II. BÖLÜM
2.3. Parlamenter Mühendislerin Dönemlere Göre Dağılımı
Tablo 1'e baktığımızda meclisdeki milletvekili dağılımında ağırlığın bürokraside olduğu görülmektedir. Bu dönemin tek parti dönemi olması ve kalkınma için devlet öncülüklü bir yaklaşımın tecih edilmesi bürokrasinin öne çıkmasında yardımcı olmuştur. Buna paralel olarak girişimciliğin de devlet eliyle götürülmesi
160 Korkut Boratav, 2003a, s.167-170.
161 Korkut Boratav, 2003a, s.197.
162 Tülin Öngen, “Yeni Liberal Dönüşüm Projesi ve Türkiye Denetimi”, Küresel Düzen, İstanbul, İletişim Yayınları, 2004, s.172.
163 Korkut Boratav, 2003a, s.198.
girişimci milletvekillerinin belirli bir oranda kalmasına yol açmış gibi gözükmektedir.
1945'lere kadar mühendis formasyonlu milletvekili ve bakan oranlarına baktığımızda siyasi elitler arasında mühendislerin ağırlıklı olmadığını, hatta 1930 ile 1945 yılları arasında mühendis formasyonlu bakanın bulunmadığını görmekteyiz.
Mühendislerin bu dönemlerde nicelik olarak az olmalarıyla birlikte daha çok sanayi sektöründe görev aldıklarını ve siyaseti daha çok mesleksel alanla sınırlandırıp ekonomik alandaki elitler olarak üretim alanında aktif olduklarını söyleyebiliriz. Bu yıllarda dikkati çeken diğer bir unsurun asker kökenli milletvekili oranındaki azalışa rağmen asker kökenli bakan oranında bariz bir azalmanın görülmemesidir.
Tablo 1. 1920-1946 yılları arasında meclisteki mesleksel dağılım164
Meslekler 1920 1923 1927 1931 1935 1939 1943 1946
Bürokrasi (Top) 43 54 54 45 48 47 47 36
Sivil İdare 23 25 25 20 19 18 19 14
Askerlik 15 20 19 16 18 16 14 11
Eğitim 5 9 10 9 11 13 14 11
Serbest Meslek (Top) 20 24 27 29 29 32 34 38
Hukuk 13 12 12 13 12 13 17 19
Doktorluk 4 7 8 7 9 11 10 11
Dişçilik, Ecz. 1 0 1 1 2 2 2 3
Mühendislik 0 1 1 1 1 0 2 2
Gazetecilik 2 4 5 7 5 5 3 3
Girişim (Top) 19 14 16 22 19 19 16 24
Ticaret 12 7 9 11 10 10 7 13
Tarım 6 6 6 10 8 6 7 9
Bankacılık 1 1 1 1 1 3 2 2
Din 17 7 4 3 3 2 1 1
Diğer 2 0 0 0 0 0 1 0
Bilinmeyen 15 12 0 0 1 0 0 0
Toplam Milletvekili 437 333 333 348 444 470 492 499
164 Frederick Frey, The Turkish Political Elite, Massachusetts: The M.I.T Press, 1965, s.181
Tablo 2. 1923-1931 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı165 Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
1. Hükümet İsmet İnönü 1923-24
2.Hükümet İsmet İnönü 1924-24
3.Hükümet Fethi Okyar 1924-25
4.Hükümet İsmet İnönü 1925-27
5.Hükümet İsmet İnönü 1927-30
6.Hükümet İsmet İnönü 1930-31
Mühendislik 2 1 1
Ekonomi 2 1 1 2 2
Hukuk 3 3 3 3 5 4
İktisat
Maliye 1 1 2 3 2 2
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası Gazetecilik İstatistik
İdari Bil. 3 1 3
Sosyal Bil.
Tıp 1 1 1 1
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner
Eğitim 1
İlahiyat
Tarih 1
Sanayici Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 5 5 4 6 7 3
Bankacılık 1
Bilinmeyen
Toplam 14 15 11 17 18 13
% Mühendis 14 7 0 6 0 0
% Hukuk 21 20 27 18 28 31
% Asker 36 33 36 35 39 23
165 http://www.basbakanlik.gov.tr
Tablo 3. 1931-1942 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
7. Hükümet İsmet İnönü 1931-35
8.Hükümet İsmet İnönü 1935-37
9.Hükümet Celal Bayar 1937-38
10.Hükümet Celal Bayar 1938-39
11.Hükümet Refik Saydam 1939-39
12.Hükümet Refik Saydam 1939-42
Mühendislik Ekonomi
Hukuk 5 3 3 3 2 4
İktisat 1
Maliye 1 1 1 3 2 2
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası Gazetecilik İstatistik
İdari Bil. 3 2 2 2 1 1
Sosyal Bil.
Tıp 2 1 1 2
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner Fen Fak..
Eğitim 1
Edebiyat 1 1 1
İlahiyat Sanayici Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 5 5 4 6 4 9
Bankacılık 1 1 1 1
Ziraat 1 1 1
Bilinmeyen 1 1 1 1 1
Toplam 18 15 13 17 12 22
%Mühendis 0 0 0 0 0 0
% Hukuk 28 20 23 18 17 18
% Asker 28 33 31 35 33 41
Yaratılan çok partili ortamda iktisaden güçlü olan sınıflar hem kendi temsilcileri yoluyla, hem de serbest Pazar ekonomisinin gelişmesini varlıkları açısından doğal karşılayacak olan serbest mesleklere mensup orta sınıf temsilcileri aracılığıyla önce 1946, daha sonra, 1950 seçimleri ile eskiden çok daha büyük oranlarda TBMM’ne girmişlerdir166. Çok partili hayata geçişin ilk yıllarındaki en bariz farkedilen unsur, bürokrasi içerisinden gelen milletvekili oranındaki düşüş ve serbest meslek oranındaki artıştır. Buradan zamanla bürokrasinin yönetimdeki ağırlığının en azından meclis bazında azaldığını ve serbest meslek sahiplerinin ağırlığının arttığını ve zamanla daha serbest veya liberal bir ortamın oluştuğunu söyleyebiliriz.
1946’da sona eren 7.dönem mecliste bürokratik kökenli temsilcilerin oranının
%47 den 8. dönem mecliste % 36’ya ve 1950 de göreve başlayan 9. dönem mecliste
%22’ye düştüğünü ortaya koyacaktır. Bürokratik temsilcilerin oranında bu anlamlı düşüş yanında aynı Meclis dönemlerinde serbest meslek gruplarına mensup temsilcilerin oranı 7. dönem mecliste %34 iken, onu izleyen dönemlerde sırasıyla
%38, %49, %48 olarak değişmiştir. Yine aynı dönemlerde girişimci sınıfın temsilcileri de TBMM’de oransal ağırlıklarını artırmışlardır. Bu sınıfın temsilcilerinin TBMM’deki artış oranları %16’dan başlayarak sırasıyla, %24, %24,
%29, %29 olarak değişmiştir.
166 Doğu Ergil, “Birinci Dünya Savaşından Sonra Toplumsal Farklılaşma ve Siyasal Temsil Sorunu”, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı, 1976, s.477.
Tablo 4. 1950-1957 yılları arasında meclisteki mesleksel dağılım167
Meslekler 1950 1954 1957
Bürokrasi (Top) 22 21 29
Sivil İdare 10 9 20
Askerlik 6 4 4
Eğitim 6 8 5
Serbest Meslek (Top) 49 48 42
Hukuk 26 27 23
Doktorluk 13 11 10
Dişçilik, Ecz. 2 2 10
Mühendislik 4 4 5
Gazetecilik 4 4 4
Girişim (Top) 29 29 28
Ticaret 17 17 17
Tarım 10 10 8
Bankacılık 2 2 3
Din 1 1 0,1
Diğer 0 1 0,9
Bilinmeyen 0
167 Doğu Ergil, “Birinci Dünya Savaşından Sonra Toplumsal Farklılaşma ve Siyasal Temsil Sorunu”, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı, 1976, s.466.
Tablo 5. 1942-1950 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
13. Hükümet Şükrü Saraçoğlu
1942-43
14. Hükümet Şükrü Saraçoğlu
1943-46
15.Hükümet Recep
Peker 1946-47
16.Hükümet Hasan
Saka 1947-48
17.Hükümet Hasan
Saka 1948-49
18.Hükümet Şemsettin
Günaltay 1949-50
Mühendislik
Ekonomi 1 3 3 1
Hukuk 3 9 7 6 6 7
İktisat 1 1
Maliye 1 3 2 4 2 2
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası Gazetecilik İstatistik
İdari Bil. 1 3 3 3 1
Sosyal Bil.
Tıp 2 2 2 1 1 3
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner
Eğitim 1 1 1
Edebiyat 1 1 1 2
İlahiyat Sanayici Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 4 4 4 1
Bankacılık 1
Ziraat 1 2 1 1 2 1
Sosyoloji 1 1
Bilinmeyen
Toplam 12 24 24 20 17 19
%Mühendis 0 0 0 0 0 0
% Hukuk 25 38 30 30 35 37
% Asker 33 17 17 5 0 0
Tablo 6. 1950-1961 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
19.Hükümet Adnan Menderes
1950-51
20.Hükümet Adnan Menderes
1951-54
21.Hükümet Adnan Menderes
1954-55
22.Hükümet Adnan Menderes
1955-57
23.Hükümet Adnan Menderes
1957-60
24.Hükümet Cemal Gürsel 1960-61
Mühendislik 3 5 2 3 3 4
Ekonomi 1
Hukuk 12 14 13 17 14 12
İktisat 1 6 2 1 9 1
Maliye 4 6 4 6 8 3
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası Gazetecilik İstatistik
İdari Bil. 1 3 1 3 1
Sosyal Bil.
Tıp 1 1 3 2 2 1
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner
Eğitim 3
Edebiyat 1 1 1
Sanayici 1
Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 3 3 1 8
Bankacılık 1 1 5
Ziraat 2 1
Şehir Plan. 2
Bilinmeyen
Toplam 27 40 25 32 48 35
%Mühendis 11 13 8 9 6 11
% Hukuk 44 35 52 53 29 34
% Asker 11 8 0 0 2 23
1950'li yıllarda çok partili hayata geçişle birlikte toplumsal ve siyasal yapıda değişiklikler olmuştur. Parlamentoya baktığımızda asker kökenli milletvekili ve bakan sayısında bariz düşmelerin olduğu görülmektedir. Bununla birlikte hukuk formasyonlu milletvekili ve bakan ağırlığında daha önceki dönemlere göre artış olduğunu görüyoruz. Mühendis formasyonlu milletvekili ve bakan oranında ise bariz bir artışın olduğu söylenebilir. Bu dönemde TMMOB'nin kurulduğu ve mühendislerin daha örgütlü davranmaya başladığı düşünüldüğünde, dönem itibari ile mühendislerin ekonomik alandaki etkinliklerini siyasal alana da taşımaya başladıkları görülmektedir.
1960’lı yıllardaki meclisteki oranlara baktığımızda 60'lı yıllardan 70'lere bürokrasinin ağırlığını arttırdığını, serbest meslek ağırlığının düştüğünü görürken girişimcilerin oranının arttığını görmekteyiz. 1960 ihtilali ile başlayan planlamacı dönemin etkileri bu dönemde devletin ağırlığının en azından bürokrasi kanadının ağırlığının arttığını bize göstermektedir. Devlet eliyle oluşturulan girişimci sınıfın oranının da arttığı dikkat çekmektedir. Asker kökenli bakanlara baktığımızda ise 60 ihtilali ile birlikte ağırlıklarının arttığını fark ediyoruz. 1965'den sonra askeri kökenlilerin parlamentodaki ağırlığını tekrar kaybettiğini görmekteyiz.
Mühendislerin 1960'lı yıllarda özellikle ihtilal ile birlikte bakanlıklardaki oranlarda %6 dan %11'e bir artış gerçekleşmiş ihtilal sonrasında %4'e düşmüştür.
Benzer bir durumun 12 Mart 1971 döneminde de olduğunu söyleyebiliriz. Mühendis formasyonlu bakan oranı %20'den %29'a çıkmış daha sonra kurulan hükümette ise bu oran %8'e düşmüştür. Bir anlamda ihtilal dönemlerinde kurulan hükümetlerde mühendis formasyonlu bakanların arttığını söyleyebiliriz.
1965’li yıllarda Süleyman Demirel’in iktidar olduğu döneme baktığımızda
nispeten mühendis milletvekili ve bakan oranının az da olsa arttığını ve %16 olduğunu görebiliyoruz. Demirel’in o dönemdeki kalkınmacı amaçları göz önünde bulundurulduğunda mühendislerin parlamentoda ağırlıklı olması beklenirken ağırlığın hukuk kökenli milletvekillerinde olduğu görülmektedir. Mühendis kökenli olan Demirel, iktidar olduğu 39. Hükümette Mühendislere %20 oranında ve 41.
Hükümette mühendislere %31 oranında yer vermiştir.
Tablo 7. 1961-1977 yılları arasında meclisdeki mesleksel dağılım168
Meslekler 1961 1965 1969 1973 1977
Bürokrasi (Top) 19 28 28,5 31 34
Sivil İdare 9 12 17 17 25,3
Askerlik 6,5 9 5 4 2,6
Eğitim 3,5 8 6,5 10 6,2
Serbest Meslek (Top) 58 48 44 37 32,5
Tıp 12 8,6 5 6 3,7
Avukat 36 26 30 27 20,2
Mühendislik 5 8,6 5 1 3,3
Gazetecilik 5 4,8 4 3 5,1
Girişim (Top) 21 18,5 18,5 23 25,6
Tarım 8 7 9 10,5 9,7
Ticaret 11 10 7 10,5 10,9
Sanayi 1,5 0,6 1,5 1,8 1,3
Bankacılık 0,5 1,4 1 1 3,5
Din 0 0,3 2 5 4,2
İşçi Sen 0,5 2 2,5 1,5 2
Diğer 1 2,7 5 3 1,3
Toplam Milletvekili 436 449 449 442 449
168 Doğu Ergil, “Birinci Dünya Savaşından Sonra Toplumsal Farklılaşma ve Siyasal Temsil Sorunu”, Türk Parlamentoculuğunun İlk Yüzyılı, 1976, s.503-518.
Tablo 8. 1961-1969 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
25.Hükümet Emin Özdilek 1961-61
26.Hükümet İsmet İnönü 1961-62
27.Hükümet İsmet İnönü 1962-63
28.Hükümet İsmet İnönü 1963-65
29.Hükümet Suad Ürgüplü 1965-65
30.Hükümet Süleyman
Demirel 1965-69
Mühendislik 1 1 1 5 10 8
Ekonomi 1 2
Hukuk 8 10 19 11 33 21
İktisat 1 1 3 1 3
Maliye 1 1 5 2 5 3
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası
Gazetecilik 2 2 2 2 1
İstatistik
İdari Bil. 5 5 3 6
Sosyal Bil.
Tıp 1 1 4 4 2 5
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner
Eğitim 1 1
Edebiyat 1
İlahiyat Sanayici Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 4 2 3 1 9
Bankacılık 1
Ziraat 1 1 1
Şehir Plan. 1
Bilinmeyen 1
Toplam 25 23 41 26 66 49
%Mühendis 4 4 2 19 15 16
% Hukuk 32 43 46 42 50 43
% Asker 16 9 7 4 14 0
Tablo 9. 1969-1974 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
31.Hükümet Süleyman
Demirel 1969-70
32.Hükümet Süleyman
Demirel 1970-71
33.Hükümet Nihat Erim 1971-71
34.Hükümet Nihat
Erim 1971-72
35.Hükümet İlhan Öztrak 1972-73
36.Hükümet Naim
Talu 1973-74
Mühendislik 5 6 10 2 3 2
Ekonomi 1 2 1 1
Hukuk 12 14 4 3 4 8
İktisat 2 2 1 2 2 2
Maliye 1 1 1 3 3
İşletme Kamu Yön.
Uluslararası 1
Gazetecilik 1 1 1 1
İstatistik
İdari Bil. 4 5 1 2 3 4
Sosyal Bil.
Tıp 1 1 2 1 1 5
Eczacılık Diş Hek.
Veteriner
Eğitim 1 1 1
Edebiyat İlahiyat Sanayici Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 2
Bankacılık 1 1
Ziraat Şehir Plan.
Bilinmeyen 12 8 1 1
Toplam 27 30 35 24 21 25
%Mühendis 19 20 29 8 14 8
% Hukuk 44 47 11 13 19 32
% Asker 0 0 6 0 0 0
Tablo 10. 1974-1979 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
37.Hükümet Bülent Ecevit 1974-74
38.Hükümet Sadi Irmak 1974-75
39.Hükümet Süleyman
Demirel 1975-77
40.Hükümet Bülent Ecevit 1977-77
41.Hükümet Süleyman
Demirel 1977-78
42.Hükümet Bülent Ecevit 1978-79
Mühendislik 8 3 8 5 11 13
Ekonomi 1 2 1
Hukuk 9 5 17 4 12 8
İktisat 1 1 4 2 5
Maliye 1 3 2
İşletme
Kamu Yön. 1 1 3
Uluslararası
Gazetecilik 1 1 1
İstatistik
İdari Bil. 1 1 1 2 4 6
Sosyal Bil.
Tıp 3 2 1 2 3
Eczacılık 1 3
Diş Hek.
Veteriner Fen Fak.
Eğitim 1 1 2 2 1
Edebiyat
İlahiyat 1 2
Tarih Sanayici
Serbest Tic. 3 5
Müteahhit
Asker 2 1 3 1 1
Sendikacı 1 1
Bilinmeyen 13 1 1
Toplam 25 27 39 26 35 55
%Mühendis 32 11 20 19 31 24
% Hukuk 36 19 44 15 34 15
% Asker 8 4 8 0 3 2
Tablo 11'de 1980-2000 yılları arasında parlamentodaki mühendis milletvekillerinin dağılımı verilmiştir. Özellikle 1987 döneminde mühendis milletvekillerinin çok olduğunu görüyoruz, bu durum daha önce belirtmiş olduğumuz bürokrasi yerine mühendislerin daha ağırlıklı olduğu, dava adamı yerine teknik adam politikalarını desteklemektedir. Özellikle ANAP döneminde, “anti-bürokratik” bir söylemin egemen olduğu ilgili dönemlerdeki milletvekili ve bakan sayılardan açıkça fark edilmektedir.
1980 sonrasında ılımlılık, yumuşamanın ideolojiden çok problem çözmek anlayışı ile mühendis ideolojisine uygun olduğunu söyleyebiliriz. Bu eğilimin başını da bir anlamda ANAP çekti. Mühendis İdeolojisini dile getirdiği için. Çünkü bu yumuşamada, mühendis ideolojisinin çok önemli bir yeri var. İdeolojilerle değil, icraatla konuşuyoruz diyorlardı: “iş bitirici politikacı”, mühendis ideolojisi ile uyum içindeydi169. Mühendis milletvekillerin ANAP döneminde artması yönetici elitlerin kendi arasında mülkiyeli bürokratlardan teknik elite bir değişimi göstermektedir.
Mühendis milletvekili bakanların sayısına Tablo 12’den baktığımızda Özal’ın döneminde mühendis milletvekili sayısındaki ağırlığın aynı şekilde mühendis bakan oranına %49 ve %40 olarak yansıdığı görülmektedir. Hukukçuların oranı ise 45.
Hükümet yani Turgut Özal döneminde %10’da kalmıştır. Gerçekten de Özal’ın statü eliti yerine daha çok icraat yapan mühendis ideolojisine uygun davranan elitleri seçtiği %49 ile %10’u karşılaştırdığımızda çok belirgin ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde mühendislerin kendi arasındaki dağılıma baktığımızda ise inşaat mühendislerinin %46,8 ile ilk sırada yer aldığını görmekteyiz. Bunun nedeni Türkiye’nin henüz altyapısının tamamlanmamış ve bu dönemde altyapıya fazla
169 Nilüfer Göle, 1993c, s.28-30.
kaynak ayrılması olduğu söylenebilir.
Demirel döneminde (91 seçimlerine göre) mühendis milletvekili oranına baktığımızda %21,12 olduğunu görüyoruz. Buna rağmen bakan oranına baktığımızda
%14’e düştüğünü görüyoruz. Demirel gerçekten statükoyu koruyan bir mühendis siyasetçi olduğu için olabildiğince dengeleri korumaya çalışmış, bürokrasiyle olabildiğince uyum içerisinde çalışmıştır. Dolayısıyla mühendislere bakan olunmasında herhangi bir ayrıcalık tanınmamıştır. Bunun yanında hukukçuların %19 ile ilk sırayı aldığı görülmektedir. Gerçekten de Demirel ile Özal hukuk anlayışları açısından karşılaştırıldığında Demirel’in hukuka daha önem verdiği görülür. Bu önem politika yapış tarzlarına ve bakan seçimlerine de yansımıştır.
Erbakan döneminde (96 seçimlerine göre) mühendis milletvekili oranına baktığımızda %18,36 olduğunu görüyoruz. Bu dönemdeki mühendis bakan oranına baktığımızda %19 oranını görüyoruz. Buradan Erbakan’ın Demirel’e göre daha fazla mühendislere ve sanayiye ağırlık verdiğini söyleyebiliriz. Erbakan sanayinin gelişmesi için çaba sarfederken ve bu amaçla mühendislere daha fazla değer verirken devlet kurumlarıyla da mümkün olduğunca uzlaşmaya çalışmıştır. Başka bir deyişle Erbakan ve lideri olduğu partilerdeki anlayış; parti içinde yükselebilmenin yolu iyi örgütçü, iyi propagandist, iyi pragmatist, iyi hatip, belli konuların uzmanı vb.
olabilmekten geçer. Ama uzman olmak başka bir deyişle mühendis olması kişilerin ön sıralarda olmasına yetmemektedir. Hukukçular da benzer bir şekilde mühendisler ile aynı oranda %19 ile temsil edilmişlerdir.
Tablo 11. 1983-2000 yılları arasında mühendis milletvekilleri dağılımları170.
Mühendisler 1983 1987 1991 1996 2000
İnşaat Müh. 26 %36,1 40 %42,2 44 %46,8 39 %38,6 42 %37,5 Makine Müh. 11 %15,3 12 %12,6 15 %16 26 %25,7 19 %17
Jeoloji Müh. 0 2 %2,1 2 %2,1 3 %3 3 %2,7
Elektrik Müh. 10 %13,9 8 %8,4 7 %7,4 7 %6,9 6 %5,4
Harita Kadastro Müh. 1 %1,4 1 %1,1 0 0 3 %2,7
Petrol Müh. 1 %1,4 0 0 0 0
Maden/Metalurji 3 %4,2 4 %4,2 1 %1,1 2 %2 3 %2,7
Kimya Müh. 3 %4,2 6 %6,3 7 %7,4 5 %5 9 %8
Ziraat Müh. 11 %15,3 8 %8,4 7 %7,4 11 %10,9 14 %12,5
Orman Müh. 5 %6,9 8 %8,4 5 %5,3 1 %1 4 %3,6
Mimar . 0 0 1 %1,1 0 0
Fizik Müh. 1 %1,4 1 %1,1 1 %1,1 1 %1 0
Biyomedikal Müh. 0 1 %1,1 1 %1,1 0 0
Gemi İnşaatı Müh. 0 2 %2,1 1 %1,1 0 1 %0,9
Endüstri Müh. 0 1 %1,1 1 %1,1 1 %1 2 %1,8
Jeofizik Müh. 0 1 %1,1 0 2 %1,8
Nükleer Müh. 0 1 %1 0
Elektronik Müh. 0 0 3 %2,7
Tekstil Müh. 0 1 %1 1 %0,9
Toplam Mühendis 72 %17,3 95 %21,2 94 %21,12 101 %18,36 112 %20,4
Toplam Milletvekili 406 448 445 550 549
170 Ayla Top, “1983-2000 yılları arası TBMM milletvekillerinin sosyal yapıdaki konumları” Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, 2003, s.96.
Tablo 12. 1979-1993 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
43.Hükümet Süleyman
Demirel 1979-80
44.Hükümet Bülent
Ulusu 1980-83
45.Hükümet Turgut
Özal 1983-87
46.Hükümet Turgut
Özal 1987-89
47.Hükümet Yıldırım Akbulut 1989-91
48.Hükümet Mesut Yılmaz 1991-91
Mühendislik 7 6 24 20 19 13
Ekonomi 1 4 4 1 1
Hukuk 12 4 5 10 8 6
İktisat 2 2 2 4 3 4
Maliye 1 3 4 2 1
İşletme 1 1 2
Kamu Yön. 1 1
Uluslararası Gazetecilik İstatistik
İdari Bil. 1 2 3 4 1 2
Sosyal Bil.
Tıp 3 4 1 4
Eczacılık 1 1
Diş Hek. 1 1 1
Veteriner
Eğitim 1 2
Fizik
İlahiyat 1 1
Tarih Sanayici
Serbest Tic. 1 1
Müteahhit Deniz Nakli.
Asker 4 1 1 3
Bilinmeyen 22 2 1
Toplam 30 44 49 50 39 38
%Mühendis 23 14 49 40 49 34
% Hukuk 40 9 10 20 21 16
% Asker 0 29 2 2 0 8
Tablo 13. 1991-1997 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
49.Hükümet Süleyman
Demirel 1991-93
50.Hükümet Tansu Çiller 1993-95
51.Hükümet Tansu
Çiller 1995-95
52.Hükümet Tansu Çiller 1995-96
53.Hükümet Mesut Yılmaz 1996-96
54.Hükümet Necmettin
Erbakan 1996-97
Mühendislik 5 14 7 8 6 8
Ekonomi 4 5 3 3 5 3
Hukuk 7 24 9 10 6 8
İktisat 2 2 1 4 2
Maliye 3 4 3 1 1
İşletme 1 3 1 1
Kamu Yön. 2 1
Uluslararası 1
Gazetecilik 2 3
İdari Bil. 1 1 1 2 2
Tıp 3 3 3 3 2 3
Eczacılık 1 6
Eğitim 3 1 1 1 1
Edebiyat 1
Matematik 1
Fizik 2 2
İlahiyat 1 1
Tarih 1
Sanayici 2 1 1 1 1
Serbest Tic. 1 4 1 2 2 6
Müteahhit 1 1 1
Asker 1
Polis 1
Bankacılık 2
Arkeoloji 1
Bilinmeyen 3 1 3 1 2
Toplam 36 80 30 38 33 43
%Mühendis 14 18 23 21 18 19
% Hukuk 19 30 30 26 18 19
% Asker 3 0 0 0 0 0
Tablo 14. 1997-2003 yılları arası bakanlıkların mesleksel dağılımı171 Bakanların
Mezun Oldukları Bölümler/
Meslekler
55.Hükümet Mesut Yılmaz 1997-99
56.Hükümet Bülent Ecevit 1999-99
57.Hükümet Bülent Ecevit 1999-2002
58.Hükümet Abdullah
Gül 2002-2003
59.Hükümet Tayyip Erdoğan 2003-
Mühendislik 10 6 7 6 7
Ekonomi 2 1 4 1 1
Hukuk 7 6 9 7 7
İktisat 2 1 7 2 3
Maliye 2 2 2 1 1
İşletme 3 1 6 2 1
Kamu Yön. 1 1
Uluslararası 1 1 1
Gazetecilik 2 1 2
İstatistik 1
İdari Bil. 2 2 2 3 3
Sosyal Bil.
Tıp 5 1 2 1 1
Eczacılık
Veteriner 2 1
Fen Fak.. 1
Eğitim 1 2
Edebiyat 1 1 1
İlahiyat 1 1 1
Tarih 1
Sanayici 1
Serbest Tic.
Müteahhit
Asker 1
Bilinmeyen 1
Toplam 38 24 53 25 27
%Mühendis 26 25 13 24 26
% Hukuk 18 25 17 28 26
% Asker 3 0 0 0 0
171 Http://www.basbakanlik.gov.tr