Ülkemizde 1963 yılından itibaren dokuz tanesi beĢ yıllık ve bir tanesi de yedi yıllık olmak üzere 10 adet kalkınma planı hazırlanmıĢtır. Bu planlarda ulaĢtırma sektörü ile ilgili konulara da yer verilmiĢ ve havayolu taĢımacılığını geliĢtirmek için bazı planlar yapılmıĢtır. Bu planlar aĢağıdadır.
4.1.1 1963-1967 Dönemi I. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Havaalanlarının güvenlik araçlarını arttırmak ve yakın dıĢ ülkelere verimli hava ulaĢtırması sağlamak konusunda planlamalar yapılmıĢtır. I. beĢ yıllık kalkınma planının hazırlandığı yıllarda havayolu taĢımacılığının daha çok yolcu taĢımacılığı alanında geliĢme göstermeye baĢlaması, havayolu ile yük taĢımacılığının toplam taĢımalar içinde önemsiz olmasından dolayı inceleme dıĢı bırakılmıĢtır.
64
Sivil ve askerî iki havaalanı bulunan yerlerde, trafiğe elveriĢliliği de göz önünde tutularak, bunlardan biri hava ulaĢtırması için seçilecek ve kullanılacaktır. Bakım ve geliĢtirme harcamaları yalnız bu seçilen alana yapılacaktır (DPT, 1963:395).
4.1.2 1968-1972 Dönemi II. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
2. beĢ yıllık kalkınma planının uyulandığı yıllarda tarımsal faaliyetlere yardımcı olmak amacıyla bazı helikopter ve uçakların kullanılması amaçlanmıĢtır. Havayolu iĢletmeciliğinin gerektiği düzene ulaĢamadığı, havaalanlarının giderlerinin gelirlerinden fazla olduğu ve yer hizmetlerinin yeniden düzenli Ģekilde yeniden yapılanması gerektiği vurgulanmıĢtır. O yıllarda ülkemizde faaliyette olan havalimanlarının yeniden gözden geçirilerek kapsamlı bir çalıĢma yapılması planlanmıĢtır.
4.1.3 1973-1977 Dönemi III. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Havayolları ile taĢınankargo kapasitesinin daha fazla arttırılması hedeflenmiĢtir. Öncelikli olarak dıĢ piyasalarda rekabeti olumlu yönde etkileyebilecek bir kapasite ve iĢletmecilik anlayıĢı yaratılacaktır.
Havalimanlarında görev yapan çeĢitli kamu ve özel kuruluĢların, meydan iĢletmeciliğine gerekli olan uyumlu çalıĢmayı destekleyecek Ģekilde düzenlenmeleri ve bu kuruluĢlara bağlı personelin tek otoritenin yetki ve sorumluluğu altında görev yapmaları sağlanacaktır (Saatçioğlu, 2011:198).
4.1.4 1979-1983 Dönemi IV. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Havayolu taĢımacılığında hizmet düzeyinin yükseltilmesi gerektiği, gerekli çalıĢmalar yapılarak uçakların daha ekonomik olan hatlara kaydırılması ve havacılık sektörünün daha verimli çalıĢması amaçlanmıĢtır. Havayolunda hizmet veren bazı kamu kuruluĢlarında yapısal düzenlemeler yapılması ve havayolu diğer taĢımacılık türleri arasında daha dengeli ve birbiriyle uyumlu geliĢmeler yaĢanmasının sağlanması planlanmıĢtır.
Yurt içi hava ulaĢımı etkinleĢtirilecektir; hava alanları ülkenin kitle turizmine açılıĢını, dıĢsatımı ve iç ulaĢımı kolaylaĢtırıp hızlandırıcı düzeye getirilecektir (DPT, 1979:662).
65
4.1.5 1985-1989 Dönemi V. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Havayolu taĢımacılığının büyüme tahminlerine göre uçak filolarınınarttırılması, elektronik alt sistemlerinde düzenleme yapılması ve sivil hava trafiğinin en çağdaĢ sistemlerle donatılması gerektiği planlanmıĢtır. Hava ulaĢımının eksiksiz olarak sağlanabilmesi için kullanılan her türlü tesis, tesisat ve yardımcı sistemlerin bakım ve kontrollerinin devamlı yapılmasına öncelik verilmesi, ülkemizde verilen hava ulaĢımı hizmetlerinin uluslararası standartlarda yapılması amaçlanmıĢtır.
4.1.6 1990-1994 Dönemi VI. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Ülkemizde sivil havacılığın daha düzenli ve etkin olması için gereken yasal düzenlemeler yapılacaktır. Sivil havacılık faaliyetlerinin uluslararası alanda geliĢtirilmesi ve nitelikli uzman personellerin yetiĢtirilmesi için sivil eğitim ünitelerinin sayılarının artırılması ve geliĢtirilmesi teĢvik edilecektir.
THY uçak filosunun modernizasyonu, standardizasyonu ve geliĢtirilmesi çalıĢmalarına devam edilecek; THY'nda hizmet standartlarının ve uçakların kapasite kullanımının yükseltilerek yurtiçi yolcu taĢımacılığından ziyade uzun menzilli ve ekonomik açıdan daha avantajlı dıĢ hatlara yönlenmesi hedef alınacaktır. Türkiye genelinde havaalanı yapımına uygun potansiyel alanların tespiti amacıyla kapsamlı bir çalıĢma yapılacaktır (DPT, 1989:274-275).
4.1.7 1996-2000 Dönemi VII. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Havayolu ve diğer taĢımacılık sektörleri arasında kombine taĢımacılığın geliĢtirilmesi için düzenlemelerin yapılması ve çalıĢmalarına baĢlanılan bazı havayolu yatırımlarının hızlandırılması, yeni yapılacak havayolu yatırımlarının daha çok turizm ve ihracat potansiyeli yüksek olan yerlere yapılması gerektiği planda yer almıĢtır. Sivil havacılık alanında en büyük otorite olan SHGM’nin yaptırım gücünün arttırılması ve personellerinin daha nitelikli hale getirilmesi hususuna değinilmiĢtir.
4.1.8 2001-2005 DönemiVIII. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
8. beĢ yıllık kalkınma planında yolcu taĢımacılığının yanı sıra ticareti geliĢtirmek ve hızlandırmak amacıyla hava kargo ile taĢımacılığınında geliĢtirilmesi amaçlanmıĢtır. Tüm Avrupa’da geçerli olan uluslararası sivil havacılık kurallarının ülkemizdeki
66
havacılık otoriteleri tarafından da hızlıca benimsenmesi ve havacılık sektöründe ihtiyaç duyulan hava trafiğini yönlendiren hava trafik kontrollerinin yetiĢtirilmesi sağlanmak istenmiĢtir.
4.1.9 2007-2013 Dönemi IX. Yedi Yıllık Kalkınma Planı
Hava trafiği emniyetini ve kapasitesini artırıcı yatırımların gerçekleĢtirilmesinin yanı sıra, alınacak ilave tedbirlerle içinde bulunduğumuz bölgede lider ve dünyada sayılı bir havacılık sektörüne sahip olmak temel amaçtır. Trafiğin yoğunlaĢtığı meydanlarda kapasiteler artırılacak, meydanlara eriĢim kolaylıklarını da kapsayan anlayıĢla hizmet standartları yükseltilecek ve hava trafik kontrolü hizmetleri modernize edilecektir. Meydanların çevreye duyarlı, kaliteli hizmet veren ve büyümeye açık yapıda olması sağlanacaktır. Hava meydanları çevresindeki çarpık yapılaĢma önlenecektir (DPT, 2006:71).
4.1.10 2014-2018 Dönemi X. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı
Ülkemizde havayolu taĢımacılığının merkezi sayılan Ġstanbul ilinin uluslararası bir aktarma merkezi olmasının desteklenmesi hedeflenmiĢtir. Hava taĢımacılığının geliĢtirilmesi ve daha nitelikli hale getirilmesi sağlamak amacıyla özel sektörün havacılık sektörüne girmesi özendirilecektir. Yapımı devam eden birçok büyük havaalanı projesinin hızlandırılması, ihtiyaç duyulan yerlerde yeni projelerin hazırlanması ve bu projeler hazırlanırken havalimanlarının diğer ulaĢım türlerine entegreolacak Ģekilde tasarlanması gerektiği planda belirtilmiĢtir. Hava kargo ile daha hızlı bir Ģekilde taĢıma yapılabilmesi için havalimanlarının hava kargo için gerekli olan teçhizatlanmaları sağlanacaktır.
67