Musâlaha Mektubu

Saltanatı koruyan hazrete, cömertlik kaynağı, yüce sultan, saygıdeğer hükümdar, ümmetin maliki, yeryüzündeki meliklerin önderi, düşkünlerin hâmisi, kemâlât sahibi padişah, sultan, zamanın Tehemten’i372_{’, zamanın Keyhüsrev’i} 373_{, el-mahsûs, Meliki’l-}

Mennân (olan Allah’ın) inayetiyle, bahtiyar kardeşim, Allah bekasını uzatsın, devletini yüceltsin, nimetini bollaştırsın. Bolca selâm, sınırsız övgü ve teşekkür, dostluğun ve kemâlin kendisi, samimi sevgi arz olunur. Özlem ve iştiyak haddi aşmıştır. Kavuşmak en güzeliyle müyesser olsun. Mefharu’l-kuzâtı ve’l-hükkâm, mübeyyinü’ş-şerâyi‘i ve’l- ahkâm, muhyî’l-mille ve’d-dîn, mevlânâ kâdî-‘askeri ve seyyidü’z-zühhâd ve kıdvetü’l- meşâyih Mevlânâ Muhammed Şükrânî’yi Müslümanların işleri için yüce huzurunuza gönderdik. Temenni ve isteğimiz yüksek himmetinizle bugünden sonra aramızdaki dostluğun kuvvetlenmesi, safa ve muhabbetin her an artmasıdır. Biz dostunuzu hizmete

367 _{Feridun Beğ, 1274: 9.} 368 _{Ş.Tekin, 2008: 39.} 369 _v.47b. 370 _{Ş.Tekin, 2008: 49.} 371 _{Ş.Tekin, 2008: 30.}

372 _{Tehemten, Farsça olan kelime “delil, kahraman” anlamına gelmektedir. Olgun-Drahşan,1966:100.}

Tehemten, İran edebiyatında olağanüstü kahramanlığıyla bilinen Zaloğlu Rüstem’in diğer adıdır. Bekir Şişman- Muhammet Kuzubaş, Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri, İstanbul 2012, s. 168- 169.

373 _{“Key” şah, emir anlamına gelmektedir. Keyhüsrev M.Ö. 900-775 yılları arasında İran topraklarında}

hüküm sürmüş Keyânî hanedanının üçüncü hükümdarıdır. Zerdüştlerin kutsal kitabı Avesta’da ve Firdevsî’nin Şehname’sinde fevkalade özelliklere sahip bir kahraman olarak anılmaktadır. Rıza Kurtuluş, “Keyânîler”, DİA, XXV, Ankara 2002, s. 346. Keyhüsrev unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı, Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Gıyaseddin Keyhüsrev’dir. Sultan bu tutumuyla Anadolu’daki dini ve tenik zümreler üzerinde nüfuz kurmak ve hamasi duygularını tatmin etmek istemiştir. Mikail Bayram, “Anadolu Selçuklular’ında Devlet Yapısının Şekillenmesi”, Cogito, S. 29, 2001, s.66-67.

kabul buyurunuz. Kalan haberler ismi geçen şahıslara tenbih edilmiştir. Dinlemek yüce zatınızın şefkat ve merhametine bağlıdır374_.

2.Cevap Mektubu

Muhterem emire, yeryüzündeki emirlerin en cömerdi, kılıç ve kalem sahiplerinin müstahdimi, övünç vesilelerinin ve ileri gelenlerin özü, el-mahsûs, Meliki’l-Mennân (olan Allah’ın) inayetiyle, Tâcu’d-devle ve’d-dîn (devletin ve dinin tacı), saygıdeğer kardeşim (karındaşım-ı mükerrem), Onun devleti daim olsun onun (Allah’ın) inayeti ve lütfuyla her zaman artsın. Samimi sevgi ve övgüyle süslenmiş selâmlar, vefa ve muhabbetle süslü zümrelere ulaşsın. Görüşme vesilesi en güzel zamanda ve bir an evvel müyesser olsun. Şimdiki halde iftihâru’l-‘ulemâ‘i ve’l-fuzalâ, akzâ-yı kuzâtü’l-müslimîn ve evlâ-yı vülâtü’l-muvahiddîn, Muhyî’l-mille ve’d-dîn, mevlânâ kâdî-askerî ve seyyidü’z-zühhâd, kıdvetü’l-meşâyih Mevlânâ Muhammed Şükrânî’yi göndermişsiniz, geldiler ve şerefli mektubunuzu getirdiler. Muhabbetle süslenmiş (mektubunuz) kıymetli vakitler ve en şerefli zamanlarda vasıl olub uğurlu mazmunu anlaşıldı. Müslümanların işleri için muahedeyi yenilemek, halis dostluk ve sevgi ile birlik olma konusunda birkaç haber göndermişsiniz. Her ne söyledi iseniz tamamıyla söylediler. Bu muhabbetimizin artmasına sebep oldu. Şimdi Allah adı üzere ahdi kuvvetlendirmek, gönülleri birleştirmek olgunluk gereği ve geçerli sünnettir (sünnet-i mütedavil). Halkın işlerinin ıslahı Hâlık’ın emrinin gereğidir. Bu hükmün anlamını düşünüp muhabbet suyuyla gönülden kin ve düşmanlık kirini temizleyip muahedemizi yeniledik. Ümit olunur ki “ Onlar öyle fasıklardır ki Allah’a kesin söz verdikten sonra sözlerinden dönerler375_{” bölüğünden olmayıp “İşte onlar gerçek}

zarara uğrayanlardır376_{” denilen kimselerden sayılmayalım. Bu konuda cevabı ismi anılan}

adamlarınızla beraberinde muhabbet yüklü sayfalarla birlikte eda ettik. Seyyidü’s-sudûri ve’l-e‘âzım, müstecmî‘u’l-ma‘âlî ve’l-efâhim-i fülân bey -zîde kadruhû- ile iftihâru’l- ‘ulemâ‘i ve’l-fuzalâ, ma‘denü’l-fazlı ve’l-yakîn, akzâ-i kuzâtü’l-müslimîn mevlânâ fülân – dâme fazluhû- yu gönderiyoruz. Muhabbet ve muahedeyi yenileme konusunda birkaç türlü haber yükledik. Huzurunuza geldiklerinde söylesinler. Ne derler ise bizim sözümüzdür. Kulak verip dinlemek kereminize kalmıştır. Devletiniz ve mutluluğunuz daim ve kaim olsun377. 374 _{v.74b-75a-75b.} 375 _Bakara:27. 376 _Bakara:27. 377 _{v.75b-76a-76b-77a.}

3. Musâlaha Mektubu

(Taraflarca Yeniden)

Sancağının yükselmesinden zafer, fetih ve inayet eksik olmasın. Düşmanlarından da acz, kahr, zillet eksik olmasın.

Size bağlılığımız ve ihmal etmediğimiz hizmetkârlığımızla devletinize samimiyet ve ihlas üzere bağlı olduğumuzda şüphe ve tereddüt yoktur. Sabah akşam(gece gündüz) devletinize duamız devam etmektedir. Haşmetli, ezeli ve ebedi olan Allah’ın dergâhına bu duamızı gönderiyor, yerine ulaşmasını ve Hz. Muhammed ve ailesi fertlerinin yüzü suyu hürmetine kabul olmasını diliyoruz. Bu samimi dileklerimiz ve kulluğumuzdaki sadakat cihan fatihine arz olunur. Bundan önce inayetname, sonsuz lütuf ve şefkatle bu kullarına merhamet edip gönül okşayıcı bir inayet mektubu zahir olup erişmedi ki muahede yenilenseydi. Biz hemen irade makamında “İşittik ve itaat ettik378_{” deyip kıdvetü’l-kabâyil}

ve’l-ekârib efendi beyi gönderdik. Bir vasıta ile muahede tehir edilip yapılmamış. Fakat şimdi bir adamınız gelsin muahede edelim diye buyrulmuş. Yüce emriniz gereğince “dârende-i ed‘iyye-i sülâletü’l-ekâbir ve’l-e‘âzım ile fülânü’d-dîn mefharu’l-mülâzimîn fülânı” cihanın sığınağı olan yüce huzurunuza gönderdik. Geldiklerinde görevlerinin ve davet edilişlerinin şartlarını takdim edip üzenginize yüz sürmekle ganimetlenip faydalansınlar. Ümit olunur ki rızanızı kazansın ve huzura kabul edilsinler. Bu devletinizin duacıları padişahın gölgesi altında kalp huzuru ve can refahına kavuşup devletin azameti için duaya devam etsinler. Kalan haberler ismi geçen şahıslardadır. Huzurunuzda bağlılığımızı ve devletinize duacı olduğumuzu dilleri döndüğünce arz ve beyan etsinler. Onlara kulak verip dinlemek kemal-i kereminize kalmıştır. Çokça kabul ve ferahlama …379_.