• Sonuç bulunamadı

METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL

METĐN TESPĐTLERĐYLE ĐLGĐLĐ HUSUSLAR METĐN TESPĐTLERĐYLE ĐLGĐLĐ HUSUSLAR METĐN TESPĐTLERĐYLE ĐLGĐLĐ HUSUSLAR

II. METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL

II. METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL II. METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL II. METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL II. METNĐN KURULUŞUNDA TAKĐP EDĐLEN YOL 1

1 1

1.... Türkçe Bazı Ekler vTürkçe Bazı Ekler vTürkçe Bazı Ekler vTürkçe Bazı Ekler ve Kelimelerin Đmlâsıe Kelimelerin Đmlâsıe Kelimelerin Đmlâsıe Kelimelerin Đmlâsı

a. Đsme ve fiile gelen birinci teklik şahıs ekinin vokali düz-geniş olarak yazıl-mıştır: -am, -em

\aravaşuñam (93) umaram (244) dilerem (252) direm (422) b Birinci çokluk şahıs ekinin yuvarlak vokalli hali kullanılmıştır.

dilerüz (55) _`rílerüz (271) \alıruz (519)

c. Birinci ve ikinci teklik ve çokluk şahısların iyelik ekleri yuvarlak vokalli yazılmıştır: -üm, -üñ, -müz, -ñüz

ç. Üçüncü teklik ve şahıs iyelik eki düz-dar vokalli şekliyle gösterilmiştir: -ı, -i, coñı (5)

d. Soru eki daima kelimeden ayrı ve düz-dar vokalli şekliyle gösterilmiştir: mı, mi

\or mısın (495)

e. Bildirme ekinin daima yuvarlak sesli şekli kullanılmıştır. Sessiz uyumuna da dâhil edilmemiştir: -dur, -dür. Ekin –durur şekli ise kelimeden ayrı yazıl-mıştır.

Oldur (37) gicedür (431) Ömerdür (120) ma_b`b durur (235)

f. Fiilden fiil yapan faktifif ekinin yuvarlak şekli tercih edilmiştir: -dur, -dür yedürür (80) bildürmek (324) indürdi (451)

g. Fiil zaman eklerinden geniş zaman eki olan –r’nin aldığı yardımcı vokal dar-yuvarlak ve düz-geniş alınmıştır: -ur, -ür, -ar, -er

olur (64) šutar (124) ider (319)

ğ. Geçmiş zamanın hem hikayesi hem de rivayeti düz-dar vokalli olarak yazıl-mıştır: -dı, -di, -mış, miş

šurdılar (320) \uşatmışlar (351) düşmiş (337)

h. –dık, -dik, -duk, -dük sıfat-fiil ekinin yuvarlak vokalli şekli kullanılmıştır. oldudını (23) šoddudı (316) basdudı (443)

ı. –ıp, -ip, -up, -üp zarf-fiil eki yuvarlak vokalli ve p’li şekliyle yazılmıştır. yaradup (30) \ılup (458) šutup (506)

i. –ınca, -ince, -unca, ünce zarf-fiil eki –ınca, -ince şekliyle yazılmıştır. yetdügince (48) idince (466) šoyınca (521) emrince (559)

j. Kelimelerin dönem özellikleri korunmuştur. iy (544) didi (541) \anlu (547) aña (548)

k. Sesliyle biten bir kelimeden sonra sesliyle başlayan başka bir kelime geldi-ğinde vezin gereği seslilerden biri düşürülünce iki kelime bitişik yazılarak sesin düştüğü yer kesme işaretiyle belirtilmiştir.

kend’ömin (8) n’itmek (559) n’itdüñ (518)

l. Đçin edatının i’si vezin icabı düşürüldüğünde kesme işareti konulmadan ön-ceki kelimeyle bitişik yazılmıştır.

ba\\ıçün (17)

m. Kaynaştırma harfi tireli yazılmıştır.

_ürmeti-y-çün (39) nmine-y-le (194) ta_ayyürde-y-ken (366) n. Uzaklaşma ve bulunma hâli ekleri sadece d’li şekliyle imlâ edildi.

Cennetden (380) ba\dan (439) gökde (444) oırašda (537)

o. Đlgi (genetif) ekleri yuvarlak vokalli olarak –uñ, -üñ, -nuñ, -nüñ şeklinde yazılmıştır.

Yaradılmışlaruñ (310) mührinüñ (311) MucšafXnuñ (334) dXyenüñ (373) ö. Türkçe kelimelerde vezin gereği imâleli olan ünlülerin uzatması

gösterilme-miştir.

Aneye (177) anuñ (345)

2 2 2

2. Arapça ve Farsça Bazı Terkip, Ek ve Kelimelerin Đmlâsı . Arapça ve Farsça Bazı Terkip, Ek ve Kelimelerin Đmlâsı . Arapça ve Farsça Bazı Terkip, Ek ve Kelimelerin Đmlâsı . Arapça ve Farsça Bazı Terkip, Ek ve Kelimelerin Đmlâsı

Arapça ve Farsça bazı terkip, ek ve kelimelerin imlâsı şu şekilde yapılmıştır: a. Arapça terkipler Arapça terkip kuralına göre imlâ edilmiştir.

rebí’ü’l-evvel (76) şefí‘ü’l-mümnibín (95) ^ayrü’l-en‘Xm (187)

Ancak lafza-i Celâl’le kurulmuş kelimeler ve özel isimler terkip imlâsına uyulmadan bitişik olarak yazılmıştır.

Res`lallah (92) ‘Abdullaha (176) ‘Abdulmuššalib (202)

b. Bazı yerlerde atıf و ’ları dönemin özelliğinden dolayı terkip î’si şeklinde ي’li gösterilmiş olmakla beraber metinde birlik sağlanabilmesi için bunlar da atıf و ’ı ile gösterilmiştir.

bXy-ı yo^sul: bXy u yo^sul (198) şar\-ı darba: şar\ u darba (221) c. Farsça birleşik isimler ve sıfatlar tireli olarak gösterilmiştir.

dest-gíri (5) reh-nümX (442)

Ancak imlâsı klasikleşmiş bazı Farsça kelimeler bitişik yazılmıştır. gülşene (183) gülistXna (202)

ç. Ön edat ve ön ek almış kelimeler tireli imlâ edilmiştir. pür-cafX (76) hem-dem (200) bí-çXreye (256)

d. Aynı iki ismin arasına gelen Farsça edatlar tireli yazılmıştır. ser-te-ser (13)

e. -veş, -var gibi benzetme edatları tireli gösterilmiştir. gül-veş (425) bülbülí-vXr (62) şems-vXr (87)

Fakat –âne edatı günümüz Türkçesinde de yaygın olduğu için bitişik yazıl-mıştır.

^XdimXne (136) cXdı\Xne (137) Xşı\Xne (141)

f. “_ˇXce” kelimesinin iki şekliyle de karşılaşılmıştır. Şair bu kelimeyi vezin gereği bazen ‘_ˇXce’ bazen de ‘_oca’ şeklinde kullanmıştır. Metin kurulur-ken her iki şekli de muhafaza edilmiştir.

_ˇXcesi (196) _oca (195)

3 3 3

3. . . . TEKNĐK ÖZELLĐKLERTEKNĐK ÖZELLĐKLERTEKNĐK ÖZELLĐKLER TEKNĐK ÖZELLĐKLER

1. Tenkitli metnin kurulmasında nüshaların karşılaştırılmasıyla Derviş’in ken-di hatt-ı destiyle yazdığı mevliken-dine yaklaşılmaya çalışılmıştır. Bunun için karşılaştırma yapılırken Derviş’in şiirinin özellikleri dikkate alınarak nüs-halar arasında vezin ve anlam bakımından en uygun olanı metne alınmış ve diğerleri dip notta nüsha farkı olarak belirtilmiştir.

2. Nüsha farkları belirtilirken, farklılık bulunan kısmın önce, kurulan metnin içindeki şekli yazılıp “:” işareti konulduktan sonra diğer nüshadaki veya nüshalardaki farklılık belirtilmiş ve hemen yanına da nüshanın rumuzu kaydedilmiştir.

3. Kurulan metinde olup diğer nüshalarda bulunmayan kelime, mısra, beyit ve manzumeler, o nüshanın rumuzunun yanına konulan “-“ işaretiyle belirtil-miştir.

4. Nüsha farkları gösterilirken aynı beytin bir mısraındaki birden fazla deği-şiklik arasına “;”, mısralar asındaki farklılıkları belirtmek için ise “//” işare-ti konulmuştur.

5. Metinde karşılaşılan vezin bozuklukları, anlam da dikkate alınarak gideril-meye çalışılmıştır. Bu hususta eklenen ses, hece ve kelimeler köşeli paran-tez [ ] içinde, metinden çıkarılması zaruri olan ses, hece ve kelimeler ise normal parantez ( ) içinde belirtilmiştir.

6. Beyitlerin nesre çevirisinde zaman zaman anlamı netleştirmek için ekledi-ğimiz kelimeler parantez ( ) içinde verilmiştir.

7. Metnin kuruluşunda tenkitli basımı yapılan ilmi eserlerde kullanılagelen transkripsiyon sistemi uygulanmıştır.

A

: ’: ’: ’: ’

S

: : : : t u

: : : : b _

a

: : : : v ^

d

: : : : w m

w

: : : : o c

x

: : : : x j

ψ

: : : : Š š

: : : : Ž ž

: ‘: ‘: ‘: ‘

: : : : k d

: : : : e \

: Ñ ñ

Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun ünlüler ise şu şekilde imlâ edilmiştir:

: : : : n X : } `

ﻭ ﻯ

: í í

IIIIIIIIIIII. BÖLÜM. BÖLÜM. BÖLÜM . BÖLÜM

DERVĐŞ’

DERVĐŞ’DERVĐŞ’

DERVĐŞ’inininin

MEVLĐD

MEVLĐD

MEVLĐD

MEVLĐD

’’’’iiii