Port–Arthur Baskını

Japonlar eninde sonunda Kore Sahili’nde Rusya ile karşı karşıya geleceklerinin farkına varmışlardı. Amiral Togo, 6 Şubat 1904’te Kore Sahili’nde Rusya ile hakimiyet mücadelesine girişmek ve Rus nüfuzunu kırmak için Japon Donanması Baş Kumandanı olarak görevlendirilmişti.122

Japonya, uzun senelerden beri icra ettiği gelişmeler sayesinde Togo’nun girişimleriyle Rus donanması ve ordusu vaziyeti hakkında en ince ayrıntıya varıncaya bilgi sahibi olmuştu. Buna göre; Port–Arthur’da yedi zırhlı, yedi kruvazör, Taliyen Körfezinde iki kruvazör, İnku civarında bir topçeker, Vladivostok’ta dört kruvazör bulunmaktaydı. Rus filosunun bazıları da tarafsız limanlarda ikamet etmekti. Bunlar; Şemolpo’da bir kuvazör, bir topçeker, Şangay’da bir topçeker bulunmaktadır.123

Port–Arthur Limanında demirli olan Rus filosu, Amiral Togo’nun ilk hedefi idi. Amiral Togo, bu filoyu açık deniz muharebesinde mi, yoksa limanı abluka altına

120 _{Apatay, a.g.e., s.23.}

121 _{Ayhan Kuşculuo, (2009), Japon-Rus Savaşı ve Türkler, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi}

Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri: s.49.

122 _{Ali Fuat, Osman Senai, (1321), Musavver Rus Japon Seferi, C.I, Ahmed İhsan Matbaası, İstanbul:}

s.245.

almak suretiyle mi, etkisiz hale getirecekti? Amiral Togo’nun planı ansızın seri bir şekilde baskın ile etkisiz hale getirmek idi.124

Japonya’nın hedefi Kore’ye yerleşmek olduğu için mutlaka taarruz hareketi yapması gerekiyordu. Denizaşırı sefer olduğu için donanmanın mutlaka yardım etmesi gerekiyordu. Japonlar bu savaşı mutlaka kazanmak istedikleri için çok ihtiyatlı hazırlanmışlar idi. Ordu mahfillerinin görüşüne göre savaşın Kore’de yapılması ihtimali yüksekti. Rus topraklarına bir hareket tasavvur edilmemişti. İklim şartlarına göre savaşın Şemolpo’dan daha yukarıda yapılması gerekiyordu. Çünkü Şemolpo’nun kuzeyindeki sahil kısmı Nisan başına kadar donmaktaydı. Yalu Nehri’nin batısına çekilmiş olan Rus ordusu kışın buraya çıkarma hareketi yapamazdı. Eğer Nisan’a kadar beklenirse Ruslar buraya çıkarma yapabilir ve Japonları zor durumda bırakabilirdi. Bu sebepten Japonya Genelkurmayı savaşı kışın açmaya, Kore Yarımadasına ve Şemolpo kara hizasını geçmemek üzere çıkarma yapmaya karar verdi.125

Japon Hükümeti, 4 Şubat 1904’te Tokyo’da büyük bir kabine toplantısı yaparak Rusya’ya harp açılmasına karar vererek 5 Şubat’ta seferberlik başlatmıştır. Rusya’ya ise 6 Şubat’ta son bulan bir ültimatom verilmişti. Rus Hükümeti de harekete geçmiş, Amiral Aleksiyef’e Port–Arthur ve Vladivostok’ta tedbir alınmasını emretmişti.126

124 _{Ali Fuat, Osman Senai, a.g.e., C.I,s.246.} 125 _{Gökdeniz, a.g.e., ss.21-22.}

Tablo 1.1: Port–Arthur Baskını Öncesi Japon Ve Rus Donanmalarının Mevcut

Durumları:127

JAPONYA

Donanma Ton Beygir Gücü Top Torpido

8 - Savaş Gemisi 94486 96838 314 33 20 – Zırhlı Kruvazör 112700 230557 600 77 1 – Nakliye Gemisi 4120 1870 5 ― 10 – Sahil Koruma 18225 18167 86 10 16 – Top Çeker 11570 12718 78 ― 4 - Haberci 5825 22599 35 14 15 – Torpido temizleyici 5189 88800 90 30

Toplam 74 Adet Gemi 252118 508399 1188 164

*Bu veriler dışında 79 adet Torpido botu ve yapımı süren 2 Kruvazör, 8 Torpido Temizleyicisi vardır.

RUSYA

Donanma Ton Beygir Gücü Top Torpido

9- Açık deniz Savaş Gemisi 111840 136100 537 51

17- Zırhlı Kruvazör 260060 207100 528 77

7- Açık deniz Top çeker 8260 10730 60 15

2-Zırhlı Torpido 837 6630 18 4

33-Torpido temizleyici 9770 164000 174 80

30-Torpido Botu128 _{1759 19107 28 40}

1-Vapur 1525 2920 2 ―

Toplam 99 Adet Gemi 241101 544350 1347 259

*Bu verilerin dışında 10 nakliye ve mayın gemisi, 12 Liman gemisi( 5 i Vladivostok’ta, 7’si Port Artur)

Amiral Togo, tarafından Amiral Uriu komutasında bulunan filoya, Şemolpo limanında bulunan iki Rus gemisini baskı altında tutmak görevini ve Japon ordusunun karaya çıkacağı mevkii düşman taarruzundan koruma görevini vermiştir. Her iki filo da mürettebatının sevgi ve coşku gösterileri arasında birisi Şemolpo’ya diğeri Port– Arthur’a doğru 6 Şubat 1904 tarihinde hareket etti.129

Amiral Togo’nun verdiği emre göre 1.2.3.4. torpido fırkaları dış limanda bulunan Rus filosuna taarruz edecek 4. 5. fırka ise Taliyen Van’da bulunması muhtemel olan iki Rus kruvazörü üzerine harekete geçti. Japon filosu, gerektiğinde bir birinden ayrılmak suretiyle tek parça halinde her bir zabitin elinde bir harita olmak suretiyle hareket ediyordu. Dış limana birkaç mil kala yanaşık nizama geçti. Kumanda gemisi ise en geride üç torpido ile bütün hücum kolunun ortasında idi. Filo, kumandanın emri ile birkaç takıma ayrılarak her biri bir hedefe kilitlenmişti.130

127 _{BOA, Y.PRK. ASK.226/123, 29 Z 1322’den naklen Kuşculuo, a.g.t. , s, 52-53.} 129 _{Ali Fuat, Osman Senai, a.g.e., C.I, ss.246-247.}

Rus filosu komutanı Amiral Aleksiyef, Japon filosunun çıkarma harekatına karşı zırhlıların hepsine torpido muhafaza ağları geçirmiş, topların yanına bolca cephane yığmış ve elektrik projektörlerini kullanıma hazır bir şekilde bulundurmuştur. Lakin diğer taraftan gemilerin şamandıralarında bulunan işaret fenerleri, Port–Arthur elektrik kalesi ve iç liman ile dış limanın girişini göstermekte olan fenerler yanmakta idi. Rusları böyle tedbirsiz ve yerlerini belli edecek harekette bulunmalarına yol açan durum ise bir gün önce Rus kruvazörleri tarafından yapılan keşif hareketlerinin neticesiz kalması ve resmi bir ilan-ı harp beklenmesinden dolayıdır.131

Japon filosu, dış limana yaklaştıkça şehrin ve gemilerin elektrik ışıkları hasmın savaşa hazır olmadığı düşüncesiyle zabitan ve mürettebatın iştahını kabartmıştı. Filo önce vasati bir hızla ilerken limana yaklaşınca hasmının saldırıyı fark etmemesi için hızını iyice düşürerek sükunetle hareket etmişti. Japon hücum filosu komutanı, dış limanın hemen önünde yavaş bir süratle ve yana hareket eden Rusların ileri karakol görevi yapmakta olan Pallada kruvazörünü görür ve cüzi cephanesini zırhlılara karşı kullanmak üzere emir almasına rağmen birden bire 7000 tone hacmindeki Pallada kruvazörüne yalnız başına hücum etme kararını aldı. Diğer torpidolara işaret ederek kendisinin Pallada torpidosuna saldıracağını, kendilerinin ise arkadaki zırhlılara hücum etmelerini istedi. Pallada kruvazörü ise yaklaşık 2000 m uzaklıkta Japon torpido gemisini görmeksizin ona doğru yaklaşmakta idi. Bu esnada Japon torpido gemisi komutanı hücum emrini vererek savaşı başlatmış oldu. Bu esnada Rus Amiral Stark ve erkan-ı harbiyesi Port–Arthur’da tiyatro izlemekteydi.132 Dört gemiden oluşan bu tümenden yaklaşık 800 metre mesafeden sekiz torpido atıldı ve Rus gemilerinden dört tanesi isabet aldıktan sonra Ruslar saldırıya maruz kaldıklarını anladılar. Zira her ne kadar Japon gemilerini görmüşler ise de bunları karakol yapmakta olan kendi gemileri sanmışlardı. Bu sebepten de ışıldakla aydınlatmışlardı. Kendi gemileri ile karıştırmalarının sebebi üç Japon gemisinin tıpkı Rus gemilerine benzeyen sistemde yapılmaları ve Rus gemilerine mahsus işaret ışığı kullanmalarıydı. İlk isabet alan Pallada kruvazörü olmuştur. Hemen ışıldak yakarak ateş açmış ise de amiral gemisinden (Ne için ateş ediyorsunuz) diye bir suale maruz kalmıştı. Hücuma uğradığını bildirince bütün Rus gemileri karma karışık bir ateş yağmuruna başlamışlardı. Fakat hiçbir isabet

131 _{Ali Fuat, Osman Senai, a.g.e., C.I, ss.251-252.} 132 _{Ali Fuat, Osman Senai, a.g.e., C.I, ss.254-255.}

tutturamamışlardı. Rusların toplam dokuz gemiden oluşan karşı hücumlarından bir sonuç elde edilememiştir. Rusların Navik kruvazörü, Japonları takibe geçmiş fakat gece karanlığında bulamayıp hiçbir şey yapamamıştı.133

Bu kadar enerjik bir surette yapılan taarruzdan 18 torpido atılmış ve dört tanesi isabet etmiştir. Bunun sebebi hücumun aralıklarla ve uzaktan yapılmasıdır. Rus gemilerinden Pallada, Sezaraviç ve Retvizan zırhlıları iskele bordolarından torpido yemişlerdi. Pallada’nın yarası büyük olmakla beraber tehlikeli değildi. Pallada methalin dışında, Retvizan ve Sezaraviç iç limana girerek karaya oturmuşlar idi. Bu yüzden bu gemiler yüzdürülünceye kadar diğer gemilerin limana girmesi imkânsız oldu. Baskın muvaffak olmasına rağmen Amiral Togo’yu memnun etmedi. Çünkü hiçbir gemi batmamış hasar görenler de tamir olabilir haldeydi. Hücum limana yakın bir sahada cereyan ettiği için gemiler kurtulmuştu. Rusların zayiatı 31 ölü ve 8 yarlıdan ibaretti. Amiral Togo’nun çekingen davranmasının sebebi ilk günden itibaren kuvvetlerini hırpalamak istememesidir. Zira ortaya çıkacak zayiatın telafisi mümkün değildi. Halbuki Rusların Baltık’ta bir filosu vardı ve bu filo Uzak Doğu’ya geçmek için hazırlanmaktaydı.134