu tam olarak kavramakta, sırtın dayandığı kısım ayarlanabilmekte ve kol dayama yerleri bulunmaktadır. Ergonomik sorunlardan kaynaklı kas iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel sendromu gibi) riski 2x3=6 (DR), ağır yük kaldırmaya bağlı (bel fıtığı gibi) risk 1x4=4 (DR), uzun süre ayakta çalışmaya bağlı hastalık riski (varis, bel fıtığı gibi) 1x4=4 (DR)’tür.

5.Psikososyal riskler: İş yerinde kişiler arası amaçlı fiziksel/sosyal yalıtılmışlık, örgütsel amaçlarda belirsizlik, rol belirsizliği/çatışması, kariyer belirsizliği/yetersizliği, güvencesiz iş ve gelir, karar verme süreçlerine yeterli katılım, tekdüze ve tekrarlayıcı iş yoktur. Yapılan işlerde belirsizlik, vardiyalı çalışma uzun ve belirsiz çalışma saatleri, kişisel gelişim olanaklarıve kişiler arası ya da üstlerle yetersiz ilişki vardır. Öfke ve stres gelişme riski 3x2=6 (DR), fiziksel şiddet riski 1x3=3 (DR), sözel şiddet riski 2x2=4 (DR), cinsel şiddet (sözel/fiziksel) riski 1x4=4 (DR)’tür.

91

Flöresan Mikroskobu Birimi risk değerlendirmesi Tablo 28’de özetlenmiştir.

Tablo 28. Flöresan mikroskobu birimi risk değerlendirmesi

*Risk Sınıfı: DR=Düşük Risk; OR=Orta Risk; YR=Yüksek Risk; TER=Tolere edilemez risk. RİSK Ol asıl ık Ş id d et Risk Risk S ın ıfı* Fiziksel Riskler

Gürültü nedeniyle iş kazası 1 4 4 DR

Gürültü nedeniyle işitme kaybı 1 4 4 DR

Lokal vibrasyona bağlı kas/iskelet ve dolaşım bozukluğu

2 4 8 OR

Flöresan mikroskobundaki iyonize edici olmayan radyasyondan kaynaklanabilecek risk

4 4 16 YR

Takılıp, düşme ve yaralanma 1 3 3 DR

Elektrik çarpması 1 5 5 DR

Kimyasal Riskler

Kimyasaldan toksik etkilenim 3 4 12 OR

Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim 2 3 6 DR Cilt antiseptiği/lateks eldiven kulanımına bağlı alerji 3 2 6 DR Biyolojik Riskler

Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon 3 3 9 OR Kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla

enfeksiyon

3 4 12 OR

Kesici delici alet yaralanması 1 4 4 DR

Tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon 1 4 4 DR

Ergonomik Riskler

Ergonomik sorunlardan oluşan kas/iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel)

2 3 6 DR

Sürekli ayakta çalışmaya bağlı hastalıklar (varis, bel fıtığı)

1 4 4 DR

Ağır yük kaldırmaya bağlı hastalıklar (ör: bel fıtığı ) 1 4 4 DR Psikososyal Riskler

Öfke ve stres gelişmesi 3 2 6 DR

Fiziksel şiddet riski 1 3 3 DR

Sözel şiddet riski 2 2 4 DR

Cinsel şiddet riski (sözel) 1 2 2 DR

92

Hastane Etkenleri ve Enfeksiyon Hastalıkları Laboratuvarı

Bir laborant, bir sağlık teknisyeni ve bir stajyerin çalıştığı bu birimde iki güvenlik kabini, bir etüv, bir bek ve bir mikroskop bulunmaktadır.

1.Fiziksel riskler:

Gürültü: Ölçülen anlık en yüksek gürültü düzeyi 54,8 dB’dir. Gürültü nedeniyle iş kazası geçirme riski 1x4=4 (DR)’tür. Gürültü nedeniyle işitme kaybı riski 1x4=4 (DR)’tür.

Aydınlatma: Ortamda yapılan ölçümlerde ışık şiddeti 520-780 lux olarak ölçülmüştür. Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 1x1=1 (AR)’dir.

Vibrasyon: Lokal veya genel vibrasyon saptanmamış olup riski 1x1=1 (AR)’dir.

Termal konfor: Ortam sıcaklığı 22,4 o_{C, nemi % 41,2 idi. Termal konfordan}

kaynaklanabilecek risk 1x1=1 (AR)’dir.

Radyasyon: Birimde iyonize edici olmayan radyasyon kaynağı olarak güvenlik kabinindeki UV lamba bulunmaktadır. Lamba işlem sonrasında açılmaktadır. Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 2x4=8 (OR)’dir.

Pürüzlü ya da kaygan yüzey: Zeminde pürüzlü, aşınmış alanlar, eşik farkı yoktur. Zemin ıslandığında kayganlaşmamaktadır. Çalışma alanını engelleyici malzemeler yoktur. Takılıp düşme ve yaralanma riski 1x3=3 (DR)’tür.

Elektrik tesisatı ve ekipmanı: Elektrik anahtarları, kaçak akım rölesi yerinde ve çalışır vaziyettedir. Hasarlı fiş ve prizler bulunmamaktadır. Dolaşmış ve açıkta kalan kablolar bulunmamaktadır. Elektrik çarpma riski 1x5=5 (DR)’tir.

2.Kimyasal riskler: Kimyasalların envanter kaydı, MGBF, kimyasallarla çalışan personelin depolama ve güvenlik eğitimi yoktur. Birimde, gram boyamada kullanılan kimyasal malzemeler (kristal viyole, lugol, alkol ve sulu fuksin) bulunmaktadır. Eldiven ve önlük kullanımı haricinde, önlem alınmamaktadır. Kimyasaldan toksik etkilenim riski 3x4=12

93

(OR)’dir. Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim riski 2x3=6 (DR), lateks eldiven ve cilt antiseptiklerinin kullanımına bağlı alerji riski 2x2=4 (DR)’tür.

Yangın: Birimdeki kimyasallar ahşap dolapta depolanmakta, beklere gaz normal metal borularla gelmektedir. Bekler kibritle manuel yakılmaktadır. Acil durum ve kaçış planı bulunmamakta, kaçış koridorları işaretlenmemiş, yangın alarm sistemi aktif halde değildir. Personelin yangınla mücadele eğitimi varken yangın tatbikatı yoktur. Yangın riski 4x5=20 (YR)’dir.

3.Biyolojik riskler: Birime yoğun bakım ve Enfeksiyon Hastalıkları Servisinden gelen kan, vücut sıvıları ve rektal sürüntüden ekim yapılmaktadır. Örnekler enjektörle ve istem kağıtlarına sarılı olarak gelmekte ve açılırken kesici delici alet yaralanma riski bulunmaktadır. Brucella ve Mycobacterium şüphelenilen örneklerde, güvenlik kabininde çalışılmaktaydı. Diğer işlemler esnasında eldiven kullanılmamakta, sadece önlük giyilmektedir. Koruyucu gözlük/kalkan takılmaması gibi eksiklikler mevcuttur. Grup 3 biyolojik etkenler olmasına rağmen çıkan hava için HEPA filtreler bulunmamakta, çalışma yerine hasta ve yakınları girebilmekte ve biyolojik etkenler için güvenli depolama şartları yoktur. Çalışanların, çalıştıkları etkenlere yönelik aşısı yoktu. Ekim yapılan tezgahlarda, tanı defterlerine sonuçlar yazılmaktadır. Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon riski 5x3=15 (YR), kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla bulaş riski 4x4=16 (YR), kesici delici alet yaralanması riski 3x4=12 (OR) ve tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon riski 2x4=8 (OR)’dir.

4.Ergonomik riskler: Koltuk yüksekliği ayarlanabilmekte, vücudu tam olarak kavramakta, sırtın dayandığı kısım ayarlanabilmekte ve kol dayama yerleri bulunmaktadır. Ergonomik sorunlardan kaynaklı kas iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel sendromu gibi) riski 2x3=6 (DR), ağır yük kaldırmaya bağlı (bel fıtığı gibi) risk 1x4=4 (DR), uzun süre oturarak çalışmaya bağlı hastalık riski 2x4=8 (OR) ve uzun süre ayakta çalışmaya bağlı hastalık riski (varis, bel fıtığı gibi) 1x4=4 (DR)’tür.

5.Psikososyal riskler: İş yerinde kişiler arası amaçlı fiziksel/sosyal yalıtılmışlık, örgütsel amaçlarda belirsizlik, kariyer belirsizliği/yetersizliği, vardiyalı çalışma uzun ve belirsiz çalışma saatleri, tekdüze ve tekrarlayıcı iş yoktur. Yapılan işlerde belirsizlik, rol

94

belirsizliği/çatışması, güvencesiz iş ve gelir, karar verme süreçlerine yeterli katılım, kişisel gelişim olanakları ve kişiler arası ya da üstlerle yetersiz ilişki vardır. Öfke ve stres gelişme riski 3x2=6 (DR), fiziksel şiddet riski 1x3=3 (DR), sözel şiddet riski 3x2=6 (DR), cinsel şiddet (sözel/fiziksel) riski 1x4=4 (DR)’tür. Hastane Etkenleri ve Enfeksiyon Hastalıkları Laboratuvarı risk değerlendirmesi Tablo 29’da özetlenmiştir.

Tablo 29. Hastane etkenleri ve enfeksiyon hastalıkları laboratuvarı risk değerlendirmesi

*Risk Sınıfı: DR=Düşük Risk; OR=Orta Risk; YR=Yüksek Risk; TER=Tolere edilemez risk. RİSK Ol asıl ık Ş id d et Risk Risk Sın ıfı* Fiziksel Riskler

Gürültü nedeniyle iş kazası 1 4 4 DR

Gürültü nedeniyle işitme kaybı 1 4 4 DR

Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 2 4 8 OR

Takılıp, düşme ve yaralanma 1 3 3 DR

Elektrik çarpması 1 5 5 DR

Kimyasal Riskler

Kimyasaldan toksik etkilenim 3 4 12 OR

Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim 2 3 6 DR Cilt antiseptiği/lateks eldiven kulanımına bağlı alerji 2 2 4 DR

Yangın 4 5 20 YR

Biyolojik Riskler

Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon 5 3 15 YR Kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla enf. 4 4 16 YR

Kesici delici alet yaralanması 3 4 12 OR

Tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon 2 4 8 OR

Ergonomik Riskler

Ergonomik sorunlardan oluşan kas/iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel)

2 3 6 DR

Sürekli ayakta çalışmaya bağlı hastalık (varis, bel fıtığı) riski

1 4 4 DR

Sürekli oturarak çalışmaya bağlı hastalık riski 2 4 8 OR Ağır yük kaldırmaya bağlı hastalıklar (Ör: Bel fıtığı) 1 4 4 DR Psikososyal Riskler

Öfke ve stres gelişmesi 3 2 6 DR

Fiziksel şiddet riski 1 3 3 DR

Sözel şiddet riski 3 2 6 DR

Cinsel şiddet riski (sözel) 1 2 2 DR

95 Bakteriyoloji Laboratuvarı

Bir laborant, bir sağlık teknisyeni, bir biyolog, bir araştırma görevlisi ve bir stajyerin çalıştığı bu birimde iki güvenlik kabini, üç etüv, üç bek ve iki mikroskop bulunmaktadır.

1.Fiziksel riskler:

Gürültü: Ölçülen anlık en yüksek gürültü düzeyi 67,3 dB’dir. Gürültü nedeniyle iş kazası geçirme riski 1x4=4 (DR), gürültü nedeniyle işitme kaybı riski 1x4=4 (DR)’tür.

Aydınlatma: Ortamda yapılan ölçümlerde ışık şiddeti 540-880 lux olarak ölçülmüştür. Aydınlatmadan kaynaklanabilecek kaza riski 1x1=1 (AR)’dir.

Vibrasyon: Lokal veya genel vibrasyon saptanmamış olup riski 1x1=1 (AR)’dir.

Termal konfor: Ortam sıcaklığı 21,8 o_{C, nemi % 30,2’dir. Termal konfordan}

kaynaklanabilecek risk 1x1=1 (AR)’dir.

Radyasyon: Birimde iyonize edici olmayan radyasyon kaynağı olarak güvenlik kabinindeki UV lamba bulunmaktadır. Lamba, işlem sonrasında açılmaktadır. Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 2x4=8 (OR)’dir.

Pürüzlü ya da kaygan yüzey: Zeminde pürüzlü, aşınmış alanlar, eşik farkı yoktur. Çalışma alanını engelleyici malzemeler yoktur. Takılıp düşme ve yaralanma riski 1x3=3 (DR)’tür.

Elektrik tesisatı ve ekipmanı: Elektrik anahtarları, kaçak akım rölesi yerinde ve çalışır vaziyettedir. Hasarlı fiş ve prizler, dolaşmış kablolar bulunmamaktadır. Musluğun üzerinden telefon kabloları geçmektedir. Elektrik çarpma riski 3x5=15 (YR)’tir.

2.Kimyasal riskler: Kimyasalların envanter kaydı, MGBF, kimyasallarla çalışan personelin depolama ve güvenlik eğitimi yoktur. Birimde gram boyamada kullanılan kimyasal malzemeler (kristal viyole, lugol, alkol ve sulu fuksin) bulunmaktadır. Eldiven ve önlük kullanımı haricinde önlem alınmamaktadır. Kimyasaldan toksik etkilenim riski 3x4=12

96

(OR)’dir. Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim riski 2x3=6 (DR), lateks eldiven ve cilt antiseptiklerinin kullanımına bağlı alerji riski 2x2=4 (DR)’tür.

Yangın: Birimdeki kimyasallar ahşap dolapta depolanmakta, beklere gaz normal metal borularla gelmekteydi. Bekler kibritle manuel yakılmaktaydı. Acil durum ve kaçış planı bulunmamakta, kaçış koridorları işaretlenmemiş, yangın alarm sistemi aktif halde değildi. Personelin yangınla mücadele eğitimi varken yangın tatbikatı yoktu. Yangın riski 4x5=20 (YR)’dir.

3.Biyolojik riskler: Birimde; servisler ve polikliniklerden gelen, kan ve vücut sıvılarından ekim yapılmaktadır. Örneklerin büyük çoğunluğu, hasta/hasta yakını tarafından laboratuvara kadar getirilip tezgaha konmaktadır. Enjektörle gelen örnekler, istem kağıtlarına sarılı olarak gelmekte ve açılırken kesici delici alet yaralanma riski bulunmaktadır. Bulanık BOS, solunum materyali, tüberküloz, tularemi ön tanılı grup 3 biyolojik etkenlerle güvenlik kabininde çalışılmaktadır. Diğer işlemler esnasında eldiven kullanılmamakta, sadece önlük giyilmektedir. Koruyucu gözlük/kalkan takılmaması gibi eksiklikler mevcuttur. Grup 3 biyolojik etkenler olmasına rağmen, çıkan hava için HEPA filtreler bulunmamakta, çalışma yerine hasta ve yakınları girebilmekte ve biyolojik etkenler için güvenli depolama şartları yoktur. Açıkta duran bistüri uçları tespit edilmiştir. Tanı koyarken, koklama da kullanılıyor olması mikroorganizmaların inhalasyon riskini arttırmaktadır. Çalışanların çalıştıkları etkenlere yönelik aşısı yoktur. Ekim yapılan tezgahlarda, tanı defterlerine sonuçlar yazılmaktadır. Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon riski 5x3=15 (YR), kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla bulaş riski 4x4=16 (YR), kesici delici alet yaralanması riski 4x4=16 (YR), hava yoluyla bulaşan hastalık riski 4x4=16 (YR) ve tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon riski 2x4=8 (OR)’dir.

4.Ergonomik riskler: Koltuk yüksekliği ayarlanabilmekte, vücudu tam olarak kavramakta, sırtın dayandığı kısım ayarlanabilmekte ve kol dayama yerleri bulunmaktadır. Ergonomik sorunlardan kaynaklı kas iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel sendromu gibi) riski 2x3=6 (DR), ağır yük kaldırmaya bağlı (bel fıtığı gibi) risk 1x4=4 (DR), uzun süre oturarak çalışmaya bağlı hastalık riski 2x4=8 (OR) ve uzun süre ayakta çalışmaya bağlı hastalık riski (varis, bel fıtığı gibi) 1x4=4 (DR)’tür.

97

5.Psikososyal riskler: Vardiyalı çalışma uzun ve belirsiz çalışma saatleri, kariyer belirsizliği/yetersizliği, örgütsel amaçlarda belirsizlik, tekdüze ve tekrarlayıcı iş, güvencesiz iş ve gelir, karar verme süreçlerine yeterli katılım ve kişisel gelişim olanakları vardır. Gece nöbetlerinde tek personel çalışmaktadır. Öfke ve stres gelişme riski 3x2=6 (DR), fiziksel şiddet riski 1x3=3 (DR), sözel şiddet riski 3x2=6 (DR), cinsel şiddet (sözel/fiziksel) riski 2x4=8 (OR)’dir. Bakteriyoloji Laboratuvarı risk değerlendirmesi Tablo 30’da özetlenmiştir.

Tablo 30. Bakteriyoloji laboratuvarı risk değerlendirmesi

*Risk Sınıfı: DR=Düşük Risk; OR=Orta Risk; YR=Yüksek Risk; TER=Tolere edilemez risk. RİSK Ol asıl ık Ş id d et Risk Risk Sın ıfı* Fiziksel Riskler

Gürültü nedeniyle iş kazası 1 4 4 DR

Gürültü nedeniyle işitme kaybı 1 4 4 DR

Radyasyondan kaynaklanabilecek risk 2 4 8 OR

Takılıp, düşme ve yaralanma 1 3 3 DR

Elektrik çarpması 3 5 15 YR

Kimyasal Riskler

Kimyasaldan toksik etkilenim 3 4 12 OR

Yüzey dezenfektanlarına bağlı toksik etkilenim 2 3 6 DR Cilt antiseptiği/lateks eldiven kulanımına bağlı alerji 2 2 4 DR

Yangın 4 5 20 YR

Biyolojik Riskler

Kan ve vücut sıvılarının cilde temasıyla enfeksiyon 5 3 15 YR Kan ve vücut sıvılarının mukozalara temasıyla enf. 4 4 16 YR

Kesici delici alet yaralanması 4 4 16 YR

Tıbbi atık kazalarına bağlı enfeksiyon 2 4 8 OR

Hava yoluyla bulaşan hastalık riski 4 4 16 YR

Ergonomik Riskler

Ergonomik sorunlardan oluşan kas/iskelet sistemi hastalıkları (bel/boyun fıtığı, karpal tünel)

2 3 6 DR

Sürekli ayakta çalışmaya bağlı hastalık riski 1 4 4 DR Sürekli oturarak çalışmaya bağlı hastalık riski 2 4 8 OR Ağır yük kaldırmaya bağlı hastalıklar (bel fıtığı) 1 4 4 DR Psikososyal Riskler

Öfke ve stres gelişmesi 3 2 6 DR

Fiziksel şiddet riski 1 3 3 DR

Sözel şiddet riski 2 2 4 DR

Cinsel şiddet riski (sözel) 2 2 4 DR

98 Kan Kültürü ve Antibiyogram Birimi

Bir laborantın çalıştığı bu birimde üç mikrobiyal algılama ve tanımlama cihazı (Bact/alert ve vitek 2 compact) ve iki vorteks cihazı bulunmaktadır.

Belgede Sağlık hizmetleri sektöründe risk değerlendirmesi: Hastane merkez laboratuvarı örneği (sayfa 89-122)