Araştırmanın Amacı

Türkiye’de gelişmiş bir dokuma endüstrisi ve yoğun bir iş gücünün bulunması 1970’li yıllarda girişimcileri hazır giyim sektörüne yönlendirmiştir. 2000’ li yıllara gelindiğinde, hazır giyim sektörü gelişmiş ve ihracatta önemli potansiyele sahip hale gelmiştir. Yukarıda belirtilen faktörler bu alandaki araştırmaları hızlandırmıştır. Teknolojinin ve bilginin her alanda hızla gelişmesi ile birlikte özellikle ülke ekonomisinde önemli bir ihracat potansiyeline sahip hazır giyim sektörü de, yeni teknolojiyi yakından takip etmektedir. Yeni teknoloji, yeni bilgi ve anlayışlar; işletmelerdeki eğiticileri de hizmet içi eğitime zorunlu kılmaktadır. Bu araştırma; hazır giyim işletmeleri dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerin mesleki yeterliliklerle ilgili olan bilişsel, psikomotor, duyuşsal alan davranışları tespit edip bu davranışlar doğrultusunda hizmet içi eğitim ihtiyacını saptamayı amaçlamıştır. Araştırma ayrıca usta eğiticilerin bilişsel, psikomotor, duyuşsal alanda ortaya çıkan hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının, yaş, cinsiyet, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve hizmet içi eğitim durumu değişkenleri ile ilişkisini tespit etmeyi ve bu tespitlere göre de öneriler sunmayı amaçlamaktadır.

1.15. Araştırmanın Önemi

Ülke ekonomisinde en büyük güç eğitimdir. Eğitim, insan yaşamının her döneminde farklı biçimlerde devam etmektedir. Birey yaşamı boyunca gelişen teknolojiye uyum sağlamak, yeni bilgi ve beceriler kazanmak için eğitime ihtiyaç duymaktadır.

Gelişen teknolojiyle birlikte bilgiler kısa sürede yenilenme ihtiyacı göstermektedir. Globalleşen dünyada bilginin sürekli ve sistematik gelişimi eğitim

sürecini de olumlu etkilemektedir. Eğitime yapılan yatırım insana yapılan yatırım anlamına gelmektedir. Eğitimli insanlar firmanın en zengin kaynağıdır (Sabuncuoğlu, 2000: 110).

Ülkeler, işletmeler, bireyler yenilikleri takip etmek için sistemli eğitim çalışmalarına katılmaları gerekmektedir. Eğitime önem vermeyen kurumların uzun süre ayakta kalmaları, rekabet ortamına katılmaları, verimliliklerini arttırmaları mümkün olmamaktadır. Bugüne kadar birçok düşünce, eğitimin önemini ve insan hayatındaki yerini belirterek, toplumsal kalkınmayı ve nitelikli bireyler yetiştirmenin yolunun eğitimden geçtiğini saptamıştır. Yapılan bütün araştırmalar, eğitim alan bireyler ile eğitim almayan bireyler arasındaki farkı ortaya koymaktadır.

Teknolojinin hızla geliştiği, sosyal ve ekonomik alanlarda yeniliklerin ve dolayısıyla bilginin arttığı kurumlarda, personel yönetimi kavramının yerini insan kaynakları yönetimine bırakmaya başladığı, toplam kalite yönetimi uygulamalarının hız kazandığı dönemde, personelde aranan yeterlilikler değişmektedir. Böyle bir ortamda kurumlarda çalışan personele gerekli yeterlilikleri kazandırmak için yapılan hizmet içi eğitimin önemi her geçen gün artmaktadır (Öztürk, 2004: 1).

Hizmet içi eğitim; mesleğinin gereklerini tam yerine getiremeyen veya yerine getirmekte zorluk çeken personel için zorunlu hale gelmiştir. Endüstride faaliyet gösteren işletmelerin kendilerine has özelliklere sahip olmasından dolayı iş gücünün ihtiyacı olan eğitimin, genellikle üniversite, teknik okullar gibi eğitim kurumlarından tamamen sağlanması mümkün olmamaktadır. İhtiyaçlar karşısında kurum kendine uygun programlar düzenleyerek, hizmet içi eğitim faaliyetlerini çeşitli yöntemlerle karşılamaktadır. Hazır giyim endüstrisi de Türkiye’de önemli bir endüstridir. Özellikle 1980’li yıllardan itibaren ekonomiye kazandırdığı katma değer, net döviz geliri ve dünya piyasaları ile bütünleşmede göstermiş olduğu başarı nedeniyle tekstil ve giyim sektörü Türkiye açısından önemli bir endüstri konumuna gelmiştir (Hazır Giyim Kongresi, 1993: 27).

Bu endüstride çalışanlar da mesleklerini usta- çırak ilişkisi içinde öğrenmektedir. Fakat teknolojinin hızla geliştiği bu dönemde yeni teknoloji kullanmak işletmeler için gerekli olmaktadır. Bunun yanında, üretimde çalışan ustaların ve eğiticilerin de aynı zamanda bilgi ve beceri eğitimi vererek çırak

yetiştirdikleri ve kendilerine verilen bir grup işçinin sorumluluğunu üstlendikleri bilinmektedir. Üretimde önemli bir yere sahip eğiticilerin, hizmet içi eğitimi ve hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi önem taşımaktadır. Hizmet içi eğitimin her meslek için önemli ve gerekli bir ihtiyaç olması, araştırmacıları çeşitli mesleklerde hizmet içi eğitim ihtiyacı belirleme ile ilgili olarak araştırmalar yapmaya yöneltmiştir. Hizmet içi eğitim ihtiyacı belirleme, hazır giyim sektöründe çalışan eğiticiler için de önemli bir ihtiyaçtır. Eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyacının ortaya çıkarılması ve ihtiyaca göre öneriler sunulması bu alanla ilgili işletmelerin bilgilendirilmesini ve sonuç ile ilgili olarak eğitime önem verilmesini sağlayabilir. Ayrıca eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyaçları eğitim konularına 3308 ve 4702 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ile belirlenen usta eğiticilik kurs programları tekrar gözden geçirilerek geliştirilebilir. İşletmeler hizmet içi eğitim ihtiyaçlarına göre çeşitli eğitim programları düzenleyebilir. Çeşitli meslekler için yapılan hizmet içi eğitim ihtiyacı belirleme araştırmalarında olduğu gibi bu araştırmada hazır giyim işletmelerinin dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerin hizmet içi eğitim ihtiyacını ortaya koyacaktır.

1.16. Sınırlılıklar

1- Bu araştırma, İstanbul’da bulunan ve araştırma kapsamına alınan hazır giyim işletmeleri dikim bölümünde çalışan usta eğiticilerin ankete verdiği cevaplarla sınırlıdır.

2-Araştırmada elde edilecek bulgular anket sorularına verilecek cevapların analizi ile sınırlıdır.

3- Araştırma İTO (İstanbul Ticaret Odası) kayıtlı hazır giyim işletmelerinden sermayesi 250.000-999.999 arasında değişen 950 hazır giyim işletmesi ile sınırlıdır.

1.17. Tanımlar

Usta: Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşılabilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişidir (MEB, 2002: 4).

Usta eğitici: Ustalık yeterliliği kazanmış; çırak, kalfa ile meslek lisesi öğrencilerinin işyerinde eğitiminden sorumlu, meslek eğitimi tekniklerini bilen ve uygulayan eğiticilerdir ( Meksa, 1991: 1).

Hizmet içi eğitim: Kişilerin hizmetteki verim ve etkinliklerinin arttırılması, gelişmeye yol açan bilgi, beceri ve tutumların zenginleştirilmesini amaç edinen ve kurumların genel çalışma düzenini sürekli olarak etkileyen eğitimdir (Türk Dil Kurumu, 1974: 86).

Bilişsel Alan: Öğrenilmiş davranışlardan zihinsel yönü ağır basanların kodlandığı alandır (Sönmez, 1994: 35).

Psikomotor (Devinişsel) Alan: Öğrenilmiş becerilerin kodlandığı alandır. Zihin ve kas gücüyle gerçekleştirilen davranış alanıdır (Sönmez, 1994: 72).

Duyuşsal Alan: İlgi, tutum, güdülenmişlik, kaygı, benlik, kişilik, değer yargıları gibi boyutlardan oluşur. Bu boyutlar kişinin yaşamı boyu kazanmış olduğu yaşantıların ürünüdür (Sönmez, 1994: 64).

BÖLÜM II