• Sonuç bulunamadı

2.2. Kamu Harcamaları Kavramları

2.2.1. Kamu Harcaması Kavramı ve Çalışanları

Kamu harcamalarının tanımı, farklı formatlardaki mali ve ekonomik taraftan kaynaklanmaktadır; bir kısmından şu şekilde bahsedebiliriz:

“Fonksiyonlarını yerine getirmek için, hükümetler işgücü hizmetlerini ve diğer faktör birimlerini (tam olarak sosyalist bir ekonomi haricinde) sağlamalı ve özel işletmelerin ürettiği malları elde etmelidir. Kamu harcamaları, bu gibi harcamaların büyük bölümünden sorumlu olan merkezi hükümet ile, merkezi hükümetin, eyalet hükümetlerinin ve yerel hükümetlerin (belediyeler ve kamu kuruluşları gibi) yapmış olduğu harcamalardan oluşur. Bu nedenle, devletin iyi yollar, köprüler, savunma faaliyetleri, kanallar ve limanlar sağlaması, ticareti koruması, para basımını devam ettirmesi ve sosyal güvenlik, eğitim ve dini talimatları sağlaması gerekir.” Devletten gelen para miktarı olarak bilinen kamu harcamaları, kamu ihtiyaçlarını sağlamak için yönetimi, kurumları, kuruluşları ve çeşitli bakanlıkları tarafından depolanmaktadır. (Al-Haj, 2009, P.122).

Kamu harcamalarının, kamu yararının sağlanması yoluyla devlet veya genel bir şahıs kaynaklı bir para miktarı olduğunu söyleyebiliriz Al-Khatib, Ahmed, Shamia (2008, P.53) ve bu tanıma ilişkin, kamu harcamalarının sahip olması gereken bir kadro seçebiliriz.

2.2.1.1. Kamu harcamalarının nakit formu

Kamu harcamalarının parasal bir yapısı vardır ve bu da, bu harcamaların parasal akışlar üzerinden yapıldığı ve aynı türden bir araç olarak zamanı geri kullanan tüm parasal olmayan araçları kapsama almayarak veya topluma sunulan kamu hizmetlerine olan ihtiyacını karşılamaya yönelik temel avantajlar azaltılarak uygun şekilde yapıldığı anlamına gelir ve kamu harcamalarının parasal bir form olarak alınmasının nedeni aşağıdakilere dayanır:

 Ekonominin, değiş tokuş aşamasından parayı idare etmeyi gerekli kılan parasal ekonomi aşamasına taşınmasıdır.

 Kamu harcamalarının, farklı hükümet ve yönetim denetim türlerine ayrılmış olan hedeflere göre uygulandığından ve yönlendirildiğinden emin olması gerekir ve kamu harcamaları parasal bir formda olursa bu denetim kolay olacaktır.

 Aynı türdeki kamu harcamaları, ne şekilde değerlendirilmesi gerektiği, hükümet otoritelerinin rahatlığı ve kesinliğin olmaması ve bu otoritelere göre alanın bir diğer alana göre bazı bireylerin fikrini etkilemesine yol açması gibi pek çok sorunu ortaya çıkarır.

 Aynı türden kamu harcamalarının kabul edilmesi, kamu genel giderlerini üstlenmek için bireyler arasındaki eşitlik prensibinin etki altında kalmasına yol açar ve bu nedenle devlet, bu durumu ele alırsak, vergilerin tahsili ile bireyler arasındaki eşitliği sağlar. üstlerindeki vergi yükünün azaltılmasına yol açan aynı türde karlar sağlayarak bazılarını hızlı bir şekilde etkisi altına almamaktadır.

2.2.1.2. Bir yönetim ya kamu kişisinden kamu giderlerinin düzenlenmesi

Uygulanması mümkün kanunlar ve yasama meclisine göre idare merkezleri dahil olma üzere farklı araçlar üzerinden kamu harcamalarını düzenleyen tek yönetim devlettir; bireylerin veya kurumların bir cami, veya örneğin bir okul veya hastane, gibi bina yapımlarına bağışta bulunması halinde, bir kamu harcaması olarak ele alınmaz çünkü devlet stoklarının dışına çıkılmıştır (Al-Haj, 2009, P.122).

Mali düşünce, kamu harcamaları ve özel harcamalar arasında iki standarda göre ayrım yapılmasına dayanmaktadır; bu standartlar Al-Wadi (2007, P119).

 Harcamayı yapanlar için yasal yapıya dayanan ve geleneksel bir standart olan yasal bir standart.

 Harcamaların kaynaklandığı fonksiyonel yapıya dayanan fonksiyonel bir standart.

Yasal standart

Kamu harcamalar standardı, devlet yerel kamu organları ve kamu kurumları olan kamu yasal kişileri anlamına gelen, aynı türden genel şahısların yapmış olduğu harcamalar olarak ele alınmaktadır, dolayısıyla özel harcamalar özel hukuki şahısların yaptığı harcamalardır.

Kamu hukuki şahıslarının aktif yapısı, özel hukuki şahısların aktif yapısına göre farklıdır; ilk şahıslar bir kamu yararı sağlamayı ve buna bağlı olarak yönetmelikler veya yönetim kararları anlamına gelen otorite düzenlemeleri yapılmasını amaçlarken, ikinci şahıslar Sözleşme yapanlar arasındaki eşitlik ilkesine göre yapılan özel hukuki şahısların yönettiği özel bir çıkarın sağlanmasını amaçlamaktadır.

Fonksiyonel standart

Bu standart, devlet bireylerin gerçekleştirilenlere göre benzer bir faaliyet yürüttüğü zaman gerçekleştirilenlerin yasal yapısına değil kamu harcamalarından ortaya çıkan istihdam yapısına dayanır, bu sebeple bu standart devletin ekonomik ve sosyal görüşlerine dayanır ve ilk durumu ele alırsak, bu standarda göre kamu harcamaları, kamu hukuki şahısları tarafından gerçekleştirilir.

2.2.1.3. Kamu harcamalarının amacı kamu ihtiyaçlarını karşılamaktır

Kamu harcamalarının amacı, toplum için kamu yararının sağlanmasıdır; toplumun bireyleri devletin sağlamış olduğu bu hizmetlerden genel olarak faydalanır ve bu nedenle bu harcamaları kapsayan fonlar kamuya aittir.

Ele alınan kamu ihtiyacı kavramı, her toplumun medenileşme, sosyal ve kültürel gelişimine göre ülkeden ülkeye farklı olan göreceli bir durumdur ve burada kamu harcamalarının anlamı konusunda akla gelmektedir çünkü (John Stewart, Karl Marx …,v.b.) gibi klasik iktisatcılar, kamu harcamaları devletin geleneksel fonksiyonlarının sınırları dahilinde kamu ihtiyacını karşılamak üzere ayrılırsa kamu yararının sağlanacağını görmektedir.

Modern dönemde, kamu harcamalarının amaçları şöyledir:

 Rasyonel bir şekilde toplumun tüketimini optimum hale getirmek ve sosyal ve ekonomik refahı en üst boyuta çıkarmak için müşterek ihtiyaçların karşılanması.

 Piyasa ekonomisindeki bunalıma yönelik eğilimin kontrol edilmesi. Kamu harcamalarının, kalkınma ile tam istihdamın sağlanması gibi bir şekilde yatırım düzeyini optimum hale getirmek üzere tasarlanmalıdır. Piyasa ekonomilerinde, uygun kamu çalışmaları programı için gerçekleşen kamu harcamaları yoluyla, özel sektördeki yatırım yetersizliği boşluğunun yeterli düzeyde doldurulması gerekmektedir. Bu nedenle Keynes’e göre, kamu harcamalarının bir ekonomideki etkin talep düzeyini ayakta tutması gerekmektedir.

 Gelişmemiş bir ekonomide, kamu harcamaları ekonominin altyapısını inşa ederek ve mallar ve hizmetlerin üretimi için sanayi faaliyetlerinin arttırılması için sermaye birikimi arttırılarak ekonomik gelişmenin temposunu hızlandırmalıdır.

 Daha iyi bir gelir dağılımı da, sosyalizm kapsamında eşit ölçüde önemli bir hedeftir. Kamu hizmetlerinin sağlanması için kamu harcamaları adil bir refah dağılımına yol açmalıdır.”

 Gereklilikler: savunma, sağlık, v.b. gibi toplumun ve bireylerin yaşamının desteklenmesini sağlamak için vazgeçilmezdir.

 Parçacıklar: hayatın onsuz daha zor bir hal almasına ve ekonomik ve sosyal gelişim olanakları ve politik hizmetler gibi kaybedilmesi ile de zahmetli olmasına neden olur.

 Miktarlar: bireylerin hayatlarını kolaylaştırır ve hayatlarına rahatlık ve parklar, eğlence parkları ve turist tatil yerleri, v.b. eğlence aktiviteleri gibi zevk katar.

Fakat devlet rolünün gelişmesi ile, ekonomik ve sosyal dengeyi sağlamak için paylaşıldığı için ekonomik ve sosyal devlet yardımları kamu yararının sağlanmasına neden olduğu zaman, kamu harcamalarının içeriği ekonomik ve sosyal amaca yönelik harcamaları dâhil etmek üzere genişlemiştir; bu şekilde, bu işler kamu

harcamalarının yanlış kullanılmaması için insanların genel ihtiyaçlarını belirlemek için insanları temsil eden temsilcilerkuruluna bırakılmıştır.

Gelişmekte olan ülkelerde, kamu harcamalarındaki farklılık sadece ekonomik istikrarın sağlanması değil aynı zamanda ekonomik kalkınmanın oluşturulması ve üretilmesi ve istihdam fırsatlarının desteklenmesine yöneliktir. Gelişmekte olan ülkelerdeki kamu harcamaları politikası da, bu ülkelerde var olan kitlesel yoksulluğun kısmen giderilmesinde ve gelir dağılımındaki eşitsizliklerin azaltılması için faydalı bir rol oynamaktadır. Daha sonra, kamu harcamalarının türlerini, kamu harcamalarının büyümesinin nedenlerini ve hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde üretim, dağıtım ve ekonomik kalkınma üzerindeki etkilerini incelenecektir.