Açıklıklar

Çeşme mimarisinde suyun kontrolünü sağlamak, su deposunun temizliğinin yapılması gibi işlevlere hizmet ettiğini düşündüğümüz açıklıklar katalog bölümünde yer alan sekiz adet çeşmede bulunmaktadır.

İl merkezinde; Gerdanlı Çeşmesi’nin güney cephesinde, dikdörtgen şeklinde olup saçağın hemen alt kısmında bulunmaktadır. Demir korkulukludur. Hapishane Çeşmesi’ nin güney cephesinde saçağın hemen alt kısmında yer alan açıklık kare şeklinde olup demir kapaklıdır. Kadı Ali Çeşmesi’ nin güney cephesinde saçağın hemen alt kısmında kare şeklinde ve demir kapaklıdır. Kayyumoğlu Çeşmesi batı cephesinde, saçağın hemen alt kısmında kare şeklinde ve demir kapaklıdır. Kocahıdır Çeşmesi doğu cephesinde kare şeklinde ve demir kapaklıdır.

Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’ nin güney cephenin kubbe kısmında ve dikdörtgen şeklindedir. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi’ nin doğu cephesi beden duvarının ortasında biri kare şeklinde diğeri yarım daire kemerli olmak üzere iki adettir. Vize ilçesi Ferhat Bey (Ağa) Çeşmesi’ nin batı cephesinde kubbenin alt kısmında dikey dikdörtgen şeklindedir.

126

4.1.4.1. Silmeler

Mimari bir unsur olarak düşündüğümüz silmeler, çeşmelerin cephelerine hareketlilik katmıştır.

Katalog bölümünde yer alan çeşmelerden 8 tanesinin sadece saçak bölümleri silmelerle hareketlendirilmiştir. Bunlar: İl merkezi; Gerdanlı Çeşmesi, Karaumur Bey Çeşmesi, Kurupaşa Çeşmesi, Paşa Çeşmesi, Lüleburgaz ilçesi Zafer Çeşmesi, Pınarhisar ilçesi; Yenice köyü İkiz Çeşme, Vize ilçesi Evrencik köyü Üç Kemerli Çeşme’ dir. Bunlardan Paşa Çeşmesi hariç diğerleri süsleme açısından sade bir kompozisyona sahiptir.

Bu yapıların dışında saçak kısmı silmelerle hareketlendirilmiş diğer çeşmeler şunlardır: İl merkezi; Hapishane Çeşmesi, Kadı Ali Çeşmesi, Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi, Sinanlı Çeşmesi’ dir.

Kırklareli ve ilçelerindeki çeşmelerden dört tanesinde silmeler ters U şeklinde cepheyi dolaşmaktadır. Bu çeşmelerden Kadı Ali Çeşmesi, Babaeski ilçesindeki Sinanlı köyü Çeşmesi ve Vize ilçesi Ferhat Bey (Ağa) Çeşmesi’ dir. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi’ nin batı cephesinde yer almaktadır.

İl merkezinde Büyük Cami Çeşmesi ve Babaeski ilçesindeki Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’ nin kitabelik bölümlerinin kenarları silmelerle çevrelenmiştir.

Bunların dışında katalog bölümünde yer alan çeşmelerde bulunan silmeler şöyledir: İl merkezi; Hapishane Çeşmesi’ nin taç kısmında, Kayyumoğlu Çeşmesi’nin yarım daire şeklindeki kemerinde görülmektedir. Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’nin kuzey, doğu ve batı cephe nişlerinin iç kısmında kitabelik ile ayna taşı arasından üzengi taşlarına uzanan silme kuşağı, Yenice köyü Meydan Çeşmesi’nin sağ ve sol kenarında yer alan silme kuşakları cepheleri hareketlendirmiştir.

4.1.4.2. Geometrik Süslemeler 4.1.4.2.1. Kabaralar

Kırklareli ve ilçelerindeki çeşmelerde kabaralar sadece iki çeşmede görülmektedir. Bunlar; il merkezinde Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi ve Kayyumoğlu Çeşmesi’ dir. Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’ nin her cephesinde ikişer tane olmak üzere kemer köşelerine yerleştirilmiştir. Bu kabaralardan kuzey ve doğu cephesinde

127

olanlardan birer tanesi yenilenmiştir. Kayyumoğlu Çeşmesi’nin kuzey cephesinde kemer köşelerine birer tane yerleştirilmiştir.

4.1.4.1.2. Yıldız

Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’nin kemer köşelerinde yer alan kabaralar üzerinde dokuz kollu yıldız motifi görülmektedir. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi’ nin güney cephesinde istiridye kabuğunun ortasında sekiz kollu yıldız motifi yer alır.

4.1.4.1.3. Kartuşlar

İl merkezinde yer alan Paşa Çeşmesi’ nin dikey dikdörtgen şeklinde yerleştirilmiş olan ayna taşında madalyonu ortaya alacak şekilde alt ve üst kısmında yer alır. Alt kısımdakinin ortasına bronz musluk yerleştirilmiştir. Kartuşların yüzeyleri çiçeklerle süslenmiştir.

Hapishane Çeşmesi’nin kuzey ve batı cephesinde kemer kilit taşının hemen üst kısmında dikdörtgen şeklinde birer adet kartuş yerleştirilmiştir. Bu kartuşların yüzeyleri bo bırakılmıştır.

4.1.4.1.4. Mukarnas

İl merkezinde yer alan Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’ nin beden duvarı dört cepheyi dolaşan bir sıra mukarnas süsleme kuşağı ile sonlandırılmıştır.

4.1.4.1.5. Ay yıldız

Lüleburgaz ilçesi Zafer Çeşmesi’ nin kare prizma şeklindeki üçüncü kısmın kuzey ve güney cephelerinde ay yıldız motifi bulunmaktadır.

4.1.4.1.6. C Kıvrımları

İl merkezinde Paşa Çeşmesi’ nin ayna taşında yer alan madalyonun dıştan içe etrafı konturla çevrilmiş olan birinci kısım uçları volütlü C kıvrımlarıyla süslenmiştir.

4.1.4.1.7. Ters U Şekli

İl merkezinde yer alan Paşa Çeşmesi’ nin taç kısmı sağdan sola tek sıra halinde ters U şeklinde geometrik motif ile süslenmiştir.

128

4.1.4.1.8. Plasterler

Plasterler; katalog bölümünde yer alan çeşmelerden il merkezinde bulunan Hapishane Çeşmesi’ nin kuzey-batı ve batı-güney cephelerinin birleşimi yuvarlak plasterler ile sağlanmıştır. Plasterlerin başlık kısmı da yuvarlak şekilde olup silmelerle hareketlilik kazandırılmıştır. Kadı Ali Çeşmesi’nin sonradan yapılan kısmında güney cephede dört adet batı cephede iki adet olmak üzere altı adet plaster uygulaması görülmektedir.

4.1.4.1.9. Kum Saati

Türk mimarisinde taç kapıların köşelerine yerleştirilen, alt ve üst uçları kum saati şeklinde boğumlu ince uzun sütunlara denilir (Sözen ve Tanyeli, 2005: 141).

Kum saati süslemesi Kırklareli ve ilçelerindeki çeşmelerde çok fazla tercih edilmemiştir. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi’nin güney cephesinde yer alan istiridye kabuğu şeklindeki nişin içerisinde yer alan aynalık kısmının sağ ve solunda birer adet kum saati motifi bulunmaktadır.

Kum saati motifinin uygulandığı bazı çeşmeler şunlardır; Edirne Sinan Ağa Çeşmesi (1669) (Karademir, 2007: 127), İstanbul Bereketzade Ali Efendi Camii

Çeşmesi (1732)ve Edirne Hacı Adil Bey Çeşmesi (1904) (Karademir, 2007: 134) dir.

4.1.4.1.10. Âlemler

Katalog bölümünde yer alan çeşmelerin üst örtülerinde yer alan âlemler madeni ve mermer malzemelidir. Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi ‘nde kubbesinin ortasında mermer malzemeli âlemi yer alır. Lüleburgaz ilçesi Zafer Çeşmesi’nin üst örtüsünde madeni âlemi bulunmaktadır. Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi’ nin âlemi günümüze ulaşmamıştır.

4.1.4.3. Bitkisel Süslemeler 4.1.4.3.1. Gülbezek

Gülbezek motifi Kırklareli ve ilçelerindeki çeşmelerin kemer kilit taşında ya da aynalık kısmında yer alır. İl merkezinde Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’nin doğu, batı ve güney cephelerinde yer alan ayna taşlarında yer alır. Ortasına da bronz bir musluk yerleştirilmiş vaziyettedir. Kadı Ali Çeşmesi’nin aynalık taşı ve kemer kilit taşında yer alır. Aynalık taşında bulunan gülbezek motifinin ortasına bronz musluk

129

yerleştirilmiştir. Paşa Çeşmesi’ nde aynalık taşında yer alan madalyonun merkezindedir. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa Çeşmesi ve Vize ilçesi Kale Çeşmesi’ nin kemer kilit taşlarında bulunmaktadır.

4.1.4.3.2. Akantus Yaprakları

İl merkezinde Paşa Çeşmesi’ nin ayna taşı ve Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’nin kuzey ve batı cephelerinde yer alan ayna taşları akantus yapraklarıyla süslenmiştir.

4.1.4.3.3. Çiçek Motifi

İl merkezinde Paşa Çeşmesi ayna taşının alt ve üst kısmında yer alan kartuşların içerisinde zemin oyma tekniğinde yapılmış çiçek motifleri yer alır.

4.1.4.3.4. Palmet ve Rumi

Babaeski ilçesi Dört Yüzlü Meydan Çeşmesi’ nin kuzey, doğu ve batı cephelerinin taç kısmı zemin oyma tekniğinde yapılmış palmet motifli bordür kuşağı ile süslenmiştir.

Birinci Ulusal Mimari’ de Selçuklu ve Klasik Osmanlı Mimarisi’ ne atıfta bulunmak için kullanılmış rumili kıvrımdallar katalog bölümünde yer alan ve Birinci Ulusal Mimari Dönemi’ nde yapılmış Büyük Camii (Çarşı) Çeşmesi’ nde görülmektedir. Çeşmenin dilimli kaş kemerli ayna taşının kemer köşeleri ve kenarlarında, sivri kemerlerin alınlık kısımları ve köşelerinde zemin oyma tekniğinde yapılmıştır.

4.1.5. Kitabeler

Katalog bölümünde yer alan 25 adet çeşmeden 9 tanesinin kitabesi özgün haliyle günümüze kadar gelebilmiştir. İki tane çeşmenin kitabelik bölümü var fakat yazıları kazındığı için okunamamıştır. Katalog bölümünde günümüze ulaşmamış çeşmeler grubunda Pınarhisar ilçesi Akören köyü Cami Çeşmesi, Akören köyü Park Çeşme ve Vize ilçesi Esma Hanım Çeşmesi’nin sadece kitabeleri günümüze ulaşmıştır. Lüleburgaz ilçesi Büyükkarıştıran’ da yer alan Rüstem Paşa Çeşme kitabesi yayınlarda geçmektedir. Çeşme ve kitabesinden günümüze bir iz kalmamıştır.

130

İl merkezinde; Büyük Cami (Çarşı) Çeşmesi’ nin dört cephesinde yer alan kitabelik bölümlerinin yazıları kazındığı için okunamamaktadır. Kadı Ali Çeşme kitabesi sivri kemerli niş içerisinde dikdörtgen şeklinde, mermer malzeme üzerine dört satırlık talik hatla yazılmıştır. Sonradan eklenen üst kısımda iki plaster arasına dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine Latin harfleri ile kitabenin okunuşu yazılmıştır. Kayyumoğlu Çeşmesi’ nin iki adet kitabesi vardır. Biri yarım daire kemerli niş içerisinde dikdörtgen şeklinde, mermer malzeme üzerine altı satırdan oluşan sülüs hatla yazılmış inşa kitabesidir. Çeşmenin inşa tarihi ebcet hesabıyla belirtilmiştir. Diğeri üçgen alınlıkta yer alan mermer malzeme üzerine sülüs hatla yazılmış iki satırlık tamir kitabesidir. Kocahıdır Çeşmesi kuzey cephesinde dikdörtgen şeklindeki niş içerisinde yer alan talik hatla yazılı üç satırlık inşa kitabesi yer alır.

Babaeski ilçesinde Dörtyüzlü Meydan Çeşmesi’ nin doğu ve kuzey bölümünde kitabelik bölümleri yer alır. Yazılar kazınmış olduğu için okunamamıştır. Lüleburgaz ilçesi Avcı Mehmet Paşa (Orta) Çeşmesi’ nin batı cephesi alınlık kısmında dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine beş satırlık talik hatla yazılı inşa kitabesi yerleştirilmiştir. Çeşme tarihi ebcet hesabıyla belirtilmiştir. Zafer Çeşmesi’nde dikdörtgen prizma şeklindeki alınlık kısmının her yüzünde mermer malzeme üzerine, talik hatla yazılmış çeşme inşa kitabesi ve önemli tarihlerin belirtildiği üç adet kitabe bulunmaktadır. Büyükkarıştıran Kara Hüseyin Çeşme kitabesi dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine talik hatla yazılmış beş satırdan oluşan kitabesi vardır.

Vize ilçesinde Ferhat Bey (Ağa) Çeşmesi’ nin inşa kitabesi dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine sülüs hatla yazılmıştır. Dört satırdan oluşan kitabede ebcet hesabı belirtilmiştir. Çeşmenin kitabesi temizlenip koruma altına almak için Kırklareli Müzesi’ nde sergilenmektedir. Evrencik köyü Tek Kemerli Çeşme kitabesi dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine sülüs hatla yazılmıştır. Kitabe iki satırdan oluşmaktadır. Üzeri boyanmış bazı harfleri üzerinden kopmuş vaziyettedir.

Katalog bölümünde yer alan günümüze ulaşmamış yapılar grubunun içerisinde sadece kitabesi özgünlüğünü korumuş üç adet çeşme vardır. Pınarhisar ilçesi; Akören köyü Cami Çeşme kitabesi mermer malzeme üzerine dört satırdan oluşup talik hatla yazılmıştır. Kitabenin etrafı harç ile sıvalıdır. Pınarhisar ilçesi Akören köyü Park Çeşme’ nin kitabesi dikdörtgen şeklinde talik hatla yazılı üç satırdan oluşmaktadır. Kitabe siyah renk ile boyanmıştır. Vize ilçesi Esma Hanım Çeşmesi yıkılmış yerinde

131

sadece kitabesi kalmıştır. Kitabesi dikdörtgen şeklinde mermer malzeme üzerine talik hatla yazılmıştır.

Kayyumoğlu Çeşmesi’nde iki adet, Zafer Çeşmesinde dört adet olmak üzere toplam 15 adet kitabenin 4 tanesi sülüs hatla 11 tanesi talik hat ile yazılmıştır.

4.2. ŞADIRVANLAR 4.2.1. Tipoloji

Kırklareli ve ilçelerinde özgün haliyle günümüze ulaşmış tek şadırvan Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanıdır. Yapının plan tipoloji belirlenirken Ayşe Bilaloğlu’nun şadırvanlarla ilgili yapmış olduğu plan tipolojisi esas alınmıştır.

Ayşe Bilaloğlu yüksek lisans tezinde şadırvanları iki grupta incelemiştir. Buna göre;

1-Konumlarına Göre Şadırvanlar; cami şadırvanları, bir yapıyla birlikte yapılan şadırvanlar ve meydan şadırvanlarıdır.

2-Plan Özelliklerine Göre Şadırvanlar; çokgen planlı şadırvanlar ve dairesel planlı şadırvanlardır.

Lüleburgaz ilçesinde bulunan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı konumuna göre cami şadırvanı, plan tipine göre çokgen planlı şadırvanlar grubuna girmektedir.

Konum olarak camii şadırvanı, plan olarak çokgen forma sahip olan bazı şadırvan örnekleri şunlardır; M. 1617 tarihli İstanbul Sultanahmet Camii Şadırvanı (Sözen, 1975: 252), M. 1856 tarihli Aydın Cihanoğlu Cami Şadırvanı (Yılmaz, 2010: 112), 16.yy. ait Tire Lütfü Paşa Cami Şadırvanı (Geyik, 2007: 265), M. 1813 tarihli Bergama Yeni Cami Şadırvanı (Geyik, 2007: 271), M. 1823-1826 tarihli Tophane Nusretiye Cami Şadırvanı (Tali, 2010: 461), M. 1735 tarihli Hekimoğlu Ali Paşa Cami Şadırvanı (Tali, 2010: 457) dır.

132

4.2.2. Malzeme

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Şadırvanı’ nda kullanılan yapı malzemesi mermer, kurşun ve ahşaptır.

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı iç bölümdeki baldaken kurgunun kemerlerinde, sütunlarında; dış bölüm kurgusunun sütunlarında mermer malzeme, iç kurgudaki baldaken formun kubbe alt kısmında yer alan panolar ve dalga saçak kısmında ahşap malzeme ve üst örtüde kurşun malzeme kullanılmıştır.

4.2.3. Yapı Elemanları

Şadırvan mimarisinde bulunan mimari öğeler şunlardır; havuz (hazne), su kanalı, üst örtü, taşıyıcı sistem, ayna taşı- musluk, göbek kısmı ve oturma yerleridir.

4.2.3.1. Havuz (Hazne)

Abdest alınan suyun biriktiği en önemli mimari öğelerden biridir. Genelde taş ya da mermer malzemeli olup çokgen formludur.

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı ’nın havuzu 1.55x4.05 m. ölçülerinde ve çokgen formludur.

4.2.3.2. Su Kanalı

Abdest alınan suyun tahliyesini gerçekleştiren ve genellikle daire şeklinde olan suyoludur. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanın su kanalı bölümü daire şeklindedir.

4.2.3.3. Üst Örtü

Şadırvanların üst örtüsü; plan şekline hazne ve abdest alma bölümlerine göre farklılık gösterebilir.

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı içteki kurgu baldaken şeklinde olup üzerine küçük bir kubbe yerleştirilmiştir. Kubbenin çevresine 19.yy da dalga saçak ilave edilmiştir.

133

4.2.3.4. Taşıyıcı Sistem

Şadırvanlardaki taşıyıcı elemanlar; üst örtü sistemi ve plana göre farklılık göstermektedir. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’nda taşıyıcı sistem sütunlardır. İçteki kurguda üst örtüyü taşıyan sivri kemerler mukarnas başlıklı sütunlara oturtulmuştur. 19.yy da eklenen dış kurgudaki dalga saçak kısmı sekiz adet sütun tarafından taşınmaktadır.

4.2.3.5. Ayna Taşı

Su haznesinin dış yüzünü mermer ya da taş malzemeli pano şeklinde ki ayna taşları oluşturmaktadır. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı hazne bölümünün dış yüzünde 0.67x 0.89 cm ölçülerinde on iki adet ayna taşı yer alır. Ayna taşlarında bulunan bronz musluklar özgün değildir.

4.2.3.6. Göbek Kısmı

Havuzun ortasında bulunan, suyun akışına estetik bir görüntü katan ve birden fazla çanaktan oluşan şadırvan mimari öğesidir. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı havuz kısmında yer alan göbek mermer malzemeli olup üç çanaktan oluşmaktadır. Fakat 2018 yılında yapılan yenileme sonrasında göbek ortadan kaldırılmıştır.

4.2.3.7. Oturma Yeri

Şadırvanlarda abdest alan kişilerin oturması için yapılmış farklı formlardaki şadırvan mimari öğesidir. Muslukların tam karşısına konulduğu için musluk sayısına eşittir. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’ nın oturma yerleri dikdörtgen şekilde ve on iki adettir.

4.2.4. Süsleme

Taş ve mermer işçiliğinde zarif örneklerin sergilendiği şadırvanlar su yapıları içerisinde en süslü yapı olarak bilinmektedir. Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’nda bitkisel, geometrik, nesnel ve yazılı süslemeler görülmektedir.

134

Süslemeler kemer köşeliklerinde, sivri kemer alınlıklarında, kubbenin iç tasarımında, haznenin dış yüzeyini oluşturan ayna taşlarında ve sütun başlıklarında görülmektedir.

4.2.4.1. Bitkisel Süsleme

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Şadırvanı’nda yoğun bitkisel süslemeler görülmektedir. Özellikle stilize edilmiş bitkisel motifler ve natüralist süslemeler ayna taşlarında ve kubbe tasarımında karşımıza çıkmaktadır.

Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’ nın kemer kilit taşlarında, ayna taşlarında, mermer malzemeli korkulukta yer alan panoda, kubbe tasarımında, kubbenin oturduğu baldaken kurgudaki ahşap panolarda natüralist ve stilize edilmiş bitkisel motifler yer alır. Kemer kilit taşlarına zemin oyma tekniği ile yapılmış birer adet gülbezek motifi yerleştirilmiştir. Şadırvanda yer alan 12 adet ayna taşı zemin oyma tekniğiyle yapılmış selvi ağacı, lale, yaprak ve çiçek gibi bitkisel motiflerle süslenmiştir. Kubbede kalemişi tekniğiyle yapılmış süslemeler görülmektedir. Kubbenin merkezine yerleştirilen madalyonun uçlarında beyaz zemin üzerine kırmızı renkle yapılmış palmet motifleri bulunmaktadır. Etrafında sarı, yeşil ve gri renkli yaprak ve kıvrım dallardan oluşan süsleme bordürü 2018 yılında yapılan yenileme sonucu ortadan kaldırılmıştır. Baldaken kurgunun dış cephesinde kubbenin alt kısmında yer alan ahşap panoların yüzeyleri vazodan çıkan çiçek motifleri ile süslenmiştir. Dış kurgudaki dalga saçağın her cephesi beyaz zemin üzerine yaprak, palmet ve tomurcuk halde bulunan bitkisel motiflerle süslüdür.

4.2.4.2. Geometrik Süsleme

Geometrik süsleme Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Şadırvanı’ nın sütun başlıkları, kubbe, kemer kilit taşları, korkuluklar ve ayna taşlarında görülmektedir.

Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’ nın 12 adet ayna taşı düz silmelerle çevrelenerek pano içerisine alınmıştır. Mermer korkuluğun ortasına dikey dikdörtgen formda pano yerleştirilmiştir. Panonun etrafı silmelerle hareketlendirilmiştir. İçteki baldaken kurguda sivri kemerlerin oturduğu silindirik şeklindeki sütunların başlık kısmı mukarnaslıdır. Sivri kemerlerin üst kısmında zemin oyma tekniği ile yapılmış bir sıra mukarnas süsleme bordürü yer alır. Baldaken kurguda kubbeyi taşıyan ahşap panoların yüzeyinde yer alan vazodan çıkmış çiçeklerdeki S ve C kıvrımları, dış

135

kurguda dalga saçağın her cephesinde beyaz zemin üzerine sarı ve kırmızı renklerle yapılan S ve C kıvrımları kalemişi tekniğinde yapılmış geometrik süslemelerdir. Kubbe merkezinde kalemişi tekniğiyle yapılmış sekizgen şeklindeki madalyonun içerisi sekizgen ve daire şeklindeki geometrik süslemelerle süslenmiştir.

4.2.4.3. Nesnel Süsleme

XVIII. yy. barok-rokoko üslubunun en belirgin özelliklerinden biride nesneli süslemelerdir. Bu üslupta vazo, perde, tabak sıkça kullanılan motifler olmuştur. Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Şadırvanı’ nın baldaken tarzındaki iç kurgusunda kubbeyi taşıyan ahşap malzemeli panoların her bir cephesine birer adet kalemişi tekniğinde vazo motifi uygulanmıştır.

4.3. HAMAMLAR 4.3.1. Tipoloji

Kırklareli ve ilçelerindeki hamamları plan açısından değerlendirirken Semavi Eyice’ nin yapmış olduğu plan tipolojisi (Eyice, 1960: 108-116) dikkate alınmıştır. Buna göre katalog bölümünde incelediğimiz hamamlarda ortaya çıkan plan tipleri şunlardır: