Konaklama işletmelerinin çeşitleri ve özellikleri

Turizm sektöründen yararlanan turistlerin seyahat nedenleri, seyahat şekilleri, bir yerde konaklamaktan bekledikleri yararlar, gelir düzeyleri, zevkleri birbirinden son derece farklı olduğu gibi turizm çeşitleri ve işletmelerin kurulacakları yerlerin farklılığı, konaklama işletmelerinin de farklı olmasını zorunlu kılmaktadır 49.

46 _{Hikmet Öztekin ve İbrahim İlhan, ‘ Konaklama Endüstrisi ve Konaklama İşletmelerinin}

Sınıflandırılması’, Anatolia;1994 Yıl:5, s:12-15

47 _{Seyhan, a.g.e., s.5}

48 _{Öztekin ve İlhan, a.g.e., s.13}

• Motel; yerleşim merkezleri dışında karayolu güzergâhı veya yakın çevrelerinde inşa edilen ve motorlu araçlarıyla yolculuk yapanların konaklama, yeme-içme ve araçlarının park ihtiyacını karşılayan en az 10 odalı konaklama tesisidir50. Şehirlerin kalabalık ve gürültülü yaşamından uzak, park sorunu olmayan motellerde odalar genellikle sade fakat tüm günlük gereksinimleri karşılayacak tarzda donatılmıştır. Moteller, özellikle bağımsız olmak, kendi hizmetini kendisi görmek, doğaya daha yakın olmak ve ucuz bir konaklama hizmeti satın almak isteyen kişiler için uygun nitelikler taşımaktadır51.

• Tatil Köyü; tabii güzellikler içinde veya arkeolojik değerlerin bulunduğu yerler civarında kurulmuş rahat bir konaklama yanında, çeşitli spor ve eğlence hizmetlerinin de bir ücret karşılığında sağlandığı en az 50 odalı konaklama tesisleridir52. Özelikle doğal güzellikler açısından zengin dağ ve deniz kıyısında kurulan tatil köyleri lokanta, postane, gazino, alış veriş merkezi, sağlık merkezi, çocuk parkları ve meydanları bütünlük arz eder.

• Pansiyonlar; konaklama tesisi olarak planlanıp inşa edilmiş olan, yönetimi basit, müşteriye yeme-içme hizmeti veren veya müşterilerin kendi yemeklerinin bizzat hazırlayabilme imkânları bulunan en az 5 odalı konaklama tesisleridir53. Özellikle dinlenme turizmine uygun yörelerde yaygın olarak bulunan pansiyonlarda bir ev ortamı söz konusudur. Sadeliği ve düşük sayıda ücretli iş gören çalıştırması nedeniyle daha ucuz olan pansiyonlar, otel, motel ve benzeri konaklama işletmelerinin bulunmadığı küçük yerleşim bölgelerinde özendirilebilir ve bölge halkı için önemli bir gelir kaynağı oluşturabilirler.

• Kamplar; Karayolları ile rahatça ulaşılabilecek deniz, göl, dağ, nehir gibi doğal güzelliği ile tarihi ve turistik özelliği olan yerlerin civarında kurulan, kampçıların çadır ve karavanları ile geceleme, yeme-içme, dinlenme,

50 _{Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri Bülteni; Ankara, 2003} 51 _{Barutçugil, a.g.e., s.38}

52 _{Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri Bülteni; Ankara, 2003} 53 _{Turizm İstatistikleri Bülteni , 2003}

eğlenme ve spor ihtiyaçlarını karşıladıkları en az 20 ünitelik tesislerdir54. Özelikle de gençler için doğa ile içice ve sade bir konaklama olanağı sağlayan kampingler, konaklama giderlerini düşürerek daha geniş kitlelerin turizme katılmalarını sağlamaktadırlar.

• Apart Oteller; Belgeli bir otel veya tatil köyü yatırım ve/veya işletmesi bütünü içinde yer alan, müşterinin kendi yeme ve içme ihtiyacını karşılayabilmesi için gerekli teçhizat ile donatılmış, bağımsız apartman veya villa tipinde konut olarak inşa edilmiş ve donatılmış fakat otel gibi işletilen tesislerdir.

• Hostel; Kültür ve spor nedeniyle seyahat eden öğretmen ve öğrencilerin veya dinlenme ve bilgi için seyahat eden az gelirli kişilerin seyahatleri boyunca ucuz, temiz, güvenli ve samimi bir ortamda konaklamalarını sağlamak üzere kurulan en az 20 odalı tesislerdir55.

•

Oberj; Tabiat güzelliğinden yararlanmak, spor yamak için kırsal yörelerde yapılan gezintilerde konaklama ihtiyacını karşılayan tesislerdir. Oberjlerin en az 30 kişiyi barındırabilecek büyüklükte olması ve odaların en fazla sekiz kişilik yatakhaneler biçiminde düzenlenmesi gerekmektedir56.

• Diğer konaklama işletmeleri; Yukarıda belirtilen konaklama işletmelerinin dışında kalan ve günümüzde turistlik amaçlı konaklama kapasitesini önemli ölçüde artıran ve turizme esneklik kazandıran diğer bazı işletme tiplerinden de söz edilebilir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür;

- Çeşitli özel ve kamu işletmelerinin, meslek örgütlerinin vb. kurumların dinlenme tesisleri, uygulama otelleri ve misafirhaneleri,

- Belirli dönemler için satılmak veya kiraya verilmek üzere turistlik bölgelerde inşa edilen apartman daireleri, ev ve odalardan oluşan tatil beldesi işletmeleri,

54 _{Maviş, a.g.e., s.32}

55 _{Kültür ve Turizm Bakanlığı, Turizm İstatistikleri Bülteni; Ankara, 2003} 56 _{Olalı ve Korzay, a.g.e. s.19.}

- Doğa sporlarına uygun yörelerde inşa edilen dağ evleri ve avcı kulübeleri ve - Okulların tatil olduğu dönemlerde gençlik ve öğrenci turizmine hizmet eden

üniversite - öğrenci yurtlarıdır57.

• Otel ; yapısı, donanımı, konforu, müşteriye hizmet kalitesi gibi elemanlarıyla uygar bir insanın arzu ettiği nitelikte geçici konaklama, yeme-içme ve eğlence ihtiyaçlarını bir ücret karşılığında karşılayan en az 20 odalı konaklama tesisidir. Geleneksel konaklama tesislerinin en yaygın örneğidir. Şüphesiz, bir otelin sunabileceği hizmetlerin türleri ve nitelikleri, otelin büyüklüğüne, bulunduğu yere ve daha çok hangi türde turiste yönelik olarak çalıştığına bağlı olarak değişecektir. Günümüzde otelcilik anlayışına göre, odaların yalnızca geceleme amacına yönelik yatak odası değil, içinde yaşanılacak ve oturulacak biçimde tasarlanması ve günlük yaşamın yaklaşık tüm gereksinimlerini karşılayabilecek eşya ve araçlarla donatılması gerekmektedir.

Türkiye’de otel, motel, tatil köyü, pansiyon, oberj vb turistlik tesislerin sayısı her geçen gün çoğalarak artmakla birlikte, verilen hizmetlerin kalitesi de uluslararası standartları yakalamış bulunmaktadır. Sezonun yoğun olduğu dönemlerde tesisler yüzde yüz doluluk oranıyla çalışmakta iken kış aylarında çoğu tesis kapanmaktadır. Kış aylarında da tesislerin doluluk oranlarını yükseltmek ve turizmi dört mevsime yaymak için ülke bazında çalışmalar yapılmaktadır. Tablo 1.1’de 2005 yılına ait turizm işletme belgeli tesisler görülmektedir.

Tablo 1.1. Türkiye'de Turizm İşletme Belgeli Tesisler (2005)

TURİZM İŞLETME BELGELİ TESİSLER-2005

TÜRÜ SINIFI TESİS SAYISI ODA SAYISI YATAK SAYISI

5 YILDIZLI 189 57 376 121 860 4 YILDIZLI 384 58 602 121 708 3 YILDIZLI 577 42 915 87 684 2 YILDIZLI 687 29 387 58 175 1 YILDIZLI 113 3 157 6 196 OTELLER TOPLAM 1 950 191 437 395 623 1.SINIF 2 116 216 2.SINIF 9 211 417 Motel / Motel 5 123 256 MOTELLER TOPLAM 16 450 889 1.SINIF (5 YILDIZLI ) 72 22 740 49 410 2.SINIF (4 YILDIZLI ) 22 3 803 8 300 TATİL KÖYLERİ TOPLAM 94 26 543 57 710 PANSİYONLAR 85 1 399 2 754 KAMPİNGLER 7 518 1 626 OBERJLER 5 413 1 019 APART OTELLER 110 4 567 11 173 ÖZEL BELGELİLER 138 4 444 9 562 GOLF 2 211 488

EĞİTİM VE UYGULAMA TESİSLERİ 3 225 499

TURİZM KOMPLEKSİ 2 916 1 987

T O P L A M 2 412 231 123 483 330

Kaynak;http://www.tursab.org.tr/content/turkish/istatistikler/gostergeler/TESISTUR. asp, 10/04/2007