Kıbrıs konumu itibariyle yüksek turizm potansiyeline sahip bir adadır. Ülkedeki turizm faaliyetlerinin artması ve ekonomiye katkı sağlanması amacıyla yatırımcılara devlet tarafıdan teşvik verilmektedir. Söz konusu Turistik Tesisin yer alacağı arazi alanı ülkedeki turizm yatırımlarının artması amacıyla KKTC Turizm Bakanlığı tarafından ATY- Adalı Turizm Yatırım Şti. Ltd.’e kiralanmıştır. Ülkede yeni ve uluslararası bir markaya sahip bir yatırımın yapılmasıyla, ada turizmi ön plana çıkacak böylece adaya daha fazla turist gelebilecektir.
Şekil 3 1977-2010 yılları arasında KKTC’ye Gelen Turist Sayısı
Geçmiş yıllarda KKTC’ye gelen turist sayıları Şekil 3’te gösterilmiştir. 1980 ve 1990’lı yıllarda çok az azalma gözlense de ülkeye gelen turist sayısının her geçen yıl arttığı açıkca görülmektedir.
0
1970 1980 1990 2000 2010 2020
Gelen Turist Sayısı
Yıllar
Series1
17
Şekil 4 Yıllara bağlı Net Turizm Geliri
Şekil 4’te ise KKTC’de yıllara bağlı net turizm gelirini gösterilmiştir. X aksisinde 1977- 2010 arasındaki yıllar, Y aksisinde ise Net turizm geliri (milyon $) olarak verilmiştir. Şekil 3 ve Şekil 4 dikkate alındığında, KKTC’ye gelen turist sayısı arttıkça Net Turizm Gelirinin de benzer oranlarda arttığı görülmektedir. Veriler Devlet Planlama Örgütü, Sosyal ve Ekonomik Göstergeler (1977- 2010) isimli dosyadan alınmıştır.
Adalı Turizm Yatırım Şti. Ltd. ‘e ait Otel Projesi’nin hayata geçmesi ile marka bir otelin ülke turizmi tanıtımı açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Ekomik yönden yerel kaynak kullanımına önem verilerek özelde Çatalköy ve çevre halkına, genelde KKTC halkına kazanç sağlaması beklenmektedir.
Projede sürdürülebilirlik ilkesi ile projelendirilmiştir. Çatıda güneş panelleri kurularak enerji üretimi hedeflenmektedir. Proje hem yerel halka hem de yabancı turistlere yüksek kalitede hizmet veren örnek bir model olacaktır.
0,0
1970 1980 1990 2000 2010 2020
Milyon Dolar
Yıllar
Series1
18
BÖLÜM II.
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Faaliyet Yerseçimi
Proje alanı, Girne Kazası, Çatalköy Köyü, P/H XII.23.E1&E2, 357/8/1/1/3, 357/3/1, 357/8/1/1/4, 357/8/1/1/5, 357/8/1/1/7 parselleri üzerinde yer almaktadır. Proje için seçilen alan, Turizm Bakanlığı tarafından 01 Mart 2016 tarihinde Adalı Turizm Yarıtım Şti. Ltd.’e 40 yıllığına kiralanmıştır. Söz konusu proje alanı inşaat çalışmaları başlamadan önce boş hali arazi olduğu bilinmektedir.
Proje alanı sahil şeridinde yer almakta olup, arazinin kuzeyinde deniz, güneyinde boş arazi ve konutlar, doğusunda dere ve konutlar, batısında ise koy ve boş araziler yer almaktadır. Projenin hayata geçmesiyle, halkın giriş ve çıkışı engellenmeyecek ve vereceği ortak hizmetler karşılığında hiçbir ücret talep edilmeyecektir.
Adadaki turizmin gelişmesini sağlamak amacıyla 10 Kasım 2011 tarihinde Turizm Gelişim Yasası ilan edilmiştir. Yasada bölgesel farklılıklara dayalı olarak KKTC 5 turizm bölgesine ayrılmıştır. Bu bölgeler; 1) İskele - Karpaz Bölgesi, 2) Gazi Mağusa Bölgesi, 3) Lefkoşa Bölgesi, 4) Girne Bölgesi, 5) Güzelyurt - Lefke Bölgesi’dir. Tüm bölgeler için plan ve stratejiler belirlenmiştir.
Girne bölgesi için belirlenen stratejilerin bir tanesi de hizmet verecek yatak kapasitelerinin 23.000 yatak olarak sınırlandırılmasıdır (Turizm Gelişim Yasası, 2011). Ocak - Eylül 2016 Turizm Planlama Dairesi İstatistik sonuçlarına göre Kuzey Kıbrıs’taki toplam tesis sayısı 133 olup bunun 85 tanesi (%64) Girne bölgesinde bulunmaktadır. Girne bölgesinde bulunan yatak sayısı ise 15179 olup, tesisin faaliyete geçmesiyle 15683’e ulaşacaktır. Yasada 23000 olarak belirlenen yatak
19
kapasitesine göre, Girne Bölgesi’nde turizm faaliyetlerine hala ihtiyaç duyulmaktadır.
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu
Adalı Turizm Yatırm Şti Ltd.’e ait Otel projesi kapsamında 208 odalı (510 yataklı) otel binası yapılması planlanmaktadır. Bunun yanında çok amaçlı balo salonları, bar, mağza, açık ve kapalı havuzlar, restoranlar, ofisler, spa, hamam ve fitness merkezleri, amfi tiyatro, tenis kortları, basketbol sahaları ve futbol sahaları yapılması tasarlanmıştır. Ayrıca, alanda 258 araçlık ve 7 otobüs için park alanı ayrılmıştır.
Projede yer alan katlar, birimler ve alanları ayrıntılı olarak aşağıda verilmiştir.
Tablo 1 Proje alan döküm tabloları
4. BODRUM KAT ALANI Kot:-21,00
Kat İnşaat Alanı: 7940,06 m2
Sıra No Mahal İsmi Adeti Alanı (m2)
20
26 Çok amaçlı salon personel soyunma odası(bay) 1 239,17
27 Otel personeli soyunma odası(bayan) 1 153
28 Otel personeli soyunma odası (bay) 1 152,47
29 Çok amaçlı salon personel soyunma odası(bayan) 1 196,2
30 Mühendislik atölye deposu 1 77,74
21
22
23
24 Ara kat Alanı (3.bodrum kat)
Kot: -11,20
Ara Kat İnşaat Alanı: 2314,5 m2
Sıra No Mahal İsmi Adeti Alanı (m2)
25
26
27
Ara kat Alanı (2.bodrum kat) Kot:
28
29
30
31
32
İmar Alanı: 4861,65 m2, İnşaat Alanı:5359m2
Sıra No Mahal İsmi Adeti Alanı (m2)
33 Kot: +11,50/+15,20 (son kat yüksekliği)
İmar Alanı: 4861,65 m2, İnşaat Alanı:5359 m2
34 ÇATI KATI ALANI
Çatı Katı İnşaat Alanı: 291,53 m2
Sıra No Mahal İsmi Adeti Alanı (m2)
1 Elektrik odası 1 28,98
2 Yangın güvenlik holü 1 8,7
3 Yangın merdiveni 1 15,72
4 Elektrik odası 1 50,37
5 Elektrik odası 1 10,92
6 Merdiven 1 21,92
35
BÖLÜM III.
PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları
Adalı Turizm Yatırım Şti. Ltd. ‘e ait Turistik Tesis Projesi yatırımına Mart 2016 tarihinden itibaren başlanmış olup. 2018 yılında hizmete açılması planlanmaktadır.
Proje, yatırım tutarı tablosu aşağıda verilmiştir.
Tablo 2 Proje alanı yatırım programı ve finans kaynakları
Yatırım Tutarı (Milyon EUR/ Milyon TL)
1) Sabit Yatırım Milyon EUR/TL
2) İşletme Sermayesi 853.659 €
Toplam Yatırım 103.160.410 €
Özkaynaklar Milyon EUR/TL
a) 25.790.102 €
Yabancı Kaynaklar Dış Kredi 77.370.308 €
Toplam Finansman 103.160.410 €
Yatırım Tutarı Tablosu
Yatırım Finansmanı
36
III.2. Projenin Gerçekleşmesi ile ilgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu
Proje alanında mevcut inşaat işleri tamamlanmış olup, kazı ve temel işlemleri gerçekleşmiştir. Bundan sonraki aşamalarda kaba inşaat işleri yapılacaktır. Daha sonra sıva, ince inşaat ve dekorasyon işlemine geçilecektir. Yine bu aşamalar gerçekleşirken; otel için atıksu arıtma tesisi ve deniz suyu arıtma tesisleri yapılacaktır. Tesis, çevre düzenlemelerinin tamamlanmasıyla kullanıma açılacaktır.
Proje alanı zaman tablosu aşağıda verilmiştir.
Tablo 3 Proje alanı zaman tablosu
III.3. Projenin Fayda – Maliyet Analizi
Projenin fayda-maliyet analizi tablosu aşağıda verilmiştir.
Tablo 4 Projenin Fayda Maliyet Analizi
İşletme Dönemi Giderler
Personel ve İşçilik 3.594.227 €
Bakım Onarım 720.488 €
Elektrik
Su
Yakıt
Sigorta ve Vergiler 375.610 €
Diğer giderler (Telefon, Haberleşme,
Temizlik, Kırtasiye) 2.925.939 €
Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralik Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran
ÇED Süreci x x x x
Uygulama Projeleri ve Onayı x x x
İnşaat Ruhsatları Alınması x x x
İnşaat Aşamaları x x x x x x x
37
Toplam 7.616.264 €
İşletme Dönemi Gelirleri 7.593.425 €
III.4. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, Faaliyet sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri.
Atıksu Arıtma tesisi: Projenin faaliyete geçmesiyle, işletme sırasında evsel atıksu karakteristiğinde atıksu oluşacaktır. Çatalköy bölgesinde henüz kanalizasyon altyapısı mevcut değildir. Bu nedenle, atıksuların arıtılması amacıyla arıtma tesisi kurulacaktır. Arıtma tesisinin yeri vaziyet planında gösterilmiştir.
Deniz suyu arıtma tesisi: Otelde, kullanım suyunun bir miktarının deniz suyu arıtma tesisinden sağlanması planlanmaktadır. Kullanılacak teknoloji Ters Ozmoz (Reverse Osmos) arıtım teknolojisi olacaktır.
Şebeke suyunun getirilmesi: Su İşleri Dairesi’nin ve Çatalköy Belediyesi’nin şartlarına uyularak şebeke suyu altyapısı yatırımcı tarafından döşenecektir.
Elektrik Altyapısı: Teknik elektrik donanımı Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’nun (KIB-TEK) verdiği görüş ve şartlar doğrultusunda yatırımcı firma tarafından yaptırılacaktır.
Güneş enerjisinden enerji üretimi: Yapılması tasarlanan turistik tesisin tavanı üzerine, otelin enerji ihtiyacının bir kısmının karşılanması amacıyla fotovoltaik paneller konulması planlanmaktadır. Panellerin konumu vaziyet planında gösterilmiştir. Konu, henüz projelendirme aşamasında olduğundan, kapasite ile ilgili net bilgi verilememiştir.
38
Yol yapımı: Proje ile 504 yataklı bir turistik tesis faaliyete geçecektir. Tesise turistlerin taşınması amacıyla otobüsler gelecektir. Proje mimarından alınan bilgiye göre, anayoldan itibaren yol 36 ayak olacak şekilde genişletilecektir. Yaklaşık 300m’lik eski asfalt yol kazılıp yeniden asfalt dökülecektir. Toplamda 1 km’lik yol yapılacaktır. Konu ile ilgili çalışmalar başlatılmış olup, Şehir Planlama Dairesi ve Karayolları Dairesi görüşlerine uyulacaktır.
III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesi için zaruri olan ve faaliyet sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleşmesi Planlanan diğer ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyetleri.
4
Proje kapsamında, mevcut ihtiyaca cevap vermek amacıyla gerekli projelendirilmeler yapılmıştır. Gelecekte ihtiyacın olması durumunda, yatırım gelişmesine gidilebilecektir.
III.6. Kamulaştırma ve yeniden yerleşim
Proje alanı, Turizm Bakanlığı tarafından Adalı Turizm Yarıtım Şti. Ltd.’e kiralanmıştır. Kira sözleşmesi ekte verilmiştir.
III.7. Diğer Hususlar
Bu bölümde bahse konu olacak diğer hususlar yoktur.
39
BÖLÜM IV
PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi
Proje alanı Girne Bölgesi’nde Çatalköy Köy’ünde Pafta/Harita XII 23.E1&E2 , 357/8/1/1/3, 357/8/1/1/4, 357/8/1/1/5/1, 357/8/1/1/7 ve 357/3/1 numaralı parseller üzerinde yer almaktadır. Proje yeri yakın çevresi Şekil 5’de gösterilmiştir. Şekilden de görüldüğü gibi proje alanı çevresinde boş araziler ve konutlar bulunmaktadır.
Mavi ile belirtilen yer 2 katlı konutları, Mor renk ile belirtilen binalar ise 3 katlı konutları göstermektedir. Hz. Ömer Türbesi ise Şekilde gösterilmiştir. Otel binasının batı ucunun Hz. Ömer Türbesine uzaklığı 0,48 km (kuş uçusu uzaklık)’dir.
Şekil 5 Proje yeri ve yakın çevresi
40
Şekil 6 Proje alanı mevcut durumu
Şekil 6’da görüldüğü üzere, proje alanında inşaat işleri başlamıştır.
41
Şekil 7 Proje alanının kuzeyinde deniz bulunmaktadır
Şekil 8 Proje alanının güneyinde boş araziler ve 400 m. uzağında konutlar bulunmaktadır
42
Şekil 9 Arazinin doğusunda konutlar bulunmaktadır.
Şekil 10 Proje alanının batısında Hz. Ömer Türbesi bulunmaktadır (Proje alanının batı sınırından fotoğraf çekilmiştir.)
43
Şekil 11’de proje alanı etrafındaki oteller ve plajlar gösterilmiştir. 0,5 km doğusunda Shayna Beach; 2 km doğusunda Barış Plajı; 2,6 km doğusunda Acapulco Hotel; 1,5 km güney doğusunda Malpas Otel; 1,6 km güney doğusunda Serinli Holiday Village, 1,48 km batısında Sempati Otel; 2,5 km batısında Cratos Otel; 2,1 km güneyinde Dedeman Olive Hotel bulunmaktadır. Bunun yanında Girne merkezde, proje alanına 5 km uzaklıkta High Life Otel, Oscar Resort Hotel, Vuni Palace Hotel, Grand Pasha Otel bulunmaktadır.
44
Şekil 11 İnceleme alanı çevresindeki oteller
45
IV.1.1. Gölge İzdüşüm Çalışması
Tasarı otelin çevredeki parsellere gün içindeki güneşin farklı açılarıyla oluşabilecek gölge etkisini daha iyi görebilmek amacıyla, gölge-izdüşüm çalışması yaptırılmıştır.
Gölge izdüşüm çalışması, proje mimarı tarafından yapılmıştır. Çalışmada, her mevsimden birer ay seçilip, sabah, öğle ve akşam üzeri saatlerindeki gölge izdüşümleri gösterilmiştir.
Kış Mevsimi:
Şekil 12 Ocak ayı, saat: 09:00
Şekil 13 Ocak ayı, Saat: 12:00
Şekil 14 Ocak ayı saat:
17:00
46
İlkbahar Mevsimi:
Şekil 15 Nisan ayı, saat:09:00
Şekil 16 Nisan ayı, saat: 12:00
Şekil 17 Nisan ayı saat:17:00
47
Yaz Mevsimi:
Şekil 18 Temmuz ayı, saat:09:00
Şekil 19 Temmuz ayı, saat: 12:00
Şekil 20 Temmuz ayı, saat:17:00
48
Sonbahar Mevsimi
Şekil 21 Ekim ayı, saat:09:00
Şekil 22 Ekim ayı, saat:12:00
Şekil 23 Ekim ayı, saat:17:00
Mevsimsel olarak gölge izdüşüm çalışmaları incelendiğinde, genel olarak gölgenin yine proje alanı parselleri içerisinde kaldığı görülmektedir. İlkbahar mevsiminde ise
49
öğleden sonra gölge izdüşümünün arazinin doğusunda bulunan 2 katlı villa konuta düştüğü görülmektedir.
IV.2. Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal Kaynakların Kullanımı
IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler
“Yarı Kurak” iklim kuşağı sınıfına giren Kıbrıs adası, Akdeniz’de bulunduğundan yazları sıcak ve kuru; kışları ise ılık ve az yağışlıdır. Kıbrıs genelinde en sıcak ay Temmuz ayı olup ortalama en yüksek sıcaklık 24,8 oC’ dir. Kışları ise en soğuk ay Ocak ayıdır. Ortalama sıcaklık 9.0 oC - 12 oC’ arasındadır.
Harita 1‘de Kuzey Kıbrıs’ta bulunan meterolojik istasyonlar gösterilmiştir. Proje alanına en yakın meteoroloji istasyonu Girne İstasyonudur. Tablo 5’ te Girne istasyonuna ait, 2009-2013 yılları arası aylık sıcaklıkların maximum ve minimum ortalama değerleri, yağış, rüzgar hızı ve yönü verilmiştir. Bu değerler Meteoroloji Dairesi’nden alınmıştır.
Girne İstasyonu verilerine göre Girne bölgesinde, Yıllık ortalama en düşük sıcaklık 17,4 oC, en yüksek sıcaklık ise 24,8 oC’ dir. En yüksek hava sıcaklıkları Temmuz ve Ağustos aylarında görülmektedir. En düşük sıcaklık ise Ocak, Şubat aylarında görülmektedir.
Girne bölgesi 2009-2013 yılları arası yıllık ortalama toplam yağış miktarı 506,44 mm/m2’dir. En fazla yağısın Aralık ve Ocak aylarında gerçekleştiği görülmektedir.
Rüzgar hızına bakıldığında ise, Girne bölgesinde yıllık ortalama 2,4 m/sn hızla rüzgar estiği görülmektedir.
50
Harita 1 KKTC Meteoroloji İstasyonları
Proje Yeri
51
Tablo 5 Girne İstasyonuna ait 2009- 2013 yılına ait Meteorolojik Veriler
52
IV.2.2. Jeolojik Özellikler ve Topoğrafya IV.2.2.1. Jeolojik Özellikler
Proje alanı Girne ilçesi, Çatalköy bölgesinde bulunan, Pafta/Harita XII/23/E1&E2 Parsel 357/8/1/1/3, 357/8/1/1/4, 357/8/1/1/5/1, 357/8/1/1/7 ve 357/3/1 parselleri üzerinde bulunmakta ve Shayna Restorant-Barın Batı yönünde yer almaktadır. Bu alanda Jeoloji ve Maden Dairesi tarafından belirlenen 15 adet toplam 375,00 m derinliğinde zeminin mekanik parametrelerini belirleyici sondaj çalışması yapılmıştır. Sondaj çalışmaları esnasında alınan numunelerin üzerinde Zemin- kaya mekaniği deneyleri Geosurvey Araştırma ve Danışmanlık laboratuvarında yapılmıştır. Rapor yapı planı çerçevesinde, yerleşim açısından jeolojik sakıncaların bulunup bulunmadığının, varsa alınabilecek önlemlerin araştırılması ve/veya öneri çalışmalarını kapsar.
İnceleme alanında güncel birimler olarak bilinen Geç Kuvarter yaşlı Denizel Sekiler bulunmaktadır. Proje alanında bulunan birimler;
Denizel Sekiler (Q4a): Başlıca kalkarenitten oluşmaktadır. Bu kalkarenitler sığ denizel olup yer yer kil ve çakıl boyu ayrışmış olarak göslenmektedir. Bu birimler Geç Kuvarterner yaşlıdır.
Çalışma Alanının ve Yakın Çevresinin Mühendislik Jeolojisi
Girne İlçesi Çatalköy bölgesinde bulunan, Pafta/Plan No: XII 23 E1-E2 Parsel 357/8/1/1/4/1-357/8/1/1/5/1-357/8/1/1/7 üzerine Jeoloji ve Maden Dairesi tarafından belirlenen 15 adet toplam 375,00 m derinliğinde zeminin mekanik parametrelerini belirleyici sondajlar yapılmış olup Jeolojik birimler kesilerek belirlenmiştir.
53
Çalışma alanında yüzeyden itibaren ortalama 8,50-10,00 metre kalınlığında Sarımsı-Bej Ayrışmış Kalkarenit birimi geçildikten sonra ortalama 2,00-3,00 metre kalınlığında Kahverenkli Sert Kil birimi gözlenmektedir. Sert Kil birimi geçildikten sonra 25,00 metreye kadar Gri renkli Sert Kil(Marn) birimi gözlenmektedir.
Harita 2 Proje Alanın Jeolojik Haritası
IV.2.2.2. Topoğrafya
Proje alanı Girne ilçesi, Çatalköy bölgesinde bulunan, Pafta/Harita XII/23/E1&E2 Parsel 357/8/1/1/3, 357/8/1/1/4, 357/8/1/1/5/1, 357/8/1/1/7 ve 357/3/1 parselleri üzerinde yer almaktadır. Çalışma alanı deniz seviyesinden ortalama 17,00 metre
54
yükseklikte olup, arazinin eğimi güneybatıdan kuzeydoğuya doğru %7-8o olarak belirlenmiştir. Topoğrafik açıdan herhangi bir sorun gözlenmemiştir. Harita 3Harita 3’de proje yerinin topoğrafik haritası gösterilmiştir. Münhani aralığı 5 metredir.
Harita 3 Proje Yeri Topoğrafik Haritasi (Ölçek: 1/5000) IV.2.3. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri
19. Yüzyılın sonuna kadar, yeraltı suyu sığ kuyulardan, sıra kuyulardan, küçük kanallardan ve pınarlardan sağlanıyordu. 20. Yüzyılda ise sondaj kuyuları ile yoğun bir yeraltı suyu çekimi başlamıştır. Halen Kuzey Kıbrıs’ta halkın ihtiyaç duyduğu evsel kullanım ve sulama suyu yeraltı yatakları diğer bir deyişle akiferlerden
55
karşılanmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre yıllık yağış miktarlarında azalma görülmektedir. Bunun yanında adadaki nüfusun artması ile su ihtiyacı artmakta, yeraltı sularına olan baskı da artmıştır. Yağışların azalmasıyla beslenmesi giderek zorlanan kıyı akiferlerinde deniz suyu girişi artmıştır. Bu nedenle akiferlerde tuzlanma sorunu oluşmuştur. Bunun yanında, foseptik kuyular, vahşi depolama alanları, sanayi atıkları nedeniyle yeraltı su kaynakları kirlenmektedir.
Adadaki yeraltı su kaynakları belirli sayıdadır. KKTC’deki akiferler, Güzelyurt Akiferi, Girne Dağları Akiferi, Güneydoğu Mesarja Akiferi, Lefkoşa – Serdarlı (Orta Mesarya) Akiferi, Doğu Mesarya Akiferi, Akdeniz – Koruçam Akiferi, Yeşilköy Akiferi, Büyükkonuk Akiferi, Dipkarpaz Akiferi.
Kıbrıs’ın en büyük yeraltı suyu havzası Güzelyurt Akiferidir. Gemikonağı’ndan Taşpınar’a kadar uzanan alanda yayılım gösterir. Trodos’tan alan dereler ve bu dere yatakları içerisindeki görünmeyen gizli akışlarla beslenir. Son 50 yılda yapılan yoğun su çekimi nedeniyle Yukarı Bostancı civarındaki yeraltı su seviyelerinin düştüğü ve önemli ölçüde kuruduğu tesbit edilmiştir.
Girne (Beşparmak) Dağları Akiferi, ikinci sınıf akifer sınıfındandır. Değişken geçirimli tabakalardan oluşmakta ve yanal yöndeki yayılımları sınırlıdır. Oldukça çatlaklı, kırıklı ve karst adı verilen boşluklar içeren mermer ve dolomitic kireçtaşı formasyonlarından oluşur. Batıda Karşıyaka’dan doğuda Tirmen köyüne kadar uzanır. Kuzey Kıbrıs’ın içme suyu ihtiyacının önemli bir bölümü buradan karşılanır.
Kuyu derinlikleri ortalama 260 m. civarındadır (Necdet, 2015; Cyprus Geological Heritage, 2015).
Bölgeye en yakın akifer Girne Kıyı Şeridi akiferidir. Girne Kıyı Şeridi akıferi Çatalköy – Karşıyaka arasında yer alıp, deniz düzeyinden başlayarak iç kesimlere
56
doğru devam eden geçirimli özellikli kumlu kireçtaşları içerir. Yıllık yağışlar ve derelerin taşıdığı sularla beslenirler. Bölge içeirisinde bulunan sayısız kuyudan beslenmelerine bağlı olarak verimleri değişen miktarlarda yeraltı suyu alınmaktadır.
Yapılan 15 adet sondaj sırasında yer altı suyuna rastlanılmamıştır. Çalışma alanı Girne kıyı şeridi akiferi içerisinde olmakla beraber, Kalkarenit içerisinden dağdan denize boşalan sığ yer altı suyu olması muhtemeldir. Bu nedenle, hafriyat işlemleri yapılacaksa, yer yer düşük debili su gelişi ile karşılaşılması olasıdır. Bölgede açılan sondaj kuyuları Girne kıyı şeridi akiferinde olup herhangi bir yer altı su seviyesine rastlanmamıştır. Proje alanında kuyu bulunmamaktadır.
SONDAJ KUYU NO ÖLÇÜM TARİHİ YERALTI SU SEVİYESİ
SK – 10 05-06.01.2015 Rastlanmadı
SK – 11 06-07.01.2015 Rastlanmadı
SK – 12 07-08.01.2015 Rastlanmadı
SK – 13 10.01.2015 Rastlanmadı
SK – 14 10.01.2015 Rastlanmadı
SK – 15 10.01.2015 Rastlanmadı
57
IV.2.4. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik ve Ekolojik Özellikleri
KKTC sınırları içerisinde sürekli akan bir nehir bulunmamakta, kış aylarında ise akan derelerin debisi genel ihtiyacın altında kalmaktadır. Araştırmalara göre en fazla debiye sahip olan derelerin beslenme alanları Güney Kıbrıs’ta bulunan Trodos Dağlarıdır. Su, Kuzey Kıbrıs’ta denize ulaşır. Kuzey Kıbrıs’ta ise beslenen derelerin tamamı Girne Beşparmak Dağlarından beslenmektedir. Bunun yanında Girne sahil şeridi ve Girne Beşparmak aküferi jeolojik yönden karstik bir yapıya sahip olduğundan aküferlerde pek çok çatlağın olduğu ve bu nedenle yağıştan kaynaklanan suyun çok az bir bölüm akışa geçmektedir (Günyaktı ve diğerleri).
Proje alanının doğusunda Evlek Deresi bulunmaktadır. Dere proje yerinin topoğrafik haritasında da görülmektedir. Proje çalışmalarının yapıldığı sırada derede akış gözlenmemiştir. Akışın olduğu zamanlarda, dere deniz yönünde akmakta ve su denize ulaşmaktadır.
IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı
Son 50 yıldır, Akdeniz ülkelerinde yağış miktarlarında azalma, buharlaşmada artış, insan nufusunda artış ve tarım için kullanılan su miktarlarında azalma görülmektedir. Bu sebeplerle su kaynaklarında sıkıntılar ortaya çıkmaktadır.
Araştırmalara göre adada yıllık ortalama yağış miktarı düşmektedir. Kıbrıs adasına düşen ortalama yıllık yağış miktarı 4523 milyon m3’tür. Fakat coğrafik, topoğrafik, iklim şartları ve bitki örtüsü nedeniyle yağıştan elde edilen suyun %80’, buharlaşma ve terleme yolu ile kaybolmaktadır. Yaklaşık 900 milyon m3 su kullanılabilir durumdadır (Ortadoğu Analiz, 2013).
Kuzey Kıbrıs’ın yüzey suları kışın akan derelerden oluşmaktadır. Toplam 38 dereye sahip olan Kuzey Kıbrıs’a ait 10 dere Güney Kıbrıs Rum Kesiminde bulunan ve
58
Kıbrıs’ta yüksek debili nehirlerin doğduğu Trodos dağlarında doğmaktadır (Ortadoğu Analiz, 2013).
Proje alanının 0,13km doğusundan Evlek Deresi (Jiorkou Potamos) geçmektedir.
Çalışma süresince derede bir akış gözlenmemiştir.
MTA 1996 yılında bir rapor hazırlamıştır. Bu rapora göre Kuzey Kıbrıs’ın yüzey suyu miktarı 70 milyon m3’tür. Fakat yapılan başka araştırmalara göre (Abdürrahim Korukcu ve diğerleri) bu rakam 27 milyon m3’tür.
2011 yılında temelleri atılan ve 2015 yılında tamamlanması planlanan KKTC Su Temin Projesi mevcuttur. Anamur – Dragon Çayı üzerinde inşa edilen Alaköprü Baraji’ndan sabit debi esasına göre yılda 75 milyon m3 su taşınması planlanmaktadır.
Söz konusu proje ile Kuzey Kıbrıs’ın 50 yıllık su ihtiyacının karşılanması planlanmaktadır. Bunun yanında 4824 hektarlık bir alanina sulanarak zirai gelir elde edileceği düşünülmektedir (DSİ, 2015).
IV.2.6. Deniz ve İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri; bu türlerin tabii karakteri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları, bu ortamlar için
IV.2.6. Deniz ve İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri; bu türlerin tabii karakteri, ulusal ve uluslararası mevzuatla koruma altına alınan türler, bunların üreme, beslenme, sığınma ve yaşama ortamları, bu ortamlar için