Baltık Filosunun Hareketi

Ruslar, Uzakdoğu’daki kaybedilen deniz üstünlüğünü tekrar ele geçirmek için kuvvetlerine takviye kuvvet göndermeye karar verdiler. İlk akla gelen Karadeniz filosunun Uzakdoğu’ya gönderilmesi idi. Fakat Karadeniz filosunun eski ve savaş değerinin düşük olması ve daha önemlisi İstanbul ve Çanakkale Boğazlarının savaş gemilerine geçişe uluslararası Boğazlar Sözleşmesine ve Paris Antlaşmasına aykırı olması ve Osmanlı Devleti’nin Japonya ile olan iyi ilişkileri sayesinde Karadeniz Filosunun gönderilmesinden vazgeçildi ve Baltık Filosunun gönderilmesine karar verildi.231

Baltık filosunun, Port–Arthur’a gitmek için dört güzergâh seçeneği vardı. 1- Kuzey Buz Denizinden (11,000 mil) 2- Süveyş Kanalından (12,500 mil) 3- Ümit Burnundan (16,100 mil) 4- Horn Burnundan dolaşarak Büyük Okyanus üzerinden (21,700 mil)232 _{Birinci güzergâh kışın donduğu için yılın sadece belli dönmelerinde}

ulaşıma açıktı. İkinci yol ise İngilizlerin kontrolünden ve İngilizlerin Japonlar ile müttefik olmasıyla izin vermek istememesi yüzünden imkânsızdı. Bu zorluklara rağmen Ruslar, birkaç tane gemisini Süveyş Kanalı’ndan gönderdi. Üçüncü yolun uzunluğuna rağmen güzergâhında Rusya’nın müttefiki Fransız sömürgesi Madagaskar Adasının olması tercih sebebi olmuştur. Dördüncü yol ise uzunluğundan dolayı münakaşa bile olmadı.233

Filonun hareket tarihi olarak 1904 Haziranın sonu olarak belirlenmişti. Fakat bakım-onarım işlerine 25 Haziran’da başlandığı için harekat tarihi 14 Eylül’e ertelendi.234 Baltık filosunun yakıt ikmali meselesi de Rusların o bölgede limanı veya müstemlekesinin olmaması, Rus ticaret gemilerinin Japon saldırısına uğrama ihtimali üzerine Rus hükümeti tarafından bi taraf Hamburg–Amerikan kumpanyasına verilerek çözülmüştü.235

Rusların Baltık filosunu göndermelerindeki hedefleri ise Uzakdoğu filolarını Baltık Filosuyla güçlendirerek deniz üstünlüğünü tekrar ele geçirmekti. Baltık filosu gelinceye kadar da Port–Arthur’un elde tutulması amaçlanmış, iki filonun birleşmesiyle 231 _{Apatay, a.g.e., s.27.} 232 _{Gökdeniz, a.g.e., s.86.} 233 _{Gökdeniz, a.g.e., s.88.} 234 _{Gökdeniz, a.g.e., s.85.} 235 _{Gökdeniz, a.g.e., s.86.}

Japonlara ağır darbe vurarak bir daha denize çıkamayacak hale getirmek hedeflenmişti.236

Baltık filosu, Amiral Zinovi Petroviç Rojestvenski komutasında kişisel eğitimden yoksun, eğitim düzeyi düşük, deniz alışkanlıkları eksik, sağdan soldan toplama neferlerden ve yeni hizmete girmiş gemilerden oluşan filo, 14 Ekim 1904’te Baltık’taki Liepaja Deniz Üssü’nden hareket etmiştir.237 _{Filo daha henüz Finlandiya}

Körfezi’ndeki Tallin’in önlerinde iken iki kruvazör çarpıştı, onarım ihtiyacı yüzünden filonun hareketi bir süre ertelendi. Bu kaza Amiral Rojestvenski üzerinde, emrindeki personelin eğitim ve deneyim durumları güçlü Japon donanmasına karşı üstünlüğün sağlanması hususunda şüpheler oluşturmuştu. Ayrıca Japon gemilerinin Baltık’ta ve Danimarka sularında dolaşıyor haberine, bu kaza da eklenince Baltık filosu personelinin psikolojik durumunun iyice bozulmasına sebep oldu.238

Baltık filosu, İngiliz balıkçı gemilerinin avlandıkları Dokerbank bölgesinden geçerken hattın öncü vazifesini gören kruvazörler ışıldaklarını yakarak İngiliz balıkçı gemilerini fark etmişlerdi. Fakat arkadan gelen gemiler balıkçı gemilerini düşman gemisi zannedip ateş etmişler ve bir İngiliz balıkçı gemisini batırmış, birkaç tanesini de yaralamışlardı. Bu durum Rusya ve İngiltere arasında siyasi krize sebep olmuştur.239

Rus, kaynakları ise İngiliz balıkçı gemilerinin ışıldaklarını yakmadıklarını belirtmişlerdir.240 _{İngiliz, Fransız, Rus, Amerika Birleşik Devletleri ve Avusturya}

Amirallerinden oluşan heyetin aldığı kararla Rusya, 60000 İngiliz lirası tazminat ödemeye mahkûm edilmişti.241

Baltık filosuna, İngilizlerin baskısına rağmen müttefikleri Fransa’nın sömürgelerinden biri olan Fas’a bağlı Tanca Liman’ında Fransa’nın girişimleriyle her türlü kolaylık sağlanmıştır. Bu kolaylıklar Vladivostok’a intikalleri boyunca bir daha göremeyecekleri nimetlerden idi. Bu limandan itibaren filo iki guruba ayrılacak ve bir grup Amiral Fölkersam komutasında Süveyş Kanalı–Kızıldeniz yolunu takip edecek, diğer grup ise Afrika’nın güneyini dolaşarak Ümit Burnu yoluyla intikalini sürdürecek 236 _{Apatay, a.g.e., s.27.} 237 _{Apatay, a.g.e., s.28.} 238 _{Apatay, a.g.e., ss.29-30.} 239 _{Gökdeniz, a.g.e., ss.89-90.} 240 _{Apatay, a.g.e., s.30.}

241 _{Gökdeniz, a.g.e., s.90 ; Apatay, a.g.e., s.32 Rusların ödediği tazminat miktarını 65.000 İngiliz lirası}

ve iki grup Madagaskar Adasında buluşacaklardı.242 Ümit Burnunu dolaşacak olan filo Aralık 1904’te Gabon limanından kömür aldıktan Portekiz’e ait olan Great Fish limanında da kömür aldı ve ertesi günü hareket etti. Burada Portekizliler tarafından birçok zorluklar çıkarılmıştır. Filo 11 Aralık 1904’te Almanya’ya ait olan Lüderitz Limanında kötü hava şartlarından dolayı kömür alınamaması yüzünden altı gün kalmışlardır. Buradan hareket ettikten sonra Port–Arthur’un düştüğünü öğrenmişlerdi. Bundan sonra filonun görevi imdat ve takviye kuvveti olmaktan çıkmış Uzakdoğu’da deniz hakimiyeti temin etmek vazifesi ile karşılaşmıştır.243 _{Süveyş Kanalı’ndan geçen}

filo ise geçişini Mısır’ın İngiliz hakimiyetinde olmasına rağmen sorunsuz olarak gerçekleştirmiştir. Fakat Mısır’daki İngiliz temsilcisi Lord Kromer, Rusların ek güvenlik önlemleri yüzünden kanaldaki uluslararası deniz trafiğini etkilediği öne sürerek Ruslardan 15000 altın kadar ücret aldı.244

Rus filolarının her iki grubu Aralık 1904’te Madagaskar’da buluştu.245 _Bu

filoya takviye olarak Albay Dobrotvorsky komutasında Oleg ve İzumrut gemileri de katılmıştı.246 _{Rus filosu, Madagaskar limanında İngiltere’nin politik baskıları}

neticesinde Fransa’nın müttefiki Rusya’ya karşı sırt çevirmesine neden olmuş ve Rus filosu, kömür ikmalinde sorun yaşamış, hareket tarihi uzadıkça hastalıklar ve aşırı sıcaklar personelin moralini bozmuş ve gemilerde isyanlar çıkmıştır. Divan-ı Harbin kurulmasıyla birkaç idam kararı çıkmış fakat askerin moralinin bozulacağı düşüncesiyle uygulanmamıştır.247 _{Port–Arthur’un düşmesi üzerine Petersburg’tan Madagaskar’daki}

Rus filosu komutanı Amiral Rejestvensky’ye ek takviye hususunda telgraf çekilmiştir. Filo komutanı ise ek takviye kuvvetinin eski ve personelinin eğitimsiz olmasından dolayı faydadan çok kendilerini hedef haline getirecekleri için kabul etmemiştir. Kendisine hedef olarak ise Vladivostok’a gitmeye çalışarak bir yarma hareketini ve buraya dayanarak Japon deniz trafiğini tehdit etmeyi amaçlamıştır.248 Rusya Bahriye Nezareti, Amiral Rejestvensky’nin olumsuz raporuna rağmen kamuoyunu yatıştırabilmek ve tatmin edebilmek için Ocak ayı sonlarında Baltık’tan bir eski 242 _{Apatay, a.g.e., s.32.} 243 _{Gökdeniz, a.g.e., s.91.} 244 _{Apatay, a.g.e., s.34.} 245 _{Apatay, a.g.e., s.34.} 246 _{Gökdeniz, a.g.e., s.92.} 247 _{Apatay, a.g.e., s.34.}

muharebe gemisi, üç eski sahil zırhlısı, bir eski zırhlı kruvazör ve bazı yardımcı gemilerden oluşturulan üçüncü bir grup, II. Okyanus Filosuna takviye kuvveti olarak Amiral Nebogatof komutasında yola çıkarıldı.249 Amiral Rejestvensky, Baltık Filosu’nun kendisine katılmasını istemediğinden gelmesini beklemeden Madagaskar limanından hareket etmiştir.250 _{Fakat St. Petersburg Hükümeti’nden Amiral Nebogatof}

komutasındaki filoyu beklemesi yönündeki aldığı emir ile Singapur’daki Fransız sömürgesi olan Kamran Körfezi’nde demirleyerek beklemeye başladı. Fakat İngiliz ve Japonların teşviki ile Amerika Birleşik Devletleri’nin baskısına boyun eğen Fransızlar, Rus filosunun bölgeden ayrılmasına neden oldu. Daha sonra Bang Fung Körfezi’nde Amiral Nebogatof komutasındaki filoyu beklemeye başladı. Burada da Fransızların engeline takılmış ve bölgeyi terk etmek zorunda kalmıştır. Aylarca denizlerde dolaşan kendilerine uygun ikmal ve onarım gereksinimlerini karşılayabilecek bir liman ve korumalı bir yer bile bulunamaması, gemilerin günlerce denizde olta atmak zorunda kalmaları, gemileri yıpratmış ve personelin moralini bozmuştur.251 _{İki filo nihayet 9}

Mayıs 1905’te birleşti ve 10 Mayıs’ta Fransızların Kua–Be limanına girdi. Rus filosu, Amiral Rejestvensky, Fransa’nın baskısına rağmen zekası ve gayretleriyle bi taraf limanlardan yakıt ikmalini tamamlamıştır. Filo, 14 Mayıs 1905’te Japon sularına girmişti.252 _{Amiral Rejestvensky, Taiwan’ın güneyinden geçerek Coşima yoluna}

ulaşmayı kendisine rota ve intikal seyri olarak belirlemiştir. Amiral Rejestvensky, 23 Mayıs’ta kömür ikmali yaparken gemilerine yayınladığı mesajda bu ikmalin son ikmal olduğunu belirterek bundan sonra savaşa girişileceğini belirtmişti.253