Performansa Dayalı Lojistik Yönetiminin Tarihçesi ve Tanımı

ABD Savunma Tedarik Üniversitesi’nin 2007’deki yayınına göre; PDL anlayışının tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Wright kardeşler tarafından 1909 yılında geliştirilen ilk uçak için hükümet ile yapılan sözleşme, ilk PDL örneği olarak değerlendirilebilir.

Aşağıdaki şekilde yer alan bu örnekte, ABD hükümeti, Wright kardeşlerden bir uçak tasarlayıp üretmesi karşılığında, sözleşme imzalamıştır. Bu sözleşme ile uçağın hedeflenen sürati 40 MPH, en düşük süratinin ise 36 MPH olacak şekilde tasarlanıp üretilmesi kararlaştırılmıştır. ABD hükümeti, hedeflenen uçuş süratini geçen her bir MPH için, Wright kardeşlere 2500 ABD Doları ödül, hedeflenen süratin altındaki her bir mil için ise 2.500 ABD doları ceza verecektir.

Sonuç olarak Wright kardeşler son sürati 42 MPH olan bir uçak üreterek 5000 ABD Doları ödül almışlardır.

Şekil.11. Performansa Dayalı Lojistik ile İlgili İlk Teşvik Uygulaması Kaynak: DAU. 2007

1990’lı yılların başında ABD Savunma Bakanlığı mali ve operasyonel problemlerle karşı karşıya kalmıştır. 1998 yılına gelindiğinde Bakanlığın ürün destek için harcadığı para toplam lojistik bütçenin %73’üne ulaşmıştır. Soğuk savaşın sona ermesi ile elde tutulan aşırı miktarda ve yüksek maliyetli envanterin elden geçirilerek tasarruf edilmesi aynı zamanda sistemlerin de operasyonel açıdan verimli olması hedeflenmiştir (Newman, D. 2006: 10). Savunma Bakanlığı 2001 yılında yayınlanan Dört Yıllık Raporunda, ikmal zincirinin düzenlenerek performansa dayalı lojistiğin uygulanmasını istemiş ve 2003 yılında Savunma Bakanlığı politikasında “PDL” tercih edilen destek stratejisi olarak yer almıştır (Cicioğlu, B. 2009: 34).

Silahlı kuvvetlerin araştırma ve geliştirme departmanları ile hükümetlerin ilgili kollarının bu konuya eğilmeleri sonucunda, sistemler için satış sonrası destek

hizmetlerinde daha etkin kamu tedariki ihtiyacı ortaya konmuş ve bu ihtiyaç ABD’de “Performansa Dayalı Lojistik” kavramı ile vücut bulmuştur (Bayram, 2010: 2).

PDL, yüklenici ve müşteri tarafından ürünün ömrü boyunca kapasitesinin artırılması için uzun dönemli yapılan ortaklık olarak algılanır. İnanış odur ki; eğer yükleniciler ile hükümet uzun dönemli kârlı ortaklıklar oluştururlarsa, yüklenici hükümetin amaçladığı performansa erişmek için tüm yeteneklerini kullanarak kârlarını optimize edecektir. Bu optimizasyon tasarımda, güvenilirlik ve desteklenebilirlik ile etkili ve yüksek destek sistemlerini tasarlayarak oluşacaktır. PDL konsepti, Performansa Dayalı Anlaşma (PBA: Performance Based Agreement) ile sistemin ömür devri boyunca kârlılık sağlayacaktır. PDL için kilit nokta, yüksek performans sağlanması ödüllendirilirken, düşük performansın cezalandırılacağının çok iyi anlaşılmasıdır (Coogan, C. 2003: 2).

Alabama Üniversitesi, Bilim ve Teknoloji Yönetimi Merkezi (CMOST: Center For The Management of Science & Technology) tarafından hazırlanan PBL raporunda PDL tanımlama süreci şu şekilde anlatılmıştır. Buna göre; PDL’nin tek bir tanımı yoktur, yine de genel kanı sistemin ömür devri boyunca, lojistik fonksiyonlarının ve elde edilecek kazanımların entegrasyonundan doğmaktadır. ABD Savunma Bakanlığı Sekreterliği, PDL tanımını lojistik ve malzeme hazır bulunuşluğuna dayandırır.

Deniz Kuvvetleri ise tedarikçi üzerinde durur ve lojistik fonksiyonlarının yapılabileceği farklı özellikleri tanımlar. Buna göre; PDL, ürün desteğinin geliştirilmesi amacıyla, müşteri merkezli performans gereksinimlerinin (güvenilirlik, hazır bulunuşluk vb.) karşılanması için tedarikçinin teşvik edildiği ve güçlendirildiği uzun dönemli anlaşmalar şeklinde tanımlar.

Kara Kuvvetleri PDL’yi bir strateji olarak değerlendirir. Hava Kuvvetleri ise PDL terimi yerine; Toplam Sistem Destekleme Sorumluluğu (TSSR: Total System Support Responsibility), Toplam Sistem Performans Sorumluluğu (TSPR: Total System Performance Responsibility), Esnek Destekleme ve Toplam Ömür Devri Sistem Desteği tanımlarını kullanır.

İşletmeler ise Tedarik Zinciri Yönetimi (TZY) (SCM: Supply Chain Management) ifadesini PDL’ye benzer faaliyetleri tanımlamak için kullanır. İşletmeler yüksek teknolojiye sahip ürünlerin karışık ve tam olarak belirlenmiş kurallar ile yürütülmesi gerektiğini bu yüzden birçok lojistik destek fonksiyonunun dış kaynaklara devredilmesi gerektiğini savunur. Çoğunlukla bu ürünler, devamlı bir lojistik destek uygulaması ile tamir hizmetlerinin, üçüncü parti işletmeler tarafından yönetilmesine ihtiyaç duymaktadır.

Tüm bu süreçten sonra PDL, müşterinin amaçlarını desteklemek için geleneksel ve geleneksel olmayan hizmet sağlayıcı işletmeler ile uzun dönemli ilişkileri içeren ve buna uygun teşvik sisteminin olduğu, sistemin kabiliyet ve hazır bulunuşluğun artırılması için oluşturulan entegre tedarik ve destek stratejisi şeklinde tanımlanmıştır (Berkowitz, 2004: 11-12).

PDL konusunda yapılan değişik tanımlar ile karşılaşılmaktadır. Aşağıda farklı kaynaklardan alınan tanımlara yer verilmiştir.

PDL, ihtiyaca göre belirlenen seviyelerde, tüm ürün, sistem, alt sistem veya ürünün bölümleri bazında sağlanacak lojistik destek faaliyetlerini temsil eden sözleşme veya anlaşma olarak tanımlanabilir. Bu seviyeler yüklenici, müşteri veya her ikisi tarafından belirlenebilir. Basitçe, ürün veya hizmet yerine PDL stratejileri çıktılarını satın almaktır. Sadece yüklenici tarafından belirlenen performans seviyeleri Yüklenici Lojistik Destek (CLS: Contractor Logistics Support) olarak adlandırılır (Gardner, C. 2008: 9).

Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı’nın PDL tanımı ise: Program Yöneticisi (PY)’nin, Ürün Destekleme Rehberi’ne (ÜDR) göre, yetki ve sorumluluklarının kesin hatlarıyla belirlenmiş olduğu, uzun dönem lojistik destek anlaşmalarıyla bir sistemin performans hedeflerini karşılamak ve sistemin optimum seviyede hazır olmasını sağlamak için tasarlanan entegre, kabul edilebilir maliyetli bir performans paketi olarak lojistik desteğin satın alınmasıdır. Yedek parça, teçhizat ve bilgi satın almak yerine (klasik yaklaşım), harekât hedeflerini karşılamaya yönelik, önceden belirlenmiş seviyede hizmet satın alınmasıdır (DoD PBL Guide, 2004: 6).

Tanımlamalar çok değişik şekilde yapılmasına rağmen, tanımlamalarda aşağıdaki ortak noktalar öne çıkmaktadır.

PDL;

 Uzun dönemli,

 Ürün destekleme rehberi/sözleşmesi olan,

 Alt sistem/sistem veya platform seviyesinde performans hedefleri olan,  Optimum hazır bulunuşluğu ve desteği amaçlayan,

 Maliyet etkin,

 Teşvik ve cezası olan performans paketidir.