Mesleki Tecrübe İle Psikomotor Alanın Hizmet İçi Eğitim İhtiyacı Arasındaki Ki-Kare (χ 2 ) İlişkisine Ait Bulgular

Burada mesleki tecrübe değişkeni ile psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişkiye ait bulgular verilmiş ve bu bulgular yorumlanmıştır.

Tablo 17: Mesleki Tecrübe İle Psikomotor Alanın Davranış Ölçeği Arasındaki İkili İlişki ve Ki-Kare İlişki Analizi

PSİKOMOTOR DAVRANIŞ ÖLÇEĞİ PUANI Toplam 80 Puan ve Altı 81- 99 Puan Arası 100 Puan ve Üstü Mesleki Tecrübe

5- 7 Yıl _{Satır Yüzdesi}Sayı 2 29 8 39 _{5,1% 74,4% 20,5% 100,0%} 8- 10 Yıl _{Satır Yüzdesi}Sayı 9 6 _{20,9% 14,0%} 28 43 _{65,1% 100,0%} 11- 13 Yıl Sayı 8 15 60 83 Satır Yüzdesi 9,6% 18,1% 72,3% 100,0% 14- 16 Yıl Sayı 8 0 30 38 Satır Yüzdesi 21,1% 0,0% 78,9% 100,0% 17- 19 Yıl Sayı 0 2 28 30 Satır Yüzdesi 0,0% 6,7% 93,3% 100,0% 20 Yıl ve Üzeri Sayı 0 7 17 24 Satır Yüzdesi 0,0% 29,2% 70,8% 100,0% Toplam Sayı 27 59 171 257 Satır Yüzdesi 10,5% 23,0% 66,5% 100,0% χ2 _{= 92,163 P = 0.000}

Tablo 17’deki; mesleki tecrübe değişkeni ile psikomotor alandaki davranış ölçeği puanları incelendiğinde en az hizmet içi eğitim ihtiyacı, mesleki tecrübesi 17- 19 yıl arasında olanlardır. Bu gruptan 28 kişi (%93,3) 100 ve üzeri puan almıştır. 17- 19 yıl arasında tecrübeye sahip olan bu usta eğiticilerden 2 kişinin (%6,7) 81-99 arası puan alarak kısmen hizmet içi eğitim ihtiyacı ortaya çıkmıştır. 17-19 yıl arası mesleki tecrübeye sahip usta eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyacından sonra; en az hizmet içi eğitim ihtiyacı olan grup; 14-16 yıl arası mesleki tecrübeye sahibi usta eğiticilerden oluşmaktadır. Bu gruptan 30 kişi (%78,9) 100 ve üstü puan, 8 kişi de; (%21,1) 80 puan ve altı almıştır. Bu gruptan %20’sinin tam hizmet içi eğitim ihtiyacı bulunmaktadır. En çok hizmet içi eğitim ihtiyacı olan grup ise; mesleki tecrübesi 5-7 yıl arasında olanlardır. Bunlardan 8 kişi (%20,5) 100 puan ve üzeri almıştır. Bu gruptan 29 kişi (%74,4) 81-99 arası puan aldığından kısmen hizmet içi eğitim ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu gruptan 2 kişi (%5,1) 80 ve altı puan almıştır.

Hizmet içi eğitim ihtiyacı, usta eğiticinin mesleki tecrübesindeki yıllara göre incelendiğinde; en çok hizmet içi eğitim ihtiyacı olanlar ihtiyaç sırasına göre; 5-7 yıl arası, 8-10 yıl arası, 11-13 yıl arası, 14-16 yıl arasındakilerden oluşmaktadır. En az hizmet içi eğitim ihtiyacı olanlar ise; 17-19 yıl arasında mesleki tecrübesi olanlardır.

Psikomotor alandaki davranışlarda usta eğiticilerden mesleki tecrübesi 17-19 arası yıl olanlar kendilerini oldukça yeterli görmektedir; fakat 20 yıl ve üzerinde mesleki tecrübeye sahip olan eğiticilerin, hizmet içi eğitim ihtiyacının artmaya başladığı görülmektedir.

Tablo 17’de ortaya çıkan bulgularda, dikkat çeken nokta 5-7 arası yıl mesleki tecrübeye sahip usta eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyacının oldukça yüksek olmasıdır. Bu tablodaki bulgulara göre; usta eğiticilerden mesleki tecrübesi 14 yılı geçenler, psikomotor alandaki davranışlarda kendilerini daha yeterli görmektedir. Bu tablodaki bulgular, usta eğiticilerin meslekle ilgili davranışları işbaşında kazandıklarını desteklemektedir. Usta eğiticilerin psikomotor alanda kendini yetersiz gördüğü davranışlar incelendiğinde; eğitimde teknolojiyi kullanma, çırakların eğitimi ile ilgili davranışlarda yeterli olmadıkları görülmüştür. Usta eğiticilerin mesleki davranışları işbaşında kazanması, meslek ile ilgili programlı bir eğitim almaması nedeniyle, psikomotor alanda sahip olması gereken davranışlarda da hizmet içi eğitim ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Tablo 17’deki bulgulara göre; mesleki tecrübe ile psikomotor alanın davranış ölçeği arasındaki ilişki için yapılan Ki-Kare ilişki analizi testi sonucunda istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Tablo 17’deki bulgular alt problem 5’in hazır giyim işletmelerinin dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerin psikomotor alandaki hizmet içi eğitim ihtiyacının cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleri ile ilişkisi nedir? Sorusunun psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacının “Mesleki tecrübe” ile olan ilişkisinin yanıtını ortaya koymaktadır.

4.7.5. Hizmet İçi Eğitim Durumu İle Psikomotor Alanın Hizmet İçi Eğitim İhtiyacı Arasındaki Ki-Kare (χ2_{) İlişkisine Ait Bulgular} Bu başlık altında hizmet içi eğitim durumu ile psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişkiye ait bulgulara ve bu bulgularla ilgili yorumlara yer verilmiştir.

Tablo 18: Hizmet İçi Eğitim Durumu İle Psikomotor Alanın Davranış Ölçeği Arasındaki İkili İlişki ve Ki-Kare İlişki Analizi

PSİKOMOTOR DAVRANIŞ ÖLÇEĞİ PUANI Toplam 80 Puan ve Altı 81- 99 Puan Arası 100 Puan ve Üstü Hizmet içi eğitim durumu Hiç katılmadım Sayı 18 28 101 147 Satır Yüzdesi 12,2% 19,0% 68,7% 100,0% Bir hizmet içi eğitim

programına katıldım

Sayı 9 27 36 72

Satır Yüzdesi 12,5% 37,5% 50,0% 100,0% İki veya üç hizmet

içi eğitim

programına katıldım

Sayı 0 4 13 17

Satır Yüzdesi 0,0% 23,5% 76,5% 100,0% Dört ve daha çok

hizmet içi eğitim programına katıldım Sayı 0 0 21 21 Satır Yüzdesi 0,0% 0,0% 100,0% 100,0% Toplam Sayı 27 59 171 257 Satır Yüzdesi 10,5% 23,0% 66,5% 100,0% χ2 _{= 23,973 P = 0.001}

Tablo 18’deki bulgular incelendiğinde; dört ve daha çok hizmet içi eğitim programına katılan 21 kişinin (%100) 100 ve üstü puan aldığı bu nedenle de hizmet içi eğitim ihtiyacının olmadığı ortaya çıkmıştır. Hizmet içi eğitime en çok ihtiyacı olanlar; bir hizmet içi eğitim programına katılanlardır. Bu gruptan 36 kişinin (%50) 100 ve üstü puan aldığından hizmet içi eğitim ihtiyacının olmadığı, 27 kişinin (%37,5) 88-99 arası puan alarak kısmen hizmet içi eğitime ihtiyacı olduğu, 9 kişinin ise; (%12,5) 80 ve altı puan alarak hizmet içi eğitim ihtiyacı olduğu ortaya çıkmıştır. Tablo 18’deki bulgulara göre; en çok hizmet içi eğitim ihtiyacı olan usta eğiticiler, ihtiyaç sırasına göre şu şekilde sıralanmıştır. Bir hizmet içi eğitim programına katılanların %50’sinin, hiçbir hizmet içi eğitim programına katılmayanların %30’unun, iki veya üç hizmet içi eğitim programına katılanların %23’ünün, kısmen veya tam olmak üzere hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının olduğu saptanmıştır. Dört ve üstü hizmet içi eğitim programına katılanların hizmet içi eğitim ihtiyacı görülmemiştir.

Tablo 18’deki bulgular, usta eğiticilerin katıldıkları hizmet içi eğitim programları ile hizmet içi eğitim ihtiyaçları arasında anlamlı bir ilişki gösterirken, bu bağlamda hiçbir hizmet içi eğitim programına katılmayanların, hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının beklenenden daha az olmasıdır. Psikomotor alanda ortaya çıkan bu durumu bilişsel alandaki bulgular da desteklemektedir. Bu sonuç; hiçbir hizmet içi

eğitim programına katılmayanların, hizmet içi eğitimle ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları veya eğitimin gereğine inanmadıkları ile açıklanabilir. Bir hizmet içi eğitim programına katılanların eğitim ihtiyacı yüzdesi bunu desteklemektedir. Tablo 17’deki bulgulara göre; mesleki tecrübe ile psikomotor alanın davranış ölçeği arasındaki ilişki için yapılan Ki-Kare ilişki analizi sonucunda istatistiksel anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Tablo 17’deki bulgular alt problem 5’in hazır giyim işletmelerinin dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerin psikomotor alandaki hizmet içi eğitim ihtiyacının cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleri ile ilişkisi nedir? Sorusunun psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacının “Hizmet içi eğitim durumu” ilişkisi ile ilgili yanıtı ortaya koymaktadır.

Buraya kadar psikomotor alandaki davranışların “Evet, Kısmen Hayır,” yanıtlarına göre aldıkları sayı ve yüzdelerine ilişkin bulgular, belirlenen puan aralıklarına göre psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacını gösteren tablo ile ilgili bulgular ve bu bulgulara ait yorumlara yer verilmiştir. Bunun dışında cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleri ile psikomotor alanda ortaya çıkan hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişkilere ait bulgular da ortaya konularak ve tartışılmıştır.

Psikomotor alanın, bilişsel alan ile karşılaştırıldığında daha fazla hizmet içi eğitim ihtiyacı olduğu ortaya çıkmıştır.

Psikomotor alan, öğrenilmiş becerilerin kodlandığı alandır. Kişi kaslarını, vücut organlarından birini, ya da birkaçını veya tümünü kullanarak bazı davranışlar ortaya koyabilir. Bu davranışlar doğuştan şifrelenmiş, ya da öğrenilmiş olabilir. Psikomotor alanda davranışlar öğrenilmiş ve süreklidir. İşte bu tür öğrenilmiş davranışların girdiği alana psikomotor alan denir (Sönmez, 1994: 63). Tanımdan da anlaşacağı üzere bu davranışların öğrenilmiş olması gerekmektedir. Hazır giyim işletmelerinde dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerle ilgili bulgular eğiticilerin mesleki her türlü bilgi ve beceriyi iş başında kazandıklarını göstermektedir. Bu durum da, usta eğiticilerin psikomotor alandaki davranışlarda daha yeterli olması beklenmektedir. Fakat usta eğiticilerin mesleki tecrübeleri sırasında hizmet içi eğitim programlarına katılmamaları psikomotor alanda da hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Psikomotor alandaki davranışlar incelendiğinde; usta eğiticinin yalnızca üretim sırasında karşılaştığı problemler, kalite ve kalitenin gerçekleşmesi ile ilgili davranışlarda yeterli olduğu görülmektedir. Fakat genel olarak psikomotor alan bilişsel alan ile karşılaştırıldığında, psikomotor alandaki davranışların “Evet” yanıtlarının yüzdelerinin düşük olduğu ortaya konulmuştur. Usta eğiticilerin psikomotor alandaki çırak öğrencilerin eğitimiyle ilgili “Öğrenciye kılavuzluk etme, her bir süreci öğrenciye uygulamalı gösterme, örnek numuneler, parçalar gösterme” gibi davranışlarda bilişsel alana göre daha yeterli oldukları görülmüştür. Usta eğiticilerin en çok hizmet içi eğitim ihtiyacının ortaya çıktığı davranışlar ise; “Çırak öğrencileri sınav yapma, eğitim araçlarından yararlanma, meslek hastalıkları ve meslek hastalıklarına karşı alınacak önlemler” ile ilgili olmuştur. Eğitimde kazandırılacak davranışlara ve konuların içeriğine uygun görsel araçların kullanılması önem arz etmektedir.

Eğitimde görsel ve işitsel araçlar öğrenmenin kalıcı izli olmasını sağlama bakımından önem teşkil etmektedir. Bir öğrenme etkinliği ne kadar çok duyu organına hitap ederse öğrenme kadar kalıcı izli olmakta, unutma da o kadar geç olmaktadır (Demirel, 1995: 79).

Eğitimle ilgili davranışların yanında usta eğiticinin işletme içerisinde iş güvenliği ile ilgili önlemleri alması ve bu önlemlere uyulmasını sağlaması gerekmektedir. Hazır giyim işletmelerinde dikim bölümünde insan sağlığını tehdit eden birçok fiziksel faktör bulunmaktadır. Her meslekte olduğu gibi hazır giyim sektöründe de meslekle ilgili hastalıkların ortaya çıkması doğaldır; fakat usta eğiticilerin olabilecek hastalıkları bilmesi ve bu hastalıklara karşı önlem alınmasını sağlaması gerekmektedir.

Meslek hastalığı genel anlamda; bir işin yapılması esnasında, mesleki etkenlerin doğurduğu bu etkenlerin devamı halinde gittikçe gelişen ve bu nedenle belirli mesleklerde ve çalışma alanlarında bulunan nüfusta daha sık görülen hastalıkları ifade eder. Dünyada ve Türkiye’de teknolojinin gelişmesi, yeni maddeleri ve bunlarda birçok yeni hastalıkları meydana getirmektedir (Çağlayan, 1992: 79). Cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleri ile hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişkiyle ilgili bulgular incelendiğinde; cinsiyet ile hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki bulgularda bilişsel

alanda olduğu gibi psikomotor alanda da erkeklere göre kadınların daha çok hizmet içi eğitim ihtiyacının olduğu görülmüştür. Yaş ile hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişki ile ilgili bulgular incelendiğinde, 41 ve üzerindeki yaş grubunda hizmet içi eğitim ihtiyacın en çok olduğu en az eğitim ihtiyacının ise; 31-40 yaş arasındakiler de olduğu tespit edilmiştir. Psikomotor alanda yaş ile hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki bulgularda, bilişsel alandaki bulgularla paralellik göstermektedir. Psikomotor alanda en çok hizmet içi eğitim ihtiyacı olanların MYO veya üniversite mezunları en az hizmet içi eğitim ihtiyacı olanların ise; ilkokul mezunları olduğu görülmektedir. Bilişsel alan da en az hizmet içi eğitim ihtiyacı, lise mezunlarında görülürken psikomotor alanda ilkokul mezunlarında görülmüştür. Hizmet içi eğitime katılma durumu ile psikomotor alanın hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişkide ise; bilişsel alandaki bulgular ile paralellik göstermektedir. Cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleriyle psikomotor alandaki hizmet içi eğitim ihtiyacı arasındaki ilişki için yapılan Ki-Kare (χ2) _ilişki

analizi testi sonucunda elde edilen bulgular psikomotor alandaki hizmet içi eğitim ihtiyacının beş değişken ile de anlamlı bir ilişki içinde olduğunu göstermiştir.