1.5. Gelişmekte Olan Piyasa Endeksleri
1.5.1. MSCI Endeksleri
Morgan Stanley Capital International (MSCI) endeksleri, ilk olarak ABD dışındaki piyasalar için küresel sermayenin performansını ölçmek amacıyla 1968 yılında (Capital international endeksi) uluslararası sermaye endeksleri olarak
tasarlanmıştır. Daha sonra 1986 yılında uluslararası sermaye endekslerinin Morgan Stanley tarafından lisansları devralınmış ve MSCI endeksi olarak popüler olmuştur. MSCI endekslerinin 1980’li yıllara gelindiğinde kullanımı çok yaygınlaşmış ve önemli referans endeksler arasında kabul edilerek, ABD dışındaki piyasalar için izlenen birincil endeksler arasında yerini almıştır. 2004 yılında Barra şirketi tarafından satın alınmasıyla birlikte MSCI indeksleri, MSCI Barra endeksleri olarak izlenmeye başlanmış ve 2007 yılında halka arz olarak kamu şirketi yapısına dönüşmüştür. Küresel sermayenin performansını ölçmek amacıyla ilk etapta tasarlanan MSCI endeksleri, bugün MSCI ABD Endeksi, MSCI EACWI Endeksi, MSCI World Endeksi, MSCI EAFE Endeksi, MSCI Emerging Market Endeksi (gelişmekte olan piyasalar endeksi), MSCI Türkiye Endeksi gibi birçok kriterlere göre çeşitlendirilmiş ve geliştirilmiştir (www.msci.com).
MSCI Endekslerinin faydaları
MSCI endeksleri, global yatırımcılar için bu ülkelerde yatırım fırsatlarını değerlendirme, portföy çeşitlendirme, risk dağılımına yüksek katkı sağlamaktadır. MSCI endeksleri bölgesel ve seçilmiş ülkeler bazlı olarak borsa performans analizleri yapılabilmesi, yabancı yatırımcı veya fonların ilgilendikleri pazarlardaki borsaların performanslarını takip etme imkânı sunmaktadırlar. MSCI endeksleri aynı zamanda ulusal ve sektörel performansları analiz etme, karşılaştırabilme gibi veriler üretmektedir. Hangi ülkenin borsasına veya hisselerine yatırım yapılabileceği noktasında önemli referans verilerdendir (www.msci.com). Küresel piyasalarda en çok izlenen MSCI Endekslerinden bazıları şunlardır (MSCI Global Index Brochure, 2016);
1-MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksi (MSCI Emerging Market Index)
MSCI gelişmekte olan piyasalar endeksi ilk olarak 21 ülkenin piyasa kapitalizasyonu üzerinden oluşturulmuştur. Bugün MSCI endeksi, dünya piyasalarının
%10’unu temsil eden 23 ülkeden oluşmaktadır. Türkiye’nin de aralarında olduğu bu ülkelerin listesi Tablo 2’de yer almaktadır. MSCI gelişmekte olan piyasalar endeksinde yer alan hisse senetlerini her ülkede halka açıklık şirketlerin %85’ini kapsamaktadır.
Tablo 2. MSCI Gelişmekte Olan Piyasalar Endeksinde Yer Alan Ülkeler MSCI GELİŞMEKTE OLAN PİYASA ENDEKSİ
GELİŞMEKTE OLAN PİYASALAR Amerika Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Asya
Brezilya Çek Cumhuriyeti Çin
Şili Rusya Filipinler
Kolombiya Mısır Hindistan
Meksika Güney Afrika Tayvan
Peru Yunanistan Endonezya
Türkiye Tayland
Macaristan Kore
Birleşik Arap Emirlikleri Malezya
Polonya
Katar
2- MSCI Dünya Endeksi (MSCI World Endeksi)
MSCI World endeksi veya gelişmiş piyasalar endeksinde ise Almanya, İngiltere, Belçika gibi birçok gelişmiş ülke yer almaktadır. Sayısı 23’ü bulan bu ülkelerin piyasa kapitalizasyonları üzerinden hesaplanan endeks, ilgili ülkedeki halka açık şirketlerin %85’ini kapsamaktadır.
Tablo 3. MSCI World Gelişmiş Piyasalar Endeksinde Yer Alan Ülkeler MSCI DUNYA ENDEKSI
GELİŞMİŞ OLAN PIYASALAR
Amerika Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Pasifik Ülkeleri
Kanada Avusturya Avustralya
Belçika Japonya
Portekiz Yeni Zelanda
Danimarka Singapur İspanya Finlandiya İsveç Fransa İsviçre Almanya Birleşik Krallık İrlanda İsrail İtalya Hollanda
3-MSCI ABD Endeksi (MSCI ABD Endeksi)
MSCI ABD endeksi küresel piyasalar içinde yatırım fırsat merkezlerinden biri olarak adlandırılan ABD piyasalarını ve burada sermayenin performansını ölçmektedir. Diğer endekslerin ölçümünde olduğu gibi maliyet verimliliği, yatırım tutarlılığı, müşteri istikrarı ve yatırım yapılabilirlik gibi birçok kritere göre referans değerler üretmektedir. MSCI ABD endeksi küresel sermayenin %54’ünün performansını ölçümlemektedir (www.msci.com).
4- MSCI EAFE Endeksi (MSCI Uzakdoğu Endeksi)
MSCI EAFE endeksi, ABD ve Kanada hariç olmak üzere Avrupa, Avustralya, İsrail ve Uzakdoğu ülkeleri dâhil 21 gelişmiş piyasanın menkul kıymet performansını ölçmek üzere oluşturmuştur. Endeks bölgelerin piyasa segmentlerini, boyutlarını, yatırımcı profilini, istikrarını, yatırım yapılabilirliğine kadar birçok kriteri ölçümlemektedir. MSCI EAFE endeksi bu 21 ülkenin halka açık hisselerinin %85’ini kapsamaktadır.
Tablo 4. MSCI EAFE Avrupa ve Uzakdoğu Endeksinde Yer Alan Ülkeler MSCI EAFE ENDEKSI
GELISMEKTE OLAN PIYASALAR Avrupa ve Ortadoğu Pasifik Ülkeleri
Avusturya Avustralya
İrlanda Yeni Zelanda
İspanya Hong Kong
Belçika Singapur İsrail Japonya İsveç Danimarka İtalya İsviçre Finlandiya Hollanda Birleşik Krallık Fransa Norveç Almanya Portekiz
5-MSCI ACWI Endeksi
MSCI endekslerinde yer alan ülkelerin performanslarını birlikte değerlendiren endeks, ölçümlerken fırsat eşitliği, uzmanlık, yatırımcı hedefleri gibi kriterler açısından 23 gelişmiş ve 23 gelişmemiş ülke piyasası yer alan 2400’den fazla menkul kıymetin performansını ölçmektedir. Tüm getiri kaynaklarını görüntülemektedir.
Tablo 5. MSCI ACWI endeksleri ve endekslerinde yer alan ülkeler MSCI ACWI ENDEKSI
MSCI DUNYA ENDEKSI MSCI GELISMEKTE OLAN
PIYASA ENDEKSI
GELISMIS PIYASALAR GELISMEKTE OLAN
PIYASALAR Amerika Avrupa ve
Orta Doğu Pacific Amerika
Avrupa, Orta Doğu ve
Afrika
Kanada Avusturya Avustralya Brezilya Çek Cumhuriyeti Amerika Birleşik Devletleri Belçika Hong Kong Şili Mısır
Danimarka Japonya Kolombiya Yunanistan
Finlandiya Yeni
Zelanda Meksika Macaristan
Fransa Singapur Peru Polonya
Almanya Katar
İrlanda Rusya
İsrail Güney Afrika
İtalya Türkiye
Hollanda Birleşik Arap
Emirlikleri Norveç Çin Portekiz Hindistan İspanya Endonezya İsveç Kore İsviçre Malezya Birleşik Krallık Filipinler Tayvan Tayland
6- MSCI Turkey EFT Endeksi
MSCI Turkey EFT Endeksi, Türkiye’de yatırım yapılabilirliği izlemek amacıyla BİST 100’de işlem gören 10 hisseden oluşmaktadır. Bunlar; Garanti Bankası, Akbank, BİM, Koç Holding, TÜPRAŞ, Sabancı Holding, İş Bankası, Halk Bankası ve Ereğli Demir Çelik, Turkcell hisseleridir. Endeks Nasdaq Borsasında MSCI Turkey EFT (TUR) koduyla işlem görmektedir. Endeksi oluşturan bu hisseler ilgili dönemlerde güncellenmektedir.
1.5.2. J.P. Morgan Gelişmekte Olan Piyasalar Global Endeksi (EMBI