PEYGAMBERLER

Yeni Ahit'te peygamber için Eski Ahit'teki İbranice navi kelimesinin Yetmişler tercümesindeki karşılığı olan Grekçe "prophetes" terimi kullanılmıştır. Prophetes "geleceği önceden ilan eden" anlamında olup, Yeni Ahit'te Kutsal Ruh’un ilahi inayetiyle Tanrı'nın kelamını duyuran peygamberi ifade eder. Bu kelime Eski Ahitpeygamberleri için de kullanılmıştır. Yeni Ahit yazarlarının bu tavrı her iki ahidin peygamberlik müesseseleri arasındaki devamlılığa bir işarettir. Vaftizci Yahya ve İsa diğer unvanları yanında peygamber olarak da isimlendirilmişlerdir.185 _Kadın

peygamberler için "prophetis"186_{, sahte peygamberler için de "pseudoprophetes"}

kelimeleri kullanılmıştır.187

Hıristiyanlık‘ta nübüvvet Eski Ahit nübüvvet anlayışının İsa'nın şahsında farklı bir muhteva ile canlanışıdır. Yeni Ahit’te değişen vahyin muhtevasıdır. Tanrı'nın kelamı bizzat İsa olup Tanrı kendisini hulul ettiği İsa'da vahyetmiştir. İsa'nın peygamberliğin de ötesinde bir konum kazanmış olması Hıristiyanlığın peygamberlik anlayışına çok farklı bir boyut getirmiştir. Tanrı'nın yaşayan kelamı olan İsa, çarmıha gerilmesinden ve yükseltilmesinden sonra başta havariler olmak

183 _{Luka 3/21-22; krş. Matta 3/16-17.}

184 _{Yuhanna 1/51 ayrıca bu konu ile ilgili detaylı bilgi için Bk. Çolak, a.g.e, s.22.}

185_{Kenan Has, “Yeni Ahitteki Peygamberlikle İlgili Kavramlar Üzerine Bir İnceleme”, Ekev Akademi} Dergisi, Yıl, 9, say, 23, 2005(Bahar),s. 70.

186_{Aşer oymağından Fanuel'in kızı Anna adında çok yaşlı bir kadın peygamber vardı. Genç kız olarak}

evlenip kocasıyla yedi yıl yaşadıktan sonra dul kalmıştı. Şimdi seksen dört yaşındaydı. Tapınaktan ayrılmıyor, oruç tutup dua ederek gece gündüz Tanrı'ya tapınıyordu. Tam o sırada ortaya çıkan Anna, Tanrı'ya şükretti ve Kudüs'ün kurtuluşunu bekleyen herkese bu çocuktan söz etmeye başladı.( Luka 2/ 36-38)

187_{Tüm insanlar sizin için iyi sözler söyledikleri zaman,vay halinize!Çünkü onların ataları da sahte}

peygamberlere böyle davrandılar.»(Luka 6/26); «Sahte peygamberlerden sakının! Kuzu postuna bürünerek gelirler size, ama özde yırtıcı kurtlardır.(Matta 7/15); Çünkü sahte mesihler, sahte peygamberler türeyecek; bunlar, mucizeler ve harikalar yaratacaklar. Öyle ki, ellerinden gelse seçilmiş olanları saptıracaklar.( Markos 13/22)

üzere diğer Hıristiyan peygamberlerin kendisi adına bir tür nebevi faaliyetlerde bulundukları Rab konumuna getirilmiştir. 188

Yeni Ahit’in Vahiy kitabında, "İsa'ya tanıklık peygamberlik ruhunun özüdür." cümlesiyle (19/10) Hıristiyan peygamberliğinin ilahi kaynağının İsa olduğu belirtilmektedir. Bunun içindir ki,Eski ve Yeni Ahit’te nübüvvet anlayışı arasında en temel fark birincisindeki Yahova'nın konumunu ikincisinde diriltilmiş İsa'nın almasıdır. Hıristiyanlığa göre bir peygamber, İsa'nın kilisede faaliyet gösteren, ilham alan ve tebliğle yükümlü olan sözcüsüdür. İsa'dan sonra gelişen Hıristiyan peygamberliği daha çok öğretici bir fonksiyonu yerine getirmiştir.Yeni Ahit'tebahsedilen peygamberlerin mesaj ve faaliyetleri İsa'nın tecrübesini anlamaya yönelik bir mahiyete sahiptir.189 _{Nübüvvetin en temel özelliği ise, havarilerle}

peygamberlerin kutsal ruhun aracılığı ile Tanrı ve Rab İsa adına tebliğle görevlendirilmesidir. Nitekim İsa'nın, "Sizi kabul eden beni kabul eder ve beni kabul eden peygamber karşılığını alacaktır" cümlelerinde190_{havariler gibi peygamberlerin}

de onun otoritesini temsil ettiği vurgulanmaktadır.191. Yeni Ahit’te havari ve peygamber terimleri tam açıklanmazken bazen ikisi de bir şahıs için kullanılır.192

Ancak havariliğin daha kapsamlı olduğu görülmektedir. Erken dönem Hıristiyan toplumunda ve kilisede havariler İsa'dan sonra ve peygamberlerden önce bir konuma sahip olmuştur.193

Havariler ve peygamberler sadece ilahi kelamı tebliğ etmekle kalmayıp Kutsal Ruh'tan aldıkları güçle bazı mucizeler göstermişlerdir. İsa'dan sonra devam eden nebevi faaliyetin mucizesiz düşünülemeyeceği ve onların da İsa'nın devam eden

188 _{Mustafa Sinanoğlu, “Nübüvvet”,DİA, İstanbul,2007, XXXIII, 288.}

189_{Eğer peygamberlikte bulunabilsem, bütün sırları bilsem ve her türlü bilgiye sahip olsam, eğer}

dağları yerinden oynatacak kadar büyük bir imanım olsa, ama sevgim olmasa, bir hiçim. (Pavlus’tan Korintliler’e Birinci Mektup 13/2).

190_{«Sizi kabul eden, beni kabul etmiş olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiş olur. Bir}

peygamberi, peygamber olduğu için kabul eden, peygambere yaraşan bir ödül alacak. Doğru bir adamı, doğru biri olduğu için kabul eden, doğru adama yaraşan bir ödül alacak(Matta 10/40-41)

191 _{Sinanoğlu, a.md., 288-289.}

192_{Antakya'daki inanlılar topluluğu içinde bazı peygamberler ve öğreticiler vardı: Barnaba, Niger}

denilen Şimon, Kireneli Lukyus, bölge kralı Hirodes'le birlikte büyümüş olan Menahem ve Saul.

2_{Bunlar Rab'be tapınıp oruç tutarlarken Kutsal Ruh kendilerine şöyle dedi: «Barnaba'yla Saul'u,}

kendilerini çağırmış olduğum görev için bana ayırın.» Elçilerin İşleri 13/1-2); Ne var ki elçiler, Barnaba'yla Pavlus, bunu duyunca giysilerini yırtarak kalabalığın içine daldılar. (Elçilerin işleri 14/14)

bir faaliyeti olduğu kabul edilmektedir.194 _{Sahte peygamberlerin de bazı}

harikuladelikler icra ettiği ancak bizzat İsa'nın etrafındakileri sahte peygamberlere karşı uyardığı kaydedilmiştir.195

Yeni Ahit’te peygamberlerin özelliklerinden bahsedilirken, onların olağanüstü güçlere sahip, Kutsal Ruh’un gücünü üzerinde taşıyan196_{, gaybı bilen}197_,

öleceğini ve bütün sırları bilen kişiler olduğu bildirilmiştir.198 _{Ayrıca peygamberler}

geniş bir faaliyet alanına sahip yerel kiliselere bağlı şekilde faaliyet göstermişlerdir. Peygamberlerin bazıları yerleşik olarak199_{bazıları kiliseler arasında seyahat ederek}

görev yapmıştır.200 _{Peygamberlerin faaliyetleri kiliseye bağlı olmakla birlikte}

mesajları bütün milletlere yönelik olmuştur.201_{Peygamberin tebliği Tanrı'nın kelamı}

194_{Gittiğiniz her yerde Göklerin Egemenliğinin yaklaştığını duyurun. Hastaları iyileştirin, ölüleri}

diriltin, cüzamlıları temiz kılın, cinleri kovun. Karşılıksız aldınız, karşılıksız verin.(Matta 10/7-8)

195_{O gün birçokları bana diyecek ki, Rab! Rab! Biz senin adınla peygamberlik etmedik mi? Senin}

adınla cinler kovmadık mı? Senin adınla birçok mucize yapmadık mı?' O zaman ben de onlara açıkça şöyle diyeceğim: Ben sizi hiç tanımadım. Çekilin önümden, ey kötülük yapanlar!'( Matta 7/22-23); İsa şu cevabı verdi: «Göklerin Egemenliğinin sırlarını anlama yeteneği size verildi, ama onlara verilmedi. Kimde varsa, ona daha çok verilecek ve o bolluk içinde olacak. Ama kimde yoksa, kendisinde olan da elinden alınacak. Onlara benzetmelerle seslenmemin nedeni budur. Çünkü, Gördükleri halde görmezler. Duydukları halde duymaz ve anlamazlar.'«Yeşaya'nın şu peygamberlik sözü onların bu durumunda gerçekleşmiş oluyor: Duyacak duyacak, ama hiç anlamayacaksınız, bakacak bakacak, ama hiç görmeyeceksiniz! Çünkü bu halkın yüreği duygusuzlaştı, kulakları ağır işitir oldu. Gözlerini de kapadılar. Öyle ki, gözleri görmesin, kulakları işitmesin, yürekleri anlamasın, ve bana dönmesinler. Dönselerdi, onları iyileştirirdim.'(Vahiy 13/11-15).

196 _{“Çocuğun babası Zekeriya, Kutsal Ruh'la dolarak şu peygamberlikte bulundu”(Luka 1/67)} 197_{O'na, «Sen Mesih isen, söyle bize» dediler. İsa onlara şöyle dedi: «Size söylesem, inanmazsınız.}

(Luka 22/67)

198_{Bunu kendiliğinden söylemiyordu. O yılın başkâhini olarak İsa'nın, ulusun uğruna, ve yalnız ulusun}

uğruna değil, Tanrı'nın dağılmış çocuklarını toplayıp birleştirmek için de öleceğine ilişkin peygamberlikte bulunuyordu.(Yuhanna 11/51-52); Eğer peygamberlikte bulunabilsem, bütün sırları bilsem ve her türlü bilgiye sahip olsam, eğer dağları yerinden oynatacak kadar büyük bir imanım olsa, ama sevgim olmasa, bir hiçim.(Pavlus’un Korintliler’e Birinci Mektubu 13/2) Bk.Aydın, “Ansiklopedik Dinler Sözlüğü”,s.614.

199_{Antakya'daki inanlılar topluluğu içinde bazı peygamberler ve öğreticiler vardı: Barnaba, Niger}

denilen Şimon, Kireneli Lukyus, bölge kralı Hirodes'le birlikte büyümüş olan Menahem ve Saul. Bunlar Rab'be tapınıp oruç tutarlarken Kutsal Ruh kendilerine şöyle dedi: «Barnaba'yla Saul'u, kendilerini çağırmış olduğum görev için bana ayırın.» ( Elçilerin İşleri 13/1-2)

200_{O günlerde Kudüs'ten Antakya'ya bazı peygamberler geldi.Bunlardan Agabus adlı biri ortaya çıkıp}

bütün dünyada şiddetli bir kıtlık olacağını Ruh'un aracılığıyla bildirdi. Bu kıtlık, Klavdiyus'un imparatorluğu sırasında oldu. (Elçilerin İşleri 11/27-28); Kendileri peygamber olan Yahuda ile Silas, birçok konuşmalar yaparak kardeşleri yüreklendirip ruhça pekiştirdiler. Bir süre orada kaldıktan sonra, kendilerini göndermiş olanların yanına dönmek üzere kardeşler tarafından esenlikle yolcu edildiler. (Elçilerin İşleri 15/32-34); Oraya varışımızdan birkaç gün sonra Yahudiye'den Agabus adlı bir peygamber geldi. (Elçilerin İşleri 21/10).

201_{«Sizi kabul eden, beni kabul etmiş olur. Beni kabul eden de beni göndereni kabul etmiş olur. Bir}

peygamberi, peygamber olduğu için kabul eden, peygambere yaraşan bir ödül alacak. Doğru bir adamı, doğru biri olduğu için kabul eden, doğru adama yaraşan bir ödül alacak.(Matta 10/ 40-41); Size gerçeği söylüyorum, benim gidişim sizin yararınızadır. Gitmezsem, Yardımcı size gelmez. Ama

olması sebebiyle tartışılmaz üstünlüğe sahiptir.202_{Kilisede peygamberin en önemli}

vazifelerinden biri de cemaat halinde eda edilen ibadetleri yönetmek203ayrıca Eski Ahit'i yorumlayıp, cemaate Hıristiyan yaşantısını ve kimliğini aşılamaktır.204