Olumlu Tutumlar Boyutu ile İlgili Farklılık Testleri

Çevre muhasebesine yönelik tutumun son boyutu olarak ortaya konulmuş olan olumlu tutumların yöneticilerin demografik özelliklerine göre farklılık arz edip

etmediğini tespit etmek için farklılık testleri yapılmış ve sonuçları Tablo 3.23’te ifade edilmiştir.

Tablo 3.23. Yöneticilerin Demografik Özelliklerine Göre Olumlu Tutumlar Boyutu ile İlgili Farklılık Testleri

DEĞİŞKEN Cinsiyet N Ortalam

a t p O L U M L U T U T U M L A R ( O ) Bay 109 3,590 0,463 0,644 Bayan 41 3,52 Yaş N Ortalam a t p 40 ve altı 82 3,557 - 0,232 0,817 41 ve üstü 68 3,588 Eğitim N Ortalam a F p Lise 32 3,854* 3,311 0,039 Üniversite 103 3,531* Lisansüstü 15 3,244*

Eğitimi a

Eğitim Alanlar 11 3,576 0,019 0,985

Eğitim Almayanlar 139 3,571

*Tukey testi sonucuna göre farklılığın hangi gruplar arasında olduğunu gösterir.

Tablo verileri incelendiğinde, yapılan t testi (t) ve anova testi (F) sonuçlına göre, demografik özelliklerden sadece eğitim durumuna göre olumlu tutumlar boyutuna yönelik algının farklılaştığı gözlenmektedir. Yapılan Tukey testi, eğitim durumunu ifade eden değişkenlerin hepsinin arasında anlamlı farklılıklar ortaya konulmuştur. Cinsiyet, yaş ve çevre muhasebesi eğitimi değişkenlerine göre ise anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir. (p > 0,05)

Yöneticileri birbirinden ayırarak tepe yöneticisi ile muhasebe departmanı yöneticisi arasında çevre muhasebesinin olumlu tutumlar boyutunun algılanması anlamında bir farklılık olup olmadığını tespit etmek için t-testi yapılmış ve sonuçları ayrı bir tabloda (Tablo 3.24) sunulmuştur. Ortaya çıkan sonuçlara göre % 95

güvenilirlik düzeyinde tepe yöneticileri ile muhasebe departmanı yöneticilerinin olumlu tutumlar boyutuna yönelik algılarında herhangi bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. (p > 0,05)

Tablo 3.24. Yöneticilerin İşletmedeki Pozisyonuna Göre Farklılık Testleri (Olumlu Tutumlar Boyutuna Yönelik)

DEĞİŞKEN Pozisyon N Ortalam a t P OLUMLU TUTUMLAR (O) Tepe Yöneticisi 75 3,591 0,297 0,767 Muhasebe Departmanı Yöneticisi 75 3,551

SONUÇ

İnsan ihtiyaçlarının sınırsızlığı gerçeği, günümüzde yüksek teknolojik imkanlar, neredeyse sınırsız ulusal ve uluslararası ticaret olanakları ve dünya ekonomilerinin tüketime dayalı bir yapı arz etmeleri ile birleştiğinde insanlara sağlanılan olumlu katkılar yanında olumsuz birçok etki de kaçınılmaz olarak ortaya çıkmaya başlamıştır. Tüketim artışını karşılamak adına artan üretim faaliyetleri özellikle çevresel sorunlar anlamında insan hayatını olumsuz etkilemeye başlamıştır. Üretimin ve tüketimin uluslararası bir boyuta sahip olması çevresel sorunların da küresel bir hal alması neticesini doğurmuştur. İnsanlık, bir bütün olarak çevresel sorunlara çareler aramış ve birtakım ekonomik yaklaşımlar geliştirmiştir. Bu yaklaşımların uygulanmasında ekonominin yapı taşlarından olan işletmelerin rolleri artmıştır. Özellikle, tüketicilerin çevreye verdikleri önemin artması, işletmeleri çevreye duyarlı faaliyetlerde bulunma anlamında zorlamaya başlamıştır. Kısaca, işletmeler, neden oldukları çevresel

sorunların çözülmesi konusunda daha duyarlı olmaya başlamışlardır. İşletmenin bütün departmanları çevresel duyarlılık konusunda üzerlerine düşeni yerine getirmek için gayret sarfeder hale gelmişlerdir. Bu bağlamda, muhasebe departmanları da muhasebe yöntem ve tekniklerini çevresel duyarlılıklar kapsamında birtakım düzenlemelere uygun hale getirmek için çaba sarfetmiştir. Bu çabanın neticesi olarak da çevre muhasebesi olarak ifade edilen kavram ortaya çıkmıştır. Çevresel maliyetlerin tespiti, takibi, kayıtlanması, rapor edilmesi ve denetlenmesi artık işletmeler için bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu noktada, işletme yöneticilerinin ve özellikle muhasebe departmanı yöneticilerinin sorumlulukları da bir hayli artmıştır.

Yöneticilerin çevresel konulara bakış açısı, işletmelerin çevreye duyarlı üretim yapıp yapmayacaklarını belirleyen en önemli faktörlerden birisidir. Her şeyden önce yöneticilerin çevresel sorunları bilmesi ve farkında olması, bu sorunların çözümüne yönelik olarak geliştirilen ekonomik yaklaşımları uygulaması, çevreyi korumaya yönelik olarak yapacağı her faaliyetin de bir maliyetinin olacağını kavraması, bu maliyetlerin esasında çevre muhasebesi kapsamında yönetilebileceğini, bunun için de çevre muhasebesi uygulamasının kapsamını ve detaylarını idrak etmiş olması ve

hepsinden önemlisi çevre muhasebesi kavramının uygulanması için isteğinin var olması gerekmektedir. Tüm bu gereksinimlerin sağlanması ya da sağlanamaması yöneticilerin

bu konudaki tutum ve davranışlarına bağlıdır. İşte bu aşamada, tutum ve davranışları etkileyen herhangi bir faktör, özel olarak da çevre muhasebesine yönelik tutum ve davranışları etkileyen herhangi bir faktör uygulamayı etkileyecektir. Çalışmamız, yöneticilerin tutum ve davranışlarını etkileyen faktörlerin neler olduğunun, daha doğru bir ifade ile yöneticilerin hangi bireysel niteliklerinin çevre muhasebesine yönelik tutum ve davranışlarını etkilediğinin tespitine dayalı bir çalışma olmuştur. Yöneticilerin bireysel niteliklerini ortaya koymak için özellikle psikolojik çalışma konularında kullanılan ve insanlığın sergilediği tüm davranışların belirleyicisi olarak ifade edilen kişisel değerler kavramından yararlanılmıştır.

Kişisel değerleri ortaya koymak üzere Schwartz tarafından geliştirilen sistem kullanılmış ve buna yönelik ölçek oluşturulmuştur. Ölçekte bulunan 56 ifade aracılığı ile yöneticilerin sahip oldukları kişisel değerin boyutları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Öte yandan, yöneticilerin çevre muhasebesine yönelik tutumlarının ne olduğunun tespitine yönelik olarak 20 ifadenin yer aldığı bir ölçekten faydalanılmış ve bahsi geçen tutumun boyutları da bu ölçekle tespit edilmiştir. Ölçek, yöneticilerin demografik özelliklerinin de bulunduğu bir kısım eklenerek nihai şekline ulaşmıştır.

Hazırlanan ölçek yardımıyla yapılan uygulama neticesinde, yöneticilerin kişisel değerleri ile çevre muhasebesi tutumları arasında bir ilişki olup olmadığı, yöneticilerin kişisel değerinin çevre muhasebesine yönelik tutumlarını etkileyip etkilemediği ve yöneticilerin demografik özelliklerine göre çevre muhasebesi tutumlarının farklılaşıp farklılaşmadığı sorularına yanıt aranmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuçlar bu kısımda özet olarak toplu bir şekilde sunulacaktır.

Araştırma, farklı sektörlerden 75 işletmenin tepe yöneticileri ve muhasebe departmanı yöneticileri olmak üzere 150 katılımcı üzerinde yapılmıştır. 75 işletme sektörler itibarı ile; 4 işletme deri sanayi, 3 işletme seramik, çimento, kireç, alçı ve cam ürünleri sanayi, 8 işletme kimya ve boya sanayi, 4 işletme ağaç ve orman ürünleri sanayi, 9 işletme demir ve çelik sanayi, 12 işletme makine sanayi, 6 işletme plastik ve kauçuk sanayi, 2 işletme petrol ve petrol ürünleri sanayi, 6 işletme tekstil ve

konfeksiyon sanayi, 18 işletme gıda sanayi ve 3 işletme otomobil ve yedek parça sanayi olacak şekilde dağılmıştır. İşletmelerin seçiminde, Bakanlar Kurulu tarafından 2005 yılında yayınlanan 9617 sayılı Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Tanımı, Nitelikleri ve Sınıflandırılması Hakkında Yönetmelik esas alınmıştır.

Araştırmada veriler SPSS for Windows 18.0 paket programı ile analize tabi tutulmuştur. Ölçeğin geçerliliği için faktör analizi, güvenilirliği için Cronbach’s Alpha testleri yapılmıştır. Ayrıca, korelasyon, regresyon, t testi ve Anova testi uygulanmıştır.

Oluşturulan ölçekte, kişisel değerler ve çevre muhasebesi tutumları için ayrı ayrı faktör analizleri uygulanmıştır. Böylelikle, hem kişisel değerin hem de çevre

muhasebesi tutumunun değişkenlerinin daha az sayıda faktörler altında toplanması ve boyutları tanımlanmaya çalışılmıştır. Daha sonra bulunan boyutların güvenilirliğini ölçmek üzere Cronbach’s Alpha çalışması yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda bulunan kişisel değer boyutları ile çevre muhasebesine yönelik tutum boyutları

arasındaki ilişkileri test etmek için korelasyon analizi yapılmıştır. Korelasyon analizini müteakip, kişisel değer boyutlarının çevre muhasebesine yönelik tutum boyutları üzerindeki etkilerini açıklamak üzere regresyon analizi uygulanmıştır. Son aşamada ise, katılımcıların demografik özelliklerine göre çevre muhasebesine yönelik tutumlarının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir.

Araştırmaya katılanların demografik özelliklere göre dağılımları özet olarak ve yüzdeler itibarı ile şu şekilde gerçekleşmiştir. Araştırmaya katılanların % 72,7’si erkek, %27,3’ü kadın olarak tespit edilmiştir. Yaşları incelendiğinde katılımcıların %54,7’sinin 40 yaş ve altında, % 45,3’ünün 41 yaş ve üstünde olduğu anlaşılmıştır. Eğitim

durumlarına göre katılımcılar, % 21,3’ü lise mezunu, % 68,7’si üniversite mezunu ve % 10’u lisansüstü öğrenim mezunu şeklinde dağılmışlardır. Araştırma, tüm işletmelerde hem tepe yöneticisine hem de muhasebe departmanı yöneticisine uygulandığı için, pozisyona göre dağılımlar eşit olarak gerçekleşmiştir. En önemli demografik bulgulardan olan çevre muhasebesi eğitimi alıp almama durumu incelendiğinde

araştırmaya katılanların sadece % 7,3’ünün eğitim aldığı geriye kalan % 92,7’lik kısmın çevre muhasebesi eğitimi almadıkları ortaya konulmuştur.

Örneklerin geçerliliğini tespit için yüz geçerliliği ve yapı geçerliliği yapılmış ve yapı geçerliliği için kişisel değerler ölçeğine ve çevre muhasebesi tutum ölçeğine ayrı ayrı faktör analizleri uygulanmıştır. Kişisel değer ölçeğinin faktör analizine

uygunluğunu belirlemek için Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) ve Bartlett’s küresellik testi değerlerine bakılmıştır. Analiz sonuçlarında bulduğumuz değer kullanılan verilerin faktör analizi için uygun olduğunu göstermektedir (KMO = 0,850). Bartlett küresellik testi sonucunda bulunan p değerinin (anlamlılık) 0,000 olması ile birlikte KMO testi

sonucu ölçeğin bir bütün olarak faktör analizine uygunluğunu göstermektedir. Faktör analizi sonucunda 7 faktör ortaya çıkmıştır ve açıklanan toplam varyans 62,432’dir. Bu faktörler, Evrensellik (E), güvenlik (GUV), başarı (B), geleneksellik (GEL), güç (G), kendini yönlendirme (KY) ve yardımseverlik (Y) faktörleri olarak isimlendirilmiştir. Çevre muhasebesi tutum ölçeğinin, KMO değerinin 0,613 ve p değerinin 0,000 olması doğrultusunda bir bütün olarak faktör analizine uygun olduğu tespit edilmiştir. Faktör analizi sonucunda 3 faktör ortaya çıkmıştır ve açıklanan toplam varyans 63,126’dır. Bu faktörler, mevzuata yönelik tutumlar (M), mazeretlerden kaynaklanan tutumlar (MZ) ve olumlu tutumlar (O) faktörleri olarak isimlendirilmiştir.

Ölçeklerin güvenilirliği için ise Cronbach’s Alpha değerine bakılmıştır. Çevre muhasebesi tutum ölçeğindeki mazeretlerden kaynaklanan tutumlar faktörü dışındaki bütün faktörlerin güvenilirliklerinin % 60’ın düzeyinde olduğu gözlenmiştir.

Katılımcıların paylaştıkları değer boyutlarının ve çevre muhasebesi tutum boyutlarının neler olduğunu ortaya koymak için ortalamalar hesaplanmıştır.

Katılımcıların en yüksek düzeyde paylaştığı kişisel değer boyutu 4,519’luk ortalama ile güvenlik boyutu olurken onu 4,429 ortalama ile kendini yönlendirme boyutu izlemiştir. En düşük düzeyde paylaşılan boyutlar ise sırasıyla 3,667 ortalama ile geleneksellik ve 4,107 ile yardımseverlik boyutları olmuştur. Katılımcıların en yüksek düzeyde

paylaştıkları çevre muhasebesi tutumu boyutu 4,004 ortalama ile mevzuata yönelik tutumlar boyutu olurken, 2,618 ortalama ile mazeretlerden kaynaklanan tutumlar boyutu en az paylaşılan boyut olarak ortaya çıkmıştır.

Kişisel değeri ifade eden değişkenler ile çevre muhasebesine yönelik tutumu ifade eden değişkenler arasında ilişki olup olmadığını incelemek ve bu ilişkinin

düzeyini tespit etmek amacıyla Pearson Korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan analize göre kişisel değer boyutları ile çevre muhasebesi tutumu boyutlarından bazıları arasında anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Öte yandan hem kişisel değer boyutlarının hem de çevre muhasebesi tutum boyutlarının kendi içlerinde birbirleri ile ilişkileri mevcuttur. Kişisel değer boyutları ile çevre muhasebesi tutum boyutları arasında en yüksek düzeydeki ilişki (-0,322) değer ile geleneksellik boyutu ile mazeretlerden kaynaklanan tutumlar boyutu arasında gözlenmiştir. En zayıf ilişki ise (0,176) değer ile başarı boyutu ile mevzuata yönelik tutumlar boyutu arasında ortaya çıkmıştır.

Kişisel değer boyutlarının çevre muhasebesine yönelik tutum boyutları üzerinde etkisini ortaya koymak üzere regresyon analizleri yapılmıştır. Kişisel değer boyutlarının mevzuata yönelik tutumlar boyutuna olan etkisini göstermek üzere yapılan regresyon analizi neticesinde kişisel değer boyutlarının, mevzuata yönelik tutumlar boyutunun % 8,1’ini açıkladığı ve regresyon denkleminin M = 2,167 + 0,268 G + 0,265 KY şeklinde oluştuğu tespit edilmiştir. Buna göre, kişisel değer boyutlarından güç ve kendini yönlendirme mevzuata yönelik tutumlar boyutunu etkilemektedir. Kişisel değer boyutlarının mazeretlerden kaynaklanan tutumlar boyutuna olan etkisini göstermek üzere yapılan regresyon analizi neticesinde kişisel değer boyutlarının, mevzuata yönelik tutumlar boyutunun % 14,5’ini açıkladığı ve regresyon denkleminin MZ = 1,962 + 0,318 GÜV - 0,330 GEL + 0,335 KY şeklinde oluştuğu tespit edilmiştir. Buna göre, kişisel değer boyutlarından güvenlik, geleneksellik ve kendini yönlendirme

mazeretlerden kaynaklanan tutumlar boyutunu etkilemektedir. Kişisel değer

boyutlarının olumlu tutumlar boyutuna olan etkisini göstermek üzere yapılan regresyon analizi neticesinde kişisel değer boyutlarının, olumlu tutumlar boyutunun % 7,3’ünü açıkladığı ve regresyon denkleminin O = 3,060 - 0,413 GÜV + 0,382 B + 0,223 GEL şeklinde oluştuğu tespit edilmiştir. Buna göre, kişisel değer boyutlarından güvenlik, geleneksellik ve başarı olumlu tutumlar boyutunu etkilemektedir. Bu doğrultuda, özet olarak çalışmanın hipotezlerinden H1, H2 ve H3 hipotezleri kabul edilmiştir. Araştırma neticesinde oluşan model incelendiğinde, kişisel değer boyutlarından evrensellik ve yardımseverlik boyutları hariç bütün boyutların çevre muhasebesine yönelik boyutları regresyon denklemlerinde ifade edildiği şekilde etkilediği tespit edilmiştir.

Araştırmanın son bölümünde ise, yöneticilerin demografik özelliklerine göre çevre muhasebesine yönelik tutumlarının farklılaşıp farklılaşmadığını tespite yönelik farklılık testleri yapılmıştır. Çevre muhasebesinin boyutları için ayrı ayrı yapılan farklılık testleri sonuçlarına göre, yöneticilerin mevzuata yönelik tutumlar boyutuna yönelik algıları, yaş değişkenine göre farklılaşırken, cinsiyet, eğitim, çevre muhasebesi eğitimi ve işletmedeki pozisyona göre farklılaşmamaktadır. Yöneticilerin mazeretlerden kaynaklanan tutumlar boyutuna yönelik algıları, eğitim değişkenine göre farklılaşırken, cinsiyet, yaş, çevre muhasebesi eğitimi ve işletmedeki pozisyona göre

değişkenine göre farklılaşırken, cinsiyet, yaş, çevre muhasebesi eğitimi ve işletmedeki pozisyona göre farklılaşmamaktadır.

Özet olarak ifade edilecek olursa, daha önce yapılmış olan birçok çalışmada ortaya koyulduğu gibi, kişisel değerlerin, insanların sergilemiş olduğu bütün tutum ve davranışlara yön veren bir kavram olarak ifade edildiği gerçeği yapmış olduğumuz çalışmada da bir kez daha ortaya koyulmuştur. Çalışma kapsamına giren KOBİ’lerin tepe yöneticilerinin ve muhasebe departmanı yöneticilerinin sahip oldukları kişisel değerler ile çevre muhasebesi tutumları arasında bir ilişki vardır. Yine, ilgili

katılımcıların kişisel değerleri çevre muhasebesine yönelik tutumlarını etkilemektedir. Son olarak, yöneticilerin demografik özelliklerinden sadece ikisine göre çevre

muhasebesi tutumları farklılaşmaktadır. İfade etmek gerekir ki, bulunan bu sonuçlar bütün KOBİ’ler için, bütün tepe yöneticileri ya da muhasebe departmanı yöneticileri için ve ülkenin bütünü için genellenebilir nitelikte değildir. Böyle bir genelleme çalışmamızın hedefleri arasında da değildir.

Çevre muhasebesi kavramının daha bilinir bir hal alması uygulanmasının yaygınlaşması anlamında büyük öneme sahiptir. Çevre muhasebesi kavramının, ülkemizde daha yararlı bir şekilde uygulanabilir hale getirilmesi, bireylerin eğitim ve öğretimlerinde yapılacak birtakım düzenlemeler yoluyla sağlanabilir. Her şeyden önce, çevre muhasebesi kavramının birey tarafından özümsenebilmesi için, ilk ve orta

öğretimde bireylere çevre bilincini aşılayan müfredata yer verilerek çevreye karşı duyarlılık artırılabilir. Bu sayede, çevre bilinci gelişen kişilerin, çevre muhasebesi kavramını benimsemesi ve uygulamaya geçirmesi daha kolay ve sık görülür bir hal alacaktır.

Temel çevre eğitimini almış olan kişilerin çevre muhasebesi konusunda bilgili olmaları çevre muhasebesini uygulamaları için gerek ve şarttır. Bu bilgiler, bireye özellikle yönetim ve muhasebe ile ilgili lisans programlarında kazandırılabilir. Ancak, çevre muhasebesinin başlı başına bir ders olarak okutulmasının rasyonel olacağı düşünülmemektedir. Lisans ya da lisansüstü programlarda, yönetim muhasebesi dersinin içinde bir unsur olarak aktarılması doğru olacaktır.

Tüm bunların yanı sıra, çevre muhasebesi ile ilgili özellikle ülkemizde eksik bulunan yasal mevzuatın tamamlanması ve hatta çevre muhasebesi uygulamasının

yasalar ile bir zorunluluk haline getirilmesi de uygulamanın yaygınlaştırılması için yapılabilecekler arasında sayılabilir.

Gelecekte yapılacak olan çalışmalara öneri olarak ifade etmek gerekirse araştırmacıların dikkat etmesi tavsiye edilen birkaç husus belirtilebilir. Gelecek araştırmacılar, her şeyden önce daha büyük bir örneklem büyüklüğüne ulaşarak araştırmanın güvenilirliğini daha da yükseltebilirler. Özellikle, pilot çalışma yapılarak ölçeğin revize edilmesi büyük önem arz etmektedir. Pilot çalışmada da mümkün olduğu kadar çok sayıda örnek üzerinde çalışılması çalışmanın seyrini etkileyebilir.

Çalışmamızın bu haliyle, işletme anabilim dalı ve muhasebe ve finansman bilim dalı literatürüne önemli katkılar sağlayabileceği umut edilmektedir.

KAYNAKLAR

Aarons P. A. 1995, “Environmental Accounting”, A PAD 3505 Research Project. Ajzen I. February 2001, “Nature and Operation of Attitudes”, Annual Review of

Psychology, Vol: 52, ss. 28-32.

Akbaba Altun S. 2003, “Eğitim Yönetimi ve Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, s. 8.

Akers M. D. ve Giacomino D. E. 1999, “Personal Values of Certified Internal Auditors”, Internal Auditing, No: 55, ss. 19-27.

Akün (Kavut) L. 1999, “Çevre Muhasebesi: Genel Bir Bakış”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Sayı: 1, s. 153.

Akyüz Y. ve Diğerleri. 2009, “İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Bilinci ve Çevre

Sorunlarına Duyarlılığın Ölçülmesi (Geri Dönüşüm İşletmeleri Örneği)”, I. Uluslararası Davraz Kongresi Bildiri Kitabı: Küresel Diyalog, Isparta, s. 706.

Albarracin D. ve Diğerleri. 2005, “Attitudes: Introduction and Scope”, A. Dolores A. ve Diğerleri (Ed.), The Handbook of Attitudes, Lawrence Erlbaum Associates Inc., New Jersey.

Alpulgan O. 1998, İşletme Bilimine Giriş, Per Yayınları, İstanbul.

Altınbay A. 2007, “Çevresel Maliyetlerin Raporlanması”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 11, s. 3.

Altuğ F. 1990, Çevre Sorunları, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 41, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.

Aslan Ü. 1995, Çevre Muhasebesi ve Nuh Çimento A.Ş.’de Çevre Muhasebesi Üzerine Bir Pilot Çalışma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu

Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.

Aslanertik B. ve Özgen I. 2007, “Otel İşletmelerinde Çevresel Muhasebe”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 2, s. 173.

Aşıcı M. 2009, “Kişisel ve Sosyal Bir Değer Olarak Okuryazarlık”, Değerler Eğitimi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 17, ss. 9-10.

Avcı N. 2007, Toplumsal Değerler ve Gençlik – Bir Değerler Sosyolojisi Denemesi, Siyasal Kitapevi, Ankara.

Aydın N. 2004, Finansal Yönetim, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.

Bahar H. İ. 2009, Sosyoloji, 3. Baskı, Usak Yayınları, Ankara, 2009.

Bare B. R. 1998, Accounting Choices for Reporting Environmental Liabilities: Their Relation with Firm Characteristics and Earnings Response Coefficients, (Doctorate Dissertation), Temple Universiti, USA.

Beatty S. E. ve Diğerleri. 1985, “Alternative Measurement Approaches to Consumer Values: The List of Values and The Rokeach Value Survey”, Psychology and Marketing, Vol: 2, Issue: 3, ss. 184- 185.

Bebbington J. ve Diğerleri. 1994, “Accountants’ Attitudes and Environmentally-

sensitive Accounting”, Accounting and Business Research, Vol: 24, No: 94, ss. 109-120.

Bengü H. ve Can A. V. 2009, “Çevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında

Temellendirilmesi”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, s. 157

Bennett M. ve James P. E. 1998, The Green Bottom Line: Environmental Accounting for Management – Current Practice and Future Trends, Greenleaf Publishing, Sheffield – UK.

Bertrand G. ve Diğerleri. 1999, Scenarios Europe 2010: Five Possible Futures for Europe, European Commission Forward Studies Unit Working Paper. Bilsky W. ve Schwartz S. H. 1994, “Values and Personality”, European Journal of

Personality, Vol: 8, ss. 163-181.

Bobaroğlu M. 2011, “Değer Üreten Varlık Olarak Etik İnsan”, Us Dergisi, Sayı: 6, http://www.usdusunveotesi.net/yazilar2.asp?yno=116&bant=6.

Bohner G ve Wȁnke M. 2002, Social Pspchology – A Modular Course – Attitudes and Attitude Change, Psychology Press, New York.

Bulut D. ve İşman Ç. 2004, “Muğla İli Sağlık Yöneticilerinde Kişisel Değer Analizi”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 3, ss. 277-293.

Büyüköztürk Ş. 2004, Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum, Pegem Yayıncılık, Ankara.

Conner P. E. and Becker B. W. 1979, “Values and The Organizations: Suggestins for Research”, A. Milton Rokeach (Ed.), Understanding Human Values: Induvidual and Societal, The Free Press, New York.

Çakar U. 2007, “Çevreci Şirket ve Çevre Muhasebesi”, İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 83, ss. 82-83.

Çepel N. ve Ergün C. 2011, “Temel Çevre Sorunları”,

http://www.tema.org.tr/Sayfalar/CevreKutuphanesi/Pdf/KureselIsinma/EM Konu12.pdf.

Çevre ve Orman Bakanlığı. 2011, “Çevre Nedir?”, http://www2. Cevreorman.gov.tr/CevreNedir.html.

Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, 2008, T.C. Resmi Gazete, 26939, 17 Temmuz 2008.

Çukacı Y. C. 2003, “ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemleri Standardı Kapsamında Çevre Maliyetlerinin Değerlendirilmesi ve Çevre Muhasebesi”, Muhasebe Bilim ve Dünya Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, ss. 93-98.

Davidov E. ve Diğerleri. 2008, “Bringing Values Back In: The Adewuacy of the European Social Survey to Measure Values in 20 Countries”, Public Opinion Quarterly, Vol: 72, No: 3, ss. 420-445

De Beer P. ve Friend F. 2006, “Environmental Accounting: A Management Tool for Enhancing Corporate Environmental and Economic Performance”, Ecological Economics, Issue: 58, s. 549.

Dervişoğlu S. 2010, “AB Müktesebatına Uyum Sürecinde Çevresel Etki