etkileri hesaplanır.
(2) Yönetmeliğin Ek-2’si hükümleri çerçevesinde Kurum tarafından kabul edilen netleştirme sözleşmeleri kapsamındaki tezgahüstü türev işlemler için, teminatın para birimi ile takas ve mahsubun para birimi arasında bir uyumsuzluk bulunması halinde, kur volatilitesini yansıtan bir ayarlama yapılır. Netleştirme sözleşmesi kapsamındaki işlemlerde birden fazla para biriminin kullanıldığı hallerde bile sadece bir volatilite ayarlaması yapılır.
(3) İkinci fıkrada belirtilen tezgahüstü türev işlemlerde kur uyumsuzluklarıyla ilgili uygulama kuralları çerçevesinde, teminatın işleme konu olan kredinin gösterildiği para biriminden farklı bir para birimi ile gösterilmesi halinde, teminatın volatilite ayarlı değerinin hesaplanmasında kur volatilitesi de dikkate alınır.
(4) Tam ayarlanmış risk tutarı Basit ya da İçsel Modeller yaklaşımı ile hesaplanan özel netleştirme sözleşmesi kapsamındaki işlemler hariç, tüm diğer işlemler için dikkate alınacak olan teminatın volatilite ayarlı değerinin, uygulanacak volatilite ayarlarının ve risk ağırlıklı tutarların hesaplanması 35 ila 42 inci maddelere göre yapılır.
Tezgah üstü türev finansal araçlar ve kredi türevleri,
Alım satım portföyüne dahil olan menkul kıymet veya emtiaya dayalı menkul kıymet veya emtia ödünç alma ya da verme işlemleri ile repo ve ters repo sözleşmeleri,
Kredili menkul kıymet işlemleri,
Takas süresi uzun işlemler
83
(5) Kapsamlı Finansal Teminat Yöntemini kullanan bankalar, maruz kalınan riskin bir repo sözleşmesi veya bir menkul kıymet veya emtia ödünç verme veya ödünç alma işlemi ve kredili menkul kıymet işlemleri kapsamında satılan, devredilen veya ödünç verilen menkul kıymetler veya emtia niteliğinde olduğu durumlarda, bu menkul kıymetlerin veya emtianın risk tutarı, 37 ilâ 43 üncü maddelerinde belirtildiği gibi uygun olan bir volatilite ayarlaması tutarında artırmak ve bu tutarı Yönetmeliğin 5 inci maddesi uygulamasına esas risk tutarı olarak kullanmak zorundadır.
Kredi riski azaltım araçlarından biri olan finansal teminatların risk azaltıcı etkilerinin hesaplanmasında kullanılan diğer bir yöntem Kapsamlı Finansal Teminat Yöntemidir. Kapsamlı Finansal Teminat Yöntemini, Basit Finansal Teminat Yönteminden ayıran en önemli özellik; Kapsamlı Finansal Teminat Yönteminde piyasa volatilitesinin gerek krediler (sadece 34 üncü maddenin beşinci fıkrası kapsamındaki işlemler için) gerekse teminatlar üzerinde etkisi dikkate alınarak, net risk tutarına ulaşılmasıdır.
Maddenin 2 nci fıkrasında Yönetmeliğin Ek-2’si Altıncı Bölüm hükümleri çerçevesinde Kurum tarafından kabul edilen netleştirme sözleşmeleri kapsamındaki tezgahüstü türev işlemlerde, söz konusu sözleşme uyarınca ödeme yapılacak para birimi ile alınan teminatın para birimi arasında kur uyumsuzluğu olması durumunda bir volatilite ayarlamasının yapılması gerektiği ifade edilmektedir. Netleştirme sözleşmesi kapsamındaki işlemlerde birden fazla para biriminin kullanıldığı hallerde dahi sadece bir volatilite ayarlaması yapılması yeterlidir. İkinci fıkrada ifade edilen kur uyumsuzluğuna, A bankası ile B bankası arasında yapılan netleştirme sözleşmesi kapsamındaki tezgah üstü türev işlemleri örnek olarak verilebilir.
A bankasınca netleştirme sözleşmesine ilişkin gerçeğe uygun değer hesabının ve ödemenin TL cinsinden yapılması şartı getirmiştir.
Hesaplamada, A bankası Yönetmeliğin Ek-2’sini dikkate alarak netleştirme sözleşmesine dahil olan her bir türev işleminin gerçeğe uygun değerini ve netleştirme anlaşması kapsamında yer alan tüm sözleşmeler için azaltılmış potansiyel kredi riski tutarını bulmalıdır. Netleştirme sözleşmesine konu sözleşmelerin toplam gerçeğe uygun değeri hesaplanırken, A bankasının alacaklı olduğu sözleşmelerin gerçeğe uygun değerinden borçlu olduğu sözleşmelerin gerçeğe uygun değeri düşülecektir. Bu tutara, azaltılmış potansiyel kredi riski tutarı ilave edilerek, B bankasından kaynaklanan karşı taraf kredi riskine ulaşılacaktır. Ayrıca A bankasının B bankasından 50.000 USD finansal teminat aldığı varsayılırsa B bankasının netleştirme sözleşmesine ilişkin ödemeyi T L cinsinden yapacağı ancak verdiği teminatın USD cinsinden olması nedeniyle 2 nci fıkra kapsamında teminata kur uyumsuzluğu için volatilite ayarlaması uygulanacaktır.
84
Maddenin 3 üncü fıkrasında da kur uyumsuzluğundan bahsedilmekte olup, anılan uyumsuzluk 2 nci fıkrada geçen kur uyumsuzluğundan farklıdır.
Üçüncü fıkrada bahsi geçen kur uyumsuzluğu; teminatın gösterildiği para birimi ile işlemden kaynaklanan riskin gösterildiği para biriminin farklı olması durumunda ortaya çıkacaktır. Örneğin vadede USD alım TL satım olan bir forward sözleşmesinde; TL cinsinden bir teminat alındığı varsayılmıştır.
Forward sözleşmesinin gerçeğe uygun değeri USD kurunun değişmesine bağlı olarak değişecektir. Bu kapsamda türev sözleşmesinin gerçeğe uygun değerini değiştiren altta yatan varlığın para birimi USD ancak bahsi geçen sözleşme için alınan teminatın para birimi TL olduğu için teminatın volatilite ayarlı değerinin hesaplanmasında 3 üncü fıkra kapsamında bulunan kur volatilitesi de dikkate alınmalıdır. Bu örnekte vadede USD satım TL alım olmuş olsa dahi söz konusu türev sözleşmesinin gerçeğe uygun değerini değiştiren altta yatan varlığın para birimiUSD ancak alınan teminatın para birimi TL olduğu için teminatın değerinin hesaplanmasında 3 üncü fıkra kapsamında kur uyumsuzluğu için volatilite ayarlaması dikkate alınmalıdır.
Tebliğin 34 üncü maddesinin dördüncü fıkrasında ise uygulanacak volatilite oranlarının tespiti, ayarlanmış risk tutarının belirlenmesi ve dikkate alınacak teminat tutarına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir. Bu kapsamda teminatın volatilite ayarlı değerinin 35 ilâ 42 inci maddelere göre belirleneceği hüküm altına alınmışken, uygulanacak volatilite oranlarının ve tam ayarlanmış risk tutarının;
hükümlerine göre belirleneceği açıklanmıştır.
Maddenin 5 inci fıkrasında alacağa ilişkin volatilite ayarlamasının (HK) yapılacağı durumlar anlatılmaktadır. Buna göre “HK” sadece bu fıkra kapsamına giren işlemler için uygulanmakta olup diğer kredilendirme işlemlerinde risk tutarı belirli bir oranda (HK) artırılmayacaktır. Kapsamlı Finansal Teminat Yöntemini kullanan bankalar, maruz kalınan riskin bir repo sözleşmesi veya bir menkul kıymet veya emtia ödünç verme veya ödünç alma işlemi ve kredili menkul kıymet işlemleri kapsamında satılan, devredilen veya ödünç verilen menkul kıymetler veya emtia niteliğinde olduğu durumlarda, bu menkul kıymetlerin veya emtianın risk tutarını, Tebliğin 37 ilâ 43 üncü maddelerinde belirtilen uygun bir volatilite ayarlaması tutarında artırmak ve bu tutarı Yönetmeliğin 5 inci maddesi uygulamasına esas risk tutarı olarak kullanmak zorundadır.
Tam ayarlanmış risk tutarı Basit Yaklaşım ile hesaplanan özel netleştirme sözleşmesi kapsamındaki işlemler için 30 uncu madde,
Tam ayarlanmış risk tutarı İçsel Modeller Yaklaşımı ile hesaplanan özel netleştirme sözleşmesi kapsamındaki işlemler için 31 inci madde,
Bunlar haricinde diğer tüm işlemler için 35 ilâ 42 nci madde
85
Kapsamlı Finansal Teminat YöntemindeTam Ayarlanmış Değer İle Volatilite Ayarlı Değerlerin Ve Risk Ağırlıklı Tutarların Hesaplanması
Madde 35- (1) Teminatın ve alacağın volatilite ayarlı değerleri ile