Kara Avrupasında Vergi Suç ve Cezaları

1. Kara Avrupasında Vergi Suç ve Cezaları

Bu kısımda Avrupa kıtasında yer alan ve aynı zamanda Avrupa Birliği üyesi olan ülkelerin vergi ceza sistemlerini anlamaya yönelik olarak Almanya, Fransa, Ġsveç ve Ġtalya ülkelerindeki vergi suç ve cezaları ele alınacaktır.

75 Sahir Erman, Vergi Suçları, Ġstanbul: Ġ.Ü. Fen Fakültesi Basım Atölyesi, 1988, s.2.

76 Erman, a.g.e., s.2.

a) Almanya

Almanya’da vergi yargısı, vergi mahkemeleri (Finanzgerichte) ve federal Maliye Divanı (Bundesfinanshof) olmak üzere iki organdan oluĢmakta⁷⁷ ve vergi cezaları, Vergi Düzenine Aykırılıklar Kanunu ya da Genel Vergi Kanunu diyebileceğimiz

“Abgabenordnung” düzenlemiĢtir. Adı geçen Kanun on bölümden oluĢmaktadır.

Kanunun 8. bölümünde ceza hükümleri yer almaktadır. Almanya’da kanunilik ilkesi geçerli olduğundan, vergi cezaları kanunla konulmakta ve uygulanabilmektedir. Ġdari düzenlemeler ile vergi cezası konulması mümkün değildir.⁷⁸

Almanya’da vergi kaçakçılığı suçu; failin kasten vergilendirme ile ilgili bilgileri idareye vermemesi ya da eksik veya gerçeğe aykırı bilgi vermesi Ģeklindeki fiiller ile kendisine ya da bir baĢkasına vergi avantajları sağlaması (mali çıkarı sonuçlayacak) veya vergi matrahının azaltılmasına sebebiyet vermesi Ģeklinde tanımlanmıĢtır. Bu eylemlerin yaptırımı ise para cezası veya üç aydan beĢ yıla kadar hapis cezasıdır. Aynı maddede bazı ağırlaĢtırıcı sebeplere de yer verilmiĢ ve bu ağırlaĢtırıcı sebeplerin varlığı durumunda hürriyeti bağlayıcı cezanın altı aydan on yıla kadar olabileceği hüküm altına alınmıĢtır. Bu sebepler; suçun tahrif edilmiĢ veya sahte olarak düzenlenmiĢ belgeler kullanılarak iĢlenmesi; suça vergi idaresi görevlilerinin katılması ve nihayet suçun konusunun belirli bazı vergiler olmasıdır.⁷⁹

Kanunda vergi suçları açısından failin belirli koĢullar altında eyleminden vazgeçmesi, durumu ilgili makamlara bildirmesi ve idarenin kanuni takibe baĢlamasından önce piĢman olunması halinde ceza uygulanmayacağı belirtilmektedir.⁸⁰

Vergi yükümlülüğü ile ilgili diğer suçlar ise, üç aydan baĢlayan hapis cezasını gerektiren damga pullarında sahtecilik ve üst sınırı altı ay olan hapis cezasını gerektiren vergi mahremiyetini ihlal suçudur. Bunlardan baĢka yasanın 375. maddesinde, belirli Ģartlar altında, belirli suç tiplerini iĢleyenlerden en az bir yıl hapis cezası alanlar bu cezadan baĢka seçme ve seçilme haklarını da kaybetmektedirler. Kanunda vergi suçları ile ilgili özel düzenleme bulunmayan hallerde ceza kanunu hükümlerinin uygulanacağını belirtmektedir. Bununla birlikte kanunun ilgili maddelerinde ceza

77 ġükrü Kızılot-Zuhal Kızılot, Vergi Ġhtilafları ve Çözüm Yolları, 11. Baskı, Ankara: YaklaĢım Yayıncılık, Ekim 2006, s.89.

78 Üyümez, a.g.t., s.132.

79 Bilgin, a.g.t., s.45.

80 Yılmaz Hızlı, Türk Vergi Hukukunda Kaçakçılık Suçu, Ankara: Kazancı Hukuk Yayınları, 1984, s.21.

kanununun hangi hükümlerine atıfta bulunulduğu da belirtilmektedir. Genel Vergi Kanunu ile idareye suçları takip etmek ve araĢtırmak konularında geniĢ yetkiler verilmiĢtir. Bu yetkiler arasında hazırlık soruĢturmasında savcıya ait olan soruĢturma, bilirkiĢiden yararlanma, dosyayı gerektiğinde bakana aktarma gibi geniĢ yetkiler bulunmaktadır. Ġdari cezalar sadece para cezalarıdır. Bunların miktarı, ihlal edilen hükmün önemine, borcu ödemeyenin sorumluluğuna ve mükelleflerin ekonomik durumlarına göre değiĢmektedir. Buna karĢın idari ihlallerde, para cezaları 50.000 Euro’yu aĢmamaktadır.⁸¹

b) Fransa

Vergi cezaları Fransa da “Code Général Des İmpôts” (Genel Vergiler Kanunu) ile düzenlenmiĢtir. Fransa’da vergi cezaları iki büyük gruba ayrılmaktadır: Bunlar, idari cezalar ve ceza hukuku anlamında cezalardır.⁸²

Ġdari cezalar daha çok parasaldır. Para cezalarının yanında ek cezalar da vermek söz konusu olabilmektedir. Bunlar belirli bazı kurulların üyesi olunmasının engellenmesi, alım sözleĢmelerini onaylamamak gibi cezalar olabilmektedir. Ceza hukuku anlamında cezalar ise hürriyeti bağlayıcı cezalar, meslek ve sanatın tatili, medeni hakların (seçme ve seçilme, kamu hizmetlerinde, kamu görevlerinde bulunabilme, jüri üyesi olabilmek, silah taĢıma, veli ve vasi olmak, bilirkiĢilik yapmak, tanıklık yapmak gibi) geçici olarak kısıtlanması, sürücü ehliyetinin geçici olarak iptal edilmesi gibi cezalardır.⁸³

Genel olarak vergi cezaları üç durumda uygulanmaktadır. Bunlar; verginin geç ödenmesi, beyanname verilmemesi veya bir kiĢinin vergilenebilir gelirinin beyan edilmemesi ve vergi hilelerine baĢvurulmasıdır. Ġdari para cezaları, verginin türüne, kaçırılan verginin miktarına, hukuka aykırılığın boyutlarına göre farklılıklar göstermektedir. Ortada ciddi bir ihlal olup olmadığını belirlemede yararlanılan temel kriterleri ise iyi niyet, kötü niyet ve hileli fiiller Ģeklinde ifade etmek mümkündür.⁸⁴

Kanun, cezanın uygulanması konusunda hakime geniĢ bir takdir yetkisi tanımıĢ ve hapis cezasının yerine hapis cezasına eĢit bir sürede mesleki veya sosyal bir

81 Üyümez, a.g.t., s.134-135.

82 Bilgin, a.g.t., s.47.

83 Üyümez, a.g.t., s.139-140.

84 Hızlı, a.g.e., s.22.

faaliyetten men edilmesi ya da hükümlünün sürücü belgesinin iptali cezalarının uygulanabileceğini belirtmiĢtir. Kanunda, failin faturasız mal alması ya da satması, sahte fatura tanzimi ve kullanımı ve devletten haksız ödemeler elde etmek amacı ile hareket edilmiĢ olması vergi kaçakçılığı suçunun ağırlaĢtırıcı sebepleri olarak sayılmaktadır. Bu durumlarda 5 yıla kadar hapis cezası ve 75.000 Euro para cezası uygulanmakta olup, tekerrürü halinde uygulanacak ceza ise, 10 yıla kadar hapis ve 100.000 Euro’ya kadar para cezası olarak artmaktadır.⁸⁵

Yükümlülerin hesaplarını tutan mali danıĢmanların sahte bilanço veya belge düzenlemesi ya da yükümlüye bu konuda yardımcı olması veyahut bu eylemlerin yükümlüye hizmet sözleĢmesi ile bağlı olanlar tarafından gerçekleĢtirilmesi halinde kanunla 5 yıla kadar hapis ve 4.500 Euro’ya kadar para cezası öngörülmektedir.

Tekerrür ve suçların içtiması halinde uygulanacak cezalar mesleki faaliyetten yasaklanma, vergi konseyi üyesi olamama, muhasebecilikten men gibi cezalardır.⁸⁶

c) Ġsveç

Ġsveç vergi sistemi birçok dolaylı ve dolaysız vergilerle diğer katkılardan meydana gelmektedir. En önemli dolaysız vergiler, milli ve mahalli gelir vergileri ile sermayeden alınan milli gelirdir. Dolaylı vergilerin ise iki temel kaynağı bulunmaktadır.

Bunlar, KDV ve harcama üzerinden alınan vergilerdir.

Ġsveç’te vergi kanunları parlamentodan geçirilerek yürürlüğe girmektedir. Fakat, yerel otoriteler, kendilerine bağlı belediyeler ve il meclisi mıntıkalarında gelir vergisi oranlarını kendileri belirleme özgürlüğüne sahiptirler.

Ġsveç vergi hukukunda üç tip vergi suçu söz konusudur. Bu vergi suç tipleri beyannamenin geç verilmesi, eksik ve yanlıĢ bilgi verilmesi ve vergi kaçakçılığıdır. Ġlk iki kategoride bulunan beyannamenin geç verilmesi ile eksik ve yanlıĢ bilgi verilmesi eylemlerine idari para cezası verilmekte, buna karĢın vergi kaçakçılığı suçları ise özel ceza kanunu denilen Vergi Ceza Kanununca cezalandırılmaktadır.

Belirlenen süreler içerisinde beyanname verilmezse beyannamenin geç verilmesi suçu oluĢmaktadır. Bu durumda tüzel kiĢiler 1000 Ġsveç Kronu (yaklaĢık 90 Euro), bireyler 500 Ġsveç Kronu (yaklaĢık 45 Euro) ile cezalandırılmaktadır. Eğer beyanname yine verilmezse söz konusu cezalar dört katı olarak uygulanmaktadır.

85 Bilgin, a.g.t., s.48.

86 Hızlı, a.g.e., s.22.

Eksik ve hatalı vergi beyannamesi verenlere vergi otoriteleri tarafından idari ekonomik yaptırımlar uygulanmaktadır. Genel kural, ödenmesi gereken vergiye yüzde 40’ı oranında para cezası uygulanmasıdır. Fakat bu cezanın uygulanması kiĢi hakkında vergi kaçakçılığı sebebiyle kovuĢturma açılmasına mani olamaz. Vergi kaçakçılığı davaları yetkili mahkemelerce ele alınmakta ve vergi kaçakçılığı suçundan dolayı en fazla 2 yıla kadar hapis cezası verilebilmektedir.⁸⁷

Ġsveç hukukuna göre idari para cezaları ve ceza hukuku anlamındaki cezalar ayrı ayrı uygulanabilmektedir. Ġdari para cezalarının uygulanması, ceza hukuku anlamındaki kuralların, bir baĢka deyiĢle Vergi Ceza Kanunundaki cezaların uygulanmasına engel teĢkil etmemektedir. Yani aynı anda hem idari prosedüre hem de cezai prosedüre göre cezalandırma söz konusu olabilmektedir.

d) Yunanistan

Yunan vergi mevzuatının temeli, Anayasa, muhtelif kanunlar ve hükümleri ile uluslararası vergi anlaĢmalarıdır. Yunanistan’da icra organı Maliye Bakanlığı olmakla birlikte, kanunların yapımından ve yürürlüğe konmasından Parlamento sorumludur.

Vergiler temel olarak, gelir, sermaye ve gider üzerinden alınan vergiler olarak üç gruba ayrılmaktadır. Ya da dolaylı ve dolaysız vergiler olarak sınıflandırılabilmektedir.⁸⁸

Yunanistan’da, beyannamenin süresinde verilmemesi sebebiyle, ödenecek verginin 3 katını geçmemek koĢuluyla aylık yüzde 1,5’lik gecikme faizi uygulanmaktadır. Eğer tahakkuk eden vergi borcu yoksa verilmeyen beyanname nedeniyle 888€'ya kadar para cezası uygulanabilmektedir. Verginin zamanında ödenmemesi durumunda ise; yine ödenecek verginin 3 katını geçmemek koĢuluyla aylık yüzde 1,5’lik gecikme faizi uygulanmaktadır. Mükellefin vergi yükümlülüğünü doğru bildirmemesi hallerinde; yine ödenecek verginin 3 katını geçmemek koĢuluyla aylık yüzde 3 ila 3,5 oranında ceza uygulanmaktadır. Ödenmeyen verginin 30000€'dan fazla olduğu vergi suçlarında ise ayrıca 1 yıl hapis cezası uygulanabilmektedir.⁸⁹

87 <http://www.helplinelaw.com/law/sweden/taxation/taxation.php-20k->, (EriĢim: 17.05.2009).

88 Tax Exemptions Inventory Of Taxes In Greece, <http://europa.eu.int/com/taxation_customs/resources/

documents/tax_inventory_18gr.pdf >, (EriĢim: 25.05.2009).

89 Yerassimos C. Yannopoulos, “Taxation In Greece”, <www.lexmundi.org/images/

lexmundi/pdf/Greece.pdf->, (EriĢim: 25.05.2009).