MELEKLERİN KURTULUŞTAKİ ROLÜ

Hıristiyanlık‘ta melekler Tanrı’nın taht yardımcıları, insanların elçileri, koruyucuları, refakatçıları, yardımcıları ve bununla birlikte Tanrı katında şefaatçiler olarak kabul edilmektedirler. Yeni Ahit’te melekler hesap günü Mesih’e yardımla, refakatle görevlidirler. Melekler ölüm anında ruhu alırlar. Bu sebeple Hıristiyanların ölüm dualarında meleklere çağrıda bulunulur. Azizler kültüne paralel, melekler kültü ve teolojisi de gelişmiştir.430

Kutsal Kitap’ta melekler şu şekilde tanıtılmaktadır; Tanrı’yı överler431_,

Tanrı’ya tapınırlar432_{, elçidirler}433_{, Tanrı’ya hizmet ederler}434_{, Tanrı’nın yargılarının}

araçlarıdırlar435_{, duaların cevaplanmasında aracıdırlar}436_{, rehberdirler}437_{, tehlike}

zamanlarında imanlılara cesaret verirler438_{, koruyucudurlar}439_{, insanlara yardımcı}

olurlar440, Tanrı’nın manevi ordusunun savaşçılarıdırlar441.

İsa Mesih ise Melekleri şöyle tanıtmaktadır; akıllı, erkek ya da dişi olmayan, yeniden gelişinde yanında bulunacak olan, doğruları günahkârlardan ayıran, yerde her günahlı insanın tövbe edişinde gökte sevinç duyan, günahlıların yargılanışında hazır bulunan kutsal varlıklardır.442

Kutsal Kitap’ta yalnızca iki meleğin ismi geçmektedir: Mikail ve Cebrail’dir. Hıristiyanlık’ta Mikail, koruyucu vasfıyla ön plana çıkmaktadır. Ortodoks kilisesinin ikonlarında Mikail şerre karşı zaferi sembolize etmek üzere genellikle elindeki kılıcıyla ejderhaya karşı dövüşür şekilde gösterilmektedir. Hıristiyan düşüncesinde

430 _{Sarıkçıoğlu, a.g.e, s.240.} 431 _{Mezmurlar 148/1-2; Yeşaya 6/3.} 432 _{İbraniler’e Mektup 1/6; Vahiy 5/8-13.} 433 _{Elçilerin İşleri 7/52-53.}

434 _{Mezmurlar 103/20; Vahiy 22/9.} 435 _{Vahiy 7/1;8/2.}

436 _{Elçilerin İşleri 12/1-17.}

437 _{Matta 1. Ve 2. Bölüm; Elçilerin İşleri 8/26; 10/3.} 438 _{Elçilerin İşleri 27/23-24.}

439 _{Daniel 3/28.} 440 _{Yaratılış 121/17-20.}

441 _{Daniel 11/13; 12/1; Yahuda’nın Mektubu 9/ Vahiy 12/7.}

442_{Pavlos Ulaş, Tanrı Krallığının Bedensiz Varlıkları; Melekler,}

http://www.ortodokslartoplulugu.org/kitaplar/tanri-kralliginin-bedensiz-varliklari-melekler/ ( 20/06/2017 )

bütün şer güçlere karşı Hıristiyanların koruyucusu, semavi mihmandarların prensi, inançlı canları ölüm vadisinden geçirip ötesindeki hayata götüren kılavuz olarak kabul edilmektedir. Katolik Kilisesi’nin şarap-ekmek ayinlerinde ve günah çıkarma esnasında söylenen yakarışlarda Tanrı ve Bakire Meryem’den sonra Mikail’in anılması ona verilen önemi göstermektedir. Katolik Kilisesi’nde 29 Eylül-8 Mayıs’ta olmak üzere iki bayramı vardır.443_{Cebrail ise, Yeni Antlaşma döneminde belirli}

kişilere özel mesajlar ileten melektir.

Hıristiyanlık’ta Mikail ve Cebrail’in dışında insanları koruyup gözeten meleklerden de bahsedilmektedir. Melekler çeşitli sınıflandırmalara tâbi tutulmuşlardır. Kerubiler, Tanrı’nın kutsallığının kanatlı koruyucuları, Tanrı’nın yeryüzündeki egemenliğini ve huzurunu simgeleyen hizmetkârlarıdır. Serafiler ise, Tanrı’nın yüceliğini ilan eden varlıklardır.444_{Bu grup içinde yer alan diğer melekler}

ise Tahtlar yani Tanrı’nın huzurunda en yüksekte bulunan meleklerdir. Bunlar Tanrı’ya yakın olanlardır. Diğer grup ise, göksel yöneticiler olan Egemenlikler, Gerçekler ve Güçlerdir. İnsanlara yakınında olan melekler ise, Prenslikler(idareciler), baş melekler(yedi büyük melek; Mikail, Cebrail, Rafael, Uriel, Selafiel, Yehudiel, Barakiel) ve meleklerdir.Genel olarak hepsi melek olarak isimlendirilse de farklı grupları ve o gruplar içerisinde rütbelerine göre hizmetleri vardır. Bunlardan insanların yakınında olan diğer meleklere komuta eden melekler baş meleklerdir. Bu melekler Tanrı’nın yüceliğine hizmet eden insanları korur, onlara tavsiye verir, onları savunur, ödüllendirilmeleri için aracılık ederler. Ortodoks Kilisesi 8 Kasım gününü baş melekleri onurlandırma günü olarak kutlamaktadır. Bu baş melekler içerisinde ise Mikail ve Cebrail diğerlerine göre daha üstün görülmektedir. Mikail koruyucu vasfıyla ön planda iken Cebrail Tanrı’nın büyük mucizelerinin habercisi olarak saygı görmektedir.445 _{Meleklerin özel olarak İsa’ya}446 _{ve Elçilerin İşlerinde imanlılara}

hizmet ettiği belirtilmiştir.447

443_{Lutfullah Cebeci,“ Mikail”, DİA, İstanbul,2005,XXX,45.} 444_{Açıklamalı Kutsal Kitap, s.1808.}

445_{Pavlos Ulaş,a.g.k.,http://www.ortodokslartoplulugu.org/kitaplar/tanri-kralliginin-bedensiz-}

varliklari-melekler/( 20/06/2017 )

446 _{Matta 4/1-11; Luka 22/40-44.} 447 _{Elçilerin İşleri 12/7-11, 23.}

Hıristiyanlık’taki melek düşüncesi gerçekte Yahudiliktekinin bir devamı olarak görülmektedir. Yeni Ahit’teki Rabbin Meleği teriminin Eski Ahit’teki Yahve’nin Meleği ya da Tanrı’nın Meleği terimlerine denk düşmesi, yine Mihael ve Gabriel isimli meleklerin her iki dinin kutsal kitaplarında da gerek lafız gerekse rolleri açısından hiçbir değişiklik olmadan yer alması bu görüşü desteklemektedir.448

Yahudi Kutsal kitabındaki melekler gibi Hıristiyanlık’taki melekler Tanrı'nın elçileri ve bakanları olarak kabul edilmiştir. Mesih'in doğumunu ilan edip havarilerin, azizlerin ve şehitlerin misyonunu tasdik ettikleri gibi O’nun yeryüzündeki misyonunu da doğrulamaktadırlar. Meleklerin, Hıristiyanların günlük hayatlarına aktif olarak katıldığına, dini törenlere başkanlık yaptığına ve bu nedenle bir Hıristiyan’ın hayatında en önemli noktalarda bulunduğuna inanılmaktadır. Onların aynı zamanda Kıyamet Gününü duyuracakları ve haklıyı haksızdan ayıracaklarına inanılır. Melekler, sayısız yollarla Hıristiyanların kurtuluşa ermesine yardımcı olmakta; onlara göre hiçbir hizmet bundan daha üstün tutulmamaktadır. Onlar inananların dualarını Tanrı'ya taşımakta, zayıfları güçlendirmekte, ezilenleri, özellikle de şehitleri rahatlatmaktadırlar.449

Yeni Ahit içerisinde meleklerden en fazla bahseden Yuhanna’nın Vahyi Kitabıdır. Bu kitapta dünya yaşamından ayrılmış olan azizlerin, meleklerle birlikte Tanrı’nın tahtı önünde oldukları ve dünyada yaşamakta olanlar için dualarını nasıl sunduklarışöyle anlatılmaktadır;

“Kuzu yedinci mührü açınca, gökte yarım saat kadar bir sessizlik oldu. Tanrı'nın önünde duran yedi meleği gördüm. Onlara yedi borazan verildi.Altın bir buhurdantaşıyan başka bir melek gelip sunağın önünde durdu. Tahtın önündeki altın sunakta tüm kutsalların dualarıyla birlikte sunmak üzere kendisine çok miktarda buhur verildi. Kutsalların dualarıyla buhurun dumanı, Tanrı'nın önünde meleğinelinden yükseldi.”450_{Melekler için yapılan litürjik ayinlerde yer alan}

buhurdanlık, dua içerisinde kullanılan güçlü bir unsurdur. Ruhanilerin buhur kullanmaları karşılıklı dua daveti gibidir. Ruhani peder buhurdanlıkla cemaate 448_{Erbaş, a.g.e, s.119.}

449_{Allıson Coudert, “ Angels”, The Encyclopedia of Religion, ed. Mircea Eliade,Mcmillian Publishing}

Company, New York, 1987, I, 284.

baktığında, tek tek her bireyin gözlerine bakıyor gibidir ve Vahiy Kitabı’nda meleğin buhurdanlığı getirip de Azizlerle birlikte dualarını sunması gibi, cemaatte buhurdanlıkla tüm dualarını Rab’be yükseltir. Bu ayinlerde yer alan yakarış duasında da meleklerin duaları Tanrı’ya ulaştırdıkları dile getirilmektedir. “Barış meleğinin güvenilir, yol gösteren, can ve bedenlerimizin koruyucusu olmasını Rab’bimizden dileyelim. Tanrı’dan, iman yolunda bizlere rehberlik edecek bir melek göndermesini istiyoruz.Koruyucu meleklerimiz dualarımızı alıyorlar ve cennetteki Tanrı’nın tahtı önüne taşıyorlar. Manevi mücadelemiz boyunca, koruyucu meleğimiz, ruhumuzun bütünlüğü ve inancımızı koruyabilmemiz için iblisle savaşıyor ve canımıza sürekli esenlik taşıyor. Tanrı’ya karşı görevlerimizi yerine getirmemizde ve komşularımızı sevmemizde yardımcı oluyor; ruhumuza, aklımıza ve yüreğimize mesajlar gönderiyor. Vaftiz oluşumuzla bir koruyucu meleğe kavuşuyoruz ve o son nefesimizi verinceye kadar, kurtuluşumuz için sürekli bizim yanımızda oluyor.”451

Vahiy Kitabı’nda yer alan diğer pasajlarda da yargı günü ve öncesi görevli olarak yer alan hep meleklerdir. Bu pasajlarda yer alan ve tam olarak melek diye isimlendirilmeyen kişilerse (yirmi dört ihtiyar, dört yaratık vb.) farklı yorumlamalara sebep olmuştur. Bazıları bu kişileri de melek olarak tanımlarken bazıları ise bu kişileri kutsal kişiler, azizler olarak görmüştür. Kutsal kişiler olarak yorumlayanlar vefat eden aziz kişilerin ruhça meleklere benzediklerini, bundan dolayı kilise için şefaat edip dua ettiklerini savunmaktadırlar. Bu görüşlerini de Yeni Ahit’te yer alan pasajlarla desteklemektedirler. 452

451_{Pavlos Ulaş, a.g.k.,http://www.ortodokslartoplulugu.org/kitaplar/tanri-kralliginin-bedensiz-}

varliklari-melekler/( 20/06/2017 )

452 _{“Kuzu gidip tahtın üzerinde oturanın sağ elinden tomarı aldı. Tomarı alınca, dört yaratık ve yirmi}

dört ihtiyar O'nun önünde yere kapandılar. Her birinin elinde bir çenk ve kutsalların duaları olan buhurla dolu altın taslar vardı.” Vahiy 5/8-9. Burada yer alan yirmi dört ihtiyar için farklı yorumlar vardır. Kutsal Kitab’ın açıklamasına göre bu kişiler, ya Tanrı’nın huzurunda imanlıları temsil eden insanları ya da Tanrı’ya tapınan hizmet eden melekleri temsil eder. Yirmi dört sayısının İsrail’in on iki oğlu ile İsa Mesih’in on iki havarisinin sayısal toplamı olduğunu da dile getirilmektedir. Dört yaratık ise Tanrı’nın göksel tahtında nöbet tutmak, tapınmak ve övgüler sunmakla görevlendirilen melekler olarak görülmektedir. Bk. Açıklamalı Kutsal Kitap, s.1878,1879. Dolabani ise bunları Vefat eden melekleşmiş azizler olarak görmektedir. Bk. Dolabani, a.g.e, s.19.

Bütün Hıristiyan mezhepleri toplu olarak, meleklerin kilise için şefaat ettiklerini ve onun için dua ettiklerini kabul etmektedir.453 _{Bu sebeple Hıristiyan}

mezhepleri arasında melekler konusunda çok az farklılık vardır. Ortodokslar meleklerin ve manevi varlıkların asıl varlıklar yaratılmadan önce yaratıldıklarına inanırlar. Melekler ölümsüzdürler ve onlara ikinci ışık denmektedir. Tabiatları doğal olarak değişebilir, fakat İsa’nın vücut bulmasından sonra meleklerin kurtarılmış olarak düşünüldüğü ve bu nedenle değişmedikleri belirtilir. Papazlar her inananın kendisi için dua eden, şarkı söyleyen ve durmaksızın teslis inancını öven bir koruyucu meleği olduğuna inanırlar.454

Hıristiyanlık’ta karşımıza çıkan melek inancına göre, her imanlının vaftizinden Rabb’in huzuruna gideceği zamana kadar bir koruyucu meleği hep yanındadır. Hatta kilise tarihi boyunca koruyucu meleklerin hizmetlerine ve imanlıları nasıl koruduklarına dair birçok mucizeye de tanık olunduğu iddia edilmektedir. Bunlardan biri, İzmir Metropoliti ve Aziz Elçi İlahiyatçı Yuhanna’nın öğrencisi Aziz Polikarp, imanından dolayı ateşe atıldığında, koruyucu meleği tarafından kurtarılmıştır. Meleklerin koruyuculuğu ile ilgilibu ve bunun gibi pek çok mucizevi olaydan bahsedilmektedir. Katolik ve Ortodoks kilisesinde yaygın olarak yapılan koruyucu melek duasını Ortodoks kilisesi imanlılarından her gün okumalarını istemektedir.( EK-11) Bu dua günlük duaları içinde yer almakta, tüm inananlar günlük olarak koruyucu meleğin yardımını istemektedirler. Çünkü onlara göre, koruyucu melekleri en güvenilir, en iyi dostlarıdır. Onlar sadece bu dünyada koruyucu ve yardımcı değil ölüm anında da onların ruhlarını sahiplenen, İblis’e karşı koruyan, Tanrı’nın huzuruna taşıyandır. Ayrıca koruyucu meleklerin son yargı gününde onları savunacaklarına da inanmaktadırlar.455