Katılımcıların Sosyo-Ekonomik Özellikleri

Katılımcıların sosyo-ekonomik özellikleri olarak onların sahip oldukları meslekler, hanelerinin toplam aylık geliri, mülkiyet sahipliği, toplum içinde ait

hissettikleri sınıf/konum ve bunu belirleyen en önemli neden değişkenlerinin dağılımına

12Katılımcılara birden fazla seçenek işaretleyebilecekleri belirtildiğinden normalde yüzde oranları ve katılımcı

Katılımcıların mesleklere göre dağılımı şu şekildedir: % 36,1’i ev hanımı; % 17,6’sı işçi; % 13,4’ü memur; % 6,5’i küçük esnaf; % 6,5’i serbest meslek sahibi; % 6,0’sı öğretmen; % 3,7’si emekli; % 3,4’ü diğer meslekler; % 2,8’i doktor/mühendis/mimar/avukat; % 1,1’i subay/astsubay; % ,6’sı polis ve % ,6’sı da işveren (imalatçı, müteahhit) dir.

Tablo 20’de, örneklem grubundaki hanelerin toplam aylık gelir dağılımı incelendiğinde şu sonuçlarla karşılaşılmaktadır: % 46,2’si 501–1000 YTL; % 23,9’u 1001–2000 YTL; % 18,4’ü 100–500 YTL; % 5,7’si 2001–3000 YTL; % 3,3’ü 3001 YTL ve üstü gelire sahip iken hiç geliri olmayan ya da geliri belli olmayanların oranı % 2,4’tür.

Katılımcıların mülkiyet sahipliği dağılımı şöyledir: Tüm katılımcılar içinde evi olanların oranı % 61,1; arabası olanların oranı % 50,9; arsa-tarla sahibi olanların oranı

% 19,3; dükkân sahibi olanların oranı % 10,5; işyeri sahibi olanların oranı % 7,7; yazlığı olanların oranı % 4,3; sayılanların hiçbirine sahip olmayanların oranı % 21,0 ve sayılanların hepsine sahip olanların oranı da % 1,1’dir. Görüldüğü üzere, örneklem grubunda mülk edinmenin en çok ev ve araba doğrultusunda olduğu dikkat çekmektedir.

Katılımcıların yarısından çoğu ev ve arabaya sahip olduğunu belirtmiştir. Sayılan tüm mülklere sahibiyet oranı çok az (% 1,1) iken azımsanamayacak bir kitlenin de (% 21,0) sayılan hiçbir mülke sahip olmadığı görülmektedir.

Katılımcıların toplum içinde ait hissettikleri sınıf/konum ile ilgili olarak verdikleri bilgilerden onların % 77,8’inin kendisini orta sınıf/konumda hissettiği; % 15,1’inin üst sınıf/konumda hissederken % 7,1’inin de alt sınıf/konumda hissettiği saptanmıştır. Verilerden de görülebileceği gibi Kırıkkale’de insanların ağırlıklı olarak kendisini ait hissettiği sınıf/konum, orta sınıf/konum olarak karşımıza çıkmaktadır.

Katılımcılar toplum içinde ait hissedilen sınıf/konumlarını belirleyen en önemli neden olarak toplumsal çevre -mahalle/iş çevresinin kalitesi- (% 37,4); gelir seviyesi (%

36,5); kültürel seviyeyi -eğitim düzeyinin yüksekliği/düşüklüğü- (% 24,4) belirtmişlerdir. Katılımcıların % 1,7’si ise söz konusu unsurların hepsine göre kendilerini toplum içinde bir sınıf/konuma yerleştirdiklerini ifade etmişlerdir.

Tablo 21: Hane Toplam Aylık Geliri İle Mesleklerin Dağılımı

Tablo 21’e göre, araştırma örnekleminde gelir grupları olarak 501–1000 YTL (%

46,2) ile 1001–2000 YTL (% 23,9) arası gelire sahip olanların çoğunluğu oluşturduğu görülmektedir. 501–1000 YTL aylık ortalama hane gelirine sahip olanlar içinde ise ev hanımları % 41,2; memurlar % 21,6; işçiler % 15,0; küçük esnaf % 9,2; emekliler % 4,6; serbest meslek sahipleri % 3,9; öğretmenler % 2,6 oranında yer alırken subay/astsubay, işveren ve diğerlerinin her birinin % ,7 oranıyla yer aldıkları görülmektedir.

Aylık ortalama hane geliri 1001–2000 YTL arasında bulunanların mesleklere dağılımı ise şu şekildedir: % 25,3’ü ev hanımı; % 21,5’i işçi; % 15,2’si memur; % 13,9’u öğretmen; % 5,1’i serbest meslek sahibi; % 3,8’er paya sahip olanlar küçük esnaf, emekli ve diğer; % 2,5’er paya sahip olanlar subay/astsubay ve polis; % 1,3’er paya sahip olanlar da doktor/mühendis/mimar/avukat ile işsiz şeklinde belirmektedir.

Araştırma örnekleminde üçüncü yoğunluğu oluşturan gelir grubu 100–500 YTL aylık ortalama hane gelirine sahiptir. Bu gelir grubundaki kişilerin % 42,6’sı ev hanımı;

% 32,8’i işçi; % 11,5’i serbest meslek sahibi; % 6,6’sı işsiz; % 3,3’er orana sahip olan küçük esnaf ve diğer meslek mensuplarıdır.

100–500 YTL gelire sahip olan grubu % 5,7’lik oranla 2001–3000 YTL arası gelire sahip olanlar takip etmektedir. 2001–3000 YTL alanların % 15,8’inin doktor/mühendis/mimar/avukat ve yine % 15,8’inin öğretmen; % 10,5’er paya sahip olanların ev hanımı, işçi, emekli ve diğer meslekler; % 5,3’er paya sahip olanların memur, subay/astsubay, küçük esnaf, serbest meslek sahipleri ve işveren olduğu görülür.

Araştırma örneklemindeki katılımcıların % 3,3’ü 3001 YTL ve üstünde aylık ortalama hane gelirine sahiptir. Bu gelir grubunda bulunanların % 45,5’i doktor/mühendis/mimar/avukat; % 27,3’ü diğer meslek mensubu; % 18,2’si öğretmen;

% 9,1’ i de ev hanımıdır.

Araştırma örneklemindeki katılımcıların % 2,4’ü gelirinin olmadığını/belli olmadığını belirtenlerden oluşmaktadır. Bu grup içerisinde de % 87,5’i ev hanımı; % 12,5’i ise işsizdir.

Tablo 22: Hane Toplam Aylık Gelirine, Eğitim Durumuna ve Mesleklere Göre

Tablo 22’den de görüleceği üzere, katılımcıların çoğunluğu (% 77,8) kendisini orta sınıf/konumda hissettiğini ifade etmiştir. % 15,1’i kendisini üst sınıf/konumda hissettiğini söylerken alt sınıf/konumda hissettiğini söyleyenlerin oranı % 7,1’dir.

Aylık hane geliri 2001–3000 YTL olanlar ve 3001 YTL ve üstü gelire sahip olanlar arasında kendisini alt sınıf/konumda hissettiğini ifade edene rastlanmamaktadır.

Eğitim durumları ile ait hissedilen sınıf/konumun dağılımı incelendiğinde yüksekokul ve fakülte eğitimi alanlar içinde kendisini alt sınıf/konumda hissedene rastlanmamıştır. Bununla birlikte lisansüstü eğitim alan bir kişi kendisini alt sınıf/konumda hissettiğini ifade etmiştir.

Meslekler ile ait hissedilen sınıf/konumun dağılımı incelendiğinde polisler, subay/astsubaylar, emekliler ve işverenlerin kendilerini orta sınıf/konumda hissettiklerini belirttikleri görülür. Doktor/mühendis/mimar ve avukatların % 60’ı kendisini orta sınıf/konumda hissettiğini belirtirken % 40’ı kendisini üst sınıf/konumda hissettiğini ifade etmiştir. Öğretmenlerin % 71,4’ü kendisini orta sınıf/konumda hissettiğini ifade ederken % 28,6’sı da kendisini üst sınıf/konumda hissettiğini belirtmiştir. Küçük esnafın % 26,1’i kendisini üst sınıf/konumda hissettiğini belirtirken serbest meslek sahiplerinin sadece % 8,7’si kendisini üst sınıf/konumda hissettiğini belirtmiştir. Küçük esnaf ve serbest meslek sahipleri arasında kendisini alt sınıf/konumda hissettiklerini ifade edenlerin oranı (% 13,0) aynıdır. Serbest meslek mensupları içinde (% 78,3) kendisini orta sınıf/konumda hissedenlerin oranı küçük esnafa (% 60,9) göre daha yüksektir.

Hiçbir öğretmen; polis; subay/astsubay; doktor/mühendis/mimar/avukat; işveren ve emekli kendisini alt sınıf/konumda hissettiğini ifade etmemiştir. Diğer meslek gruplarında (ev hanımı, işçi, işsiz, memur, küçük esnaf, serbest meslek ve diğer meslekler) ise miktarları değişmekle birlikte kendisini alt sınıf/konumda hissedenlere rastlanmaktadır.

Tablo 23: Toplum İçinde Ait Hissedilen Sınıf/Konumlara Göre Sınıf/Konumu Belirleyen En Önemli Neden

Toplum içinde kendisini üst sınıf/konumda hissedenlerin ait hissettikleri sınıf/konumu belirleyen nedenlerin dağılımı şöyledir: Üst sınıf/konumda hissedenlerin

% 43,4’ü kültürel seviye; % 37,7’si toplumsal çevre; % 11,3’ü gelir seviyesi ve % 7,5’i de sayılan unsurların hepsine göre ait hissettikleri sınıfı belirlediklerini ifade etmiştir.

Ait hissedilen sınıf/konumun kültürel seviyeye göre belirlenmesi, kendisini üst sınıf/konumda hissedenlerden alt sınıf/konumda hissedenlere doğru azalmaktadır.

Nitekim orta sınıf/konumda hissettiklerini ifade edenlerin % 21,1’i; alt sınıf/konumda hissedenlerin % 20,0’si ait hissettikleri sınıf/konumu belirleyen unsurun kültürel seviye olduğunu ifade etmiştir.

Ait hissedilen sınıf/konumu belirleyen unsuru toplumsal çevre olarak belirtenlerin oranının en yüksek olduğu grup, kendisini orta sınıf/konumda hissettiklerini (% 39,6) ifade edenlerdir. Toplumsal çevrenin ait hissedilen sınıf/konumu belirleyiciliğine vurgu yapan ikinci grup ise kendisini üst sınıf/konumda hissettiklerini (% 37,7) ifade edenlerdir. Toplumsal çevrenin ait hissedilen sınıfı belirlediğine en az vurgu yapan grup ise kendisini alt sınıf/konumda hissettiklerini (% 12,0) ifade edenlerdir.

Toplum içinde kendisini alt sınıf/konumda hissedenlerin % 68,0’i gelire; % 20,0’si kültürel seviyeye ve % 12,0’si de toplumsal çevrenin ait olunan sınıfı belirleyen özelliğine vurgu yapmıştır. Görüldüğü üzere, gelirin ait hissedilen sınıf/konumu

Ait Hissedilen Sınıf/ Konumu Belirleyen Neden

belirlediğine dair düşünceler, alt sınıf/konumda hissedenlerden üst sınıf/konumda hissedenlere doğru azalmaktadır. Toplumda kendisini üst sınıf/konumda hissedenlerin çoğunlukla eğitime, orta sınıf/konumda hissedenlerin toplumsal çevreye ve alt sınıf/konumda hissedenlerin de gelire vurgu yaptıkları görülmektedir.