Kurulun Görev ve Yetkileri

Yönetmeliğe göre kurulun görev ve yetkileri şunlardır;

a) İşyerinin niteliğine uygun bir iş sağlığı ve güvenliği iç yönerge taslağı hazırlamak, işverenin veya işveren vekilinin onayına sunmak ve yönergenin uygulanmasını izlemek, izleme sonuçlarını rapor haline getirip alınması gereken tedbirleri belirlemek ve kurul gündemine almak,

c)İşyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tehlikeleri ve önlemleri değerlendirmek, tedbirleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak,

ç) İşyerinde meydana gelen her iş kazası ve işyerinde meydana gelen ancak iş kazası olarak değerlendirilmeyen işyeri ya da iş ekipmanının zarara uğratma potansiyeli olan olayları veya meslek hastalığında yahut iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bir tehlike halinde gerekli araştırma ve incelemeyi yapmak, alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek,

d) İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği eğitim ve öğretimini planlamak, bu konu ve kurallarla ilgili programları hazırlamak, işveren veya işveren vekilinin onayına sunmak ve bu programların uygulanmasını izlemek ve eksiklik görülmesi halinde geri bildirimde bulunmak,

e) İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek,

f) İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,

g) İşyerinin iş sağlığı ve güvenliği durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, o yılki çalışmaları değerlendirmek, elde edilen tecrübeye göre ertesi yılın çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte bulunmak,

ğ) 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 13 üncü maddesinde belirtilen çalışmaktan kaçınma hakkı talepleri ile ilgili acilen toplanarak karar vermek,

h) İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak.

Kurul üyelerinin kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar.

Yönetmelikte iş sağlığı ve kurullarına yüklenen bu görevler yanında bazı yükümlülüklerde getirilmiştir. Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve verecekleri kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde bulundururlar. Kurul üyeleri, görevleri nedeniyle işyerlerinin yapım ve

üretim teknikleri, ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri ve öğrendiklerini gizli tutmak zorundadırlar. Burada söz konusu olan, işverenin rakibi durumunda olan kişilerin öğrenmesi halinde haksız rekabet ortamı yaratacak olan ve herkes tarafından bilinmeyip sır niteliğini taşıyan hususların, iş sağlığı ve güvenliği kurulunun üyelerince saklanması ve dışarıya açıklanmamasıdır (Centel, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Kuruluş ve İşleyişi, 2013, s. 22). Ayrıca kurullar, iş sağlığı ve güvenliği yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerine işyerlerinde yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak ve yardımcı olmakla yükümlüdür (Süzek, İş Hukuku, 2012, s. 869).

6331 Sayılı Kanun, 4857 Sayılı Kanun ile getirilen iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarına işverenin uyma mecburiyetini aynen düzenlemiştir (Karakaş, 2007, s. 43). Bu hükümden de anlaşılacağı üzere bu kurullar danışma kurulu değil, yaptırım gücüyle donatılmış, kararları bağlayıcı kurullardır. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği kurulunun kararlarına uymaması idari para cezasını gerektirdiği gibi bu nedenle iş kazası veya meslek hastalığı meydana gelirse işveren yüzde yüz kusurlu sayılır (Süzek, İş Hukuku, 2012, s. 870). Sadece işverenlere değil, yönetmelikte çalışanlara da sağlık ve güvenliğin korunması ve geliştirilmesi amacıyla iş sağlığı ve güvenliği kurullarınca konulan kurallar, yasaklar ile alınan karar ve tedbirlere uymak, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi, uygulanması ve alınan tedbirlere uyulması hususunda kurullarla işbirliği yapmak, kurullar tarafından alınan kararlar veya uygulamada karşılaştıkları güçlükler hakkında çalışan temsilcileri aracılığı ile kurula bilgi vermek zorunluluğu getirilmiştir.

Madde hakkındaki eleştirilere baktığımızda, çalışan sayısının 50’nin altında olduğu durumlarda ve alt işverenlere yaptırılan işlerde iş kazalarının daha çok yaşanması nedeniyle, asıl işverene ve alt işverene birlikte kurul oluşturma zorunluluğunun getirilerek bir kontrol mekanizmasının kurulması ve kurul oluşturma zorunluluğunun bulunmadığı işverenin diğer işverenin kurduğu kurula temsilci göndermesi ve bu şekilde işverenler arasında koordinasyonun sağlanması olumlu bir düzenlemedir (Kılkış, 2013, s. 31) (Alpagut, 2014, s. 40). Ancak bu temsilcinin yetkisinin ne olduğu, kurulun diğer üyeleriyle eşit söz hakkı bulunup bulunmadığı belirsizdir. Sadece izleyici olarak toplantıya katılması söz konusu olursa herhangi bir

etkinliği olmayacaktır. Bunların yanında aynı çalışma alanında birden fazla işverenin bulunması ve bu işverenlerce birden fazla kurulun oluşturulması halinde işverenler, birbirlerini bilgilendirir ifadesinin gerçekleşmesi uygulamada kolay olmayacaktır. Hiçbir işveren, başka bir işverenin güvenlik ile ilgili kurul kararları nedeniyle kendi işlerinin ve çalışma hızının, çalışma programının aksamasını kabul etmeyebilecektir (Gerek, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun Düşündürdükleri, 2012, s. 18). Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği kurulunun kurulmasının altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkileri bakımından aranmasına rağmen, altı aydan kısa süren asıl işveren- alt işveren ilişkilerinde aranmaması yerinde olmamıştır. Bu ayırımın haklı gerekçesini bulmak çok zordur (Ertürk, 2012, s. 23). Ancak Centel’e göre, alt işverenin de bir işveren olması ve kanunun ilk fıkrası ve ikinci fıkrası beraber değerlendirildiğinde altı aydan kısa süreli alt işveren ilişkilerinde kurul oluşturma zorunluluğunun bulunmaması olağandır. Söz konusu ayırımın yasanın kendi mantığı ile uyumlu olduğu söylenebilir (Centel, İş Sağlığı ve Güvenliği Kurullarının Kuruluş ve İşleyişi, 2013, s. 14).

2.3.2.13. Güvenlik Raporu veya Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi Hazırlama