Manisa İlindeki Konutların Nitelikleri

itibariyle, toplam hane sayısı 323491 adettir. İl merkez ilçesindeki hane sayısı 55530, ilçe merkezlerindeki hane sayısı 133660 adet, köylerdeki hane sayısı ise 134301 adettir.

Manisa İlinde bulunan 323491 hanenin yaklaşık %56.5’i kentte yaşamakta olup, hane halkı büyüklüğü 3.9’dur. Köprübaşı ilçe merkezi 3.45’lik ortalama hane halkı büyüklüğü ile en düşük, Gölmarmara ilçe merkezi 4.41’lik ortalama hane halkı büyüklüğü ile en yüksek orana sahiptir.

İl merkezindeki hanelerin %95’i ve ilçe merkezlerindeki hanelerin %93’ünde içme suyu şebekesi konut içinde mevcut olmakta, ancak köylerde bu oran %71’lere düşmektedir.

İl genelinde hane halklarının %75’i kendi evinde oturmaktadır. Oturduğu konuta sahip olan hane halklarının oranı ilçeler arasında farklılık göstermektedir. Kendi evinde oturan hane halklarının oranı, İl merkezinde %62, ilçe merkezlerinde %66 iken köylerde bu oran %89 a yükselmiştir. Kiracı olan hane halklarının oranı da ilçelere göre farklılık göstermektedir. İl merkezindeki kiracıların oranı %30 ile en yüksek düzeye sahip iken köylerde bu oran %4 dür.

Manisa İli sınırları dâhilinde 2000 yılı itibariyle İl genelinde, İl merkezinde, 15 ilçe merkezinde ve bucak ile köylerde yapılan konutların oda sayıları ve oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 4.10 Manisa İlindeki konutların oda sayılarının dağılımı.

Kaynak: DİE 2000 Nüfus Sayımı, Manisa.

Tablo’da sayısal değerler ve oranlardan anlaşıldığı gibi genel tercih 3 ve 4 odalı konutlardan yana kullanılmıştır. Köylerde 4 odalı konut sayısı düşük iken 3 odalı konutlar tercih edilmiştir. En yüksek oran il merkezinde %49 ile 4 odalı konutlara aittir. Çekirdek ailenin hâkim olduğu ilimizde konut üretiminde ve sayısında yetersizlik yaşanırken konutlardaki oda sayısının fazlalığı dikkati çekmektedir.

İl merkezindeki 55.530 hane halkından üç odalı konuta sahip olan hane halkı sayısı 23.792, dört odalı konutlardaki hane halkı sayısı 27265, beş, altı, yedi, sekiz odalı konutlardaki hane halklarının toplamı ise 1.519’dur (Manisa Valiliği, Manisa 2007, s: 454).

İl genelinde konutların %94,1 inde banyo konut içinde yer almaktadır. Bu duruma merkez ilçede baktığımızda oran %96,7, ilçe merkezlerinde %94,3, köylerde ise %92,8’dir. İl merkezinde yaşayan hane halklarının %93 ünün konutunun içinde tuvaleti varken, ilçe merkezlerinde bu oran %80’dir. Köylerde ise hanelerin %37’si tuvaleti içinde bulunan konutlarda oturmaktadır.

2 ODALI % 3 ODALI % 4 ODALI % DİĞER % İl Genelinde 11,7 42 37 9,3 İl Merkezinde 4,9 42 49 4,1 İlçe Merkezinde 9,7 41,6 41,8 7,9 Bucak ve Köylerde 16,5 43,6 27,2 12,7

2000 yılı itibarıyla 100 kişi başına düşen konut sayısı aşağıda birkaç örnek ile sıralanmıştır.

* Türkiye genelinde 100 kişi başına düşen konut sayısı : 24 adet * Manisa il genelinde 100 kişi başına düşen konut sayısı : 24 adet * İzmir ilinde 100 kişi başına düşen konut sayısı : 34 adet * Muğla ilinde 100 kişi başına düşen konut sayısı : 27 adet

Buna göre Manisa ülke geneli ile aynı sıraya sahip ve dolayısıyla aynı sorunu yaşamakta iken Ege Bölgesinin diğer İllerinin özellikle İzmir ve Muğla’nın altında kalmıştır. Manisa’da aile büyüklüğü 3,9 kişi olduğuna göre, ortalama 100 kişiye düşen konut ile karşılaştırdığımızda konut yetersizliği yaşandığını görmek mümkün olacaktır. Aynı sorun Muğla ve İzmir için geçerli görülmemektedir.

Manisa’da 2000 yılı itibarıyla 191806 adet bina yapıldığı tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda bu binaların kapladığı alan ölçüleriyle alan miktarları ve oranları verilmiştir.

Tablo 4.11 Manisa İlindeki binaların taban alanları

Binanın Kapladığı Alan Bina Sayısı (adet) %

0–49 m2 _{arası 15865 8,2} 50–74 m2 _{arası 46634 24,3} 75–99 m2 _{arası 72147 37,6} 100–149 m2 _{arası 38865 20,2} 150–199 m2 _{arası 7579 3,9} 200–299 m2 _{arası 6087 3,1} 300–449 m2 _{arası 2245 1,1} 500- + m2 _{arası 2384 1,2}

Kaynak: DİE 2000 Nüfus Sayımı, Manisa.

Tablo’dan anlaşıldığı gibi binaların çoğunluğunun 50–149 m2 arasında yapıldığı ve en yüksek tercihin 75–99 m2 arasında olduğunu görmekteyiz. 150–199 m2 arası binalar lüks bina tanımını alarak %3,9 orana sahiptir. 300 m2 ve üstü binaları ise konut dışı yapılar olarak değerlendirmemiz mümkün olacaktır.

Ülke genelinde 1984–2000 yılları arası bina artış oranı %78,6, konut artış oranı ise %128,8 olarak gerçekleşmiştir. Aynı yıllar arasında ilimizde bina sayısı 1984 yılında 128.782 iken, 2000 yılında 191.806’ya yükselerek %48,9’luk bir artış göstermiştir. Konut sayısı ise 1984 yılında 156.373 adet iken, 2000 yılında 304.817’ye yükselerek %94,9 gerçekleşmiştir.

2000 yılında bina sayısı 191.806 olarak tespit edilmiştir. Bina sayısının dağılımı ise; 120.541 adet bina tek katlı, 41.596 adedi iki katlı, 12.441 adedi üç katlı, 6.745 adedi dört katlı, 6.615 adedi beş katlı, 2056 adedi altı katlı, 897 adedi ise yedi ve daha fazla katlı olarak tespit edilmiştir.

Manisa İlinde sağlıklı kentleşmenin gerçekleştirilmesi ve konut açığının kapatılması alanında toplu konut yapı kooperatifleri önemli bir fonksiyon icra etmektedirler. Manisa İlinde 2003 yılı sonu itibariyle 511 adet konut yapı kooperatifi faaliyettedir. Bu kooperatifçilik alanında 8 adet de birlik faaliyet göstermektedir.

Manisa bulunduğu coğrafya itibarıyla her dönem cazibe merkezi olma özelliğini korumuş eski bir yerleşimdir. Son yıllarda gelişmiş sanayisi ve tarım arazilerinin verimliliği nedeniyle yoğun göç alan şehirlerimizdendir.

Manisa merkezin imar planı 1925 yılında yapılmıştır. 1989 revizyon imar planı ile kent özellikle merkezde yeni yapılaşmaya açılmış ve bugün itibarıyla merkez yapılaşmasını tamamlama sürecini bitirmektedir. Hızlı yapılaşma sürecinden nasibini alan Kent merkezine yakın yerleşimler Laleli ve Uncubozköy mahalleleri, yapılaşma sürecini tamamlamak üzeredir.

Yeni Manisa; birinci etap kentsel gelişme alanı yapılaşmasını devam ettirmektedir. Yeni Manisa konut alanı 2. etabı olarak tanımlanan ve henüz göçmen konutları dışında yapılaşmamış bölgenin imar planı uygulama çalışmaları devam etmektedir. Yeni Manisa ikinci etap kentsel gelişme alanında hedef konut sayısı 10.500 dür. Buna bağlı olarak burada yaşaması muhtemel nüfus 42000 olacaktır. Bu bölgede bu nüfus yoğunluğuna hitap edecek sosyal ve kentsel donatılar planlanmıştır.

İSKAN RUHSATLARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI 161 715 312 335 276 256 1079 259 217 176 383 ₃₃₃ 0 200 400 600 800 1000 1200

Ocak_Şubat MartNisan_Mayıs Hazira n Temm uz AğustosEyl ül

Ekim_Kasım_Aralık

AD

ET _{Seri 1}

Yeni Manisa 1. etap kentsel gelişme alanında mevcut mülkiyeti Manisa Belediyesi’ne ait 2 adet (45764 m2) arsa toplu konut idaresine satışı gerçekleştirilerek 416 konut kapasiteli inşaatların ihaleleri toplu konut idaresince yapılmıştır ve proje tamamlanarak konutlar sahiplerine teslim edilmiştir. 2. Etap, yeni Manisa kentsel gelişme alanında (56268 m2) mülkiyeti Manisa Belediyesi’ne ait arsanın toplu konut idaresine satışı gerçekleşmiş, 576 konutluk proje tamamlanmıştır. Ayrıca Belediyece şantiye olarak kullanılan şehrin doğusundaki uygun alanda yeni bir toplu konut uygulaması projesi tamamlanmış, ihaleye çıkmış ve yapım sürecine başlanılacaktır.

Manisa Belediyesi tarafından 2006 yılında toplam 4091 adet konuta iskân ruhsatı verilmiştir. 2006 yılında verilen toplam iskân ruhsatı sayısı ise 4502 adet olmuştur. Aşağıdaki tabloda iskân ruhsatlarının dağılımı verilmiştir.

Şekil 4.2 Manisa İl merkezindeki iskân ruhsatlarının dağılımı. Kaynak: Manisa Belediye İmar ve Şehircilik Müdürlüğü,2007.

Yukarıdaki verilerden de anlaşılacağı üzere; Manisa İl merkezi ile nüfus varlığı büyüklüğüne göre sıralanan Turgutlu, Salihli, Akhisar, Soma ilçe merkezlerinde mevcut kentsel altyapı yetersizliği ve konut gereksini önemli bir kentleşme sorunu yaşandığını göstermektedir. Kuşkusuz kentleşme ve kentlileşme olgusu sürecini salt bu veriler ve kurumsal değerlendirmeler ortaya koyamaz. Eğitim, sağlık, gelir dağılımı, işsizlik az gelişmişliğin temel süreçleri kapsamındadır. Bu durum

sürdürülebilir toplumsal kalkınmayı ve gelişmeyi içeren çağdaş kentleşme politikalarını zorunlu kılmaktadır.