27,5 x 0,32145 = 8,83987 ≥ 8. opsiyon sözleşmesine sahip hesap olur.
Kullanıma konu olacak diğer hesaplar, “Seçim Aralığı x Rassal Sayı” değerine “Seçim Aralığı”nın eklenmesi ve elde edilen sayının aşağıya yuvarlanması sonucu ulaşılacak opsiyonlara sahip hesaplar olur.
2. Pozisyon Seçimi:
8,83987 + 27,5 = 36,33987 ≥ 36. sıradaki opsiyon sözleşmesine sahip hesap.
3. Pozisyon Seçimi:
36,33987 + 27,5 = 63,83987 ≥ 63. sıradaki opsiyon sözleşmesine sahip hesap.
4. Pozisyon Seçimi:
63,83987 + 27,5 = 92,33987 ≥ 92. sıradaki opsiyon sözleşmesine sahip hesap olur.
112 Günlük olarak kullanılan pozisyonlara ilişkin bilgiler Borsa tarafından Günlük Bülten’de yayınlanacak ve Takasbank üye ekranlarından da üyeler tarafından kullanım talimatları raporları alınarak takip edilebilir.
12.4.2 Vade Sonu Kullanım
Üye temsilcileri, fiziki teslimatlı opsiyon sözleşmelerine ilişkin vade sonunda ilgili pozisyonlara ait kullanım bildirimlerini Takasbanka ileteceklerdir. Vade sonunda, herhangi bir kullanım talimatına konu olmayan uzun opsiyon pozisyonlarına ait bir işlem gerçekleşmeyecek, gün sonunda pozisyonlar herhangi bir uzlaşmaya konu olmadan sıfırlanacaktır.
Nakdi uzlaşmalı opsiyon sözleşmelerinde ise üye temsilcileri tarafından Takasbank’a herhangi bir kullanım bildirimi yapılmayacaktır. Vade sonunda karda olan nakdi uzlaşmalı opsiyon sözleşmelerindeki pozisyonlar otomatik olarak kullanıma konu olacaktır.
Pay vadeli işlem sözleşmelerinde vade sonunda açık kalan pozisyonlar doğrudan fiziki teslimat uygulamasına tabi olacaklardır.
Örnek:
Alım Opsiyonu: Yatırımcının 1 Nisan 2013 tarihinde O_XU030E0613C90.000S0 sözleşmesinden 3,74 TL fiyattan 10 adet aldığını varsayalım,
İşlem Tarihi 1 Nisan 2013 Pazartesi
BIST30 Endeks Değeri 90.642,78
Dayanak Varlık Fiyatı 90,642
Kullanım Fiyatı 90
Vade Tarihi 28 Haziran 2013 Cuma
Bir Adet Dayanak Varlık İçin Verilen Fiyat (Prim) 3,74
Yatırımcının Ödediği Toplam Prim 3.740 TL (3,74 x 10 x 100)
Alım opsiyonları için vade sonu uzlaşma fiyatı, dayanak varlık olan endekslerin son işlem gününde spot piyasada son seansta oluşan kapanış değerinin 1.000’e bölünmesi suretiyle bulunan değer ile opsiyon kullanım fiyatı arasındaki farkın en yakın fiyat adımına yuvarlanması sonucunda bulunur. Farkın 0 veya negatif çıkması halinde uzlaşma fiyatı en küçük fiyat adımı olarak belirlenir.
Kullanım kar/zararı, endeks opsiyonlarında vade sonunda otomatik olarak, kullanım fiyatı ve dayanak varlık fiyatından hareketle hesaplanır.
Alım Opsiyonu Kullanım Kar/Zararı = Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı x Sözleşme Çarpanı x Miktar
113 12.5 TEMERRÜT ESASLARI
Temerrüt, Piyasada gerçekleşen işlemler ve açık pozisyonlar nedeniyle Takas Merkezi nezdinde yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerin süresi içerisinde yerine getirilmemesi halidir. Yükümlülüklerini süresi içerisinde yerine getirmeyen üyeler, başka bir ihbara gerek
Örnek (Devam)
Vade Tarihinde BIST30 Endeks Değerinin 94.876,83 Olduğu Durum
BIST30 Endeks Değeri 94.876,83
Dayanak Varlık Fiyatı 94.876,83 / 1000 94,876
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı 94.876 – 90 = 4,876 (fiyat adımına yuvarlanır.) 4,88
Kullanım Kar/Zararı 4,88 x 10 x 100 4.880
Vade Tarihinde BIST30 Endeks Değerinin 89.341,45 Olduğu Durum
BIST30 Endeks Değeri 89.341,45
Dayanak Varlık Fiyatı 89.341,45 / 1000 89,341
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı 89.341 – 90 ≤ 0 0,01
Kullanım Kar/Zararı Takasbank tarafından 0 olarak belirlenir. 0
Satım Opsiyonu: Yatırımcının 1 Nisan 2013 tarihinde O_XU030E0513P92.000S0 sözleşmesinden 2,45 TL fiyattan 10 adet aldığını varsayalım,
İşlem Tarihi 1 Nisan 2013 Pazartesi
BIST30 Endeks Değeri 90.642,78
Dayanak Varlık Fiyatı 90,642
Kullanım Fiyatı 92
Vade Tarihi 31 Mayıs 2013 Cuma
Bir Adet Dayanak Varlık İçin Verilen Fiyat (Prim) 2,45
Yatırımcının Ödediği Toplam Prim 2.450 TL (2,45 x 10 x 100)
Satım sözleşmeleri için vade sonu uzlaşma fiyatı, opsiyon kullanım fiyatı ile dayanak varlık olan endekslerin son işlem gününde spot piyasada oluşan son endeks değerinin 1.000’e bölünmesi suretiyle bulunan değer arasındaki farkın en yakın fiyat adımına yuvarlanması sonucunda bulunur. Farkın 0 veya negatif çıkması halinde uzlaşma fiyatı en küçük fiyat adımı olarak belirlenir.
Kullanım kar/zararı, endeks opsiyonlarında vade sonunda otomatik olarak, kullanım fiyatı ve dayanak varlık fiyatından hareketle hesaplanır.
Satım Opsiyonu Kullanım Kar/Zararı = Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı x Sözleşme Çarpanı x Miktar
Vade Tarihinde BIST30 Endeks Değerinin 94.876,83 Olduğu Durum
BIST30 Endeks Değeri 94.876,83
Dayanak Varlık Fiyatı 94.876,83 / 1000 94,876
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı 92 – 94.876 ≤ 0 0,01
Kullanım Kar/Zararı Takasbank tarafından 0 olarak belirlenir. 0
Vade Tarihinde BIST30 Endeks Değerinin 89.341,45 Olduğu Durum
BIST30 Endeks Değeri 89.341,45
Dayanak Varlık Fiyatı 89.341,45 / 1000 89,341
Vade Sonu Uzlaşma Fiyatı 92 – 89.341 = 2,659 (fiyat adımına yuvarlanır.) 2,66
Kullanım Kar/Zararı 2,66 x 10 x 100 2.660
114 kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır. Fiziki teslimat öngörülen sözleşmelerde ise Yönetmelikte belirtilen olağanüstü durumlar hariç olmak üzere, dayanak varlıkların, sözleşmede belirtilen süre içerisinde, belirtilen yerlerde, gerekli miktarda ve sözleşmede yer alan diğer hükümleri taşır şekilde hazır olmaması, bunlar hazırken teslimatı kabul edecek olan tarafın gerekli nakdi veya Takas Merkezinin kabul edeceği diğer varlıkları hazır bulundurmaması temerrüt olarak adlandırılır.
Açık pozisyonlara ilişkin hesap güncellemesinin re’sen Takasbank tarafından yapılmasından sonra oluşan teminat tamamlama yükümlülükleri, T+1 günü en geç saat 15:00’a kadar yerine getirilmelidir. Teminat tamamlama son saati Borsa ve Takasbank tarafından değiştirilebilir. Belirtilen zaman içerisinde sorumluluğunu yerine getiremeyen üye, ihbara gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır.
Fiziki teslimata konu sözleşmelerde işlem yapan üye, takas yükümlülüğünü T+3 günü en geç saat 16:30’a kadar yerine getirmek zorundadır. Aksi halde ihbara gerek kalmaksızının temerrüde düşmüş sayılır.
Temerrüt durumunda yükümlülüğün yerine getirilmesine kadar olan süre zarfında Takasbank tarafından temerrüde düşen üyenin ilgili hesaplarındaki teminatlarını çekmesine izin verilmez.
Yükümlülüklerin belirtilen süreler içerisinde yerine getirilmemesi durumunda aşağıdaki önlemler alınabilir:
a) Temerrüdün giderilmesi amacıyla ilgili hesaplardaki tüm işlem teminatları ve fiziki teslimata konu alacak blokeleri Takasbank tarafından re’sen kullanılır.
b) Varsa, hesaba ait değerleme dışı nakit dışı teminatlar ve/veya fiziki teslimata konu kıymet alacak blokeleri nakde çevrilir.
c) Nakit dışı teminat olmaması halinde, temerrüde düşen ilgili hesaba ait açık pozisyonlar, en az temerrüde düşülen tutarı karşılayacak teminat açığa çıkana kadar, seans içinde ilgili üye veya Borsa ya da Takasbank tarafından likide edilebilir ve açığa çıkan nakit dışı teminatlar Takasbank tarafından gerektiğinde aynı gün valörle nakde çevrilebilir. Temerrüdün kapatılması amacıyla nakit dışı varlıkların satışı veya pozisyonların likidasyonu seçeneklerinden hangisinin kullanılacağı ve kullanım sırası, likidite ve karşılanmamış yükümlülük tutarı dikkate alınarak, Takasbank tarafından serbestçe belirlenir. İlgili hesaba ait pozisyonların kapatılıp teminatların nakde dönüştürülmesinden sonra da temerrüdün kapatılamaması durumunda, takas üyesinin, açığı derhal tamamlaması istenebilir. İlgili açığın takas üyesi tarafından tamamlanmaması halinde, üyenin temerrüde konu ilgili hesaplarının, portföy hesaplarının veya tüm hesaplarının Borsa tarafından geçici olarak işleme
115 kapatılması, açık pozisyonlarının likide edilmesi, açığa çıkan teminatların nakde dönüştürülmesi, temerrüde düşen üyenin Garanti Fonundaki nakit/nakit dışı teminatlarına başvurulması yöntemlerinden biri veya birkaçı uygulanabilir.
Yükümlülüğün hala kapanmaması halinde Takasbank, takas üyesinin Borsa nezdindeki kendisine ait olduğu belirlenen diğer hak ve alacaklarına bu yükümlülüklerin tasfiyesi amacıyla başvurabilir. İlgili mevzuatta yer alan yükümlülüklerin tasfiyesine ilişkin hükümler saklıdır. Takasbankın kendi kaynakları, takas sürecinde kullanılamaz, temerrüt nedeniyle takas sürecinin tamamlanamaması veya geç tamamlanmış olması nedenleri ile oluşabilecek kayıp veya zararlardan Borsa veya Takasbank sorumlu tutulamaz.
Temerrüt nedeniyle teminatlara ve/veya fiziki teslimata konu alacak blokelerine başvurulması durumunda, hangi varlıkların önce kullanılacağını Takasbank belirler.
Teminatların likidasyonu için teminatın ilgili olduğu spot piyasada temerrüt satışında uygulanan yöntem de uygulanabilir.
Garanti Fonundan yapılacak ödemelerde, Garanti Fonu işleyişi ile ilgili esaslara uyulur.
Temerrüde düşen üyenin likidasyon işlemlerinin sürdüğü sırada, temerrüde yol açan nakit yükümlülüğünün Takasbanka yatırılmak suretiyle yerine getirilmesi durumunda, likidasyon işlemleri durdurulur.
Temerrüt süresince, takas üyesinin pozisyonlarının likide edilmesi aşamasına gelindiği durumda, takas üyesindeki diğer müşterilerin hesapları, takas üyesinin onayı olmaksızın, başka bir takas üyesine transfer edilebilir.
Mütemerrit taraf temerrüt nedeniyle karşı tarafın, Takasbank’ın ve Borsanın uğradığı zararı karşılamak zorundadır.
Temerrüt durumunda işlem teminatlarından ve/veya Garanti Fonundan karşılanamayan tutarlar için Takasbankın kendi kaynaklarına başvurulmaz.
12.5.1 Takas Üyelerinin Temerrüdü Halinde Takas Merkezi Tarafından Yapılacak İş ve İşlemler
Temerrüt halinde, Takas Merkezi, teminat olarak alınan varlıkları ihbarda bulunmaksızın nakde çevirebilir. Müşteri varlıklarının ayrıştırılabilmesi durumunda, müşteri hesapları için tutulan varlıkların nakde çevrilmesinden elde edilen tutar, Takas üyesinin ilgili müşteri hesaplarından kaynaklanan teminat eksikliğini, Takas üyesinin kendi işlemleri için hesabında bulunan varlıkların nakde çevrilmesinden elde edilen tutar ise Takas üyesinin
116 kendisi ve müşterilerinin işlem ve hesaplarından kaynaklanan teminat eksikliğini gidermek için kullanılır.
Teminatların nakde çevrilmesiyle ilgili olarak Takas Merkezi veya Borsa hiçbir sorumluluk altına girmez.
Bir Takas üyesi temerrüde düştüğünde, bu üyenin işlem teminatları, Garanti Fonundaki katkıları ve Borsa nezdindeki tüm varlıkları ve alacakları, yerine getirilmemiş yükümlülüğün ifası için kullanılır. İlgili Takas üyesi, temerrüt durumunda bahsi geçen varlıkların ve elde edilmiş gelirlerin Takas Merkezi tarafından yükümlülüğünün ifa edilmesi amacıyla herhangi bir ihtar ve ihbara gerek kalmaksızın kullanılacağını ve tüm bu hususlarda gecikmeye neden olabilecek davranış ve fiillerde bulunmayacağını imzalayacağı Takas Üyeliği Taahhütnamesi ile kabul etmiş sayılır.
Takas Merkezine yatırılması gereken tutarlarda Takas üyesinin temerrüde düşmesi durumunda, Takas Merkezi, Takas üyesi ile arasında tesis edeceği anlaşma ve taahhütler çerçevesinde, ilgili Takas üyesi hakkında kanuni takip yapmaya yetkilidir. Temerrüdün takası garanti edilen üyeden kaynaklanan kısmı için, takası garanti eden üye tarafından yükümlülüğün karşılanmaması halinde, Takas Merkezi, takası garanti eden üye ile birlikte takası garanti edilen üye için de kanuni takip başlatabilir.
Takas üyelerinin yükümlülüklerini yerine getirmemeleri durumunda, pozisyonların re’sen kapatılmasına ilişkin esaslar Borsanın uygun görüşü alınarak Takas Merkezi tarafından belirlenir.
12.5.2 Temerrüde Düşecek Üye İçin Uygulanacak Kanuni Takip
Temerrüde düşen üyeye, T+1 günü saat 15:00’dan EFT kapanışına kadar geçen süre için Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarında veya TCMB Bankalararası Para Piyasasında oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanının bir katı nispetinde temerrüt faizi uygulanır. T+1 günü EFT kapanışından sonraki günlerde kapatılan temerrüt tutarları için Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarında veya TCMB Bankalararası Para Piyasasında oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından yüksek olanının 3 katı nispetinde temerrüt faizi uygulanır. Fiziki teslimata konu sözleşmelerden dolayı temerrüde düşen üyeye T+3 günü saat 16:30’dan EFT kapanışına kadar geçen süre için Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarında veya TCMB Bankalararası Para Piyasasında oluşan bir gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanının bir katı nisbetinde temerrüt faizi uygulanır. T+3 günü EFT kapanışından sonra kapatılan temerrüt tutarları için Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarında veya TCMB Bankalararası Para Piyasasında oluşan bir gecelik
117 ağırlıklı ortalama faiz oranlarından yüksek olanının 3 katı nispetinde temerrüt faizi uygulanır.
Temerrüt faizi hesaplamasında temerrütte kalınan süre içinde her gün için o gün geçerli olan faiz oranı kullanılır. Minimum temerrüt faizi 50 TL olarak tahsil edilir.
Temerrüde düşen üyenin itirazı için verilen süre üç işlem günüdür. Temerrüde itiraz söz konusu olduğunda üye Takasbanka başvurur.
Üyenin temerrüde düşmesi durumunda, teminat tamamlama yükümlülüğünün veya fiziki teslimat yükümlülüğünün temerrütlü olarak yerine getirildiğinin ertesi iş günü Takasbank üyeye elektronik ortamda temerrüt faizini bildirir.
Temerrüt faizi, tahakkuk tarihinden itibaren en geç üç iş günü içinde ödenir. Bu süre içerisinde temerrüt faizi ödenmemiş ise, söz konusu tutar üyenin Takasbank nezdindeki serbest cari hesabından re’sen alınır. Bu hesapta yeterli miktarda nakit bulunmadığı takdirde takas üyesinin portföy hesabına ilişkin işlem teminatlarına ve/veya Garanti Fonu katkı payı olarak yatırılan teminatlara başvurulur.
Takasbank üyenin temerrüde düşme sayısını ve tutarlarını temerrüt durumu oluştukça Borsaya bildirir.
Üyeden temerrüt faizi dolayısıyla tahsil edilecek tutar Borsa adına Garanti Fonuna, bu tutarın günlük neması Borsa hesabına aktarılır. Alacaklı üyeye yapılacak ödemede meydana gelen gecikme nedeniyle tahakkuk eden mağduriyet ödemesi bu tutardan indirilir.
Takasbank, gerektiğinde Garanti Fonundaki nakit varlıkları da kullanmak suretiyle, hesap güncellemeleri sonucunda oluşan tüm yükümlülüklerini yerine getiren üyelerin alacaklarını T+1 günü, fiziki teslimat sonucu oluşan tüm yükümlülüklerini yerine getiren üyelerin alacaklarını T+4 günü öder. Alacaklı olan taraflara yapılması gereken ödemeler hususunda, Borsa, Takasbank ve/veya TCMB’den kaynaklanan teknik sebepler ve nakit dışı teminatların nakde çevrilmesinin gerekli olduğu haller hariç, ödemenin T+1 Günü EFT kapanış saatine kadar yapılamaması durumunda alacaklı olan üyeye, gecikme süresince her gün itibariyle Borsa İstanbul Repo-Ters Repo Pazarı’nda veya TCMB Bankalararası Para Piyasasında oluşan gecelik ağırlıklı ortalama faiz oranlarından en yüksek olanının %50 fazlası kadar tutar, temerrüde düşen üyeden alınan temerrüt faizinden karşılanmak suretiyle mağduriyet ödemesi olarak ödenir. Söz konusu ödemeden vergi ve diğer yasal kesintiler düşülür.
118 12.6 GARANTİ FONU
Temerrüt durumunda takas yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde işlem teminatlarının yanı sıra kullanılmak amacıyla bir Garanti Fonu oluşturulmuştur.
Garanti Fonuna ilişkin hükümler, katkıda bulunan üyelerin temerrüdün oluştuğu piyasa veya sözleşmede açık pozisyonunun mevcut olup olmadığına veya işlem yapma yetkisine sahip olup olmadığına, katkı payını ödemeye başlama tarihlerine bakılmaksızın tüm üyelere uygulanır ve Garanti Fonunda oluşan fonlar işlem gören tüm sözleşmelerde oluşan temerrütler için burada ve ilgili Mevzuatta yer alan esaslara uygun olarak kullanılır.
TCMB’ye ilişkin istisnalar saklıdır.
12.6.1 Garanti Fonunun İzlenmesi ve Fondan Ödeme Yapılması
Garanti Fonunda bulunan varlıklar ve bu varlıkların getirileri katkı yapanlar bazında izlenir.
Takas üyeliğinden ayrılan üyenin Garanti Fonundaki payı, ayrılma tarihinde Piyasada mevcut açık sözleşmelerin vadesinde, Garanti Fonunun potansiyel ödeme yükümlülükleri de dikkate alınmak ve ödenmesi gereken vergi ve diğer yasal yükümlülükler indirilmek suretiyle iade edilir veya ödenir. Bu kapsamda yapılacak iade veya ödemeler, Garanti Fonuna katılım esnasında yatırılan kıymetlerin aynen iadesi şeklinde olmayabilir. Ödenecek kıymetlerin türü ve tutarını belirlemeye Takas Merkezi yetkilidir. Takas üyeliğinden ayrılma tarihinden sonra gerçekleşse dahi, takas garantisi kapsamında ödeme yapılması gerekliliği ortaya çıktığında, henüz iade edilmemiş katılım payları diğer Takas üyelerinin katılım payları ile aynı şekilde kullanılır.
Garanti Fonundan temerrüt nedeniyle ödeme yapılması durumunda, ilk önce mütemerrit olan Takas üyesinin veya üyelerinin payından ödeme yapılır. Bunu aşan kısım, diğer Takas üyelerinin katkılarıyla orantılı olarak Garanti Fonundan karşılanır. Takas Merkezi, Borsanın uygun görüşünü alarak bu konuda düzenleme yapmaya yetkilidir. Yapılan ödemenin mütemerrit Takas üyesinin payından yüksek olması durumunda, söz konusu fark Garanti Fonunun alacağı olarak değerlenir. Takas Merkezi, Takas Üyesi ile arasında tesis edeceği anlaşma ve taahhütler çerçevesinde, bu alacağın ve yasal faizinin tahsili için gerekli kanuni takipleri yapmaya yetkilidir.
Garanti Fonundan takas garantisi nedeniyle yapılacak ödemeler zaman önceliği esas alınarak yapılır. Daha önce gerçekleşmiş temerrütler tamamen tasfiye edilmedikçe, bir sonraki günün temerrütleri için ödeme yapılamaz. Ancak bir gün içindeki temerrüt tutarının Garanti Fonunun tutarını aşması durumunda ödemeler, temerrüt tutarıyla orantılı olarak yapılır.
119 12.6.2 Garanti Fonu Katkı Payları
Tüm takas üyelerinin Garanti Fonuna katkıda bulunmaları zorunludur. Üyelerin Garanti Fonuna yapacakları katkı miktarı aldıkları pozisyonlardan kaynaklanan riskler ile orantılı olacaktır. Her bir üye için Garanti Fonuna konu risk değeri aşağıdaki şekilde hesaplanır:
Garanti Fonu Risk Çarpanı Takasbank tarafından 0,15 olarak belirlenmiştir ve Takasbank bu çarpanı gerekli gördüğü durumlarda değiştirebilir.
Garanti Fonu katkı payları asgari ve değişken olmak üzere ikiye ayrılır:
a) Asgari Katkı Payı: Bir üyenin Garanti Fonundaki katkı payı, asgari katkı payı tutarından az olamaz. Takas üyelerinin Garanti Fonunda bulundurması zorunlu asgari katkı payları 200 Bin TL olarak belirlenmiştir. Asgari katkı payı tutarı Takasbank tarafından değiştirilebilir.
b) Değişken Katkı Payı: Garanti Fonuna konu risk değerleri hesaplama aralıklarına denk düşen üyelerden, asgari katkı payına ek olarak değişken katkı payı alınır.
Aşağıdaki tabloda Garanti Fonu katkı payı yükümlülüğünün hesaplanma yöntemi ve değişken katkı payının hesabında esas alınacak hesaplama aralıkları gösterilmektedir. 200 Bin TL’den sonraki her bir aralık 100 Bin TL olarak artmaktadır. Üst sınırlar içinde bulundukları aralığa dahildir.
Tablo 34: Garanti Fonu Katkı Payı Yükümlülüğü
Hesaplama Aralığı Garanti Fonuna Konu Risk Değeri (TL) Toplam Katkı Payı (TL)
1. Aralık 0-200 Bin 200 Bin
2. Aralık 200-300 Bin 200 Bin + (2-1) x 100 Bin
3. Aralık 300-400 Bin 200 Bin + (3-1) x 100 Bin
4. Aralık 400-500 Bin 200 Bin + (4-1) x 100 Bin
N. Aralık Önceki Aralık + 100 Bin 200 Bin + (N-1) x 100 Bin
N: Garanti Fonuna konu risk değerinin tekabül ettiği aralık
Garanti Fonu katkı payı yükümlülükleri her gün sonu itibariyle güncellenir. Bir üst aralığa geçen takas üyeleri belirlenir ve bu üyelerin Garanti Fonundaki katkı payları kontrol edilerek, gerekli durumlarda Takasbank tarafından elektronik ortamda Garanti Fonu tamamlama çağrısı yapılır.
Garanti Fonuna Konu Risk Değeri
[Üyenin Bulundurması Gereken Toplam İşlem Teminatı Tutarı] x [Garanti Fonu Risk Çarpanı]
120 Genel Takas üyelerinin Garanti Fonu katkı payları hesaplanırken, takasını garanti ettikleri piyasa üyelerinin durumu da dikkate alınır. Asgari katkı payı tutarı hesaplanırken, takası garanti edilen diğer üyelerin sayısına, takas üyesinin kendi takas garantisi de dikkate alınarak 1 (bir) eklenir ve bulunan rakam asgari katkı payı tutarı ile çarpılır. Değişken katkı payı hesaplanırken, takası garanti edilen üyelerin bulundurması gereken toplam işlem teminat tutarları ile takas üyesinin bulundurması gereken toplam işlem teminat tutarları dikkate alınır.
121 12.6.3 Garanti Fonuna Katkı Payı Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler
Garanti Fonu katkı payı olarak kabul edilecek kıymetler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:
Tablo 35: Garanti Fonuna Katkı Payı Olarak Kabul Edilebilecek Kıymetler Nakit/Nakit-dışı Katkı Payı Çeşidi Katkı Payı
Grubu
Değerleme Katsayısı
Nakit TL TL 1,00
Nakit Dışı Döviz (USD veya EUR) DVZ 0,95
Nakit Dışı Hazine Bonosu HB 0,90
Nakit Dışı Devlet Tahvili DT 0,80
Nakit Dışı Dövize Endeksli Devlet Tahvili DTE 0,80
Nakit Dışı Döviz Ödemeli Devlet Tahvili DTY 0,80
Nakit Dışı Yatırım Fonu Katılma Belgesi YF-Likit 0,90
Nakit Dışı Yatırım Fonu Katılma Belgesi YF-B Tipi 0,80
Nakit Dışı Teminat Mektubu (TL) TM-TL 1,00
Nakit Dışı Teminat Mektubu (DVZ) TM-Döviz 0,95
Bulundurulması zorunlu olan katkı payı toplamının %30’luk kısmı nakit olmak zorundadır.
Döviz cinsinden Garanti Fonu katkı paylarına sadece ABD Doları (USD) ve Avrupa Para Birimi (EUR) kabul edilir.
Bulundurulması zorunlu olan katkı payının en fazla %57’si teminat mektubu olarak verilebilir. Garanti Fonu katkı payı olarak kabul edilecek teminat mektubunun TL veya döviz cinsinden (ABD Doları veya Euro) düzenlenmesi, kesin, süresiz ve Takasbank tarafından belirlenen içerikte olması gerekir. Katkı payı olarak kabul edilecek banka teminat mektuplarına ilişkin Takasbankın diğer borsalar ve piyasalarına ilişkin düzenlemeleri ve limitleri geçerlidir.
Garanti Fonu içindeki nakit dışı varlıklar üyenin talebi doğrultusunda günlük olarak değiştirilebilir. Nakit katkı payı fazlası günlük olarak çekilebilir.
12.6.4 Garanti Fonu Kullanım Esasları
Garanti Fonu katkı payları sadece üyelerin takas yükümlülüklerinin tasfiyesi amacıyla kullanılabilir. Bu fonda tutulan katkı payları üyelerin takas dışındaki diğer yükümlülüklerinin karşılanması için her ne surette olursa olsun kullanılamaz. Bu fonun kuruluş amacı çerçevesinde kullanımına kısıtlama getirilemez. Ancak mütemerrit üyenin portföy ve müşteri hesaplarına kar alacaklarının aktarılmasında üyenin müşteri ve portföy hesaplarındaki yerine getirilmeyen teminat tamamlama tutarının, kar alacaklarına eşit veya bundan daha fazla olması durumunda, bu üyenin müşteri ve portföy hesaplarındaki kar
122 alacaklarının aktarılmasında Garanti Fonu kullanılamaz. Mütemerrit üyenin müşteri ve portföy hesaplarındaki yerine getirilmeyen teminat tutarının, kar alacaklarından daha az
122 alacaklarının aktarılmasında Garanti Fonu kullanılamaz. Mütemerrit üyenin müşteri ve portföy hesaplarındaki yerine getirilmeyen teminat tutarının, kar alacaklarından daha az