Proje Tabanlı Öğrenme YaklaĢımında ĠĢlem Basamakları

Proje tabanlı öğrenme yaklaĢımının, hedeflenen niteliklere ulaĢılabilmesi için bilimsel bir tutumla yapılması gerekenlerin ve yaklaĢımın gerçekleĢtirilmesinde izlenecek adımların belirlenmesi gerekmektedir. Bu adımlar Ģu Ģekilde sıralanabilir:

Grupların OluĢturulması

YaklaĢım, bireysel, tüm sınıfla ya da grup çalıĢmaları Ģeklinde yürütülebilir. Grupların oluĢturulmasına öğrencilerle birlikte karar verilmelidir. Grup sayısı, ele alınan projenin konusuna ve öğrenen sayısına göre değiĢebilir. Grup oluĢturulması için en az 3 kiĢi, en fazla 7 kiĢi seçilmelidir.

Yapılacak ĠĢin ya da Ele Alınacak Konunun (Sorunun) Belirlenmesi

Bu aĢamada, öğrenenin bireysel, profesyonel ve entelektüel geliĢime katkıda bulunacak yaratıcılık, sorun çözme ve karar verme becerisini geliĢtirecek bir konu, belirli ölçütler çerçevesinde saptanmalıdır.

Proje konusu, öğrenenlerin okuduğu bir kitaptan, izlediği bir televizyon programından, bir makaleden, bir ders konusundan seçilebilir. Önemli olan,

öğrenenin ilgi duyduğu bir konuyu kendisinin ya da grup üyelerinin birlikte seçmesidir. Ayrıca seçilen konunun yaĢamla bağlantısı kurulmalıdır. Çünkü Solomon‟a göre proje çalıĢmaları aracılığı ile öğrenciler kendi yaĢamlarına ya da toplumu etkileyen konulara odaklanırlar. Bu süreçte öğrenciler çalıĢtıkları probleme iliĢkin kayıt tutar, araĢtırma yapar ve problemin çözümüne yönelik bilimsel yaklaĢımları kullanarak önerilerde bulunurken, gerçek yaĢamla bağlantı kurmuĢ olurlar (Akt: Ersoy, 2007: 27).

ÇalıĢma Takviminin Belirlenmesi

ÇalıĢma takvimi, projeyi tamamlamak kadar zamanı doğru kullanmayı öğrenmek açısından da oldukça önemli bir aĢamadır. Planlı çalıĢmanın ilk adımını oluĢturur. Her aĢamanın baĢlaması ve sonlanması için gereken süre planlanır ve sunum tarihleri belirlenir.

Amaçların / Hedeflerin Belirlenmesi

Belirlenen amaçlar, planlamasında hedeflerin neler olacağına ıĢık tutar. Amaçların çok genel ifade edilmesi yerine; açık, somut, kısa ve öğrenen seviyesine uygun bir anlatımla belirtilmesi gerekir.

Bilgilerin Toplanması / Literatür Taraması

Proje, konusu gereği tek bir kaynaktan bilgi alarak gerçekleĢtirilebilecek bir çalıĢma değildir. Bilgi toplama, aranılan bilgiyi tanıma, bilgi kaynaklarını kullanma ya da bunlardan yararlanma yollarını bilme gibi oldukça karmaĢık iĢlemleri gerektiren bir aĢamadır. Kaynak taramada, konuyla ilgili uzmanların düĢünce, görüĢ ve incelemelerinin gözden geçirilerek bir sonuca varılması amaçlanır. Bunun için kaynaklar; kitaplar, dergiler, istatistikler, bildiri kitapları, gazeteler, raporlar, tezler, ansiklopediler, uzman görüĢleri, internet olabilir.

Ġçerik Planı Hazırlama

Kaynak taramasında toplanan kaynaklar doğrultusunda içerik planı hazırlanmalı ve içeriğin oluĢturulmasında öğrenenin göz önünde bulundurması gereken önemli noktalar kavranmalıdır.

Bilgilerin Örgütlenmesi

Bilgi sentezlenirken kaynaklarda yazılı olanların tamamı değil, içerik planında belirtilen baĢlıklar doğrultusundaki bilgiler projeye alınmalıdır.

Projenin RaporlaĢtırılması

Proje, yazım kuralları dikkate alınarak rapor haline getirilmelidir. Projenin Sunumu

Projenin, uygulandığı aĢamadır. Bu aĢamada öğrenenin sunu sırasında önemli olan ilkeleri uygulaması esastır. Konunun iyi sunumunun, iyi planlama ve etkin grup çalıĢmasına bağlı olduğu unutulmamalıdır.

Projenin Değerlendirilmesi

Projenin değerlendirilmesinde öğrenme-öğretme sürecinde hedeflere ulaĢılıp ulaĢılmadığının belirlenmesinin yanı sıra öğrenenlerin iĢbirliğine, üst düzey düĢünme becerilerine, yaratıcılığa, problem çözme yeteneklerine ve etkili sunum yapabilme becerilerinin değerlendirilmesi de önemlidir. Projelerin değerlendirilmesinde sadece eğitimci öğrenenleri değerlendirmemeli, öğrenenlerin kendilerini, akranlarını değerlendirmeleri de istenmelidir. Bu aĢamadan sonra eğitimci öğrencilerin sunumlarını ve projelerini hazırladığı “Değerlendirme Formu” doğrultusunda bireysel olarak değerlendirmeli, önerilerini belirtmeli, öğrenenin grup çalıĢması, yazılı rapor hazırlama ve sunum tekniklerini dikkate almalıdır (Akçin, 2006: 42-44).

Tablo 11. Proje Tabanlı Öğrenme YaklaĢımının AĢamaları

AġAMALAR YAPILACAK

ĠġLEMLER ^{ÖĞRETMENĠN} ROLÜ ^{ÖĞRENCĠNĠN} ROLÜ

1. Konuyu ve alt konuları belirleme grupları kendi içinde organize etme Öğrenciler kaynakları araĢtırabilir, bir çerçeve proje için sorular önerebilir.

AraĢtırmanın genel konusunu sunar, konuların ve alt konuların tartıĢılmasında gruplara rehberlik eder.

Ġlginç problemler yaratır, soruları kategorize eder, proje gruplarını oluĢturulmasında katkıda bulunur. 2. Grupların proje planlarını oluĢturması

Grup üyeleri hep birlikte proje planını yaparlar. Nereye ve nasıl gidecekleri, neleri öğrenecekleri gibi sorular hakkında karar verirler. Kendi aralarında iĢ bölümü yaparlar.

Grupların projelerini formüle etmelerine yardım eder, gruplarla toplantı yapar, gerekli materyalleri ve kaynakları bulmalarına yardım eder.

Ne çalıĢacaklarını planlar, kaynakları seçer, rolleri tanımlar, planların dağıtımını sağlar.

3.Projeyi uygulama

Grup üyeleri organize olur, verileri ve bilgileri analiz ederler.

AraĢtırma ve çalıĢma becerilerinin

geliĢtirilmesine yardım eder, temel süreci ve grupları kontrol eder.

Sorular için cevapları araĢtırır. Veri toplar. Bilgiyi organize eder. Kaynak kiĢilerle görüĢür. Bulgularını bileĢtirir ve özetler.

4.Sunuyu Planlama

Üyeler sunularındaki temel noktaları belirler ve bulgularını nasıl sunacaklarına karar verirler.

Sunu için ders planları tartıĢılmasını ve süreçin organize edilmesini sağlar.

Sununun temel noktalarına, karar verilmesini, nasıl bir sunu yapılacağı planlamasını, sunu için materyaller (video, teyp, poster vb.) hazırlanmasını sağlar. 5.Sunuyu Yapma Sunular sınıfta ve belirlenen diğer yerlerde yapılır.

Sunular koordine edilir. Sunucular sınıf arkadaĢlarına geri dönüt verir.

6. Değerlendirme Öğrenciler proje hakkındaki

geri dönütleri paylaĢırlar. Öğretmenler ve öğrenciler projeleri hep birlikte paylaĢırlar.

Proje özetleri ve öğrenilenleri

değerlendirilir.

Grup üyeleri olarak çalıĢmayı ve çalıĢmada öğrendiklerini

yansıtırlar.

Proje çalıĢmaları bir süreç içerisinde gerçekleĢtirildiğinden, aĢağıda verilen basamakların her birine göre ayrı ayrı değerlendirilmeleri gerekir. Bu basamaklar:

1. Hazırlık çalıĢması

2. Uygulanması

3. Sonuçlarının değerlendirilmesi

Proje çalıĢmalarının bu belirtilen basamaklara göre değerlendirilmesi için Kubinov, Novotna ve Littler‟in (1998) çalıĢmalarında uyarlanmıĢ olan Ģekiller verilmiĢtir: (Dede ve Yaman, 2003:127-129)

1.6.10.5.1. Projenin Hazırlık AĢaması

Hazırlık aĢaması, projenin tanımlanması, kontrol noktalarının belirlenmesi, ebeveynlerin bilgilendirilmesi, proje konusunun yaĢamla iliĢkilendirilmesi, projede kullanılacak kaynakların ve sınıfın hazırlanması gibi etkinlikleri içerir (Simkins ve diğerleri, 2002:63-70 Akt: Ersoy, 2007:42).

ġekil 8. Projenin Hazırlık AĢaması

Kaynak: Dede ve Yaman (2003:127-129)

PROJENĠN HAZIRLIK AġAMASI

Amaç ve Hedefler Konu Seçimi Projenin amacına uygun konu seçimi yapıldı mı? Konunun Sınırı Konu sadece bir disipline mi ait yoksa disiplinler arası mı? Zaman Proje sadece ders süresince mi yoksa öğrencinin ders dıĢı zamanlarını da kapsayacak biçimde mi? Konu Haritası

Proje birkaç disipline ait ise her disiplinin sınırları ve bağlantıları belirlenmiĢ ve fikirler üretilmiĢ mi?

Sadece bir disipline ait ise o disipline iliĢkin birikimler ve bağlantılar belirlenmiĢ mi? Kaynaklar Konu Tipi Ġhtiyaç duyulan materyal ve kaynaklara ulaĢılmıĢ mı? Açık: Öğrenci merkezli mi? Kapalı: Öğretmen merkezli mi? Projenin amaçları nelerdir? Bu amaçlar neleri kapsamak -tadır?

1.6.10.5.2. Projenin Uygulama AĢaması

Proje öncesi yapılan hazırlıkların sınıfla paylaĢılması, ön araĢtırma ve planlamanın yapılması, ve kavram tasarımı ve kavramların ĢemalaĢtırılması gerekmektedir (Simkins ve diğerleri, 2002:73-76, Akt: Ersoy, 2007:44).

ġekil 9. Projenin Uygulaması

Kaynak: Dede ve Yaman(2003:127-129)

1.6.10.5.3. Proje Sonuçlarının Değerlendirilmesi AĢaması

Ölçme, değerlendirme ve sunumları sonuçlandırma ile etkinlikleri sonuçlandırma alt aĢamalarına yer verilir (Simkins ve diğerleri, 2002:76-82, Akt: Ersoy, 2007:44).

PROJENĠN UYGULANMASI

Açık Kapalı

Hazırlık AĢaması Uygulama Hazırlık AĢaması Uygulama Öğretmenler, öğrencilerle projenin amaçlarını tartıĢır, öğrencilerde projeye yönelik isteklilik ve coĢku oluĢturur ve onlara aĢağıdaki soruyu sorar: Bireysel olarak mı yoksa grup halinde mi çalıĢmak istiyorsunuz? Öğrenciler, projede ne yapma niyetinde olduklarını ve sonuç olarak ne ümit ettiklerini belirlerler. Öğrenciler etkinlikleri yapar, öğretmenler sadece bir rehber gibi davranırlar. Öğretmen gerekli materyalleri sağlar, konuyu tartıĢtıktan sonra etkinlikten neyi ve nasıl bekleyeceklerini öğrencilere açıklar. Öğrenciler, öğretmenin gözetiminde bireysel veya grup halinde etkinliklerini yaparlar.

ġekil 10. Projenin Değerlendirilmesi

Kaynak: Dede ve Yaman (2003:127-129)