Nitel Veri Toplama Aracı

Nitel veriler yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu aracılığıyla toplanmıĢtır. Yiğit‟in (2009) ses temelli cümle yöntemi ile ilkokuma yazma öğretim sürecinde karĢılaĢılan güçlükler ve bu güçlüklerle baĢ etme stratejilerinin belirlemesi amacıyla hazırladığı öğretmen görüĢme formundan yararlanılarak ve ses temeli cümle yönteminin aĢamalarına

göre “Anadili Türkçe Olmayan Ġlkokul Öğrencilerine Ġlkokuma Yazma Öğretiminde KarĢılaĢılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Öğretmen GörüĢme Formu” hazırlanmıĢtır. Konuya iliĢkin olarak 22 açık uçlu soru hazırlanmıĢtır. Yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu alanında uzman üç öğretim elemanı ve üç sınıf öğretmeninin görüĢüne sunulmuĢtur. Soruların anlaĢılırlığı, süre yönetimi ve görüĢme sorularının uygun olup olmadığı üç sınıf öğretmeni ile görüĢme yapılarak test edilmiĢtir. Elde edilen veriler doğrultusunda toplam 15 sorudan oluĢan yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu son Ģeklini almıĢtır.

Tablo 3.14.

Yarı Yapılandırılmış Görüşme Soruları

1. Anadili Türkçe olmayan öğrencilerinizle 12 haftalık hazırlık sürecinde ne tür

güçlüklerle karĢılaĢıyorsunuz?

Bu güçlükleri gidermek için

neler yapıyorsunuz?

2. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz çizgi çalıĢmaları yaparken ne tür güçlüklerle

karĢılaĢıyorlar?

3. Anadili Türkçe olmayan öğrencilerinizle görsel okuma çalıĢmaları yaparken ne tür

güçlüklerle karĢılaĢıyorsunuz?

4. Anadili Türkçe olmayan öğrencilerinizle sesi hissetme ve tanıma çalıĢmalarında ne

tür güçlüklerle karĢılaĢıyorsunuz?

5. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz sesleri birleĢtirirken ne tür güçlüklerle

karĢılaĢıyorlar?

6. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz sesli okuma yaparken ne tür güçlüklerle

karĢılaĢıyorsunuz?

7. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz sesin geçtiği varlık isimlerini bulmakta

güçlük yaĢıyorlar mı?

8. Anadili Türkçe olmayan öğrencilerinizle dikte çalıĢmaları yaparken güçlüklerle

karĢılaĢıyor musunuz?

9. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz seslerden oluĢturduğunuz kelime ve cümleleri

anlamakta güçlük yaĢıyorlar mı?

10. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz kendi baĢlarına cümle kurarken güçlük

yaĢıyorlar mı?

11. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz okudukları metinlerle ilgili soruları

cevaplarken güçlük yaĢıyorlar mı?

12. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz okudukları metinleri sözlü olarak ifade

ederken güçlük yaĢıyorlar mı?

13. Anadili Türkçe olmayan öğrencilerinizle iletiĢim becerileri açısından sınıfta siz ne tür

güçlüklerle karĢılaĢıyorsunuz?

14. Anadili Türkçe olmayan öğrencileriniz sizinle iletiĢim kurarken ne tür güçlüklerle

karĢılaĢıyorlar?

3.3.2.1. Geçerlik ve Güvenilirlik Analizi

Bir araĢtırmada görüĢme yoluyla elde edilen verilerin geçerliği ve güvenirliği; bir baĢka değiĢle araĢtırmanın inandırıcılığı, aktarılabilirliği ve tutarlılığı kontrol etme ya da geliĢtirmeye yönelik iĢlemlerden bazıları Ģunlardır (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013: 168-169):

 Veri elde etmek için çeĢitli araçlar kullanma. Bir sonuç, bir dizi farklı araçla elde edilmiĢ veri ile desteklendiğinde, geçerliği artırılmıĢtır. Bu araĢtırmada, veri elde etmek için hem ölçek hem de yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu kullanılmıĢtır.  Raporu incelemek ve değerlendirmek için çalıĢmanın dıĢından bir bireyi alma. Bu

araĢtırmada, kodlar hem araĢtırmacı hem de uzman bir kiĢi tarafından ayrı ayrı oluĢturulmuĢtur.

 Mümkün ve uygun olduğunda düĢünce kaynaklarını belgeleme. Bu araĢtırmada, görüĢülen öğretmenlerden video ve ses kaydı alınmıĢ, görüĢmeler ayrıca not edilmiĢtir.

 Sonuçların/çıkarımların dayanak noktalarını belgeleme. Bu araĢtırmada, kodların dayanak noktaları için görüĢülen öğretmenlerden alıntılar verilmiĢtir.

 Mümkün ve uygun olduğunda ses ve video kayıtlarından yararlanma. Bu araĢtırmada, video ve ses kayıtlarından yararlanılmıĢ, bunun için öğretmenlerden izin alınmıĢtır.

 Konuya iliĢkin ortamı ya da durumu bir süre gözlemleme. Bu araĢtırmada, araĢtırmacının üç yıl anadili Türkçe olmayan öğrencilerin bulunduğu birleĢtirilmiĢ sınıfta görev yaptığı için bizzat kendi sınıfıyla ilgili gözlemleri ve deneyimleri bulunmaktadır.

Yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formunun uygulanmasından sonra 40 öğretmenden elde edilen veriler, araĢtırmacı tarafından ve alanında uzman bir kiĢi tarafından ayrı ayrı kodlandıktan sonra ortaya çıkan kod ve tema listesi hazırlanmıĢtır. AraĢtırmacıların birbirinden bağımsız olarak kullandıkları kodların tutarlılığı “GörüĢ birliği” ya da “GörüĢ ayrılığı” Ģeklinde belirlenmiĢtir. AraĢtırmacıların, öğretmenlerin ifadeleri için aynı kodu kullandıkları durumlar görüĢ birliği, farklı kodu kullandıkları durumlar ise görüĢ ayrılığı olarak kabul edilmiĢtir. Bu Ģekilde yapılan veri analizinin güvenilirliği; [GörüĢ birliği / (GörüĢ birliği + GörüĢ ayrılığı) x 100] formülü kullanılarak hesaplanmıĢtır (Miles ve Huberman, 1994). Bu hesaplama sonucunda 15 soru için elde edilen değerler Ģunlardır:

Tablo 3.15.

Yarı Yapılandırılmış Görüşme Sorularının Güvenilirliği Soru

no

GörüĢme Soruları % GörüĢme Soruları %

1. 12 haftalık hazırlık süreci sorunları 87.5 Çözüm önerisi 92.5

2. Çizgi çalıĢmaları sorunları 85.0 Çözüm önerisi 87.5

3. Görsel okuma çalıĢmaları sorunları 90.0 Çözüm önerisi 87.5

4. Sesi hissetme ve tanıma çalıĢmaları sorunları 85.0 Çözüm önerisi 82.5

5. Sesleri birleĢtirme çalıĢmaları sorunları 92.5 Çözüm önerisi 95.0

6. Sesli okuma yapma çalıĢmaları sorunları 95.0 Çözüm önerisi 90.0

7. Sesin geçtiği varlık isimlerini bulma

çalıĢmaları sorunları 92.5

Çözüm önerisi 92.5

8. Dikte çalıĢmaları sorunları 92.5 Çözüm önerisi 95.0

9. Cümleleri anlama çalıĢmaları sorunları 95.0 Çözüm önerisi 95.0

10. Cümle kurma çalıĢmaları sorunları 92.5 Çözüm önerisi 90.0

11. Metinlerle ilgili soruları cevaplama

çalıĢmaları sorunları 85.0

Çözüm önerisi 92.5

12. Metinleri sözlü olarak ifade etme çalıĢmaları

sorunları 90.0

Çözüm önerisi 92.5

13. Öğretmenlerin iletiĢim sorunları 82.5 Çözüm önerisi 87.5

14. Öğrencilerin iletiĢim sorunları 90.0 Çözüm önerisi 82.5

15. Anadili eğitimine iliĢkin öğretmen görüĢleri 87.5

Ġçerik analizi yapılırken, araĢtırmacı açık içerik kullanarak kodlama yapabileceği gibi gizli içerik kullanarak da kodlama yapabilir. Açık kodlamada araĢtırılmak istenen konuya iliĢkin bir kelime ya da resim gibi metin içinde açık olarak görülebilecek bir kavram belirlenir. Bu kavramın altında yatan anlam dikkate alınmaz. Gizli içerik kodlamasında, metinin içinde doğrudan geçmeyen ancak altında yatan anlam aranır. Bunun için içerik analizi yapılan belgenin tamamının ayrıntılı Ģekilde incelenmesi gerekir. Açık içerik kullanılarak kodlama yapılması kolaydır ve daha sonra yapılacak olan araĢtırmalarda da benzer sonucu vereceği güvenilirdir. Gizli içerik kullanılarak yapılan kodlamalarda ise, yazılan ifadenin altında yatan anlam incelendiği için daha geçerlidir ancak farklı kiĢilerin her ifadeden farklı anlamlar çıkarabileceği düĢünüldüğünde güvenirlik problemini beraberinde getirmektedir. Bu problemi ortadan kaldırmanın bir yolu araĢtırmayı yapan kiĢi dıĢında bir kiĢinin de içerik analizi yapması ve sonuçların karĢılaĢtırılması sonucunda iki araĢtırmacının %80 oranında hem fikir olmasıdır. Bu nedenle gizli içerik kodlaması yapılacağında tek kiĢinin vereceği karar yeterli olmamaktadır (Büyüköztürk, Çakmak, Akgün, Karadeniz ve Demirel, 2013: 243). Nitel araĢtırmanın güvenilirlik sonuçlarına bakıldığında, en düĢük güvenilirlik sonucunun %82.5 olduğu görülmektedir.