DÖRDÜNCÜ BÖLÜM BULGULAR
4.5. BEġĠNCĠ ALT PROBLEME ĠLĠġKĠN BULGULAR
AraĢtırmanın beĢinci alt problemi “Anadili Türkçe olmayan ilkokul birinci sınıf öğrencilerinin ilkokuma yazma öğretimi;
a) Ġlkokuma yazmaya hazırlık aĢamasında,
b) Ġlkokuma yazmaya baĢlama ve ilerleme aĢamasında, c) Okuryazarlığa ulaĢma aĢamasında,
d) ĠletiĢim boyutunda karĢılaĢtıkları sorunların çözüm önerilerine iliĢkin sınıf öğretmenlerinin görüĢleri nelerdir?” Ģeklinde belirlenmiĢtir.
4.5.1. Ġlkokuma Yazmaya Hazırlık AĢamasında KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Sınıf Öğretmenlerinin GörüĢleri
Yapılan içerik analizinde beĢinci alt problem kapsamında “12 Haftalık Hazırlık
Sürecinde Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri”, “Çizgi Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri” ve “Görsel Okuma Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri” kodları belirlenmiĢ, birbiriyle iliĢkili bu
kodların bir araya getirilmesiyle “Hazırlık Süreci Sorunlarına ĠliĢkin Çözüm Önerileri” temasına ulaĢılmıĢtır.
Hazırlık süreci sorunlarına iliĢkin çözüm önerileri teması kapsamında belirlenen “12 Haftalık Hazırlık Sürecinde KarĢılaĢılan Sorunlara ĠliĢkin Çözüm Önerileri” koduna iliĢkin alıntılar Tablo 4.25.‟te verilmiĢtir.
Tablo 4.25.
12 Haftalık Hazırlık Sürecinde Karşılaşılan Sorunların Çözüm Önerileri Koduna İlişkin Olarak Öğretmen Görüşleri
12 Haftalık Hazırlık Sürecinde KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri
Somut materyaller ve görsellerle Türkçe kelime hazinelerini zenginleĢtirmeye çalıĢıyorum.
24,1 14 (E, 4 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (E, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 18 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 26 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 27 öğrenci), (E, 5 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 9 yıl, il, bağımsız, 55 öğrenci), (B, 15 yıl, il, bağımsız, 38 öğrenci)
12 Haftalık Hazırlık Sürecinde KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri
Basit düzeyde cümleler kuruyorum.
12,1 7 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (E, 3 yıl, köy,
birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 5 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 9 yıl, il, bağımsız, 55 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci)
KaynaĢtırıcı oyunlar ve etkinlikler yaparak okul sevgisi kazandırmaya çalıĢıyorum.
10,3 6 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (E, 2 yıl, köy,
bağımsız, 23 öğrenci), (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci), (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci), (E, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 24 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci)
Oyunlarla Türkçe öğretmeye çalıĢıyorum.
10,3 6 (E, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe,
bağımsız, 32 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 23 öğrenci), (B, 16 yıl, il, bağımsız, 41 öğrenci), (B, 9 yıl, il, bağımsız, 44 öğrenci), (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci) Hem Türkçe hem Kürtçe bilen
öğrencilerden tercümanlık desteği alıyorum.
8,6 5 (E, 5 yıl, köy, bağımsız, 24 öğrenci), (E, 5 yıl, belde,
bağımsız, 41 öğrenci), (E, 6 yıl, belde, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 17 yıl, belde, bağımsız, 32 öğrenci), (B, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 42 öğrenci)
Etkinlikleri gösterip yaptırma yöntemini kullanarak yaptırmaya çalıĢıyorum.
6,9 4 (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 2 yıl, köy,
bağımsız, 35 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci)
Öğrencilerin konuĢmalarını beden dili ve somut örneklerle destekliyorum.
6,9 4 (B, 8 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (B, 3 yıl, belde,
bağımsız, 27 öğrenci), (E, 6 yıl, belde, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci)
Öğrencilerle hem Türkçe hem Kürtçe konuĢuyorum.
5,2 3 (E, 1 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 28 öğrenci), (B, 8 yıl, köy,
bağımsız, 23 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, bağımsız, 35 öğrenci) Öğrencilerle bire bir ilgilenmeye
çalıĢıyorum.
5,2 3 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (B, 4 yıl, ilçe,
bağımsız, 42 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci) Türkçe konuĢan öğrencileri
ödüllendiriyorum.
3,5 2 (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci), (E, 7 yıl, köy,
bağımsız, 32 öğrenci) Aynı etkinlikten tekrar tekrar
yaptırıyorum.
3,5 2 (B, 7 yıl, belde, bağımsız, 42 öğrenci), (E, 8 yıl, belde,
bağımsız, 41 öğrenci) Öğrencilere anadillerinde
konuĢmayı yasaklıyorum.
1,7 1 (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci)
Öğrenciye olumlu yönde “yapabilirsin, baĢarabilirsin” gibi güven verici cümleler
söylüyorum.
1,7 1 (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 47 öğrenci)
TOPLAM 100 58
Tablo 4.25.‟e bakıldığında araĢtırmaya katılan öğretmenlerden %24,1‟i “Somut materyaller ve görsellerle Türkçe kelime hazinelerini zenginleĢtirmeye çalıĢıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Zaten dil sorunu olan böyle yörelerde ilk 3 aylık hazırlık sürecinde yaptığımız Ģey çocukların Türkçe kelime dağarcığını somut materyaller ve görsellerle
zenginleĢtirmeye çalıĢmak oluyor.” (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci).
“(…).Öğrencileri ilk baĢta somut örneklerle destekleyip, görsellerle Türkçe kelime
öğrenmelerini sağlamaya çalıĢıyorum.” (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 27 öğrenci). “(…)Bu sorunu çözmek için biz; görsel tasarımlar, somut materyaller falan kullanıyoruz. Materyalleri onlara yönelik biraz daha oyuncak tarzında kullanarak Türkçe kelimeleri öğretiyoruz.” (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %12,1‟i “Basit düzeyde cümleler kuruyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Bilinenden bilinmeyene ilkesini kullanıyorum. Basit düzeyde cümleler kuruyorum.” (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci). “(…)En azından dili anlamasalar bile sistemin nasıl iĢlediğini anlayabilmeleri adına daha kolaylaĢtırıcı daha basit sözcükler daha basit cümleler kullanıyorum. ” (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci).
“(…)Basit cümleleri anlayabiliyorlar, o yüzden daha basit cümleler kullanıyorum.” (E, 13
yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %10,3‟ü “KaynaĢtırıcı oyunlar ve etkinlikler yaparak okul sevgisi kazandırmaya çalıĢıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Okula alıĢma süreci olduğu için hem okula hem de arkadaĢlarına alıĢması, okulu sevmesi için tekerlemeler, oyunlar gibi etkinlikler yaptım.” (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci).
“(…)Çocuğun ortama uyumunu sağlamak için kaynaĢtırıcı oyunlar ve etkinlikler yaparak
okulu sevdirmeye çalıĢtım.” (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci). “(…)Slâyt gösterileri zaten projeksiyon da mevcut sınıfta. Bunları kullanaraktan öğrenciyi sınıfa alıĢtırmaya gayret gösterdik. Daha çok oyunlara ağırlık verdik. Çizgi film izlettik. Böylece çocuğu okula ısındırmaya ve okul sevgisi kazandırmaya çalıĢtık.” (E, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 24 öğrenci).
Tablo 4.25.'teki öğretmen görüĢlerine göre 12 haftalık hazırlık sürecinde karĢılaĢılan sorunlara iliĢkin çözüm önerileri: “Somut materyaller ve görsellerle öğrencilerin Türkçe kelime hazinelerini zenginleĢtirmeye çalıĢma, basit düzeyde cümleler kurma, kaynaĢtırıcı oyunlar ve etkinlikler yaparak okul sevgisi kazandırmaya çalıĢma, öğrencilere oyunlarla Türkçe öğretmeye çalıĢma, Hem Türkçe hem Kürtçe bilen öğrencilerden tercümanlık desteği alma” Ģeklindedir.
Hazırlık süreci sorunlarına iliĢkin çözüm önerileri teması kapsamında belirlenen “Çizgi ÇalıĢmaları Yaparken KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerileri” koduna iliĢkin alıntılar Tablo 4.26.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.26.
Çizgi Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunların Çözüm Önerileri Koduna İlişkin Olarak Öğretmen Görüşleri
Çizgi ÇalıĢmaları Yaparken KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri
Gösterip yaptırma yöntemini uyguluyorum.
48,0 12 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 5 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 6 yıl, belde, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 47 öğrenci), (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci) Birebir ilgilenip ellerinden
tutarak yaptırıyorum.
24,0 6 (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 7 yıl, belde,
bağımsız, 42 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci), (E, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci) Projeksiyon ortamında çizgi
çalıĢmalarının nasıl yapıldığını gösteren sunumlar
kullanıyorum.
12,0 3 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (E, 5 yıl, belde,
bağımsız, 41 öğrenci), (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci)
Takviye çalıĢmaları yaptırıyorum.
12,0 3 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 4 yıl, ilçe,
bağımsız, 42 öğrenci), (B, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 20 öğrenci) Çizgi çalıĢmalarını yapan
arkadaĢlarından yardım alıyorum.
4,0 1 (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci)
TOPLAM 100 25
Tablo 4.26.‟ya bakıldığında araĢtırmaya katılan öğretmenlerden %48‟i “Gösterip yaptırma yöntemini uyguluyorum.”Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Her yeni yaptığım çizgi çalıĢmasının mutlaka nasıl yapılacağının örneğini gösterip öyle yaptırabiliyordum.” (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci). “(…).Çizgi çalıĢmalarını gösterip yaptırıyorum.” (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci). “(…)Çizgi çalıĢmaları yaparken gösterip yaptırmaya önem veriyorum.” (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 47 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %24‟ü “Birebir ilgilenip ellerinden tutarak yaptırıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Elini tutarak, birebir uygulayarak öğretiliyor.” (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci). “(…)Birebir ilgilenmek durumundasın 1. Sınıf öğrencileriyle.
Yoksa gerçekten anlayamıyorlar. Yanlarına oturarak elinden tutarak, göstererek bir Ģekilde halletmeye çalıĢtım.” (E, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci). “(…)BaĢlangıç ve bitiĢ yerlerini kavrayamadıklarından birebir ilgilenip ellerinden tutarak yapıyoruz.” (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %12‟si “Projeksiyon ortamında çizgi çalıĢmalarının nasıl yapıldığını gösteren sunumlar kullanıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir:
“(…)Projeksiyonda çizgi çalıĢmalarının nasıl yapıldığını izletiyorum.” (B, 2 yıl, köy,
birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci). “(…)Çizgi çalıĢmalarıyla ilgili nasıl yapıldığını gösteren bilgisayar simülasyonu kullanıyorum.” (E, 5 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci).
“(…)Projeksiyon ortamında çizgi çalıĢmalarını anlatan animasyon gösterilerine yer
veriyorum.” (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %12‟si “Takviye çalıĢmaları yaptırıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Tekrar çalıĢmalarıyla sorunu aĢtık.” (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci). “(…)Öğrencilerle daha fazla etkinlik yaparak daha fazla ilgileniyordum.” (B, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 42 öğrenci). “(…)Bu güçlükleri aĢmak için bol bol etkinlikler yaptık. Gerekli tekrar ve takviyelerle bu sorunu aĢtık.” (B, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 20 öğrenci).
Tablo 4.26.'daki öğretmen görüĢlerine göre çizgi çalıĢmaları yaparken karĢılaĢılan sorunlara iliĢkin çözüm önerileri: “Gösterip yaptırma yöntemini uygulama, birebir ilgilenip ellerinden tutarak yaptırma, projeksiyon ortamında çizgi çalıĢmalarının nasıl yapıldığını gösteren sunumlar kullanma, takviye çalıĢmaları yaptırma” Ģeklindedir.
Hazırlık süreci sorunlarına iliĢkin çözüm önerileri teması kapsamında belirlenen “Görsel Okuma ÇalıĢmaları Yaparken KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerileri” koduna iliĢkin alıntılar Tablo 4.27.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.27.
Görsel Okuma Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunların Çözüm Önerileri Koduna İlişkin Olarak Öğretmen Görüşleri
Görsel Okuma ÇalıĢmaları Yaparken KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri
Görsellerin Türkçe karĢılığını söylüyorum.
16,6 7 (E, 4 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (E, 2 yıl,
köy, birleĢtirilmiĢ, 18 öğrenci), (E, 1 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 28 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci)
Aynı etkinlikten defalarca yaptırıyorum. 16,6 7 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 26 öğrenci), (E, 5 yıl, köy,
bağımsız, 24 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, bağımsız, 35 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 32 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci), (B, 15 yıl, il, bağımsız, 38 öğrenci) Görselleri ipucu vererek anlatmalarına
yardımcı oluyorum.
14,3 6 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (B, 8 yıl, köy,
bağımsız, 23 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 27 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci), (B, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 42 öğrenci), (E, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 24 öğrenci)
Resimli kelime kart oyunları oynatıyorum.
9,5 4 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (B, 22 yıl,
belde, bağımsız, 25 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (B, 9 yıl, il, bağımsız, 44 öğrenci)
Görselleri tek tek açıklıyorum, somutlaĢtırmaya çalıĢıyorum.
9,5 4 (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 5 yıl,
köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 9 yıl, il, bağımsız, 55 öğrenci)
Görsel çalıĢmalarla Türkçe kelime hazinelerini zenginleĢtirmeye çalıĢıyorum.
7,1 3 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (E, 6 yıl,
ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci)
BirleĢtirilmiĢ sınıf olduğu için üst sınıflardan çeviri yardımı alıyorum.
4,8 2 (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 5 yıl,
köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), Hem Türkçe hem Kürtçe bilen
öğrencilerden çeviri yardımı alıyorum.
4,8 2 (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci), (E, 5 yıl,
belde, bağımsız, 41 öğrenci) Bilgisayar ortamında bol bol görseller
sunuyorum.
4,8 2 (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci), (E, 5 yıl,
belde, bağımsız, 41 öğrenci) Bildiği görsellerin arasına bilmediği
kelimelerin görsellerini yerleĢtiriyorum.
2,4 1 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci)
Çok basit düzeyde temel kavramları öğretiyorum.
2,4 1 (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci)
Zamanla sabırla Türkçe öğrenmelerini bekliyorum.
2,4 1 (E, 17 yıl, belde, bağımsız, 32 öğrenci)
Görselleri uzun cümlelerle ifade etmeleri için uyarılarda bulunuyorum.
2,4 1 (B, 16 yıl, il, bağımsız, 41 öğrenci)
Daha çok Türkçe konuĢarak sorunu gidermeye çalıĢıyorum.
2,4 1 (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci)
Tablo 4.27.‟ye bakıldığında araĢtırmaya katılan öğretmenlerden %16,6‟sı “Görsellerin Türkçe karĢılığını söylüyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Çocuğa iĢte Kürtçe bu anlamda olan görselin Türkçe karĢılığı budur. Bu güçlüğü giderebilmek için daha çok kelime çevirisi çalıĢmaları yaptık.” (E, 4 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci). “(…)Türkçeyi bilmediği için resim gösteriyorsunuz örneğin, aslan resmi. Ve soruyorsunuz öğrensin diye en azından, burada ne görüyorsunuz? Kimisi Kürtçe ismini söylüyor. Ve biz bunu sürekli tekrar ediyoruz. Bu aslandır, bu tavuktur, bu evdir, bu okuldur.” (E, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 18 öğrenci). “(…)Bu güçlüğü gidermek için onların anladıkları dili az çok bildiğimiz için biz o konuda hemen görsel tasarımlarda Ģunun Ģu dildeki karĢılığı Ģu diyerekten çocuklara o anlamı kazandırmaya çalıĢıyoruz. O görseli kazandırmaya çalıĢıyoruz.” (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %16,6‟sı “Aynı etkinlikten defalarca yaptırıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Biraz üstüne gidiyorum açıkçası yani Türkçe kelimeleri öğrensinler diye görsel okuma-anlama ve anlatma süreçlerine daha da yoğunlaĢıyorum. Aynı görselleri defalarca veriyorum.” (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 26 öğrenci). “(…).Daha fazla görsel okuma çalıĢmalarına ağırlık veriyoruz. Bir etkinlikten bir kere değil de aynı etkinlikten 4-5 kere yaptırıyoruz. Daha uzun sürüyor. Zaman kaybına neden oluyor.” (E, 5 yıl, köy, bağımsız, 24 öğrenci). “(…) Aynı görseli sürekli tekrar ediyorum, daha çok görsel okuma çalıĢması yapıyorum.” (B, 2 yıl, köy, bağımsız, 35 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %14,3‟ü “Görselleri ipucu vererek anlatmalarına yardımcı oluyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Mümkün olduğunca ben örnek veriyorum Ģurada Ģu anlatılıyor gibisinden. Öğrencilere yardımcı olarak onların anlatmalarını sağlamaya çalıĢıyorum.” (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci).
“(…).Görselleri okuyabilmeleri için onlara Türkçe kelimelerle destek veriyorum.” (B, 3
yıl, belde, bağımsız, 27 öğrenci). “(…)Yol gösteriyorum, ufak ipuçları veriyorum. En basit Türkçe kelimelerle birlikte anlatıyoruz.” (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %9,5‟i “Resimli kelime kart oyunları oynatıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Resim kartlarıyla oyun oynadık. Resimlerin Türkçe karĢılıklarını tekrar tekrar söyledik.” (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci).
“(…).Resimli kelimeli kart oyunları oynatarak ve uygulamalı çalıĢmalara çok yer vererek.” (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %9,5‟i “Görselleri tek tek açıklıyorum, somutlaĢtırmaya çalıĢıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Görsellerin ne olduğunu somut olarak açıklamaya çalıĢıyordum, görselleri tek tek açılayarak.” (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci). “(…)Açıklamalarla, somut materyallerle görselleri kavratmaya çalıĢıyorum.”
(E, 9 yıl, il, bağımsız, 55 öğrenci).
Tablo 4.27.'deki öğretmen görüĢlerine göre görsel okuma çalıĢmaları yaparken karĢılaĢılan sorunlara iliĢkin çözüm önerileri: “Görsellerin Türkçe karĢılığını söyleme, aynı etkinlikten defalarca yaptırma, görselleri ipucu vererek anlatmalarına yardımcı olma, resimli kelime kart oyunları oynatma, görselleri tek tek açıklama, somutlaĢtırmaya çalıĢma, birleĢtirilmiĢ sınıf olduğu için üst sınıflardan çeviri yardımı alma, hem Türkçe hem Kürtçe bilen öğrencilerden çeviri yardımı alma” Ģeklindedir.
4.5.2. Ġlkokuma Yazmaya BaĢlama ve Ġlerleme AĢamasında KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Sınıf Öğretmenlerinin GörüĢleri
Yapılan içerik analizinde beĢinci alt problem kapsamında “Sesi Hissetme ve
Tanıma Çalışmalarında Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri”, “Sesleri Birleştirmede Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri”, “Sesli Okuma Yaparken Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri”, “Sesin Geçtiği Varlık İsimlerini Bulmada Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri” ve “Dikte Çalışmaları Yaparken Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri” kodları belirlenmiĢ, birbiriyle
iliĢkili bu kodların bir araya getirilmesiyle “BaĢlama ve Ġlerleme Süreci Sorunlarına ĠliĢkin Çözüm Önerileri” temasına ulaĢılmıĢtır.
BaĢlama ve ilerleme süreci sorunlarına iliĢkin çözüm önerileri teması kapsamında belirlenen “Sesi Hissetme ve Tanıma ÇalıĢmalarında KarĢılaĢılan Sorunlara ĠliĢkin Çözüm Önerileri” koduna iliĢkin alıntılar Tablo 4.28.‟de verilmiĢtir.
Tablo 4.28.
Sesi Hissetme ve Tanıma Çalışmalarında Karşılaşılan Sorunların Çözüm Önerileri Koduna İlişkin Olarak Öğretmen Görüşleri
Sesi Hissetme ve Tanıma ÇalıĢmalarında KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri
Sesin öğrenimi için verilen süreyi artırıyorum.
22,6 7 (E, 5 yıl, köy, bağımsız, 24 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe,
bağımsız, 30 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci), (B, 16 yıl, il, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci), (B, 15 yıl, il, bağımsız, 38 öğrenci)
Görsel-kavram iliĢkisi üzerinde duruyorum.
19,4 6 (E, 4 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 2 yıl, köy,
birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 8 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci)
Kelimenin içinde öğretilmek istenen sesin üzerinde daha fazla vurgu yapıyorum.
19,4 6 (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 3 yıl, köy,
bağımsız, 28 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 47 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci)
Sesin geçtiği kelimeleri somutlaĢtırarak kavratmaya çalıĢıyorum.
9,8 3 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (E, 6 yıl, belde,
bağımsız, 30 öğrenci), (B, 7 yıl, belde, bağımsız, 42 öğrenci)
Uygulamalı kart oyunlarıyla öğrencilerin zihnindeki varlık Ģemalarını artırıyorum.
6,4 2 (B, 22 yıl, belde, bağımsız, 25 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe,
bağımsız, 23 öğrenci) KarıĢtırdıkları seslerin daha çok
üzerinde duruyorum.
6,4 2 (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 9 yıl, il,
bağımsız, 55 öğrenci) Sesin içinde geçtiği görsellerin
Türkçe karĢılığını söylüyorum.
3,2 1 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci)
Anadillerindeki kelimelerde sesi buldurma çalıĢmaları
yaptırıyorum.
3,2 1 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 26 öğrenci)
Öğrencinin bildiği görselleri kullanarak sorunu gidermeye çalıĢıyorum.
3,2 1 (B, 2 yıl, köy, bağımsız, 35 öğrenci)
Sesle ilgili çalıĢmalar yaparken Türkçe bilen öğrencilerden yardım alıyorum.
3,2 1 (E, 17 yıl, belde, bağımsız, 32 öğrenci)
Drama etkinliklerine ağırlık verip Ģarkılarla destekliyorum.
3,2 1 (B, 9 yıl, il, bağımsız, 44 öğrenci)
Tablo 4.28.‟e bakıldığında araĢtırmaya katılan öğretmenlerden %22,6‟sı “Sesin öğrenimi için verilen süreyi artırıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Sesi öğretmek için uzun bir zaman dilimine yayıyoruz ve bol bol örnekler falan kullanıyoruz.” (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci). “(…).Sesleri hissettirme ve tanıma çalıĢmalarına daha çok zaman ayırıyoruz.” (B, 16 yıl, il, bağımsız, 41 öğrenci). “(…)Sık sık tekrar. Bir sese verilecek zaman normalde 1 ders saati ise bizler 2 veya 3 ders saati veriyoruz.” (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %19,4‟ü “Görsel-kavram iliĢkisi üzerinde duruyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Görsel-kavram iliĢkisi çalıĢıyoruz.” (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci). “(…)Seslerin yerleĢmesi için görsel materyaller kullanarak kavram üzerine çalıĢıyorum.” (B, 8 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci). “(…)Sesi hissettirme çalıĢmalarında ağırlıklı olarak görsel materyaller kullanılarak ilk önce kelimeleri öğretiyorum.” (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci).
AraĢtırmaya katılan öğretmenlerden %19,4‟ü “Kelimenin içinde öğretilmek istenen sesin üzerinde daha fazla vurgu yapıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Kelimeleri söylerken vermek istediğim sesi çok daha vurgulu bir Ģekilde söylüyordum.” (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci). “(…)Sesin geçtiği kısımlarda sınıfça beraber daha çok vurgu yaparak sesi hissettirmeye çalıĢtık.” (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci). “(…)Kelimenin içinde öğretilecek sese daha çok vurgu yapıyorum.” (E, 13 yıl, il, bağımsız, 46 öğrenci).
Tablo 4.28.'deki öğretmen görüĢlerine göre sesi hissetme ve tanıma çalıĢmalarında karĢılaĢılan sorunlara iliĢkin çözüm önerileri: “Sesin öğrenimi için verilen süreyi artırma, görsel-kavram iliĢkisi üzerinde durma, kelimenin içinde öğretilmek istenen sesin üzerinde daha fazla vurgu yapma, sesin geçtiği kelimeleri somutlaĢtırarak kavratma, uygulamalı kart oyunlarıyla öğrencilerin zihnindeki varlık Ģemalarını artırma, karıĢtırdıkları seslerin daha çok üzerinde durma” Ģeklindedir.
BaĢlama ve ilerleme süreci sorunlarına iliĢkin çözüm önerileri teması kapsamında belirlenen “Sesleri BirleĢtirmede KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerileri” koduna iliĢkin alıntılar Tablo 4.29.‟da verilmiĢtir.
Tablo 4.29.
Sesleri Birleştirmede Karşılaşılan Sorunların Çözüm Önerileri Koduna İlişkin Olarak Öğretmen Görüşleri
Sesleri BirleĢtirmede KarĢılaĢılan Sorunların Çözüm Önerilerine ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri
% f
Öğretmenlerin KiĢisel ve Mesleki Özellikleri Sesleri kavrayana kadar bol bol okuma
çalıĢması yapıyorum.
28,6 14 (E, 4 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 22 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 25 öğrenci), (E, 5 yıl, köy, bağımsız, 24 öğrenci), (B, 6 yıl, köy, bağımsız, 33 öğrenci), (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci), (B, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 20 öğrenci), (E, 4 yıl, ilçe, bağımsız, 24 öğrenci), (E, 6 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 47 öğrenci), (E, 13 yıl, il, bağımsız, 57 öğrenci), (B, 9 yıl, il, bağımsız, 44 öğrenci), (E, 12 yıl, il, bağımsız, 40 öğrenci), (B, 15 yıl, il, bağımsız, 38 öğrenci)
Okuduğu kelimenin anlamını somut materyaller ve görsellerle açıklıyorum.
20,5 10 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (B, 2 yıl, köy, bağımsız, 35 öğrenci), (E, 7 yıl, köy, bağımsız, 32 öğrenci), (E, 5 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 17 yıl, belde, bağımsız, 32 öğrenci), (B, 7 yıl, belde, bağımsız, 42 öğrenci), (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 37 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci), (B, 13 yıl, il, bağımsız, 59 öğrenci)
Anadili Türkçe olan öğrencilerin ağırlıklı olduğu okullara göre daha az sesin yer aldığı kelimelerle daha çok çalıĢma yapıyorum.
10,2 5 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 26 öğrenci), (B, 3 yıl, belde,
bağımsız, 27 öğrenci), (E, 6 yıl, belde, bağımsız, 30 öğrenci), (E, 8 yıl, belde, bağımsız, 41 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 30 öğrenci)
Sürekli düzeltmeler yaparak doğru birleĢtirmeler yapmalarını sağlamaya çalıĢıyorum.
8,2 4 (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 4 yıl,
ilçe, bağımsız, 42 öğrenci), (E, 2 yıl, ilçe, bağımsız, 32 öğrenci), (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 23 öğrenci) Bildikleri kelimelerden okuma
metinleri oluĢturup okutuyorum.
6,1 3 (B, 5 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 19 öğrenci), (B, 8 yıl,
köy, bağımsız, 23 öğrenci), (E, 6 yıl, belde, bağımsız, 30 öğrenci)
Zorlandıkları sesler için ek çalıĢmalar yapıyorum.
6,1 3 (E, 3 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci), (E, 2 yıl,
köy, bağımsız, 26 öğrenci), (B, 16 yıl, il, bağımsız, 41 öğrenci)
Az sesten oluĢan ve anlamı olan hecelerin dikte çalıĢmasını yapıyorum.
4,1 2 (B, 3 yıl, köy, bağımsız, 28 öğrenci), (E, 5 yıl, belde,
bağımsız, 41 öğrenci) Kelimelerin anlamı üzerinde
duruyorum.
4,1 2 (B, 3 yıl, belde, bağımsız, 27 öğrenci), (E, 9 yıl, il,
bağımsız, 55 öğrenci) Vurgulu okuyarak birleĢtirme
yaptırıyorum.
4,1 2 (E, 2 yıl, köy, bağımsız, 23 öğrenci), (B, 22 yıl,
belde, bağımsız, 25 öğrenci)
Renkli hece kitapları okutuyorum. 2,0 1 (E, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 18 öğrenci)
Bilgisayar ve projeksiyon yardımıyla sık sık ses birleĢtirme çalıĢmaları yapıyorum.
2,0 1 (B, 2 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 30 öğrenci)
BirleĢtirilmiĢ sınıf olduğu için üst sınıf öğrencilerden okuma yaptırma yardımı alıyorum.
2,0 1 (E, 1 yıl, köy, birleĢtirilmiĢ, 28 öğrenci)
Türkçe bilen birileriyle çocuğa ders dıĢında yardımcı olmasını sağlamak için veli görüĢmeleri yapıyorum.
2,0 1 (B, 3 yıl, ilçe, bağımsız, 23 öğrenci)
Tablo 4.29.‟a bakıldığında araĢtırmaya katılan öğretmenlerden %28,6‟sı “Sesleri kavrayana kadar bol bol okuma çalıĢması yapıyorum.” Ģeklinde görüĢ bildirmiĢtir. Öğretmenlerin bu konudaki görüĢlerini belirten alıntılardan bazıları Ģöyledir: “(…)Bol bol