Projeler, hem sınıf içinde hem de sınıf dıĢında tamamlanabilecek Ģekilde esnek bir yapıda olmalıdır (Saban, 2004:257-258)

1.7.11. Proje Tabanlı Öğrenme Sürecinde Değerlendirme

Proje tabanlı öğrenme yaklaĢımının uygulandığı sınıflarda değerlendirme kağıt kalem testleri ile yapılmamaktadır. Daha çok öğrenme sürecini değerlendirmeye yönelik tümel (portfolyo) değerlendirme yaklaĢımı kullanılmalıdır (Korkmaz ve Kaptan, 2001:200).

Portfolyo, öğrencilerin çalıĢmalarının toplanarak baĢarılarının ve performanslarının toplanması olayıdır. Lester‟a göre bir öğrencinin belirli bir alanda yaptığı iĢ, harcadığı emek, geliĢme ve baĢarısıdır. Portfolyolar, değerlendirmeler, grafikler, günlükler, raporlar ve diğer önemli parçaları içerir. Öğrencinin yetenek ve öğrenme alanlarındaki kayıtlarının tutulduğu ciddi bir çalıĢmadır. Ayrıca öğrenen kiĢinin çabalarını,

ilerlemelerini ve performansını ortaya koyan çalıĢmaların tümüdür (Öztürk ve Ada, 2006:97).

Meisels ve Steele‟e (1991) göre portfolyo, öğrencilerin kendi çalıĢmalarını değerlendirmeye katmalarını, her bir öğrencinin kendi ilerleyiĢini izlemesini sağlar ve bireysel olarak öğrencilerin performanslarının değerlendirilmesi için bir temel oluĢturur.

Collins (1992) ise bu tanımları daha da kısaltarak; portfolyoyu, hedefi belirlenerek toplanan çalıĢmaların tümü Ģeklinde ifade etmiĢtir (Akt: Morgil ve diğ., 2004).

Portfolyo değerlendirme sürecinde öğrenci ve öğretmenlerin üzerine düĢen roller aĢağıda yer alan tablo 12‟de özetlenmektedir.

Tablo 12. Portfolyo OluĢturmada Öğrenci ve Öğretmenin Rolü

Öğrencinin Rolü Öğretmenin Rolü

Çocuğun kendi kendini değerlendirmesi portfolyo oluĢturmanın ana

noktasıdır.

Öğrenci portfolyosuna hangi çalıĢmalarını dahil edeceğine kendisi karar verir.

Karar verme ve kendi öğrenmelerinin

sorumluluğunu almalarını sağlar.

Öğrencilere rehberlik eder, çalıĢmanın ne ifade ettiğini, öğrenmelerine nasıl katkıda bulunduğunu tartıĢır.

Örnekler sunar, en iyi çalıĢmaları seçmede yardımcı olur.

Öğretmen, sınıftaki portfolyoları öğrencilerin kolayca görebileceği ve ulaĢabileceği bir yerde bulundurur.

Her ünitenin sonunda, çocukların o ünite ile ilgili öğrendiği bir çalıĢmayı portfolyosuna koyabilmesi için ortamlar hazırlar.

Portfolyo dosyasını öğrencilere tanıtır ve bilgi verir. Portfolyoyu hazırlarken yönlendirici sorular sorar.

Kaynak: KıĢla ve Uzun (2005)

Moursund‟a göre Proje Tabanlı Öğrenme etkinlikleri dört aĢamada değerlendirilir. Biçimlendirici Değerlendirme: Proje çalıĢması devam ederken öğrencilere dönüt sağlamak amacıyla kullanılır. Bu değerlendirme, hem öğretmene hem de öğrencilere projede düzeltme yapma olanağı verir.

Sonuç Değerlendirme: Proje tamamlandıktan sonra yapılır. Öğretmen, yalnızca sonuç değerlendirmesinden elde ettiği bilgilere dayalı olarak projeyi değerlendirmeye karar verebilir. Ancak öğretmen, projenin kontrol noktalarında yapılacak iĢlerin zamanında yapılıp yapılmadığına, projede geliĢtirilen ürünün niteliğine ve öğrencilerin grup çalıĢmalarına olan katkısına bakarak sonuç değerlendirme yapmalıdır.

Öğrenci Ürün Dosyasına (Portfolyo) Dayalı Değerlendirme: Öğrenci ürün dosyası, öğrencinin yaptığı çalıĢma örneklerinin koleksiyonudur. Öğrenci ürün dosyalarında yer alacak örnek çalıĢmalara öğretmen ve öğrenciler birlikte karar verirler. Öğrenci ürün dosyası, öğrencinin bir okul yılı boyunca yaptığı çalıĢmaların örneklerini içerebilir.

Proje Sonuçlarını Değerlendirme: Haftalar, aylar ya da yıllar süren bir projenin tamamlanmasından sonra, bir projede ortaya çıkan öğrenme Ģu sorularla değerlendirilir: Öğrencilerin proje çalıĢmasından hatırladıkları nedir? Öğrencilerin projede yapabildikleri nedir? Öğrencilerin gelecekteki çalıĢmalarına katkıda bulunabilecek bilgiler nedir? Öğrencilerin gelecekteki çalıĢmalarına katkıda bulunabilecek bilgiler nedir?

1.7. Proje YaklaĢımına Niçin Gerek Duyulmaktadır?

Kinzel‟e göre, geleneksel öğretim yaklaĢımları, öğrencilerin kavramların özelliklerini ve kavramlar arasındaki iliĢkileri görebilme becerilerini geliĢtirmekten uzaktır. Geleneksel öğretim yaklaĢımında, öğretmen-öğrenci iletiĢiminde zamanın büyük bölümünü öğretmen kullanmakta ve iletiĢim öğretmenden öğrencilere doğru olmaktadır. Proje ile öğretim ise öğrencilerin bilgi ve becerilerini geliĢtirebilecekleri sağlıklı bir öğrenme ortamı sağlar (Akt: Dede ve Yaman, 2003).

AĢağıda, geleneksel öğretim yaklaĢımları ile proje tabanlı öğretim yaklaĢımının farklılıkları verilmiĢtir:

Geleneksel Öğretimde;

2. Çoğu öğrencinin kazandığı bilgi ve beceriler süreklilik göstermez ve yeni bilgilerin kazanımına yönelik bir zemin hazırlamazlar.

3. Öğrenciler, farklı veya problemlerin çözümü için fen ve matematiksel yeteneklerini kullanamazlar.

4. Öğrenciler, fenin ve özellikle de matematiğin soyut bir Ģekilde öğretilmesinden dolayı bu derslerden korkarlar. Bu durumda, yetenekleriyle performansları arasında bir dengesizliğe yol açar.

5. Öğrenciler, özellikle de az yetenekleri olanlar, yeni bir Ģey keĢfetme imkânına eriĢemezler.

6. Öğrenciler, plan yapma, strateji geliĢtirme, bağımsız olarak çalıĢabilme veya davranabilme yeteneklerine sahip olamazlar.

7. Öğrenciler, yaratıcı, esnek ve eleĢtirel düĢünebilme ile mantıksal çıkarımlar yapabilme yeteneklerinden yoksundurlar. ĠĢlemsel süreçleri ve çok yönlü iliĢkileri anlamakta zorlanırlar.

8. Öğrenciler, önlerine çıkan engelleri aĢma noktasında özgüven ve kendi kendine düĢünebilme yeteneklerinden noksandırlar.

9. Öğrencilerin, grup halinde çalıĢabilme ve çalıĢmalarının sonuçları üzerinde ortak bir iletiĢim kurabilme yetenekleri zayıftır (Dede ve Yaman, 2003).

Proje Tabanlı Öğretimde Öğrenciler:

1. Özel ihtiyaç ve ilgilerine yönelik aktiviteleri yapma Ģansına sahip olurlar.

2. AraĢtırmaları ve birikimleri yardımıyla matematiksel dünyayla doğrudan iliĢki kurarak, bilgiyi kendileri inĢa edebilirler.

3. Soyut bilgiyi çeĢitli iĢlem basamakları ile tam olarak öğrenemezler. Fakat bilgiyi inĢa edebilirler ve çeĢitli içeriklerde kullanabilme becerisini kazanabilirler.

5. Bireysel istek ve ihtiyaçlarının ötesindeki farklı aktivitelerle uğraĢmazlar.

6. Stratejik düĢünme ve tahmin etme yetenekleri geliĢir.

7. GeliĢtirilmemiĢ becerilerini yaptıkları pratikleri ile pekiĢtirirler.

8. Matematik ve fen konularına yönelik geliĢtirdikleri olumsuz tutumları, sıkıcı ders ortamları yerine, bir oyun ortamı içinde verilerek giderilebilir (Kubinova, Novatna ve Little, 1998; Ticha ve Kubinova, 1998; Akt: Dede ve Yaman, 2003).

9. DeğiĢik ve farklı bir çok konu ile bağlantılı olabilecek bir öğrenme sağlayabilir.

10. Öğrencilerin, problem çözme ve kritik düĢünme becerilerini oluĢturma ve arttırmada yardımcı olabilir.

11. Shanley‟e göre, okul, toplum ve aile arasında güçlü bir bağ kurar (Akt: Dede ve Yaman, 2003).

12. Fen ve matematik kavramlarının bütünleĢtirilmesine olanak sağlar (Levis ve diğerleri, 2002, Akt: Dede ve Yaman, 2003).

13. Bickel‟e göre, öğrenciler, çalıĢtıkları bir projeyi baĢarılı bir Ģekilde sonlandırıp ortaya bir ürün ortaya koyarlar. Bu durumda, öğrenmenin özünü teĢkil eder (Akt: Dede ve Yaman, 2003).

Proje yaklaĢımı, yukarıda belirtilen avantajları nedeniyle son yıllarda oldukça ilgi çeken bir öğretim yaklaĢımı olarak karĢımıza çıkmaktadır. Proje çalıĢmalarına dayalı bir öğretim, öğrencilere bir disiplinin bütün yönleri ve baĢka disiplinlerle olan iliĢkilerini gösterebilir. Projeler, özellikleri gereği öğrencilerin günlük iĢleri içinde de yer bulabilirler (Hamilton ve Hamilton, 1997, Akt: Dede ve Yaman, 2003).

Tablo 13. Geleneksel Öğrenme YaklaĢımları ve Proje Tabanlı Öğrenme YaklaĢımı Arasındaki Farklılıklar

EĞĠTSEL