3.4. Ostim Medikal Sanayi Kümelenmesi
3.4.2. Ostim Medikal Küme Yapısı
Ostim bölgesinde faaliyet gösteren medikal sektör firmalarından oluşmaktadır. Nisan 2012 itibariyle kayıtlı 54 adet firma bulunmaktadır. Firmalar medikal sektörde farklı alanlarda faaliyet göstermektedir. Firmalar ürünlerine göre alt sınıflara ayrılmamıştır. Tablo 11’de çalışanlara yönelik istatikler verilmektedir.
Tablo 11. Medikal Küme İstatistikleri
Üyeliği Kabul Edilen Firma Sayısı 54
Çalışan Sayısı 1150 Üniversite Mezunu Çalışan Sayısı 248
Çalışan Mühendis Sayısı 119 Yabancı Dil Bilen Çalışan Sayısı 172
Kaynak: Ostim Medikal Sanayi Rehberi.(2011).Ankara:Omedya.
Firmaların çoğunluğu küçük ölçekli işletmelerden oluşmaktadır. Çalışanların yaklaşık %21’i üniversite mezunu olup % 10’u mühendislik eğitimi almıştır. Kümenin organizasyon şeması Şekil 2.’ de verilmiştir.
Şekil 2. Medikal Küme Organizasyon Şeması
Ostim Medikal Küme’nin yakın bir zamanada kurulmuş olması sebebi ile çok fazla belgeye ulaşılamıştır. Fakat yapılaşmakta olan örgüt yapısı göstermektedir ki medikal küme çok sağlam bir yapı oluşturma yolunda ilerlemektedir. Organizasyon şemasının altında yeralan kurul, konsey ve ekiplerde Sağlık Bakanlığı, üniversiteler, üreticiler ve sivil toplum kuruluşları gibi önemli örgütleri bünyelerinde barındırmaktadırlar. Şekil 3.’te küme konseyi ekibi, küme yürütme kurulu, küme geliştirme ekibi üyeleri detaylı olarak verilmektedir.
Şekil 3. Küme Yapılanması Şeması
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM
Bu bölümünde araştırmada kullanılan yöntem hakkında bilgi verilecektir. Araştırmanın modeli, araştırmanın evreni ve örneklemi, veri toplama tekniği ve analiz yöntemi ile ilgili açıklamalar yer almaktadır.
4.1. Araştırmanın Modeli
Araştırmanın modeli olarak tanımlayıcı araştırma modeli kullanılmıştır. Tanımlayıcı modelle, bir konudaki hali hazırdaki durum araştırılır (Kırcaali İftar, 1999:7). Tanımlayıcı araştırmalarda amaç eldeki problemi, problemle ilgili durumları, değişkenleri ve değişkenler arasındaki ilişkileri tanımlamaktır (Kurtuluş, 1996:310).
4.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini Ankara ilinde Ostim bölgesinde yer alan KOBİ’ler oluşturmaktadır. Bölgede sayısı değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık 5000 adet civarında işletme yer almaktadır. Evrenin büyüklüğü ve araştırmanın zaman ve maliyet kısıtları nedeniyle evreni oluşturan tüm isletmeler araştırma kapsamına alınmamıştır. Örneklemin belirlenmesinde kümelenme yapıları incelenmiştir. 4 tip küme olduğu tespit edilmiştir. Yapılan incelemede medikal kümelenmeye yönelik planlanan tarz da bir araştırma yapılmadığı tespit edilmiştir. Bu sebeple örneklem olarak medikal küme yeni medikal kümede faaliyet gösteren firmalar seçilmiştir.
Araştırmamızın örneklemini medikal sektörde faaliyet gösteren KOBİ’ler oluşturmaktadır. Anket uygulamasının ilk adımında Ostim Medikal Küme Koordinatörlüğü ile iletişime seçilmiştir. Kümeye kayıtlı 54 firmanın olduğu bilgisi alınmıştır. Fakat bu firmalardan 43 tanesinin adresleri ve telefonlarına ulaşılmıştır. İletişim bilgilerine ulaşılan 43 firma araştırma kapsamına alınmıştır.
Bu çalışmada; duyarlılık (d) % 5 (0.05) ve %95 güvenirlik için t değeri 1,96 olarak kabul edilmiştir. Buna göre belirlenen örneklemi oluşturan 54 işletmeden bilgilerine ulaşılan 43 firma için anket formu düzenlenmiştir.
4.3.Verilerin Toplanması
Araştırma için gerekli verilerin toplanmasında anket yöntemi kullanılmıştır. Anketin düzenlenmesi aşamasında ilgili literatür kaynakları ile geçmiş dönemde yapılan benzer anket çalışmalarından yararlanılmıştır. Yöneltilen soruların basit ve anlaşılır olmasına özen gösterilmiştir. Soru sayısı olabildiğince az, konunun özünü yansıtacak miktarda tutulmaya çalışılmıştır. Veri toplama aracı olarak Ek-1’de sunulan anket formu kullanılmıştır. Anket formunun hazırlanmasında sorulardaki eksik ve hataların belirlenmesi için araştırmanın ilk aşamasında anket formu örneklemi temsil eden KOBİ’lerin bir bölümünde yapılan ön çalışmayla denenmiştir. Bu çalışma kapsamında görev yapmakta olduğum firma ve diğer grup şirketlerinden yardım alınmıştır. Yapılan bu ön çalışma sonucunda tam olarak anlaşılamayan, gereksiz sorular anketten çıkartılmıştır. Gerekli düzeltmeler yapılarak anket formuna son sekli verilmiştir.
Anket formu iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümdeki anket soruları; işletmelerin ve ankete cevap verenlerin demografik özelliklerini kapsamaktadır. 5 sorudan oluşmaktadır. İkinci bölümdeki 20 soru ise işletmelerin pazarlama, ar-ge, üretim konularında faaliyet alanlarını, özelliklerini ve sorunların tespit etmek amaçlı düzenlenmiştir.
Bilgiler; internet kanalı, firma ziyaretleri ve çeşitli toplantılarda bire bir görüşmeler yapılarak toplanmıştır.
4.4. Verilerin Analizi
Anket sonuçları SPSS 19.0 programı ile analiz edilmiştir. Anket sonucunda elde edilen veriler, hesaplama ve analiz amacıyla Microsoft Excel de toplanmıştır. Sonraki aşamada SPSS 19.0 sisteminde oluşturulan veri tabanına işlenmiştir. Anketin değerlenmesinde verilen cevaplardan elde edilen verilerin ve yüzde hesaplamaları yapılmıştır ve veriler tablolara dönüştürülerek incelenmiştir.
Araştırma hipotezlerinin test edilmesinde ise, bağımsız iki grup ortalamaları arası farka dayanarak, gruplar arası farkın istatistiksel açıdan anlamlı olup olmadığını karşılaştırmak için t testi uygulanmıştır. Bir ölçekte belirli sayıdaki sorulara verilen
cevapların değerleri toplanarak bulunuyorsa, bu ölçekte yer alan soruların birbiriyle yakınlıklarının derecesini ortaya koymak için güvenilirlik analizi yapılmaktadır. Buna iç tutarlılık da denilmektedir. Araştırmalarda güvenilirlik testi için en çok tercih edilen yöntem ise “Cronbach Alfa” yöntemidir. Bu yöntemde Alfa katsayısı bir ölçekteki k sorunun, varyansları toplamının genel varyansa oranlanmasıyla elde edilir. Alfa, standart değişim ortalamasıdır ve 0 ile 1 arasında değişmektedir (Kalaycı, 2005:405). Alfa (α) katsayısına bağlı olarak ölçeğin güvenilirliği aşağıdaki gibi yorumlanmaktadır (Kalaycı, 200:.405);
• 0,00 ≤ α < 0,40 ise ölçek güvenilir değildir, • 0,40 ≤ α < 0,60 ise ölçeğin güvenilirliği düşüktür, • 0,60 ≤ α < 0,80 ise ölçek oldukça güvenilirdir,
• 0,80 ≤ α < 1,00 ise ölçek yüksek derecede güvenilirdir.
Veri toplama aracının iç tutarlılık analizinde Cronbach Alfa yöntemi kullanılmıştır. Ankette yer alan 25 soru için Alfa katsayısı 0,401 olarak hesaplanmıştır. Bu değer ölçeğin düşük derecede güvenilir olduğunu göstermektedir.
BEŞİNCİ BÖLÜM BULGULAR VE YORUM
Araştırmanın bu bölümünde araştırma kapsamında ulaşılan veriler ve onların sonuçları değerlendirilecektir. Verilerin analizi iki bölümde yapılmıştır. İlk bölümde İşletmelerin genel yapısı hakkında ulaşılan veriler frekans tablolarıyla gösterilmiştir. İkinci bölümde kurulan hipotezler 0.05 anlam düzeyinde t- testi ile test edilmiştir.
Araştırma kapsamında Ostim’de faaliyet gösteren 43 adet medikal küme üyesi işletmenin iletişim bilgilerine ulaşılmıştır. Bilgilerine ulaşılan tüm firmalar 33 adet firmadan geri dönüş olmuştur. 2 adet soruların eksik yanıtlanması sebebiyle değerlendirilmemiştir. 31 adet anket formundan elde edilen veriler doğrultusunda çalışma tamamlanmıştır.
5.1. İşletmelerin Genel Yapısına Yönelik Araştırma Sonuçları
Araştırmanın ilk aşamasında katılımcıların özellikleri incelenmiştir. Bu analizi yapılmasında asıl amaç medikal küme üyelerin eğitim düzeylerinin düşük olduğu, anketlere karşı ilgisiz olunacağına dair sözlü bir bilgiye ulaşılmış olunmasıdır. Anket katılımcılarının yaş oranlarına yönelik veriler Tablo.12 ‘de verilmiştir.
Tablo.12 Araştırma Katılımcılarının Yaş Oranları
Yaş Aralığı Sıklık Yüzde Oranı
20-29 11 % 35,5
30-39 10 % 32,3
40-49 7 % 22,6
50- 3 % 9,7
Araştırmaya katılanların çoğunluğunu genç yaşta nüfus göstermektedir. Genç katılımcıların internet ilgisi sebebiyle katılım oranını olumlu etkilediği söylenilebilir( Tablo 12).
Tablo.13 Araştırma Katılımcılarının Cinsiyet Oranları
Cinsiyet Sıklık Yüzde Oranı
Kadın 12 % 38,7
Erkek 19 % 61,3
Toplam 31 % 100
Araştırmaya katılanların çoğunluğunu erkekler oluşturmaktadır. Ostim’in genel yapısını göz önünde bulundurduğumuzda bu oranın oluşması beklenmektedir (Tablo 13).
Tablo.14 Araştırmaya Katılanların Eğitim Durumu
Eğitim Sıklık Yüzde Oranı
Ortaokul 1 % 3,2 Lise 9 % 29 Önlisans 5 % 16,1 Lisans 10 % 32,3 Yüksek Lisans/Doktora 6 % 16,4 Toplam 31 % 100
Tablo 14.’den elde edilen veriler doğrultusunda ankete katılanların çoğunlunu üniversite mezunlarının oluşturduğu görülmektedir. Sırasıyla lise ve yüksek lisans mezunlarının katıldığı görülmektedir.
Tablo.15. Firmaların Sahiplik Yapısı
Sahiplik Yapısı Sıklık Yüzde Oranı
Tek Kişi İşletmesi 4 % 12,9
Adi Şirket 3 % 9,7
Limited Şirketi 20 % 64,5
Anonim Şirketi 4 % 12,9
Toplam 31 % 100
Katılımcı firmaların çoğunluğu limited şirketidir. Sonra sırasıyla anonim şirketliği ve tek kişi sahipli şirket özelliği göstermektedir ( Tablo 15).
Katılımcılara sonraki sorulara geçmeden akıllarına gelen ilk üç firma sorunları sorulmuştur. Bu şekilde sorgulanmasındaki asıl amaç firma çalışanların düşünüp yorumlamasından çok ilk düşüncelerini tespit etmektir. En belirgin özelliğin ilk akla gelen sorun olduğu düşünülmektedir. Anket sonuçları doğrultusunda elde edilen veriler Tablo 16. düzenlemiştir.
Tablo 16. Firmaların İşletme Sorunları
Sorun Sıklık Yüzde Oranı
Finansman 27 % 87,1 Personel 18 % 58,1 Pazarlama 12 % 38,7 Üretim 10 % 32,3 Teknoloji 7 % 22,6 Kalite-Standart 4 % 12,9 Yönetim 4 %12,9 Ar-Ge 2 % 6,5
Değerlendirme kapsamında çalışanların üç adet sorun seçmesi istenilmiştir. Firmaların en büyük sorunu finansman sorunudur. Ödeme ve tahsilâtta ki sorunlar, nakit para akışının yavaşlığı finansman sorunun en büyük sorun olmasını sağlamaktadır. İkinci sırada personel sorunu gelmektedir. Aynı personelin birden fazla görevi üstlenmek durumunda kalması işlerin aksamasına neden olabilmektedir. Üçüncü sırada
pazarlama sorunu gelmektedir. Pazarlama denildiğinde KOBİ’lerde çoğunlukla satış olarak algılanmaktadır. Ürünün yurtiçi ve yurtdışı pazarlara satılması sorunu anlaşılmaktadır. Dördüncü sırada üretim sorunu gelmektedir. Makine ve ekipmanların maliyeti sebebiyle eski tip üretim araçlarıyla üretime devam edilmesi, yeni üretim yöntemlerinin takip edilmemesi, hammaddelerin geç tedarik edilmesi üretim sorunlarını oluşturmaktadır. Teknolojinin takip edilmemesi teknoloji sorunlarını oluşturmaktadır. Kalite sorunlarının düzeyinin düşük olmasında Toplam Kalite Anlayışının çok oturmamış olması sebebiyle bu sorunun tam olarak tanınmadığı düşünülmüştür. Bu sebeple bu sorun düzeyi düşük belirlenmiştir. Anket değerlendirilmesi aşamasında firma yöneticilerinin çoğunlukla katılmış olması sebebiyle özeleştiriden uzak davranılarak bu sorun göz ardı edilmektedir. Ar-ge faaliyeti tam olarak gerçekleştirilmediği için bu konuda sorun olarak değerlendirilmemiştir (Tablo 16).
Tablo 17. İşletmelerde faaliyet gösteren bölümler
Bölüm Adı Sıklık Yüzde Oranı
Üretim 29 % 93,5 Muhasebe-Finans 26 % 83,9 Pazarlama 23 % 74,2 Kalite Kontrol 23 % 74,2 Ar-Ge 16 % 51,6 Halkla İlişkiler 3 % 9,7
Ankete katılan firmaların hangi bölümlerden oluştuğu görülmektedir. Öncelikli olarak üretim sonra sırasıyla muhasebe, pazarlama kalite, ar-ge ve halkla ilişkiler bölümlerinde oluşmaktadır (Tablo 17).
Tablo 18. Çalışanları Eğitimi
Eğitim Veriliyor Mu? Sıklık Yüzde Oranı
Evet 24 %77,4 Hayır 7 %22,6
Toplam 31 %100
Yapılan değerlendirme sonucunda işletmelerin çoğunluğu çalışanlarına eğitim verdiği belirtmiştir. Geri kalan kısım işbaşı eğitimi tercih etmektedir. İşbaşı eğitim ile işçinin çalışmaya başladığında işi öğrenmesi ifade edilmektedir ( Tablo 18).
Tablo 19. Üretim Miktarının Belirlenmesi
Üretim Miktarı Sıklık Yüzde Oran
Sipariş 27 % 87,1
İç Talep 2 % 6,5
Dış Talep 1 % 3,2
Üretim Maliyeti 1 % 3,2
Toplam 31 % 100
Medikal kümede yer alan işletmelerin üretim miktarlarını belirlemede kullandıkları yöntemler değerlendirilmiştir. İşletmeler sipariş üzerine çalışmayı tercih etmektedir. Çok düşük oranda iç talep, dış talep ve üretim maliyetini değerlendirerek üretim yapmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir ( Tablo 19).
Tablo 20. Mühendis Çalışan Durumu
Mühendis Çalışıyor Mu? Sıklık Yüzde Oranı
Evet 25 % 80,6
Hayır 6 % 19,4
Toplam 31 % 100
İşletmelerde mühendis çalıştırma durumu incelenmiştir. Belirtilen firmalarda yaklaşık % 81 oranında mühendis çalıştırılmaktadır ( Tablo 20).
Tablo 21. Makine ve Teçhizatın Yaşı
Yaş Aralığı Sıklık Yüzde Oranı
0-2 yaş 1 % 3,2
3-5 yaş 9 % 29
6-9 yaş 9 % 29
10- 12 % 38,7
Toplam 31 % 100
İşletmelerde kullanılmakta olan makine ve teçhizatların ortalama yaşları değerlendirilmiştir. Anket verilerine bakıldığında makine ve teçhizatların yaş ortalamalarının 10 yaşın üzerinde olduğu görülmektedir. Buradan çıkarılacak iki sonuç vardır. İşletmelerin ekipmanları eski teknolojiye aittir. Diğer konu da firmalar yeni teknolojiyi takip etmemektedir ( Tablo 21).
Tablo 22. Güncel Teknoloji, Standart vb. Araçların Kullanımı
Araçlar Sıklık Yüzde Oranı
İnternet 27 % 87,1
Cad/Cam 25 % 80,6
TSE 24 % 77,4
ISO 9000 19 % 61,3
Toplam Kalite Yönetimi 15 % 48,6
Firmaların üretim aşamasında kullandığı güncel araçların tespit edilmesine yönelik yöntemler incelenmiştir. İşletmeler internet başta olmak üzere Cad/cam çizim programlarını, kalite standartlarını takip etmektedir ( Tablo 22).
Tablo 23. Ar-Ge Bölümü Durumu
Ar-Ge Bölümü Sıklık Yüzde Oranı
Var 13 % 41,9
Yok 18 % 58,1
Tablo 24. Ar-Ge Destek Birimleri
Destek Birimi Sıklık Yüzde Oranı
İşyeri Ar-Ge Birimi 15 % 48,6
Üniversite 7 % 22,6
KOSGEB 7 % 22,6
Kamu Kuruluşları 5 % 16,1
Meslek Odaları 2 % 6,5
Özel Kuruluşlar 2 % 6,5
Tablo 23.’de firmaların ar-ge için özel bir bölümlerinin olup olmadığı sorgulanmıştır. Yapılan analizin sonucunda çoğunluğunda olmadığı tespit edilmiştir. Tablo 24.’de ar-ge yapan firmaların bu çalışmalar kapsamında destek aldığı birimler gösterilmektedir. İşletmeler çoğunlukla kendi bünyelerinde yer alan ar-ge birimlerinde çalışmalarını gerçekleştirmektedir. Sonraki aşamada üniversitelerden ve KOSGEB’den destek alınmaktadır. İşletmelerin cevapları incelendiğinde oranların çok düşük olduğu görülmektedir. Medikal Küme İşletmelerinin ar-ge faaliyetlerine fazla önem vermediği söylenebilir.
Tablo 25. Yenilik ve Gelişmelerin Takibi
Yöntem Sıklık Yüzde Oranı
İç Fuar 27 % 87,1
Yayın ve Kataloglar 19 % 61,3
Kuruluşlar 17 %54,8
Dış Fuar 16 % 51,6
Rakip Firmalar 14 % 45,2
işletmelerin yenilikleri takip etme yöntemleri incelenmiştir. İşletmeler çoğunlukla yurt içi fuarlar ziyaretlerinde üretimdeki yenilik ve gelişmeleri gözlemlediklerini belirtmiştir. İkinci sırada ürün gruplarına yönelik yayınlanan yayınlar ve kataloglar yardımı ile yenilikleri takip ettiklerini belirmişlerdir. İşletmelerin yenilikleri takip etmesinde üçüncü sırada TÜBİTAK, KOSGEB ve TSE vb. destek
kuruluşlarından yararlanmaktadırlar. Yeniliklerin takip edilmesinde kullanılan diğer yöntemler yurt dışı fuar ziyaretleri ve rakip firmaların geliştirdiği ürünlerdir ( Tablo 25).
Tablo 26. Ürün Girdilerin Tedariğinde Yaşanan Güçlükler
Güçlükler Sıklık Yüzde Oranı
Maliyet 27 % 87,1
Kalite Düzeyinin
Yetersizliği 11 % 35,5
İthalat 8 % 25,8
Nakliye 6 % 19,4
Üretim sorunlarının en önemlilerinden bir tanesi hammadde tedariğidir. KOBİ’lerde stoksuz çalışma prensibi benimsendiği için ihtiyaç aşamasında malzeme satın alınımına gidilmektedir. Tablo 26.’da görüldüğü gibi ortaya çıkan en büyük sorun malzeme maliyetinin çok yüksek olmasıdır. Düşük miktarlarda alım yapıldığı için birim fiyatta indirim miktarı da kullanılamamaktadır. İkinci yaşanan sorun tedarik edilen malzemenin kalite düzeyinin düşük olmasıdır. Dış ticaret konusunda deneyimli elemanın oranının az olması sebebiyle malzemenin ithal edilmesi de sorunlar arasındadır. Malzeme tedariğinde görülen bir diğer sorunda nakliye sorunudur. Nakliye sorununun diğerlerine göre en alt düzeyde olmasının sebebi Ostim bölgesindeki işletmelerin çoğunlukla Ostim ve yakın bir bölgede yer alan İvedik OSB işletmeleriyle çalışıyor olmasıdır.
Tablo 27. İhracat Durumu
İhracat Yapıyor mu? Sıklık Yüzde Oranı
Evet 26 % 83,87
Hayır 5 % 16,12
Tablo 28. İhracat Sorunları
İhracat Sorunları Sıklık Yüzde Oranı
Finansman Güçlüğü 7 % 22,6
Dış Pazarı Tanımamak 7 % 22,6
İhracat Yapılmıyor 5 % 16,1
Mamül Fiyatı Yüksek 5 % 16,1
Üretim miktarı düşük 4 % 12,9
Mamül Kalitesi Düşük 2 % 6,5
Diğer 1 % 3,2
Tablo 27 ve 28 ihracat konularına yönelik düzenlenmiştir. Tablo 27’de işletmelerin yurt dışına ürün ihracatı yapıp yapmadığı sorgulanmıştır. Firmaların yaklaşık % 84’ü ihracat yapmaktadır. Tablo 28’de ihracat aşamasında karşılaşılan güçlükler sorgulanmıştır. Bunların başını finansman ve dış pazar hakkında yeterli bilgiye sahip olmama sorunları gelmektedir. Mamül fiyatının yüksek olması, üretim miktarının düşük olması ve mamül kalitesinin düşük olması yaşanılan diğer sorunlardır.
Tablo 29. Pazarlamada İnternetin Kullanımı
Kullanım Şekli Sıklık Yüzde Oranı
Sipariş Alıp/Verme 14 % 45,2
Tanıtım Amaçlı 7 % 22,6
Araştırma Yapmak 5 % 16,1
Kullanılmıyor 3 % 9,7
Ar-Ge 2 % 6,5
İşletmelerin pazarlama alanında internetten faydalandığı alanlar araştırılmıştır. İşletmeler en çok sipariş alıp/verme konusunda internetten faydalanmaktadır. İkinci olarak işletmenin tanıtımı amacıyla kendi web siteleri düzenlenmektedir. İşletmeler araştırma yapmak ve ar-ge konusunda internetten faydalanmaktadır ( Tablo 29).
Tablo 30. Kullanılan Reklam Araçları
Reklam Araçları Sıklık Yüzde Oranı
İnternet 25 % 80,6
Dergi/Gazete 12 % 38,7
Görsel Medya 6 % 19,4
Pano 4 % 12,9
Radyo 1 % 3,2
işletmelerin firma tanıtımlarını yapabilmek amacıyla kullandığı reklama araçları üzerine bir araştırma yapılmıştır. İşletmeler en çok internet yardımıyla reklam yapmaktadır. İkinci olarak dergi ve gazetelere reklam vermektedir. Sırasıyla görsel medyadan, pano afişlerinden ve en düşük oranda radyodan yararlanmaktadır ( Tablo 30).
Tablo 31. Destek Kuruluşundan Faydalanma
Destek Alma Sıklık Yüzde Oranı
Evet 24 % 77,4
Hayır 7 % 22,6
Toplam 31 100
Tablo 32. Destek Alınan Kuruluşlar
Kuruluşlar Sıklık Yüzde Oranı
KOSGEB 22 % 71
TÜBİTAK 17 % 54,8
Halk Bankası 2 % 6,5
TOSYÖV 0 % 0
Tablo 31’den görüldüğü üzere işletmeler bir kuruluştan destek alma eğilimi göstermektedir. Tablo 32’de destek alınan kuruluşlar incelenmiştir. İşletmeler en başta KOSGEB olmak üzere, TÜBİTAK ve Halk Bankasından destek almaktadır.
Tablo 33. Pazarlama Araştırması Yapılmama Nedenleri
Nedenler Sıklık Yüzde Oranı
Eleman Yetersizliği 16 % 51,6
Kaynak Ayıramamak 15 % 48,4
Diğer 7 % 22,6
Bilgisizlik 6 % 19,4
İşletmelerin pazarlama araştırmadı yapmadığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda neden araştırma yapmadıkları tespit edilmek istenmiştir. Yapılan ankette ulaşılan bilgiler Tablo 33’de verilmiştir. Verilere göre pazarlama araştırması yapılmamasının en büyük nedeni eleman yetersizliğidir. Sonra gelen sebep ise kaynak ayrılmamasıdır. Finansman sorunu KOBİ’lerin en büyük sorunu olması bu konuda da varlığını göstermektedir. Firmaların bir kısmı nasıl yapacağını bilmediği için pazarlama araştırması yapmadığını belirtmiştir. Bir kısmı ise neden yapılmadığı konusunda bilgi vermemektedir.
Tablo 34. Pazarlamaya Yönelik Eğitim Kaynakları
Eğitim Kaynakları Sıklık Yüzde Oranı
İşletme İçi 8 % 25,8 Eğitim verilmiyor 6 % 19,35 KOSGEB 5 % 16,1 Üniversite 5 % 16,1 Danışmanlık Şirketleri 4 % 12,9 Ticaret Odaları 3 % 9,7 Toplam 31 % 100
İşletmelerin pazarlamaya yönelik ihtiyaçlarının çözüm kaynakları gösterilmektedir. İşletmeler öncelikli olarak kendi içlerinde eğitim sorunlarını çözmeyi tercih etmektedirler. Firmaların bir kısmı eğitim vermediklerini belirtmişlerdir. Eğitim almak isteyenler ise KOSGEB, üniversitelerin ilgili bölümlerinden, danışmanlık şirketlerinden ve ticaret odalarından ders almaktadırlar ( Tablo 34).
Tablo 35. Fiyatlandırma Politikaları
Politikalar Sıklık Yüzde Oranı
Maliyet Göre 21 % 67,7
Rekabete Göre 19 % 61,3
Talebe Göre 7 % 22,6
Araştırmada işletmelerin fiyat belirlemede kullandığı politikalar incelenmiştir. Firmalar en çok maliyete göre fiyat belirleme politikasını tercih etmektedirler. Sonrasında rakip firmaların fiyatlarına göre fiyat belirlediklerini belirmişlerdir. Fiyat belirlemede bir diğer politika da talep miktarı olarak seçilmiştir ( Tablo.35).