Mobil Araçların Özellikleri

Mobil araçlar, insanlığın günümüze kadar sahip olduğu en kişisel teknolojik araçlardan biridir (Krum, 2010: 7). Aslında tek başına bu özellik bile mobil araçların yaygın kullanım nedenini ortaya koymaktadır. Fakat bu temel özelliğinin yanında mobil araçların birçok özelliği de bulunmaktadır. Mobil teknolojinin yaygınlaşmasını ve pazarlamanın anahtar unsuru olmasını sağlayan mobil araçların sahip olduğu çeşitli özellikler aşağıda sıralanmaktadır:

Taşınabilirlik: Mobil araçların başlıca avantajlarından olan bu özellik, pazarlamacılara kullanıcılarla herhangi bir zamanda ve herhangi bir yerde çok hızlı bir şekilde iletişim kurma kolaylığı getirmektedir (Shankar ve Balasubramanian, 2009: 119;

Smutkupt vd., 2010: 128). Diğer taraftan kullanıcılar ise, ihtiyaçları olan bilgiyi mobil araçların bu özelliği sayesinde istedikleri zaman istedikleri yerde alabilmektedirler (Siau vd., 2001: 4).

Etkileşim: Konuşma, mesajlaşma veya internet vasıtasıyla, belki de mobil araçların en temel özelliği olan iletişim sağlama ve etkileşim kurma özelliği ön plana çıkmaktadır. İki yönlü iletişim, mobil araçların pazarlamadaki kullanım potansiyelini de kanıtlayan önemli bir özelliktir (Smutkupt vd., 2010: 128). Sürekli ve anlık bir

8 çevrimiçi bağlantı sağladığı için mobil araçlar, diğer bilgi teknolojileri ve pazarlama araçları arasında daha fazla etkileşim sağlamaktadır (Schierholz vd., 2007: 834; Huang ve Symonds, 2009: 159). Etkileşimli teknoloji sayesinde pek çok tüketici ile iletişim kurmak mümkün olurken, bu sayede işletmeler ve tüketiciler arasında satın alma işlemleri konusunda da kolaylaştırma sağlanmaktadır (Kurnaz, 2012: 12). En son nesil araçlardaki sensörler vasıtasıyla tüketiciler ve onların kullandıkları mobil araçlar hakkında bilgi edinmek çok kolay hâle gelmektedir (Buhalis ve Foerste, 2014: 175).

Kişisellik: Mobil araçlar, sahipleri dışında çok az kişi tarafından kullanıldığı için çok fazla kişiseldir (Bauer vd., 2005: 182). Bu araçlar, bünyesinde kullanıcıların tamamen kişisel bilgilerini barındıran SIM kartlarla çalışmaktadır (Smutkupt vd., 2010:

128) ve bu sayede iki insanın birbirine benzemediği gibi, bu araçlar da birbirine benzememektedir (Martin, 2011: 2). Mobil araç kullanıcıları, artık küçültülmüş genel bilgiler değil, aşırı kişiselleştirilmiş, kendine özgü bilgi paketleri talep etmektedirler (Barnes ve Scornavacca, 2004). Mevcut veritabanlarından yararlanmak yerine, tüketicilerden kendilerinin doğrudan işine yarayacak kişisel verileri edinmek, mesajların uygunluğunu ve etkisini artırmaktadır (Kurnaz, 2012: 10). Kişisel verileri elde eden firmalar da bunları kendi sistemi içerisinde kaydederek en uygun şekilde kullanmaktadırlar (Huang ve Symonds, 2009: 159). Mobil kullanıcıların sıklıkla farklı hizmet ve uygulamalara ihtiyaç duymaları nedeniyle, mobil pazarlama hizmetleri ve uygulamaları belli kullanıcılar için bilgilerin sunulması veya hizmetlerin sağlanması için kişiselleştirilebilinir (Siau vd., 2001: 4). Doğasındaki kişisel olma özelliği nedeniyle mobil araçlar, sadece becerikli teknolojik bir alet değil, aynı zamanda günlük işlerin ve işlemlerin de bir parçası olan kültürel bir obje hâline gelmiştir (Shankar vd., 2010: 112). Kişisellik, tüketicilerin mobil pazarlamaya karşı tutumlarını etkileyen en önemli faktörlerden biridir (Varnalı vd., 2011: 52).

Konum Belirleme: Tüketiciler açısından, hemen yanı başında bilindik bir markanın indirimi olduğu bilgisini almak çok değerli olmaktadır (Varnalı vd., 2011:

53). Konum belirleme özelliği başta GPS (Küresel Konumlama Sistemi) olmak üzere, çeşitli konum bazlı teknolojilerin mobil araçlarda kullanımını mümkün kılmaktadır (Smutkupt vd., 2010: 128). GPS hizmeti sayesinde mobil araçlar sadece mobille ilgili hizmetleri sunmamaktadır. Bununla birlikte hem tüketicilere mevcut konumunun

9 yakınında nerede mal ya da hizmetlerin sunulduğunu göstermektedir hem de işletmelere kolayca tüketicilerin konumunu belirleyen özellikler sunmaktadır (Huang ve Symonds, 2009: 159). Reklam panoları gibi kitlesel pazarlama iletişim araçları o yere özgü mesaj vermeyi sağlasa da, mobil araçlar bireysel kullanıcıların tam olarak bulunduğu yeri ve yaptığı hareketleri belirleyerek, onlara özel net mesajlar gönderebilmektedir (Shankar ve Balasubramanian, 2009: 119). Mobil pazarlama, sadece müşterinin kim olduğunu değil, nerede ve ne yapmakta olduğunu da tespit edebilen elektronik bulma sisteminin önemli bir parçasıdır (Kurnaz, 2012: 10). Bilgilerin ve mesajların daha geniş bir tüketici kitlesine etkili bir şekilde ulaşmasını sağlayan bu özellik (Siau vd., 2001: 5) “aşırı yerel” (hyperlocal) bir pazarlama anlayışını da işletmelere kazandırmaktadır (Martin, 2011: 75).

Kablosuz Olma: Bu özellik, pazarlamacılara pazarlama mesajlarını iletmede çok önemli bir fırsat sunmaktadır (Shankar ve Balasubramanian, 2009: 119). Bu özelliği sayesinde mobil araçlar, ulaşılabilirlik adına bütün fiziksel engelleri ortadan kaldırmaktadır (Huang ve Symonds, 2009: 159).

Bilgi Sağlama: Mobil araçlar, insanların bilgiye ulaşabilmeleri için kullandıkları ve bilgisayarların yerini alan hâkim cihazlardır (Wang vd., 2014: 1335).

Tüketiciler artık satın alma sürecinde onlara yardım edecek bilgiye mobil araçları vasıtasıyla rahatlıkla ulaşabilmektedirler (Martin, 2011: 68). Mobil araçlar, mobil pazarlama için bilginin görselleştirilmesine olanak sağlamaktadır (Yang ve Wang, 2007: 47). Türkiye’de mobil araçlarla arama motorlarında günlük arama yapan kişilerin oranı %78’dir (Google, 2013b). Mobil araçlar, kullanıcılarına sadece rutin faaliyetlerini hareket hâlindeyken rahatlıkla yerine getirme fırsatı sunmaz, herhangi bir yerde ve herhangi bir zamanda çok çeşitli bilgilere erişme imkânı da sağlar (Varnalı vd., 2011:

5). Mobil araçlar sayesinde insanlar, internet veya mesajı kullanarak hava durumu, döviz kurları, haberler gibi bilgilere anında ulaşmaktadır. Bu bilgiler; zaman içeriği (zaman, sezon), cihaz içeriği (yazılım kaynakları, arayüzler, ağ, istemci teknolojisi), kullanıcı içeriği (demografik veri, tercihler), konumsal içerik (konum, hava durumu, çevre), seyahat içeriği (amaç, güzergâh, lojistik) şeklinde boyutlandırılabilir (Höpken vd., 2010: 179). Bu noktada başarılı olmak için kullanıcılara kişiselleştirilmiş popüler içerikler sunmak gerekmektedir (Venkatesh vd., 2003: 56). Mobil araçlar, bu içeriksel

10 bilgilerin oluşturulmasını ve ulaştırılmasını sağlayan en önemli unsurdur (Buhalis ve Foerste, 2014: 178).

Eğlendirme: Bu özellik sayesinde insanlar, rahatça uygulamalar indirebilmekte, oyun oynayabilmekte, video izleyebilmekte ve müzik dinleyebilmektedirler. Mobil araçlar, bu özelliğe yıllardır sahiptirler (Schierholz vd., 2007: 834).

İşlem Yapma: Mobil araçların doğasındaki taşınabilirlik sayesinde kullanıcılar, işlem yapma veya bilgi alma gibi faaliyetleri kolaylıkla yapabilmektedirler (Siau vd., 2001: 5). Bu özellik sayesinde de insanlar, banka hesaplarına girebilmekte, ödeme gerçekleştirmekte ve alışveriş yapabilmektedirler.

Ölçülebilirlik: Mobil araçların en önemli özelliklerinden birisi de, bu araçlarla yapılan faaliyetlerin ölçülebilir olmasıdır (Artuğer, 2014: 75). Bu sayede mobil pazarlama, işletmelere faaliyetlerinin etkinliği, ürünlerinin kullanım alışkanlıkları, müşterilerin kampanyalara katılım saatleri, günleri ve ortalama katılım adetleri gibi çok açık ve net ölçülebilir bilgiler verebilmektedir (Kurnaz, 2012: 13). Mobil araçlardaki GPS sayesinde, işletmeler verilerin zamanlamasını, tutundurma faaliyetlerinin etkinliğini ve müşterilerin demografik özelliklerini ölçebilmektedirler (Fogel, 2010: 56).