• Sonuç bulunamadı

2.1. Amerika Birleşik Devletleri Başkanlık Sistemi

2.1.3. Yasama Erki

2.1.3.3. Kongrenin Çalışma Yöntemi ve Yetkileri

Anayasaya göre Kongre her yıl en az bir kere toplanmaktadır. Kongrenin çalışmaları 3 Ocakta başlayıp 31 Temmuza kadar devam etmektedir. Ancak Kongrenin gündemine bağlı olarak bu süre yılsonuna kadar uzamaktadır.117

Kongre’yi oluşturan meclislerin seçim yöntemini anayasa, eyaletlere bırakmakla birlikte Kongre’ye bu alanda genel düzenlemeler yapma yetkisi de vermektedir. Nitekim farklı zamanlarda Kongre bu yetkisine istinaden Senato üyelerinin seçimine yönelik düzenleme yaparak senatörlerin halk tarafından seçilmesini, Temsilciler Meclisi üyelerinin seçimini de tek turlu, dar bölge ve çoğunluk yöntemi esası ile seçilmesi belirlemiştir.118

Anayasaya göre meclisler kendi üyeleri hakkında düzeni bozucu davranışları nedeni ile nitelikli bir oranla üyelerini cezalandırma yetkilerine sahiptirler. Üyelerin herhangi bir dokunulmazlığı bulunmamakla birlikte meclisteki konuşmaları dolayısı ile sorumlu tutulmamaktadırlar.119

Kongreyi oluşturan her iki meclisinde alt komisyonları bulunmaktadır. Genellikle bu komisyonlar dört türlüdür. Standing, Conference, Select ve Joint Committees.

 Standing Committees: Sürekli çalışan bu komisyondan her iki mecliste de ihtiyaca göre yeteri sayıda kurulmaktadır. Komisyonlar da kendi içinde gerekli durumlarda uzman kişilerden oluşan alt çalışma komisyonları oluşturabilmektedirler. 116 a.g.e., s.181 117 Arslan, a.g.e., s.180 118 Eroğlu, a.g.e., s.93 119 a.g.e., s.94

 Conference Committees: Kongrenin her iki meclisi arasındaki uyuşmazlıkları aşmak ve ortak yasal düzenlemeler hakkında görüşmeler yapmak için oluşturulan bu komisyonda her iki meclisten de eşit sayıda üye yer almaktadır.  Select Committees: Partiler tarafından özel bir konunun araştırılması istendiği zaman oluşturulan geçici komisyonlardır. Araştırma neticesinde her iki meclise de raporlar sunulmaktadır.120

 Joint Committees: Meclislerin yasama belgelerinin basımı ve kütüphanenin yönetimi gibi ortak yönetsel işlerinden sorumlu olan bu komisyonda yine her iki meclisten de eşit sayıda üye bulunmakta ve ayrıca komisyon başkanlığı sırasıyla bir meclis üyesinden diğer meclisin üyesine geçmektedir. Burada belirtilen komisyonların başkanlıklarının seçimi ise ilgili parti liderlerince önerilen adaylar parti meclis grubunca seçilmektedirler.121

ABD Anayasası birinci maddesinin sekizinci bölümünde Kongrenin yetkileri düzenlemiştir. Kongre’nin başlıca görevi anayasanın uygulanması olmakla birlikte diğer önemli grev ve yetkileri şunlardır;

 “Vergi, harç, gümrük, üretim ve tüketim vergisi belirlemek ve toplamak, kamu borçlarını ödemek ve Birleşik Devletlerin ortak savunmasını ve genel refahını sağlamak; ancak Birleşik Devletler ’in tümünde aynı gümrük, üretim ve tüketim vergisi uygulanacaktır;

 Birleşik Devletler adına borç almak;

 Birleşik Devletlerin tümünde, vatandaşlığa geçiş için tüm eyaletlerde geçerli olacak olan tek bir kural uygulamak ve iflaslar konusunda tek yasa koymak;  Madeni para basmak ve bunun değeri ile birlikte, yabancı paraların değerini

düzenlemek ve ağırlık ve ölçü standartlarını saptamak;

 Birleşik Devletleri’n tahvillerini ve kullanılan madeni parasını taklit edenlerin cezalandırılmasını sağlamak, postane ve posta yolları kurmak;

120 Arslan, a.g.e., ss.183-184 121 Eroğlu, a.g.e., ss.96-97

 Yazarlara ve mucitlere, sınırlı bir süre için yazıları ve buluşları üzerinde münhasıran hak tanıyarak, bilim ve yararlı sanatların gelişmesini teşvik etmek;

 Yüksek Mahkemeden daha küçük mahkemeler oluşturmak;

 Savaş ilan etmek, silahlı gemi kullanma ve karşılıkta bulunma konularında yetki mektupları vermek ve karada ve sularda ele geçirilenler ile ilgili kuralları koymak; Ordular teşkil etmek ve bunları beslemek ancak bu kullanım için yapılacak para tahsisi iki yıldan daha uzun bir süre için geçerli olmayacaktır;  Bir deniz gücü kurup bunu sürdürmek;

 Kara ve deniz kuvvetlerinin idare ve nizamı için yönetmelikler yapmak;  Birliğin yasalarını yürürlüğe koymak, isyanları bastırmak ve istilaları geri

püskürtmek üzere milis kuvvetlerinin göreve çağırılmasını sağlamak--- ve  Daha önce belirtilmiş olan yetkilerin ve bu Anayasa ile Amerika Birleşik

Devletleri hükümetine, ya da bu hükümetin herhangi bir dairesine ya da görevlisine verilmiş bütün diğer yetkilerin yerine getirilmesi (yürütülmesi) için gerekli ve uygun bütün yasaları yapmak”122

Anayasal sınırlar çerçevesinde Kongre, bireylerin ve ABD’yi oluşturan federal devletlerin hak ve yetkilerini gözeterek yasa yapma yetkisini kullanabilmektedir. Bu çerçevede yasa yapma işlevi her hâlükârda iki meclisin ortaklaşa kararı ile sonuçlanmaktadır. Diğer bir söylemle bir kanun teklifinin kanunlaşabilmesinin ön koşulu her iki meclisinde onayını alması ile mümkün olmakta ve Başkan’ın onayı ile de kanunlaşabilmektedir. Kongrenin bir kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi açısından değinilmesi gereken bir husus ise mali konulardaki yasama işlevinde önceliğe sahip olmasıdır. Dolayısı ile mali yönü olan kanun teklifleri Temsilciler Meclisi tarafınca yapılmaktadır. Kongrenin diğer kanadı olan Senato ise kendine gelen mali yasayı onaylayıp onaylamamakta serbest olmaktadır.123

122Amerika Hakkında ABD Anayasası, a.g.e., (Erişim Tarihi:10.01.2019)

123 Burak Kaya, “Türk Tipi Başkanlık Sistemi Önerisinden Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemine”,

Yukarıda da belirtildiği üzere, Başkan’ın ABD’de devlet bütçesinin hazırlanmasında herhangi bir yetkisi ve rolü bulunmamaktadır. Bütçeye ilişki sadece yürütmeden hazine bakanı devletin ihtiyaç duyduğu bütçe tutarına ilişkin Kongre’ye bir rapor vermektedir. Bütçe hazırlama görevi Temsilciler Meclisinindir. Senato’nun onayı ile birlikte bütçe kabul edilmiş olmaktadır.124

Kongrenin yasama dışında yürütmeye ilişkin yetkisi de mevcuttur. Anayasanın yürütme bölümünü düzenleyen kısmında yer alan kongrenin bu yetkisine göre; Başkan ve Başkan Yardımcısı ikinci seçmenler tarafından seçilemediği zaman Kongre bu seçimleri sonuçlandırmaktır. Buna göre seçmenlerin salt çoğunluğunu hiçbir başkan adayı alamamış ise en çok oy alan üç adaydan birini Temsilciler Meclisi başkanlığa seçmektedir. Bu şekilde seçilen iki Başkan bulunmaktadır ABD tarihinde. 1801’de Thomas Jefferson ve 1825’te Quincy Adams. Yine anayasaya göre yukarıdaki bahsedilen durumda Başkan Yardımcısı’nı ise Senato seçmektedir.125

Yine Anayasanın yürütme bölümünde “Başkan, Başkan Yardımcısı ve Birleşik Devletleri’n bütün sivil yetkilileri, vatana ihanet, rüşvet, diğer ağır suçlar ve görevi kötüye kullanmakla suçlanır ve mahkûm olurlarsa, görevlerinden alınacaklardır”, ve yargıya ilişkin bölümünde “İhanet suçunun cezasını belirleme yetkisi Kongre’nin olacaktır” şeklindeki düzenlemelerden kaynaklı göre Kongre’nin Başkan ve Başkan Yardımcısı ile üst düzey devlet yetkililerini impeachment (suçlama) yolu ile yargılama yetkisi bulunmaktadır. Kongre bu yetkisini Temsilciler Meclisi ve Senato arasında paylaştırmak suretiyle kullanmaktadır. Kongrenin Başkan hakkındaki impeachment (suçlama) yolu ile yargılama yetkisine tezin Başkan’ın görev ve yetkileri başlığında değinildiğinden burada bahsedilmeyecektir.