4. DEĞERLENDİRME
4.3.5. Kitabeler
Kırklareli ve ilçelerindeki hamamların inşa kitabeleri günümüze ulaşmamıştır. Hızır Bey Hamamı’ nın tamir kitabesi Ferhat Bey Hamamı’ nın Cumhuriyet Dönemi’ nde tamir yapıldığını bildiren levhası bulunmaktadır.
Hızır Bey Hamamı erkekler bölümü girişinde sivri kemerli nişin içerisine 1607- 1608 yıllarına ait tamir kitabesi yerleştirilmiştir. Altı satırdan oluşan tamir kitabesi, mermer malzeme üzerine sülüs hattı ile yazılmıştır.
Ferhat Bey Hamamı’nın 1938 yılına ait tamir levhası erkekler bölümü girişinin hemen üst kısmına yerleştirilmiştir. Mermer malzeme üzerine Latin harfleriyle yazılmış ve beş satırdan oluşmaktadır. Dikdörtgen şeklinde olan bu levhanın sol köşesi kopmuş vaziyettedir.
146
SONUÇ
Kırklareli, Neolitik çağdan günümüze kadar pek çok kültürel mirası bünyesinde taşımaktadır. Bizans ve Osmanlı Dönemi’ nde bulunduğu konum itibariyle önemini korumuş bir şehirdir. Osmanlı Dönemi’ nde devletin ikinci payitaht merkezi olan Edirne’ nin gölgesinde bırakılmış fakat Anadolu’nun Balkanlar’a açılan kapısı olduğu için çok fazla da göz ardı edilememiştir. Semiz Ali Paşa ve Sokullu Mehmet Paşa gibi Osmanlı Devleti’ nde bir döneme damgasını vurmuş veziriazamların vakıflarına ait mimari yapıların büyük bir bölümü günümüze kadar ulaşmıştır. Bir sultan, birde şehzade çeşmesi ve özellikle savaş dönemlerinde ulaşımı kolaylaştıran köprüleri şehrin tarihi mimari dokusunu yansıtmaktadır.
Biz bu çalışmamızı Kırklareli ve ilçelerindeki Osmanlı Dönemi’ne ait çeşme, şadırvan ve hamamlarla sınırlandırdık. Katalog bölümünde toplam 31 adet yapı incelenmiştir. Bunlardan 25 tanesi çeşme, 1 tanesi şadırvan 5 tanesi hamamdır. Bunların dışında günümüze ulaşmamış 22 adet çeşme, 2 adet şadırvan ve 4 adet hamam kaynaklardan edindiğimiz bilgiler doğrultusunda değerlendirilmesi yapılmıştır.
Katalog bölümüne dâhil edilen yapılar değerlendirme bölümünde plan, malzeme, tipoloji, yapı elemanları ve süsleme unsurları olarak ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Başta İstanbul ve Edirne olmak üzere Anadolu’ da yer alan su yapıları ile karşılaştırılıp belli başlı özellikleri ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Kırklareli ve ilçelerindeki 25 adet çeşmede görülen genel yapı malzemesi taştır. Bunların dışında Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi mermer malzemeden, Paşa Çeşmesi moloz taş malzemeden yapılmıştır. Ferhat Bey (Ağa) Çeşmesi tuğla örgü üzerine kesme taş malzeme ile yapılmıştır.
Çeşmeler süsleme açısından genelde sade bırakılmıştır. Yoğun süslemelerin görüldüğü tek yapı Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’dir. Paşa Çeşmesi’nin ayna taşında geometrik süslemeler, Babaeski Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’nin ayna taşında bitkisel süslemeler görülmektedir.
147
Katalog bölümünde yer alan Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Şadırvanı konum olarak cami şadırvanı plan olarak çokgen planlıdır. Süsleme açısından İstanbul’daki örnekleri ile yarışabilecek düzeydedir. Mermer malzeme üzerine yapılmış bitkisel ve geometrik süslemeler, dalga saçak formun cephelerine yerleştirilen kalemişi süslemelerle Kırklareli’ndeki su yapıları içerisinde en süslü yapı olma özelliğini taşımaktadır.
Katalog bölümünde yer alan 5 adet hamam küçük farklılıklar olsa da Semavi Eyice’nin yapmış olduğu hamam tipolojisini yansıtmaktadır. Hızır Bey Hamamı haçvari, dört eyvanlı köşe hücreli plan tipine girmektedir. Bu plan tipinden farkı sıcaklık bölümünde yer alan eyvan ve köşe hücrelerinin üst örtüsü ayrı ayrı değil tek bir kubbe ile örtülü olmasıdır. Sokullu Mehmet Paşa Hamamı yıldızvâri sıcaklıklı plan tipine girmektedir. Mimar Sinan’ ın camilerde uyguladığı merkezi mekân kavramının hamamlardaki uygulamasını bu yapıda görmekteyiz.
Hamamlarda kullanılan ana yapı malzemesi taştır. Babaeski Osmanlı (Fatih) Hamamı’ nın güney cephesinde, Ferhat Bey Hamamı’ nın beden duvarlarında ve Kıyıköy Hamamı’ nda moloz taş kullanılmıştır. Hızırbey Hamamı ve Sokullu Mehmet Paşa Hamamı’ nın yapı malzemesi kesme taştır.
Süsleme açısından sade bırakılmış olan hamamlarda en dikkat çekici süsleme unsuru Vize ilçesi Ferhat Bey Hamamı sıcaklık bölümündeki kurnalarda görülen palmet, rumi, gülbezek ve selvi ağacı motifleri olmuştur.
148
KAYNAKÇA
Adıgüzel, D. (1989). Manisa Çeşmeleri, (Selçuk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Yayınlanmamış Lisans Tezi), Konya.
Anonim. (1967). Kırklareli İl Yıllığı, İstanbul.
Altun, A. (2002), “Türkiye Selçukluları Mimarlığı”, Türkler Ansiklopedisi (Cilt: 7, s. 1229-1238), Ankara.
Altuntaş, M. (1995). Kırklareli’ndeki Türk Devri Yapıları, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji-Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Sanat Tarihi Bilim Dalı, Yayınlanmamış, Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Arseven, C. E. (1950). “Çeşme”, Sanat Ansiklopedisi (Cilt:1, s. 388-392), İstanbul.
Arısoy, Y. (2008). “Selçuklu ve Osmanlı Dönemleri Su Yapıları”, Tarihi Su Yapıları Konferansı, s. 63-72, İzmir.
Ayan, E. (2002). “Türk Mitolojisinde Su Kültü ve Yâda Taşı”, Türkler Ansiklopedisi, Cilt: 3, s. 622-629, Ankara.
Ayhan, S. (2011). Tekirdağ ve İlçelerindeki Türk Devri Yapıları (XIV.-XVI. yüzyıl) (Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı), Çanakkale.
Aynur, H. ve Karateke, H.K. (1995). III. Ahmet Devri İstanbul Çeşmeleri, İstanbul.
Aytöre, A. (1959). “Türkler’ de Su Mimarisi”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongresi Bildirileri, (s. 44-49), Ankara.
Ayverdi, E. H. (1972). Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri II, İstanbul.
Balkan, K. (1970). “Ani’de İki Selçuklu Hamamı”, Anatolian, (Sayı: 12, s. 39- 57), Ankara.
149
Bildirici, M. (1994). Tarihi Su Yapıları, Ankara.
Bilgicioğlu, B. (1997). “Mardin”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 28, s. 43-51), Ankara.
Bozer, R. (1990). Kula’da Türk Devri Mimarisi, Ankara. Cömert, B. (2010). Mitoloji ve İkonografi, Ankara.
Çakır G. (2014). Vize İlçesinin Turizm Coğrafyası ve Değerleri, Edirne.
Çal, H. (1988). ’’Zile Hamamları’’, Türk Etnografya Dergisi, (S.18, s. 103- 124), Ankara.
Çal, H. (1989). Niksar’da Türk Devri Eserleri, Ankara.
Çeçen, K. (1997). “Halkalı Suları”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 15, s. 362-365), Ankara.
Çeçen, K. (1998). “Sinan'ın Yaptığı Su Tesisleri”, Mimarbaşı Koca Sinan’ın Yaşadığı Çağ ve Eserleri, (439-461), İstanbul.
Çeçen, K. (2002). “Kırkçeşme Suları”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 25, s. 476- 479), Ankara.
Çeçen, K. (2010). “Taksim Suları”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 39, s. 478-480), Ankara.
Çeçen, K. (2012). “Üsküdar Suları”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 42, s. 376-376), Ankara.
Çelik, T. (1970). Babaeski İnceleme Kitabı, İstanbul.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı.
Dağlı, Y., Kahraman, S.A., Sezgin, İ. (2001). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, (Cilt 5), İstanbul.
150
Daş, E. (1997). “Selçuk’ daki Türk Hamamları”, Geçmişten Günümüze Selçuk Sempozyumu Bildirileri, (385-397), İzmir.
Demir, F. (2016). Drusipara’dan Büyükkarıştran’a, İstanbul.
Denktaş, M. (2002). “Anadolu Türk Mimarisi Çeşmeler”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 7, s. 872-877), Ankara.
Denktaş, M. (2000). Karaman Çeşmeleri, Kayseri.
Denktaş, M. (2000). Kayseri’deki Tarihi Su Yapıları, Kayseri.
Devellioğlu, F. (2003). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara.
Doğan, M. S. (2005). İslam Su Medeniyeti ve Konya Suları.
Duman Ç. (2007). Kırklareli İli Vize İlçesi “Kıyıköy” Beldesi Toplumsal Yasamı ve Geleneksel Konutları Üzerine Bir İnceleme, (Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Anabilim Dalı Yayınlanmamış, Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Duran, R. (2002). “Menteşeoğulları Beyliği Mimarisi”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 8, s. 220-232), Ankara.
Duran, R., (2006). “Konya’ daki Geç Dönem Osmanlı Yapıları“, Konya Kitabı IX, Konya Ticaret Odası, İpek Yolu Dergisi, Özel Sayı, s. 235-250, Konya.
Dursunkaya, A.R. (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih Coğrafya Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Cilt: 1-2, Kırklareli.
Durukan, A. (2002). “Selçuklu Dönemi Kültür Ortamından Bir Kesit: XII. Yüzyıl”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 7, s. 1109- 1137), Ankara.
Efe, İ. (2016). “Mütareke Dönemi Asayiş Sorunları ve Çare Olarak Düşünülen Nasihat Heyetleri”, Dergi Park, (Cilt: 6, Sayı: 1, s. 242).
Ertuğrul, A. (2009). “Hamam Yapıları ve Literatürü “, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, (Cilt: 7, Sayı: 13, s. 241-261), İstanbul.
151
Erat, B. (1997). Anadolu’da XIV. Yüzyıl Hamam Mimarisi, (Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
Eravşar, O. (2004). Tokat Tarihi Su Yapıları (Hamamlar), İstanbul.
Eyice, S. (1960). “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, İstanbul Üniversitesi Dergisi, İstanbul.
Eyice, S. (1989). “Ali Paşa Camii”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt:2, s. 427-428), Ankara.
Eyice, S. (1997). “Hamam”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 15, s. 402-434), Ankara.
Eyice, S. (1993). ”Çeşme”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 8, s. 277-286), İstanbul.
Geyik, G. (2007). İzmir Su yapıları (Çeşme Sebil Şadırvan), Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Görür, M. (2002). “Beylikler Dönemi Mimarisinde Figürlü Süsleme”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 8, s. 72-86), Ankara.
Haskan, M. N. (1995). İstanbul Hamamları, İstanbul.
İnalcık, H. (2009). “Su”. İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 37, s. 437-440), Ankara.
KahramanS., A.-Dağlı Y.- Dankoff R., (2003). Evliya Çelebi Seyahatnamesi,
(Cilt: 8), İstanbul.
Kanal, H. (2016). “Salnamelere Göre 19.yy Sonlarında Kırkkilise (Kırklareli) Sancağı”, Tarih Okulu Dergisi, (Sayı: 26, s. 145-171).
Karaçam, N. (1995). Efsaneden Gerçeğe Kırklareli, Kırklareli.
Karademir, M. (2007). Edirne Çeşmeleri, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisan Tezi), Konya.
152
Karaman, S. (2013). Afyonkarahisar Hamamları, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Karasu, G. (2006). Afyon Çeşmeleri, (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Karpuz, H. (1990). Trabzon, Ankara.
Karpuz, H. (1996). Anadolu Selçuklu Mimarisi, Konya.
Karpuz, H. , Dülgerler, O. , N. (2006). ”Konya Çeşmeleri Üzerine Bir Tipoloji Denemesi”, Prof. Dr. Beyhan Karamağaralı’ ya Armağan, Sanatta Anadolu Asya İlişkileri, Ankara.
Kaşıkeman, Ö. (2005). Tokat İli ve Niksar İlçesi Çeşme ile Şadırvanları, (Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Kıel, M. (1997). “Lüleburgaz “, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 27, s. 255-256), İstanbul.
Kırklareli İl Kültür ve Turizm Arşivi.
Kıvılcım, T. (1998). Vize Şehri, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
Koçin, A. (1991). “Çağını Aşanlar”, Bilim ve Teknik, (s. 50-52), İstanbul.
Koçyiğit, F. (2013). Lale Devri İstanbul Çeşmeler, (Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), Kayseri.
Konyalı, İ. H. (1962). Konya Tarihi, İstanbul.
153
Köylüoğlu, N. (2004). “Babaeski’de Bulunan Tarihi Eserler”, Yöre Aylık Kültür Dergisi, (Sayı: 51, s. 16-17), İstanbul.
Kurtişoğlu, H. (2006). Kırklareli’ndeki Osmanlı Dönemi Su yapıları, (Selçuk Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü Yayınlanmamış Lisans Tezi), Konya.
Küçükkaya G. (1990). “Mimar Sinan Dönemi İstanbul-Belgrat Arası Menzil Yapıları Hakkında Bir Deneme”, Vakıflar Dergisi, (Sayı: 21, s. 183-254), İstanbul.
Kramer, S. N. (1999). Sümer Mitolojisi, (Çeviren: H. Koyukan), İstanbul.
Lüleburgaz İlçesi Belediye Arşivi.
Macfıe, J. M. (2000). Hint Efsaneleri, (Çeviren: H. Yılmaz), İstanbul.
Mert, Ö. (1971). “Kırklareli Kitabeleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Dergisi, (Sayı: 25, s. 22-25), İstanbul.
Muhcu, A. (1999). “IV. Mehmed ve Av Merâsimleri”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Sayı: 5), Pamukkale.
Müderrisoğlu, F. (1997). Lüleburgaz ve Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi, İstanbul.
Müftüoğlu, L. (2006). Kur’an-ı Kerim Meali, İstanbul.
Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri Ve Terimleri Sözlüğü III, İstanbul.
Pekin, F. , Yılmaz, H. F. (2008). Türkiye’nin Kültür Mirası 100 Köprü, İstanbul: NTV Yayınları.
Pilehvarian, N. K. (2002). “Osmanlı Çeşme Mimarisi”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 12, s. 247-251), Ankara.
154
Sevim, A. (2015). Nevşehir ve İlçelerindeki Çeşme Mimarisi, (Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Suat, O. (2012). Her Yönü ile Lüleburgaz, İstanbul.
Sözen, M., Tanyeli, U. (2005). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul.
Sinemoğlu, N. (19859. “Tarihi İstanbul Çeşmeleri”, Tarihi İstanbul Çeşmeleri Kurtarılmalıdır I. Seminer Bildirileri, (s. 87-91), İstanbul.
Şen, A. (2015). Manisa Hamamları (Merkez), (Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
Şener, A., Sofuoğlu, M.C., Yıldırım, M., (2006). Yüce Kur’an ve Açıklamalı- Yorumlu Meali, İzmir.
Onur, O. (1978). Edirne Su Kültürü, Edirne.
Ödekan, A. (1992). “Kentiçi Çeşme Tasarımında Tipolojik Çözümleme “, Prof. Dr. Semavi Eyice ’ye Armağan, İstanbul Yazıları (s. 281-290), İstanbul.
Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi II, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Önge, Y. (1989). “Anadolu Türk Hamamları Hakkında Genel Bilgiler ve Mimar Koca Sinan'ın İnşa Ettiği Hamamlar”, Mimarbaşı Koca Sinan’ın Yaşadığı Çağ ve Eserleri I, (s. 403-412), İstanbul.
Önge, Y. (1978). “Eski Türk Hamamlarında Aydınlatma”, Vakıflar Dergisi, (Sayı:12, s. 121-140), Ankara.
Önge, Y. (1999). “Fıskiyeli Türk Çeşmeleri “, Vakıflar Dergisi, (Sayı: 22, s. 99-117), Ankara.
Önge, Y. (1988). Mimarbaşı Koca Sinan, Yaşadığı Çağ ve Eserleri, İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü.
155
Önge, Y. (1995). “Mimar Koca Sinan’ın Şadırvanları”, IX. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi Bildirileri, (Cilt: 2, s. 189-197), Ankara.
Önge, Y. (1997). Türk Mimarisinde Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerinde Su Yapıları, Ankara.
Önge, Y. (1981). “Türk Su Mimarisinde Suluk Adını Verdiğimiz Çeşmeler “, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (Sayı:1, s. 1-15), Konya.
Özbek, Y. (2004). “Divriği Hamamları”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (Sayı:16, s. 191-228), Kayseri.
Özdeniz, E. (1995). İstanbul’daki Kaptan-ı Derya Çeşmeleri ve Sebilleri, İstanbul.
Özer, M. (2006). “Vize’ de Türk Mimarisi”, Yöre Aylık Kültür Dergisi, (Sayı: 80, s. 20-35), İstanbul.
Özer, M. (2007). “Tekirdağ-Saray’daki Osmanlı Dönemi Yapıları”, Yöre Aylık Kültür Dergisi, (Sayı: 89-90-91-92, s. 57-85), Edirne.
Öziş, Ü. (2008). “Su Yapılarının Tarihi Gelişmesi”, Tarihi Su Yapıları Konferansı, (s. 1-19), İzmir.
Öztabak, M. (2015). Kültür Varlıklarımız, Dört Yüzlü Sultan IV. Murat Çeşmesi, Babaeski.
Öztabak, M. (2002). Yerel Yakın Tarih Babaeski, Babaeski: Belediye Yayınları.
Özyurt Ş. (1989). Lüleburgaz Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi, (Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Talasoğlu, A. (1994). İstanbul’un Meydan Çeşmeleri, (İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
156
Toptaş, B. (2012). Kırklareli Merkez İlçe ve Köylerindeki Gayrimüslim Eserler, (Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne.
Tuncel, M. (2002). “Kırklareli”, İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 25, s. 479-481), Ankara.
Uraz, M. (1994). Türk Mitolojisi, İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
Uysal, A. O. (2002). “Germiyanoğulları Beyliği’nde Mimari”, Türkler Ansiklopedisi, (Cilt: 8, s. 210-219), Ankara.
Vize İlçesi Belediye Arşivi, 2015.
Yaman, C. T. (1993). Kastamonu Çeşmeleri, (Selçuk Üniversitesi, Fen- Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Yayınlanmamış Lisans Tezi), Konya.
Yavaş, A. (2007). Anadolu Selçuklu Veziri Sahip Ata Fahreddin Ali’nin Mimari Eserleri, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
Yılancı, A. (2012). Edirne’deki Osmanlı Hamamları, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Edirne.
Yıldız, A., Yüksek, İ. (2008). “Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Geleneksel Kent Dokusu İçerisindeki Yeri ve Önemi”, Internatıonal Symposıum, (s.197-202), Edirne.
Yılmaz, M. (2010). Aydın İli Merkezi’ndeki Tarihi Su Yapıları, (Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya.
http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr, Erişim Tarihi: 09.04.2018.
http://www.trakyagezi.com/luleburgaz-zafer-cesmesi, Erişim Tarihi:
157
http://www.trakyagezi.com/tag/kirklareli-alman-cesmesi, Erişim Tarihi:
01.12.2018.
http://www.gorunumgazetesi.com.tr/haber, Erişim Tarihi: 10.12.2018.
http://www.trakyagezi.com.tr, Erişim Tarihi: 10.12.2018
158
ÇİZİMLER
159
160
161
162
163
164
Çizim 7: Kocahıdır Çeşmesi Cephe ve Plan (Altuntaş, 1995)
165
Çizim 9: Paşa Çeşmesi Cephe ve Plan (Altuntaş, 1995)
Çizim 10: Babaeski Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi Cephe ve Plan (Plan Edirne Koruma Kurulu’ndan)
166
Çizim 11: Babaeski Sinanlı Köyü Çeşmesi Cephe ve Plan
167
Çizim 13: Emrullah Efendi İlkokul Bahçesindeki Çeşme Cephe ve Plan (Edirne Koruma Kurulu’ ndan)
168
169
Çizim 15: Yenice Köyü Meydan Çeşmesi Cephe ve Plan
170
171
Çizim 18: Kale Çeşmesi Cephe ve Plan
172
Çizim 19: Evrencik Köyü Söğütlü Çeşme Cephe ve Plan
173
Çizim 21: Evrencik Köyü Üç Kemerli Çeşme Cephe ve Plan
174
Çizim 23: Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı (Edirne Koruma Kurulu’ ndan)