Korelasyon Analiz Sonuçları

Korelasyon analizi, iki değişken arasındaki ilişkinin veya bağımlılığın şiddetini belirlemeye yönelik bir analiz tekniğidir. Korelasyon analizinde ölçülmeye çalışılan ilişki, değişkenler arasındaki ilişkinin doğrusal olan kısmı ile ilgilidir.

Korelasyon katsayısı olan r, -1 ile +1 değerleri arasındadır. Korelasyon katsayısı 0 (sıfır)’dan +1 (aynı yönde) ve -1‘e (ters yönde) doğru kuvvetlenir.

Katsayı sıfıra ne kadar yakınsa, o kadar zayıftır. Korelasyon katsayısının yorumunda aşağıdaki tablo kullanılabilir (Kalaycı, 2006: 354).

108 Tablo 10: Korelasyon Değerleri İçin Bir Sınıflama

Korelasyon (r) Yorumu

0,90 - 1,00 Çok Yüksek

0,70 - 0,89 Yüksek 0,50 - 0,69 Orta 0,26 - 0,49 Zayıf

0 - 0,25 Çok zayıf

Liderlik davranışları, örgütsel vatandaşlık davranışları ve lidere güven arasında nasıl bir ilişki olduğunun tespit edilmesi maksadıyla yapılan korelasyon analizinde elde edilen sonuçlar Tablo 11’de sunulmuştur.

Tablo 11: Örgütsel Vatandaşlık Davranışı, Liderlik Davranışları ve Lidere Güven İlişkisine Yönelik Korelasyon Analizi Sonuçları

1 2 3 4 5 6 7 8 9

1 Diğergamlık 1

2 Nezaket ,183^* 1

3 Centilmenlik -,305^**

-,296^** 1

4 Vicdan ,181^* ,534^** -,156^* 1

5 Erdem ,331^** ,175^* -,284^** ,292^** 1 6 Etkileşimci

Liderlik ,153^* ,526^** -,117 ,620^** ,204^** 1 7 Pasif kaçınmacı

Liderlik ,110 ,732^** -,319^** ,574^** ,164^* ,471^** 1 8 Dönüşümcü

Liderlik ,272^** ,748^** -,247^** ,730^** ,324^** ,688^** ,689^** 1

9 Lidere Güven ,231^** ,667^** -,346^** ,541^** ,321^** ,533^** ,678^** ,788^** 1

**p<0,01 *p<0,05

Yukarıdaki tabloda ulaşılan korelasyon analizi sonuçlarına göre;

• Örgütsel vatandaşlık davranışı alt boyutlarından diğergamlık ile liderlik alt boyutlarından dönüşümcü liderlik arasında (,272) ve etkileşimci liderlik arasında (,153) ile aynı yönlü ve p<0,05 olduğundan anlamlı bir ilişki söz konusudur.

Diğergamlık ile pasif kaçınmacı liderlik arasındaki ilişkinin, korelasyon değerinin (,110) ve p>0,05 olmasından dolayı anlamsız olduğu görülmektedir. Ancak, her ne

109 kadar pozitif bir ilişki olduğu görülse de, dönüşümcü ve etkileşimci liderlik tarzları ile diğergamlık arasındaki ilişkinin zayıf olduğu, yani, liderin dönüşümcü/etkileşimci davranışlarının, astların diğergamlık davranışı göstermesine büyük oranda etki etmediği anlaşılmaktadır.

• Nezaket tabanlı bilgilendirme davranışı ile en kuvvetli pozitif ilişkiye dönüşümcü liderlik tarzı (,748) sahiptir. Bunu, pasif-kaçınmacı (,732) ve etkileşimci liderlik tarzları ile (,526) takip etmektedir. Bu sonuçlar, nezaket tabanlı bilgilendirme davranışının, dönüşümcü ve pasif-kaçınmacı liderlik tarzları ile ilişki seviyesinin yüksek olduğunu, ancak, etkileşimci liderlik tarzı ile daha zayıf bir ilişkisi olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla, liderin dönüşümcü/pasif kaçınmacı davranışlar sergilemesi, astların nezaket tabanlı bilgilendirme davranışlarını tetiklerken ve teşvik ederken, etkileşimci, yani daha kontrollü ve takip eden bir liderlik tarzı sergilenmesinin, astların nezaket tabanlı bilgilendirme davranışı göstermesine nispeten daha az etki ettiği görülmektedir. Buradan hareketle, astların etkileşimci liderlik tarzını diğer liderlik tarzlarına nispeten daha az tercih ettiği söylenebilir.

• Centilmenlik davranışı ile dönüşümcü liderlik arasında (-,247) ve pasif kaçınmacı liderlik arasında (-,319) olmak üzere zıt yönlü anlamlı ilişki olduğu, ancak, negatif de olsa aralarındaki ilişkinin zayıf olduğu, etkileşimci liderlik ile arasındaki korelasyon değerinin ise (-,117) ve ilişkinin anlamsız olduğu görülmektedir. Bu sonuçlar, dönüşümcü ve pasif-kaçınmacı liderlik tarzlarının centilmenlik davranışını negatif yönde çok az etkilediğini, etkileşimci liderlik ile centilmenlik davranışı arasında ise bir ilişki olmadığını, yani, etkileşimci liderlik tarzının, centilmenlik davranışını pozitif veya negatif yönde etkilemediğini göstermektedir.

• Vicdan ile dönüşümcü liderlik tarzı arasındaki ilişki (,730) yüksektir, ancak, etkileşimci liderlik (,620) ve pasif kaçınmacı liderlik (,574) tarzları ile orta seviyede bir ilişki olduğu görülmektedir. Yani, örgütsel vatandaşlık davranışlarından vicdan davranışı gösterilmesini, liderlik tarzları pozitif yönde etkilerken, dönüşümcü liderlik davranışı sergilenmesinin, diğer liderlik davranışlarına göre daha pozitif bir etkiye sahip olduğu görülmektedir.

110

• Erdem ile dönüşümcü liderlik arasında (,324), etkileşimci liderlik arasında (,204) ve pasif kaçınmacı liderlik arasında (,164) olmak üzere aynı yönlü, anlamlı, ancak zayıf bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, liderlik tarzlarının, erdem davranışı üzerinde bir etkisi olduğunu, ancak, doğrudan ve büyük bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir.

Örgütsel vatandaşlık davranışı ve lidere güven ilişkisine yönelik Tablo 11’de gösterilen korelasyon analizi sonuçlarına göre;

• Diğergamlık davranışı ile lidere güven arasında (,231) ile aynı yönlü, anlamlı, ancak zayıf bir ilişki olduğu, yani, lidere güven derecesinin diğergamlık davranışını tetiklemekle birlikte, etki derecesinin yüksek olmadığı,

• Nezaket davranışı ile lidere güven arasında (,667) ile aynı yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu, yani, lidere güven duyulmasının, nezaket davranışı göstermeye sebep olduğu ve bu etkinin yüksek sayılabilecek oranda olduğu,

• Centilmenlikle lidere güven arasında (-,346) ile zıt yönlü, anlamlı, ancak, zayıf bir ilişki olduğu, yani, lidere güvenin centilmenlik davranışı sergileme olumsuz yönde etkilediği, ancak bu etkinin de dikkate alınacak derecede yüksek olmadığı,

• Vicdan ile lidere güven arasında (,541) ile aynı yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu, yani, lidere güven duyulmasının vicdan davranışını tetiklediği ve bu etki derecesinin dikkate alınacak seviyede olduğu,

• Erdem ile lidere güven arasında (,321) aynı yönlü, anlamlı, ancak, zayıf bir ilişki olduğu, yani, diğergamlık davranışında olduğu gibi, arada pozitif bir bağdan söz edilebileceği, fakat bu bağın dikkate salınmayacak kadar zayıf olduğu tespit edilmiştir.

Liderlik tarzları ile lidere güven ilişkisine yönelik; dönüşümcü liderlik ile lidere güven arasında (,788) ile yüksek bir ilişki olduğu, bunu, pasif kaçınmacı liderlik (,678) tarzının takip ettiği, etkileşimci liderlik tarzının (,553) ise orta seviyede bir ilişkisi olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara göre;

111

• Dönüşümcü liderlik tarzının lidere güven üzerinde yüksek bir etkiye sahip olduğu, lidere güven seviyesini artırdığı ve astların en çok güven duydukları lider tipinin dönüşümcü liderlik olduğu,

• Benzer şekilde, etkileşimci liderlik tarzının da lidere güveni artırdığı ve dönüşümcü liderlik tarzı kadar olmasa da astların güvenini kazanmada etkili bir tarz olduğu,

• Pasif-kaçınmacı liderlik tarzının ise, lidere güveni tetiklediği, ancak diğer liderlik tarzlarının yanında, lidere güven açısından en az tercih edilen tarz olduğu görülmektedir.