mefX ‘ílün / mefX ‘ílün / fe‘`lün

ِXYِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

َš _ِm اْqَfَy َ_ƒِx[]ا kِl ِd[f]ا َt[uُv ُdَ] ُd[f]ا َضَ\َl jَbYِl ٍجَ\َZ ْ_ِm —kِŸ[u]ا َfَ‹ َنjَآ j[m

ُ\ْmَأ َنjَآَو ُ ْŸ

ِd[f]jِh َ…َآَو َd[f]ا j[]ِإ اً†َZَأ َنْqَْºَƒ jَ]َو ُdَrْqَْºَƒَو ِd[f]ا ِتjَ]jَvِر َنqُÁ—fَŸُƒ َ_ƒِx[]ا اًروُ†ْ}[m اًرَ†َš ِd[f]ا

َ{jَyَو ِd[f]ا َلqُv[ر _ِœَ]َو ْXُœِ]jَª—ر _—m ٍ†َZَأ jَhَأ ٌ†[bَ~ُm َنjَآ j[m jًŸYِgَZ

— ُœِh ُd[f]ا َنjَآَو َ_Y—YِŸ[u]ا َX

يِx[]ا َqُه jًfYِ°َأَو ًةَ\ْœُh ُwqُ~—Ÿَvَو اً\Yِ±َآ اً\ْآِذ َd[f]ا اوُ\ُآْذا اqُuَm¼ َ_ƒِx[]ا jَ„|ƒَأ jَƒ jًbYِfَ‹ ٍءْkَ–

َو ِرq|u]ا َ]ِإ ِتjَbُf|‘]ا َ_—m Xُœَªِ\ْºُYِ] ُdُžَœِ¹jَfَmَو ْXُœْYَfَ‹ k—fَµُƒ

jًbYِZَر َ_Yِuِmْ“ُbْ]jِh َنjَآ

*

mefX ‘ílün / mefX ‘ílün / fe‘`lün

111 Yaratmak diledi ba\ bu cihXnı Ki žXhir eyleye mXt-ı nihXnı 112 Yer-ile gökleri i_yX ide bX\ Yaratdı anda bir gevher ruhXní 113 Mu_ammed MucšafXnuñ dostludına Yaratdı ‘Arş u Kürsi XsumXnı ¹¹³

114 Pes ‘Xlem düzilüp oldı temXmet Uruldı ndemüñ andan nişXnı 115 Gelüp mürriyetinden enbiyXlar ^{115 a} Nübüvvet ile fet_ itdi (bu) cihXnı ¹¹⁵

116 Bulardan soñra Allah MucšafXya Virüp ıcmarladı X^ir zamXnı ¹¹⁶

110

Ger: gel AE1

*

Ahzab suresi, 33/38-43; AE2’de sadece salvatlar, AE1, ĐS1, ĐS2, TK nüshalarında Âl-i Đmrân Suresi 144-148. âyetler var.

113

Yaratdı ‘Arş u Kürsi: ‘Arş u Kürsi yaratdı AE1, AE2, HS, ĐS1, ĐS2, TK (Vezin gereği takdim tehir yapılmıştır.)

115 a

Nübüvvet ile fet_ itdiler iş bu cihXnı AE2

115

feth: fetih HS, ĐS1

116

117 euruldı anuñ içün ‘Arş u Kürsí O\undı s`re-i seb‘al-meuXní 118 Ki ya‘ní FXti_X ol s`re-i ^Xc Ki Fur\an evvelinde o\ur uş nXs 119 Eb` Bekr oldı evvel yXr-ı cXdı\ Šutup destinde miftX_-ı cinXnı 120 Đkinci yXri ‘Ömerdür Res`lüñ Ri‘Xyet eyledi şer‘i ‘ayXní

121 Üçünci yXri ‘Osman şXh-ı eur’Xn O\udı cem‘ idüp açup dehXnı 122 Ki dördünci ‘Aliyyü’l-MurtažXdur Viriser Kevser-i Xb-ı revXnı 123 Res`lüñ yXridür bunlar i yXrXn <sup>123</sup> Mu_ib ol anlara šutma gümXnı 124 basan ile büseyn ol n`r-ı ‘ayneyn Šutar ‘Arş üstlerine sXyebXnı 125 Res`lüñ yolına bamza vü ‘AbbXs Olar terk itdiler baş ile cXnı ¹²⁵

126 ĐlXhí ol _abíbüñ MucšafXya

Bu olsun cism-i yXrüñ armadXnı ¹²⁶

127 Gidüp cennet yolına anuñ-ile Gelüp šutmaya ma_şerde zebXní

123

yXridür: yXridir AE1, ĐS1

125

Olar: onlar AE1

126

128 Ola kim ra_m idüp \ıla şefX‘at Ca_ím itmeye bX\ anda ma\Xmı 129 Mu_ammed gelmelü oldı cihXna Gelüp mürsel ola X^ir zamXna ^{129 - 135}

130 Šolısar ümmeti şar\a vü darba Olar bel badlaya cümle imXna ¹³⁰

131 Sevinmek oldı ‘Xlem A_med içün oafXlar itdi cümle mü’minXta ¹³¹

132 Ma\Xmında šururken Cebra’íle NidX itdi ba\ ol biñ lisXna 133 Yetiş Firdevs-i ‘XlX cennetüme BeşXret eyle var _`r-ı cinXna 134 Habíbüm MucšafX šodsa gerekdür Bize tevbe-i mínet olsun şXdumXna ¹³⁴

135 Ya\ın oldı Mu_ammed šodmasına ‘AlXmetler belirdi ol nişXna ¹³⁵

136 b`riler geldi cennetden anuñçün Šurup hizmetler ide ^XdimXne ¹³⁶

137 BeşXret oldı va_ş` ile šuyura Fera_ oldı \amusı cXdı\Xne ^{137 - 141}

129 - 135

– HS

130

imXna: ehl-i imXna AE2

131 itdi: irdi TK 134 tevbe-i: nub TK 135 –AE1, HS, ĐS1, ĐS2 136

ide: ile AE1, HS, ĐS1, ĐS2; itdi AE2

137 - 141

138 Kerem issi kerem lušf it bulara babíbüñ MucšafXyı XrifXna ¹³⁸

139 ĐlXhí dilerem senden ki yarın Aluban elümi ašma yabana 140 babíbüñ MucšafXnuñ _ürmetine Nažar \ıl \ullaruña şXkirXna¹⁴⁰

141 Mu_ammeddür ki ol ^atemü’n-nebídür oalXt eyle sen aña ‘Xşı\Xne ¹⁴¹

142 Dilerseñ irişe r`_uñ cafXya

oalavat vir Mu_ammed MucšafXya¹⁴²

fX ‘ilXtün / fX ‘ilXtün / fX ‘ilün

143 Ger bu ‘Xlem ^al\ı dirse cub_ u şXm Med_ olınsa _aşre dek olmaz temXm¹⁴³

144 Ger diler-iseñ bula cXnuñ cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX

138

bulara: bularuz AE2, TK

140

_ürmetine: _ürmeti-y-çün AE2, TK // \ullaruña: \ullarına AE1, ĐS1

141

sen aña: aña sen AE2

142

–AE1, AE2, ĐS1, ĐS2, TK

143

ِXYِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

َ\ْ‹َا َ_ِmَو

ِتاَqَfَ°َو ِdّf]ا َ†uِ‹ ٍتjَhُ\ُš ُÂِ…uُƒ jَm ُxِº[žَƒَو ِ\ِy­ا ِمْqَYْ]اَو ِdّf]jِh ُ_ِmْ“ُƒ _َm ِبا

ٌXYِZ[ر ٌرqُ…َ´ َdّf]ا [نِإ ِdِžَbْZَر kِl ُdّf]ا ُXُ„ُfِyْ†ُYَv ْXُ„[] ٌtَhْ\ُš jَ„[rِإ sَأ ِلqُv[\]ا

#

َنqُ}ِhj[g]اَو

َ„ُbْ]ا َ_ِm َنqُ][وَا

ُdْuَ‹ ْاqُ³َرَو ْXُ„ْuَ‹ ُdّf]ا َkِ³[ر ٍنjَgْZِŠِh XُهqُˆَŸ[{ا َ_ƒِx[]اَو ِرjَµrَاَو َ_ƒِ\ِªj

ُXYِ‘َˆْ]ا ُزْqَ…ْ]ا َ½ِ]َذ اً†َhَأ jَ„Yِl َ_ƒِ†ِ]jَy ُرjَ„ْrَا jَ„َžْ~َ{ يِ\ْ¤َ{ ٍتj[uَª ْXُ„َ] [†َ‹َأَو

*

145 Gel berü ey cXn ilinden diñle sen CXnuña vire cafXlar añla sen ¹⁴⁵

146 ndemüñ ^al\ oldudın \ılam beyXn Aç gözüñ bu daflet içinden uyan 147 Na\l idelüm bu sözi vire cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX 148 Diñle imdi ‘ndemi bX\ yarada Ol Mu_ammed žXhir ola arada 149 Biline ba\\’uñ kemXl-i \udreti ‘ndem’üñ urulusardur ^ıl\ati 150 ‘Azra’íle emrider ol dem vudX TX ki vara yirden ol šopra\ ala ¹⁵⁰

151 Ol gelen šopra\ ile var bir işim Añı Xdem yaradam oldur işim 152 Heybet ile ‘Azra’íl indi yire TX ki bX\ emrin yirine getüre

*

Tevbe Suresi, 9/99-100; AE2’de sadece salavatlar, AE1, ĐS1, ĐS2, TK nüshalarında (HS’de 111. beyitten sonra yer alan) Ahzab suresi 38-43. ayetleri var. AE1 ve TK’da ayetlerden önce salavatlar var.

145

diñle sen: diñlegil AE2

150

153 Geldi indi yire ‘Azra’íl emín

eor^usundan yer muší‘ oldı hemín ¹⁵³

154 eabja urdı şar\ u darb miu\Xline Muššali‘ olmadı kimse _Xline154

155 Pes melekler derilüben geldiler Ol gelen šopradı balçı\ \ardılar 155

156 MucšafXnuñ šopradını Cebre‘íl Ravžasından aluban oldı delíl 157 ba\ buyurdı Cebre‘íle ol zamXn Đlete šopradı cennete hemXn 157

158 Al _abíbim šopradın git cennete Yuyup incü gibi dar\ it ra_mete

159 Cennetüñ ırma\larından yudular ndemüñ balçıdı içre caldılar 159

160 eardılar çün ndemüñ balçıdına TX ki ol n`r vara yirlü yirine160

161 eodı \ır\ yıl tertíb itdi Celíl CXn irişdi vü buldı devlet valíl¹⁶¹

162 ndeme cXn gelüben buldı cafX Ber\ urur alnında n`r-ı MucšafX¹⁶²

153

yer: yere TK

154

miu\Xline: min\Xline AE2, HS, TK

155

Ol: o ĐS1

157

šopradı: šoprad ĐS2

159

Cennetüñ: cennetiñ AE1, ĐS2

160

yirlü yerine: yerlü yerine AE1, ĐS1

161

– AE1, AE2, ĐS1, ĐS2, TK

162

163 Pes tamXm oldı bu eczX irdi cXn Oldı ol balçı\ kemük ü et ü \an 163

164 A_sen-i c`retde \ıldı ba\ añı Bir güzel ^ıl\atte \ıldı ol daní 164

165 Ba‘jı ‘ilmini aña ‘arj eyledi Ya‘ni esmXsın aña farj eyledi 165

166 Emr olup cümle melekler geldiler Secde idüp ‘izzet ikram \ıldılar ¹⁶⁶

167 Geldiler cümle melek in‘Xm-ile Secde \ıldılar \amu ikrXm-ile 168 ndeme cXn gelüben buldı cafX ¹⁶⁸ Ber\ urur alnında n`r-ı MucšafX ¹⁶⁸

169 ndemüñ ol n`rı alnında \odı ba\ añı ögdi vü

“kerremn

X” didi 170 Šurdı alnında nice gün ndemüñ ooñra bavvX alnına vardı bilüñ ¹⁷⁰

171 Şít šoddı n`r aña \ıldı nüz`l Bu cihXna evvel oldı ol Res`l

163

oldı: - ĐS1 // kemük ü: kemükle AE2

164

\ıldı ol daní: \ıldı _a\ Xnı AE1, AE2

165

ya‘ni: ba‘zı HS

166

Emr olup: emr idüp TK

168

– AE2, HS, ĐS1, ĐS2, TK

168

Bu beyitten sonra AE1 nüshasında Vesiletü’n- necat’tan aşağıdaki beyitler bulun-maktadır:

MucšafX n`rını alnında \odı Bil _abíbüm n`rıdur bu n`r didi eıldı ol n`r anuñ alnında \arXr eıldı anuñ-ile nice r`zigXr

170

172 Đrdi ĐbrXhíme vü ĐsmX‘ile Geldi ol n`r anlara envX‘-ile ¹⁷²

173 Bir birinden seyr idüp geldi ki tX Kimlere dede vü kimlere ata 174 Geldi ‘Abdulmuššalibe irdi n`r voş tecellí eyleyüp anda o n`r ¹⁷⁴

175 Pes ne _Xcet kim uzatma\ bu sözi Uyara ba\ nevm-i dafletten bizi ¹⁷⁵

176 Đrdi ‘Abdullaha ol n`r ulaşup Cümle ecdXd alnını hep šolaşup 177 Oradan irdi nmine aneye Ba_re düşüp irdi ol dürdXneye ¹⁷⁷

178 Anları devr eyleyüp n`r-ı revXn Buldı yerin gitmedi andan hemXn 179 Bu n`r ol n`rdur görinür ravjadan Ber\ urur dX’im mübXrek türbeden ¹⁷⁹

180 Ol _abíbüñ n`rı _ürmet yX Kerím eıl tera__üm ra_met eyle yX Ra_ím ¹⁸⁰

181 Ger bu ‘Xlem ^al\ı dirse cub_ u şXm Med_ olınsa _aşre dek olmaz temXm ¹⁸¹

172

vü: - AE1

174

geldi: kendi ĐS1; tecellí: tecellX HS, ĐS1

175

kim: ki AE1

177

ol: o HS, ĐS1

179

ol n`rdur: ol n`r durur TK; görünür: görünür kim AE1, ĐS1, ĐS2

180

_ürme: _ürmetine HS; eyle: eyleye HS

181

182 Ger diler-iseñ bula cXnuñ cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX ¹⁸²

ِXYِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

—fُآ ِ_ƒ—†]ا َfَ‹ ُwَ\ِ„ْ‘ُYِ] —Âَ~ْ]ا ِ_ƒِدَو ىَ†ُ„ْ]jِh ُdَ]qُvَر َ َvْرَأ يِx[]ا َqُه

اً†Yِ„َ– ِd[f]jِh َ…َآَو ِd

#

اً†[¤ُv jًˆ[آُر ْXُهاَ\َ{ ْXُ„َuْYَh ءjَbَZُر ِرj[…ُœْ]ا َfَ‹ ءا[†ِ–َأ ُdَˆَm َ_ƒِx[]اَو ِd[f]ا ُلqُv[ر ٌ†[bَ~|m

َذ ِدqُ¤|g]ا ِ\َ¯َأ ْ_—m Xِ„ِهqُªُو kِl ْXُهjَbYِv jًrاَqْ³ِرَو ِd[f]ا َ_—m jًfْ§َl َنqُÁَžْŸَƒ

kِl ْXُ„ُfَ±َm َ½ِ]

ِdِšqُv َfَ‹ ىَqَžْvjَl َÅَfْÁَžْvjَl ُwَرَز¶َl ُwَzْ‚َ– َجَ\ْyَأ ٍعْرَ£َآ ِ Yِ¤rِŠْ]ا kِl ْXُ„ُfَ±َmَو ِةاَرْq[ž]ا

Xُ„ْuِm ِتjَ~ِ]j[µ]ا اqُfِbَ‹َو اqُuَm¼ َ_ƒِx[]ا ُd[f]ا َ†َ‹َو َرj[…ُœْ]ا ُXِ„ِh َÅYِÁَYِ] َعا[ر|£]ا ُ¨ِ¤ْˆُƒ

[m

jًbYِ‘َ‹ اً\ْªَأَو ًةَ\ِ…ْÁ

*

183 Gel berü seyr idelüm bu arayı Ma‘nX yolların bulalım arayı 184 Giderek ol yola tX kim irevüz Dost bXdı güllerini direvüz ¹⁸⁴

185 Girelüm ol gülşene bülbül-vXr Dilüme \uvvet vire perverdigXr ¹⁸⁵

186 MucšafXnuñ mevlidin yXd idelüm Göñlümüz ta_tını XbXd idelüm 187 Çünki düşdi ra_me ol ^ayrü’l-en‘Xm Ol giceden bXšıl oldı her canem ¹⁸⁷

188 Düşdügi yıl ra_me ol ^ayrü’l-beşer Anda ol yıl ^ayra döndi nice şer ¹⁸⁸

182

–AE1, ĐS2

*

Fetih suresi 48/28-29; ĐS1 ve TK’da Fetih suresi 7-10. âyetleri var, AE1 ve ĐS2 nüsha-larında âyet yok, TK’da ayetlerden önce salavatlar, AE2’de ise sadece salavatlar var.

184

–HS; kim: ki AE1, ĐS1, TK // badı: badınıñ AE1; güllerini: gülleri HS

185

bülbül-vXr: bülbülü-vXr AE2

187

bXšıl: bXšın HS

188

189 Nice düşdi ra_me añı diyelüm Siz erenlere beyXn eyleyelüm 190 Atası ol serverüñ bir düş görür Çı\dı bir n`r kendüden ‘arşa irür ¹⁹⁰

191 Añı ta‘bír eyledi ‘Xlimleri

Bir yere cem‘ oldılar ne kim varı ¹⁹¹

192 Didi ‘Abdulla_a bunlar ey cafX Geliser senden Mu_ammed MucšafX 193 Bunlar ol dem şXd u _urrem oldılar Šodısar andan Mu_ammed bildiler 194 nmine-y-le ol gice cem‘ oldılar Ay ile gün bir araya geldiler 195 ŞXd u _urrem yatdı bunlar ey _oca MucšafX da ra_me düşdi ol gice ¹⁹⁵

196 Hem receb ayı vü cum‘X gicesi Ra_me düşdi ol dü-‘Xlem _ˇXcesi ¹⁹⁶

197 N`r irişdi pes nmine aneye

Bir(i)ki ^Xtunlar da geldi ^Xneye ¹⁹⁷

198 nmine alnında n`r \ıldı \arar Gördi añı bXy u yo^sul ne ki var ¹⁹⁸

190

Atası ol: ol atası ĐS2, anesi TK // n`r: - HS

191

ne kim varı: ‘Xlimleri AE2

195

_oca: _ˇXce HS

196

ol dü-‘Xlem: oldı ‘Xlem TK

197

Bir(i)ki: tıñla HS, diñle AE2, ĐS1, ĐS2,TK ; da geldi: derildi AE2, HS, ĐS1, ĐS2, TK, ^Xneye: cXneye ĐS2

198

199 Hep Kureyşüñ uluları irdiler nmine alnında n`rı gördiler ¹⁹⁹

200 Yüklü oldı nmine ol n`r-ile

Gice gündüz hem-dem oldı _`r-ile ²⁰⁰

201 Dört aya dedin getürdi anesi Deprenicek çok sevindi anesi 202 Çün işitdi bunı ‘Abdulmuššalib oan gülistXna irişti ‘andelib 203 Didi ‘Abdulmuššalib iy pür-cafX Gelmelü oldı cihXna MucšafX ²⁰³

204 Pes didi odlına ‘Abdulmuššalib Söyledi bu sözi yanına gelüp 205 Tiz Medíne şehrine vardıl didi Odlına euvXb alup gelgil didi 206 Vardı ‘Abdullah Medíne şehrine Aldı euvXbı ki \acd itdi döne ²⁰⁶

207 vasta olup ol kişi anda ölür VX‘de yetişüp Medíne’de \alur 208 Anda ölüp \aldudın işitdiler eureyş ehli cümlesi yXs itdiler ²⁰⁸

199

irdiler: geldiler ĐS2 // alnında: alnına ĐS1

200

_`r-ile: c`r-ile TK

203

Didi: dirdi AE1; iy: -HS

206

döne: gele AE2

208

209 Đşidüp nmine feryXd eyledi eanlu yaşın yüze döküp adladı ²⁰⁹

210 Dede ebe cümle adlarlar-idi Görmedi odlı yüzin dirler-idi 211 Anesi ra_minde \aldı ol yetím Atası ol dem bulara irdi bil ²¹¹

212 Didi ‘Abdulmuššalib nmineye Bu kelXmı söyledi ol aneye ²¹²

213 Adlamadı \oyalum şimden girü Sevgüli odlıña düş şimden girü ²¹³

214 Nitekim ben cadım añı besleyem Ben ölince işigini bekleyem ²¹⁴

215 Kim dögünüp adlama\dan kim fídXn Geydi bunlar yXs šonını bir zamXn ²¹⁵

216 Her birisi yedi gün yXs itdiler kam-gín olup evlerine gitdiler 217 Geldi ‘Abdulmuššalib nminenüñ Hoş tesellí eyledi gönlin anuñ 218 Her sözini lušf-ile söyler-idi TX sekiz aya degin egler-idi

209

yaşın: yaş ĐS1

211

Atası: Anesi ĐS1, TK; ol dem: metinde “oldı” veya “öldi” şeklinde imla edilmiş olmakla beraber vezin ve anlam gereği bu şekilde düzeltildi; bulara: bunlara AE1; Bu beyitte kafiyenin bulunmaması, peşpeşe gelen iki beytin birer mısralarının atlanmasıyla bir araya geldikleri intibaını uyandırmaktadır.

212

söyledi: söyle TK

213

Sevgüli: sevgüni AE2, TK; odlıña: odlına ĐS1; düş: vir AE2, düşür TK

214

cadım: cadın HS

215

219 Sekiz aydan coñra gördi nmine Bir bölük ferişte indi evine 220 Didiler kim muştulu\ olsun saña ba\ sevindürdi seni öñden coña 221 Ol šodan odluñ pey(g)amber olısar Şar\ u darba mu‘cizXtı šolısar ²²¹

222 Yir ü gögi šopšolu n`r eyleye Küfri yı\up díni ma‘m`r eyleye ²²²

223 Ger bu ‘Xlem ^al\ı dirse cub_ u şXm Med_ olınsa _aşre dek olmaz temXm ²²³

224 Ger diler-iseñ bula cXnuñ cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX

221

odluñ: odluña ĐS1, odlun ĐS2 // šolısar: tuyıser HS

222

Yir ü gögi: yerüni ĐS1

223

ِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

ِXY

[يَ†َƒ َ_ْYَh jَb—] jًš—†َµ|m XُœْYَ]ِإ ِd[f]ا ُلqُvَر k—rِإ َ Yِ¹اَ\ْvِإ kِuَh jَƒ َXَƒْ\َm ُ_ْhا َgYِ‹ َلjَš ْذِإَو

اَxَه اqُ]jَš ِتjَu—YَŸْ]jِh Xُهءjَª j[bَfَl ُ†َbْZَأ ُdُbْvا يِ†ْˆَh _ِm kِ{ْzَƒ ٍلqُvَ\ِh اً\—َŸُmَو ِةاَرْq[ž]ا َ_ِm

ِv

ٌ_YِŸ|m ٌ\ْ~

#

jَ] ُd[f]اَو ِمjَfْvِŠْ]ا َ]ِإ َ‹ْ†ُƒ َqُهَو َبِxَœْ]ا ِd[f]ا َfَ‹ ىَ\َžْlا ِ_[bِm ُXَfْÇَأ ْ_َmَو

َ_Yِbِ]j[‘]ا َمْqَ}ْ]ا يِ†ْ„َƒ

#

َwِ\َآ ْqَ]َو ِwِرqُr |Xِžُm ُd[f]اَو ْXِ„ِهاَqْlَzِh ِd[f]ا َرqُr اوُ“ِ…ْ‚ُYِ] َنوُ†ƒِ\ُƒ

ِljَœْ]ا

َنوُ\

#

ْqَ]َو ِd—fُآ ِ_ƒ—†]ا َfَ‹ ُwَ\ِ„ْ‘ُYِ] —Âَ~ْ]ا ِ_ƒِدَو ىَ†ُ„ْ]jِh ُdَ]qُvَر َ َvْرَأ يِx[]ا َqُه

َنqُآِ\ْُbْ]ا َwِ\َآ

#

ٍXYِ]َأ ٍباَxَ‹ ْ_—m XُœYِ¤uُ{ ٍةَرjَ¤ِ{ َfَ‹ ْXُœ|]ُدَأ ْ َه اqُuَmَ¼ َ_ƒِx[]ا jَ„|ƒَأ jَƒ

#

ِd[f]jِh َنqُuِmْ“ُ{

نِإ ْXُœ[] ٌ\ْYَy ْXُœِ]َذ ْXُœِgُ…rَأَو ْXُœِ]اَqْmَzِh ِd[f]ا ِ YِŸَv kِl َنوُ†ِهjَ¤ُ{َو ِdِ]qُvَرَو

َنqُbَfْˆَ{ ْXُžuُآ

#

َ_ِآjَgَmَو ُرjَ„ْrَzْ]ا jَ„ِžْ~َ{ _ِm يِ\ْ¤َ{ ٍتj[uَª ْXُœْfِyْ†ُƒَو ْXُœَhqُrُذ ْXُœَ] ْ\ِ…ْÁَƒ

ٍنْ†َ‹ ِتj[uَª kِl ًtَŸ—YَÈ

ُXYِ‘َˆْ]ا ُزْqَ…ْ]ا َ½ِ]َذ

#

ٌÉْžَlَو ِd[f]ا َ_—m ٌ\ْµَr jَ„َrq|Ÿِ~ُ{ ىَ\ْyُأَو

َ_Yِuِmْ“ُbْ]ا ِ\—َhَو ٌ¨ƒِ\َš

#

ُ_ْhا َgYِ‹ َلjَš jَbَآ ِd[f]ا َرjَµrَأ اqrqُآ اqُuَmَ¼ َ_ƒِx[]ا jَ„|ƒَأ jَƒ

ِd[f]ا َ]ِإ يِرjَµrَأ ْ_َm َ_Y—ƒِراَqَ~ْfِ] َXَƒْ\َm

ٌtَ…ِ¹j[È ¡َuَmَ¶َl ِd[f]ا ُرjَµrَأ ُ_ْ~َr َنq|ƒِراَqَ~ْ]ا َلjَš

َ_ƒِ\ِهjَÇ اqُ~َŸْ°َzَl ْXِه—وُ†َ‹ َfَ‹ اqُuَmَ¼ َ_ƒِx[]ا jَrْ†[ƒَzَl ٌtَ…ِ¹j[È تَ\َ…َآَو َ Yِ¹اَ\ْvِإ kِuَh _—m

*

225 Gel berü gel diñle ol cXn bülbülin ‘nşı\ olup özler her demde gülin ²²⁵

226 GülsitXna girelüm bülbül gibi Açılalum ‘Xleme bir gül gibi 227 Açalum lX‘l ü güher dükkXnını Ol sa‘Xdet gevherinüñ kXnını 228 Pes bu gevher gevher-i cXnXnídür On sekiz biñ ‘Xlemüñ sulšXnıdur ²²⁸

229 Her kim ‘Xşı\dur Res`le cXn-ile Hem-dem ola dün ü gün ímXn-ile ²²⁹

230 Bir nice ‘Xşı\ dirülüp geleler Kim bu gevher mX‘denini bulalar 231 Her biri bir gevher olup gideler

*

Sâf Suresi, 61/6-1; ĐS1, ĐS2, TK’da Muhammed Suresi 1-7, AE1, TK’da önce sala-vatlar ardından Muhammed Suresi 1-7 ayetleri var. AE2’de ise sadece salasala-vatlar var.

225

özler: özle AE2; demde: dem HS

228

gevher-i: gevherinüñ TK

229

Cümle varlı\larını unudalar 232 Kimi cXdı\ kimisi ‘Xşı\ gide Kimisi ol servere mX‘şu\ gide 233 Her birine yetişe bir dürlü _Xl ealmaya hiç ortada bir \íl ü \Xl ²³³

234 Diñle imdi nice šoddı MucšafX Ol šodıca\ šoldı ‘Xlem pür-cafX

235 Ol Mu_ammed A_med ü Ma_m`d durur N`r-ı ba\dur ‘Xleme ma_b`b durur 236 ba\ Te‘Xla ögdi Kur’anda añı Sevdi aña ümmet eyledi seni

237 Ol Mu_ammeddür ki ba\\uñ sevdügi Ol durur Kur’anda añup ögdügi ²³⁷

238 Añı kim ba\ _ajreti ögmiş ola Kem ola kim vacf ide bilmiş ola ²³⁸

239 Ger midXd olsa deñizler ne ki var Cümle ‘Xlem kXtib olsalar i yXr ²³⁹

240 Biñde bir bölücegi vacf olmaya Yazmada \alem da^ı ‘Xciz \ala

241 ba\ ‘inXyet \ılur ise biz da^ı 233

bir: bu HS, // hiç ortada: ortada hiç AE2

237

ögdügi: oldugı AE2

238

ba\ _ajreti: bajreti ba\ AE2; kem ola: Metinde “kim ola” şeklinde harekelenmiş olmakla beraber anlam gereği bu şekilde düzeltildi; vacf ide: vacf-ile AE1

239

Med_ idevüz diñleyesiz siz da^ı ²⁴¹

242 Ol _abíbüñ med_ini \ılam beyXn Söylene bu nažmumuz dilde ‘ayXn ²⁴²

243 Bu da^ı mevlid-i peygamber ola Meşh`r ola ‘Xlem içünde šola ²⁴³

244 Umaram server bizi yarın bula Gel berü DERVĐŞ diyü elüm ala ²⁴⁴

245 ealdura lutf-ide biz düşmişleri

Yevm-i ma_şer cümle yol azmışları ²⁴⁵

246 Hem şefX ‘at eyleye ol gün bize Đlede dostlar bölügüne dize ²⁴⁶

247 Da^ı şunlar cem‘ olup diñler-idi Gözlerinden yaş döküp iñler-idi ²⁴⁷

248 Yevm-i ma_şerde dirülüp varalar Ol LivX’ül-_amd \atında šuralar ²⁴⁸

249 MucšafXnuñ _ürmeti-y-çün \ulları ^{249 a} Ra_met idüp yarlıdadıl anları ²⁴⁹

250 Hem da^ı şol cism-i bendeñi bile 241 siz: -HS 242 nažmımuz: manzumumuz HS 243

šola: dura AE1

244

Derviş: ümmet AE1

245

lutf-ide: lutf-ile AE1, lutf idüp ĐS2 // ma_şer: ma_şerde ĐS2

246

bölügüne: bölügüne bizi ĐS1; dize: düze AE2, HS, ĐS1, ĐS2

247

iñler-idi: adlar-idi ĐS1

248

Ol: - AE1

249 a

MucšafX _ürmetine ol \ulları

249

Gönderesin anlaruñ ile vara 251 Ol _abíbiñ _ürmetine sen añı Dostlarıñla ^aşr idesin yX kaní ²⁵¹

252 YX ĐlXhí dilerem senden yine vatm idesin coñ nefes ímXn-ile ²⁵²

253 Biz bu fXní dünyeyi terk idevüz FXní dünyXdan be\Xya gidevüz 254 vayr-ile ^atm idesin bu cXnımız oa\layasın coñ nefes ímXnımız ²⁵⁴

255 Yarın anda ‘arj-ı ma_şer olıca\ Nice dostlar saña vuclat bulıcak 256 eıl ‘inXyet ol ja‘íf bí-çXreye

Dostlaruñ ile cem‘ it bir araya ²⁵⁶

257 Ger bu ‘Xlem ^al\ı dirse cub_ u şXm Med_ olınsa ^aşre dek olmaz temXm ²⁵⁷

258 Ger diler-iseñ bula cXnuñ cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX ²⁵⁸

ِXYِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

251

_ürmetine: _ürmetiçün AE1

252

yine: gine HS, ĐS2 // Olıcak yönümüz saña döne HS, ĐS2

254

bu: - HS

256

it: eyle AE1, ĐS1, ĐS2, TK

257

– AE1, AE2, ĐS1, ĐS2, TK

258

اً\ƒِxَrَو اً\—َŸُmَو اً†ِهjَ– َكjَuْfَvْرَأ j[rِإ

#

ُ{َو ُwوُر—£َˆُ{َو ِdِ]qُvَرَو ِd[f]jِh اqُuِmْ“ُžِ]

ُwوُ\—šَq

jًfYِ°َأَو ًةَ\ْœُh ُwqُ~—Ÿَgُ{َو

#

_َbَl ْXِ„ƒِ†ْƒَأ َقْqَl ِd[f]ا ُ†َƒ َd[f]ا َنqُˆِƒjَŸُƒ jَb[rِإ َ½َrqُˆِƒjَŸُƒ َ_ƒِx[]ا [نِإ

اً\ْªَأ ِdYِ{ْ“ُYَgَl َd[f]ا ُdْYَfَ‹ َ†َهjَ‹ jَbِh َlْوَأ ْ_َmَو ِdِgْ…َr َfَ‹ ُ¸ُœuَƒ jَb[rِŠَl َ¸َœ[r

jًbYِ‘َ‹

*

259 Đşid imdi nice šoddı MucšafX YX nicesi virdi dünyXya cafX 260 Ol _abíb-i ba\\ [u] fa^r-i enbiyX Vir calavXt bulasın andan cafX ²⁶⁰

261 Ol _abíbüñ šoddudın yXd idelüm Göñlüni mü’minlerin şXd idelüm 262 Çün temXm oldı šo\uz ay bildiler Cennet içinden _`ríler geldiler ²⁶²

263 Ol rebi‘ul-evvel ayıñ nicesi Šodmış-idi on ikinci gicesi 264 Ol gice kim aneden šoddı Res`l Gitti julmet oldı ‘Xlem pür-uc`l 265 Anesi ol gice ^alvette-idi Odlınuñ šodacadın bilmiş-idi 266 Yalıñuz \aldı o ^atun ol gice O gice ne oldı diñle iy ^oca ²⁶⁶

267 Gözlerinden perde gitti çün anuñ oıd\-ile diñler-iseñ uyar cXnuñ ²⁶⁷

*

Fetih Suresi, 48/8-10; AE1, AE2, ĐS1, ĐS2, TK’da ayet yok.

260

cafX: vefX TK

262

içinden: içinde TK; geldiler: eglediler TK

266

^oca: _oca AE1, _ˇXce HS, ĐS2

267

268 nmine eydür çü \aldum yalıñuz Ol Mu_ammed šodmasına šutdı yüz 269 Evimüñ \ıble divXrı yarılup ²⁶⁹ Baña üç _`rí ‘ayXn oldı gelüp ²⁶⁹

270 Anları göricegiz \aldum šaña Yanuma gelüp bular didi baña 271 eor\ma bizden ^immetüne gelmişüz b`rílerüz odluñ içün olmışuz ²⁷¹

272 Añı işidüp ferX_ oldı içüm Göñlüm anda cu diledi bir içim 273 Đlle cabr itdüm olara dimedüm kayri \ayda düşdi cXnum šınmadum 274 ŞXdılı\ düşdi bu göñlüm evine²⁷⁴ Añladum bunı ki cXnum evine ²⁷⁴

269

–AE1, HS, ĐS1, ĐS2

269

Bu beyitten sonra AE1 nüshasında Vesiletü’n- necat’tan aşağıdaki beyitler bulun-maktadır:

Didi gördüm ol _abíbüñ anesi // Bir ‘aceb n`r kim güneş pervXnesi Ber\ urup çı\dı evümden nXgehXn // Üç bile _`rí baña oldı ‘ayXn Çevre yanuma gelüp oturdılar // MucšafXyı birbirine müştular Didiler odluñ gibi hiçbir odul // Yaradılalı cihXn gelmiş degül Bu senüñ odluñ gibi \adr-i celíl // Bir anaya virmemişdür ol Celíl Ulu devlet bulduñ iy dildXr sen // Šodısardur senden ol ^ul\-ı _asen Bu gelen ‘ılm-i ledün sulšXnıdur // Bu gelen tev_íd-i ‘irfXn kXnıdur Vacfını bu resme tertíb itdiler // Ol mübXrek n`rı terdíb itdiler

271

^ımmetüne: odluñ içün ĐS2, ^ımmetüne TK // odluñ: A_med AE2; odluñ içün olmu-şuz: ^ımmetüne gelmişüz ĐS2

274

Anladum bunı ki: Anladum ki bunı AE1 // evine: sevine AE2

274 Bu beyitten sonra AE1 nüshasında Vesiletü’n- necat’tan aşağıdaki beyit bulunmak-tadır:

nmine eydür çü va\t oldı temXm Kim vüc`da gele ol ^ayru’l- en’Xm

275 Da^ı gördüm üç ‘alem gökden gelür Her birisi bir araya dikilür

276 Birisini dikdiler şar\a anuñ

Hem birisin dikdiler darba anuñ ²⁷⁶

277 Bir ‘alem da^ı getürdiler olar Ka‘be üstine añı da dikdiler ²⁷⁷

278 Ol gice gördi buları nmine Bir iki ^atun(lar) da geldi evine ²⁷⁸

279 Ol ^atunlar üç neferdi geldiler ŠXye olup aña ^immet \ıldılar 280 Biri SXre ane-idi o cXnuñ Birisi de bajret-i Meryem anuñ 281 Birisi de Asiye ^atun-idi

vimmete ba\ aña göñdermiş-idi ²⁸¹

282 nmine-y-le ol gice \aldı olar ^{282 a} Ol gice anlar neler gördi neler ^{282 b}

283 Gelmelü oldı Mu_ammed _ajreti Tíz irişdi _`ríler cem‘iyyeti 284 Her birinüñ ellerinde _ulleler Šoddudı dem MucšafXya caralar

276

birisin: birisini HS, ĐS1

277

olar: anlar AE1

278

buları: bunla AE1, ĐS2 // bir iki: bir’ki AE1, HS

281

vimmete: bu kelime nüshalarda “vimmetiçün” şeklinde yazılmış olmakla beraber vezin gereği bu şekilde düzeltilmiştir.

282 a

nmine ol gice \aldılar olar ĐS1

282 b

285 Döşediler sündüs-i a^jar hemín Böyle-idi emr-i Rabbü’l-‘Xlemín 286 Cebra’íl’e ba\ nidX itdi yine ‘Arş altından gelüp ol yir’ine 287 Ol mu\arreb indi çadırdı yire Va_y irişdi bXšına vü žXhire ²⁸⁷

288 Didi kim gözden giderüñ dafleti Bu gice šodar Mu_ammed _ajreti ²⁸⁸

289 Bu gice dünyXyı ol cennet \ılur Bu gice eşyXyı ba\ ra_met \ılur ²⁸⁹

290 nmine eydür Mu_ammed MucšafX Pes vüc`da gelicek buldum cafX ²⁹⁰

291 Andan irdi dört _`rí dXyet ulu Yüzleri n`rı-y-le evüm šobšolu 292 Geldi bunlar šurdı dördi dört yaña Bir içim cu virdiler ol dem baña 293 Đçdüm ammX canasın \and-i nebXt Südden a\ \ardan covu\ buldum _ayXt 294 Gine gördüm bir bölük \uşlar šurur Birisi \al\up baña \arşu yürür 295 Geldi ol \uş cıdadı ar\am benüm Küllí n`ra batdı bu cXnum tenüm

287 – ĐS1 288 – ĐS1 289

– AE1, AE2, HS, ĐS2, TK; Bu beyitten sonra ĐS1 nüshasında 279. beyit vardır.

290

296 O \uş ar\am cıdayup buldum cafX Šoddı ol sX‘at Mu_ammed MucšafX ²⁹⁶

297 Ger bu ‘Xlem ^al\ı dirse cub_ u şXm Med_ olınsa ^aşre dek olmaz temXm 298 Ger diler-iseñ bula cXnuñ cafX Vir calavXt ber-Res`l-i MucšafX ^297-298

ِXYِZ[\]ا ِ_َـbْZ[\]ا ِdّf]ا ِXْgِh

َنوُ†َˆْŸُm jَ„ْuَ‹ َ½ِ¦َ]ْوُأ َuْgُ~ْ]ا j[u—m Xُ„َ] ْ¡َ}َŸَv َ_ƒِx[]ا [نِإ

#

kِl ْXُهَو jَ„َgYِgَZ َنqُˆَbْgَƒ jَ]

َنوُ†ِ]jَy ْXُ„ُgُ…rَأ ْ¡َ„َžْ–ا jَm

#

ُrُ£ْ~َƒ jَ]

ُXُœُmْqَƒ اَxَه ُtَœِ¹jَfَbْ]ا ُXُهj[}َfَžَ{َو ُ\َŸْآَzْ]ا ُعَ£َ…ْ]ا ُXُ„

َنوُ†َ‹qُ{ ْXُžuُآ يِx[]ا

#

ُwُ†Yِˆ|r ٍÂْfَy َل[وَأ jَrْأَ†َh jَbَآ ِ¨ُžُœْfِ] — ِ¤—g]ا —kَ‚َآ ءjَb[g]ا يِqْ‚َr َمْqَƒ

َ_Yِfِ‹jَl j[uُآ j[rِإ jَuْYَfَ‹ اً†ْ‹َو

#

َآ ْ†َ}َ]َو

jَ„ُ¯ِ\َƒ َضْرَzْ]ا [نَأ ِ\ْآ—x]ا ِ†ْˆَh _ِm ِرqُh[£]ا kِl jَuْŸَž

َنqُ~ِ]j[µ]ا َيِدjَŸِ‹

#

َ_ƒِ†ِhjَ‹ ٍمْqَ}—] jً´jَfَŸَ] اَxَه kِl [نِإ

#

ًtَbْZَر j[]ِإ َكjَuْfَvْرَأ jَmَو

َ_Yِbَ]jَˆْf—]

*

299 Šoddı ol sa‘atde ol sulšXn-ı dín N`ra dar\ oldı semXvXt u zemín ^299-310

300 Yaradılmış cümle oldı şXdımXn kam gidüp ‘Xlem yeñiden buldı cXn 301 Cümle zerrXt-ı cihXn idüp cadX Çadrışuban didiler kim mer_abX ³⁰¹

302 Mer_abX iy ‘Xl-i sulšXn mer_abX

Belgede 16. yüzyıl şairlerinden Derviş`in Mevlid`i (metin ve inceleme) (sayfa 52-104)