Kitle ĠletiĢim Araçları

Kitle iletiĢim araçlarının insan hayatına giriĢi yeni olmasına rağmen hayata nüfuz ediĢi oldukça hızlı ve etkili olmuĢtur. Ülkemizde ilk radyo oluĢturma çabaları 1921-23 yılları arasında olmuĢtur. Tv‟ nin hayatımıza girmesi ise 1968 yılında olmuĢtur. Zamanla hayatımıza internetin, bilgisayarın da girmesiyle birlikte kitle iletiĢim araçlarının insan hayatı üzerindeki etkisi artmıĢtır (Balta Peltekoğlu, 2009: 237- 243).

Topluma dair insanların her türlü bilgi edinebilecekleri aktüel bilgi depolar olarak görülebilecek araçlara, kitle iletiĢim araçları denir. Kitle iletiĢim araçları içerisinde birçok teknik aracı barındırmaktadır. GeliĢen teknoloji ve değiĢen toplumlarla birlikte teknolojik aletlerin kullanım yaĢ sınırı oldukça düĢmüĢtür. Bu medyatik aktuel bilgiler çocuğun sosyalleĢmesinde oldukça büyük önem taĢımaktadır (Neuman, 2009: 6). Hızla ilerleyen teknoloji, mekansal anlamda insanların bir araya geldiği alanları daraltsa da birbirlerine ulaĢabilirliğini tek bir tuĢa kadar indirmiĢtir. Dünyaya ait bilgilerin bu denli insanlara ulaĢması, mekansal farklılığı bitirmiĢtir. Bu teknolojik geliĢmeler sosyalleĢme sürecinde farklı etki alanlarının da artmasına neden olmuĢtur.1980‟ li yıllarda

wolkmenler, teypler varken artık günümüze doğru android iĢletimli cihazlar gençlerde, çocuklarda, yetiĢkinlerde ve yaĢlılarda görülmektedir. Günün teknolojik geliĢimine bağlı olarak kitle iletiĢim araçlarının insan hayatına girmesi doğru orantılıdır (Kars, 2015: 38). Teknolojik aletlerin kullanım yaĢ sınırı oldukça düĢmüĢtür. Bu durum insan hayatını ve toplumu çok yakın dereceden etkilemiĢ ve sosyalleĢme seyrini oldukça değiĢtirmiĢtir.

Kitle iletiĢim araçları bireyler arası iletiĢimin kurulmasını sağlamaktadır. ĠletiĢim kökenine bakılacak olur ise; comman ile communicate gibi Latince kelimelerden türeyen commucation kelimesi, var olan bilginin sözlü ya da yazılı olarak ulaĢtırılmak istenen hedefe ulaĢtırılması anlamında kullanılmıĢtır. Günümüze kadar ulaĢıncaya kadar ki süreçte kazandığı anlamla birlikte, iletiĢim kavramı olarak literatüre kazandırılmıĢtır (ġenyapılı, 1981: 11). Kitle iletiĢim araçları sosyal olayların önemlilik durumlarını kitlelere farklı noktalardan duyurmaktadır. Kitle iletiĢim araçlarının bu farklı noktalardan duyurulmasında bireylerin içerisinde bulundukları sosyal sınıfları etkilidir (Newman, 2013: 73). Kitle iletiĢim araçlarına çocuğun eriĢebilirliği, ailenin yetkinliği içerisinde olan bir konudur. Çocuğun bu araçlara ulaĢabilirliğinde ailenin belli kıstaslar belirlemesi, çocuğun istenilen düzeyde sosyalleĢmesini sağlayacaktır (Yavuzer, 1995: 171).

Kitle iletiĢim araçlarının sosyalleĢme sürecindeki payının farklılığı ise yeni oluĢundandır. Kitle iletiĢim araçları günümüzde hem çocukların hem de gençlerin günlük yaĢamlarını büyük oranda etkilemektedir. Kitle iletiĢim araçları ile çocuklar ve gençler, kendilerine rol model alacakları kiĢiler edinebilirler (Tezcan, 1985:202). Kitle iletiĢim araçları insanların sosyalleĢmesi açısından zengin uyaranları bünyesinde barındırmaktadır.

Var olan birçok sosyal ağ, insanların mekansal olarak yan yana olmasalar da sanal ortamda sosyalleĢmesini sağlamıĢtır. Birçok yararının yanında kitle iletiĢim araçlarının olumsuzlukları da mevcuttur. Bunlardan bir tanesi, insanların yüz yüze görüĢmesini öldürecek seviyeye getirmesidir. Diğer bir olumsuz yanı ise; yan yana olan bireylerin dahi iletiĢimlerinin zedelenmesine sebep olmasıdır ve bu durum asosyalliği de beraberinde getirmektedir (Kars, 2015: 39). Ayrıca çocuk, monotonluğa ve durgunluğa sürüklenebilir ve bunun sonucunda ufkunu daraltarak tek tipleĢmeye itilebilir. Ġzlediği

programa göre korku geliĢebilir. ġiddet duyguları çocukta aktif hale gelebilir (Tezcan, 1985: 203-204). Bunun örneğini günümüzde her yerde görmek mümkündür.

Ebeveynin çocuklarına karĢı olması gerektiği gibi davranmayıĢı hal ve tavırlarıyla gerekli modeli oluĢturmayıĢı çocuğun aile dıĢında farklı araçlara yönelimine neden olacaktır. Özellikle bu eğilimin sonucu, çocuğun sosyalleĢme sürecini olumsuz etkileyecektir. Çocuğun geliĢimi ile yakından ilgilenen ebeveyn, kitle iletiĢim araçlarının çocuğun sosyalleĢmesi üzerindeki etkisinden haberdar durumdadır (Acar, 2007: 55). Çocuğun, kitle iletiĢim araçlarına ulaĢabilirliği de ailenin imkanları ile doğru orantılıdır. Kitle iletiĢim araçları çocuğun birçok yönünün geliĢimine katkı sağlamaktadır. Bu durumda çocuğun kitle iletiĢim araçlarından mahrum olması ailenin imkansızlığından dolayı olabilir (ġarlak, 2011: 9). Ailenin geniĢ imkanlara sahip olması ve bu imkanlardan çocuğunu yararlandırmada bilinçli olması, çocuğun sosyalleĢme sürecini olumlu düzeyde etkileyecektir.

Kitle iletiĢim araçlarının seçiminin özellikle aile içinde ortak zevklere göre belirlenmesi, aile içi iliĢkilerin yoğunlaĢmasına da katkı sağlar. Bir de kitle iletiĢim araçlarına aile aracılığı ile ulaĢılması, toplumsal öğretilerin de çocuğa geçmesini sağlayacaktır (Tezcan, 1985: 203). Beraber geçirilen zaman içerisinde toplumsal değerlerin yok sayılmadığı programların beraberce izlenmesi, ortak duyguların oluĢmasına imkan tanıyacaktır.

Kitle iletiĢim araçları, modern alanda insanların hayatına giriĢ yapmıĢtır. Ġlk etapta kitle iletiĢim araçlarının belli reklamlarla kiĢilere ulaĢtırılmaya çalıĢıldığı düĢünülse de aslında günümüzde kitle iletiĢim araçları, insan hayatının her alanında önemli derecede yer almaktadır (Ekelund Jr ve Saurman,1999: 8). Kitle iletiĢim araçları, kültür ve kitle arasında bir bağ oluĢturduğu için bu araçlar birçok toplumbilimcinin dikkatini çekmiĢtir. Cemil Meriç„ in de özellikle üzerinde durduğu Ģekli ile kültürün kitle iletiĢiminden sonra değiĢen dünyayla da birlikte tek bir bütün olarak var olmadığı birçok alt boyutlarının da mevcut olduğu ortadadır(Topçuoğlu, 1995: 115).

GeliĢen teknoloji ile birlikte tv, bilgisayar, telefon internet… vs insan hayatına girmiĢtir. Günümüzde bu araçlara karĢı özellikle çocuklarda büyük bir tutku mevcuttur. Bu araçların hepsi ihtiyaçlar doğrultusunda oluĢmuĢ ve doğru kullanıldığı taktirde insanlık için sosyalleĢme açısından da diğer bir çok açıdan da faydalı olacaktır. Ancak

özellikle kitle iletiĢim araçları arasında Tv‟ nin insanlar için gelinen boyutu zarar olarak karĢımıza çıkmaktadır (Çamlıca,2007: 96- 105). Çocukların sınırsız Tv izleme eğilimleri, iletiĢim eksikliğine neden olurken bu durum, dil geliĢimini de olumsuz yönde etkileyecektir. KonuĢma gereksinimi duymayan çocuk, duyduklarını algılayabilse de Tv karĢısında Tv‟ ye yoğunlaĢmasından dolayı diğer kiĢilerle iletiĢime geçmek istemeyecektir. Bu durum ise çocuğun zamanla içe kapanık bir kiĢilik geliĢtirmesine neden olacaktır. Görüldüğü gibi bu sosyalleĢme aracı üzerinde de anne ve babanın etkisi çok önemlidir.