Kayıp Balık Nemo Filminin Değerlendirmesi

Film ana tema olarak ebeveynlerin çocuklarına güven duyması ve kendi yeteneklerini keşfetmek için onları biraz rahat bırakmanın gerektiğini anlatmaktadır. Ayrıca dostluk ve dayanışma gibi kavramları son derece keyifli bir anlatımla izleyenlere aktarmaktadır. Hikayede bütün küçük balıkların balık ağından kurtulmak için hep birlikte ters yöne yüzmeleri ve sonucunda ağdan kurtulmaları birlik ve dostlukla her türlü zorluğun üstesinden gelinebileceği mesajını vermektedir. Hikayemizin kahramanlarından Dory yolculuk boyunca oğlunu arayan Marlin’i yalnız bırakmamakta ve onunla her türlü tehlikeye göğüs germektedir. Burada Dory herkesin yanında isteyebileceği fedakar bir dostu temsil etmektedir. Bu karakterle izleyenlere dostluk mesajı verilmektedir. Nemo küçük yüzgeci yüzünden bazı şeylere başaramayacağına inanmaktadır. Yakalanıp akvaryuma konulduğunda kaçış planı için havalandırma boşluğuna yüzmesi gerekmektedir burada Nemo yüzünde hüzünlü

bir ifadeyle küçük yüzgecini gösterir. Burada yüzgecin gösterilmesi vücudundaki bir eksiklikten dolayı asla başarılı olamayacağı imajını vermektedir. Ardından akvaryumun en popüler, en cesur üyesinin de yüzgecinin küçük olduğunu görülmektedir. Bu durum bize bazı olumsuzlukların insanları yıldırmaması gerektiğini göstermektedir. Zamanla Nemo’nun kendine olan güveni yerine gelir akvaryumda edindiği dostlukla ve özgürlüğüne kavuşma hevesiyle küçük yüzgecine rağmen üstesinden gelemeyeceği bir şey olmadığını çok geç olmadan anlamaktadır. Burada bir şeyi gerçekten istersen hiçbir aksilik seni durduramaz mesajı verilmekte ve insanların bazı kusurların arkalarına saklanmalarının ne kadar yanlış bir tutum olduğu gösterilmektedir.

Filmde rengarenk okyanustan sonra diş hekiminin odasındaki akvaryum gösterilmektedir. Okyanusta kendilerine özel bir yaşamları dünyaları olan balıklar burada bir süs nesnesi konumda tutsaktırlar. Balıklarda Burada balıklar popüler bir tüketim nesnesi haline dönüşmüşlerdir. Akvaryumdaki balıklar okyanus özlemi içerisinde ve mutsuzdurlar. Balıklar burada sınırlı imkanlarla kendilerine özgü bir yaşam biçimi ve kurallar oluşturmuşlardır. Genel çekimle odanın içerisindeki akvaryum gösterildiğinde onların küçücük bir dünyaya mahkum edildikleri anlaşılmaktadır. Buradaki balıklar devamlı olarak akvaryumun camlarına çarpmaktadırlar. Bu durum tutsaklık olgusunu belirtmekte ve eleştirmektedir. Akvaryum içerisindeki bir balık yalnızlıktan camda kendi aksiyle konuşmaktadır. Bu durum modern dünyada ki yabancılaşma olgusuna bir gönderme niteliğinde bulunmaktadır.

Filmin başında tam olarak gösterilmese de Nemo’nun ailesi köpek balıkları saldırısına uğramıştır. Burada köpek balıkları kötüyü temsil etmektedir. Filmin ilerleyen sahnelerinde yine kötü bir çete olan köpek balıkları gösterilmiştir. Kötülüğün temsilcisi olan bütün okyanusun korkulu rüyası olan köpek balıkları bu çetede vejetaryen olma kararı alarak iyi olmak için çabalamaktadırlar. Burada kötünün içinde de iyilerin olabileceği mesajı verilmektedir.

Filmde diş doktorunun yeğeninin balıkları severken devamlı öldürmesi gösterilmektedir. Bir sahnede akvaryumun yanında çerçeve içerisinde yeğenin yüzünde kocaman bir gülücükle elinde ölü bir balık bulanan poşetle fotoğrafı

vardır. Bu fotoğraf akvaryum balıklarının popüler bir tüketim nesnesi olarak görüldüğü ve canlı olduklarının unutulduğunu göstermektedir. Buradaki çocuğun davranışı popüler kültür ve tüketim ekseninde günümüz insanının yaşadığı sorunsala dikkat çekmektedir. Devamlı olarak tüketen çağdaş insanın hissizliğine vurgu yapılmaktadır. Akvaryumda ölen balıkların büyük bir hissilik içerisinde tuvalete ya da çöpe atıldığı gösterilmektedir. Bu durum da insanların kendileri dışındaki canlı varlıklara önem vermeyişini göstermekte ve yine çağdaş insanın hissizliğini göstermektedir.

Şekil 22: Kayıp Balık Nemo'da okyanus görünümü

Film büyülü bir atmosfer içerisinde geçmektedir. Gerek renk kullanımı, gerek kullanılan dokular izleyenleri okyanusun içerisindeki renkli dünyaya çekmektedir. Film yaratılırken okyanus içerisindeki balık davranışları özenle incelenmiş ve balıkların her bir davranışları ayrıntıları ile ele alınmıştır. Filmde okyanusun güzel görkemli renklerinin arasında insanların okyanusa bıraktığı kalıntılarda gösterilerek çevre sorunlarına da dikkat çekilmektedir. Hikaye su altından yeryüzüne çıktığında yine gerçekçi görüntülerle karşılaşılmaktadır. Göz kamaştıran okyanustan sonra yeryüzü görüntüleri ve renkler rahatsızlık yaratmakta insanı bir an olsun o büyülü atmosferden uzaklaştırmaktadır.

Filmin yapımcıları büyük emek gerektiren filmin yapımında en büyük zorluğun filmin su altında geçmesine bağlamaktadır. Çünkü su üç boyutlu bilgisayar canlandırmasında tasarımı en zor madde olma özelliğini taşımaktadır. Suyun içinde inanılmaz bir hızla hareket eden balıkları tasarlamakta bir o kadar

zordur. Filmin teknik süpervizörü Oren Jacob okyanusu ve mercan kayalıklarını gerçekçi bir biçimde yaratabilmek için, beş temel öğe belirlemiştir. Bunlar;

1. Işıklar (Okyanusun tabanında dans eden ışık kırılmaları)

2. Partiküllü maddeler (su içerisinde her zaman görünen maddeler)

3. Dalga ve kabarcıklar (su içerisinde bitkisel yaşamın sürmesini sağlayan sürekli hareket)

4. Karanlık bölgeler (ışığın rengini uzak mesafeleri filtre etmesi böylece uzakların karanlık görünmesinin sağalanması)

5. Yansımalar ve ışık kırılmaları. Kabarcıklar, köpükler dalgalar ve halkalara da dikkat edildi (Milliyet Cumartesi, 24.01.2004).

Film genel olarak çocuk filmi gibi algılansa da gerek verdiği mesajlar, gerek görsel efekt ve çekimleri ile büyük küçük herkese hitap eden bir önemli yapım özelliği taşımaktadır. Gösterildiği dönemde sinema eleştirmenleri ve eğitimciler tarafından bütün baba ve çocukların bu filme mutlaka gitmeleri öngörülmüştür.

3.2.1.3. Kayıp Balık Nemo Filminde Popüler Kültür