3. BULGULAR VE TARTIŞMA
3.6. Kadınların Yeni Yaşama Uyum Durumlarına İlişkin Bilgiler
Bu bölümde kadınların göç ettikten sonra, yeni yaĢam alanlarındaki uyumlarına yönelik durumlarına ve bu uyum durumlarının kadınların göç sonrasındaki eğitim düzeyleri ile karĢılaĢtırılmasına yer verilmiĢtir.
Tablo 18. Kadınların yeni yaşama uyum durumlarının dağılımı (n=280)
Göç eden kadınların uyum durumları Sayı %
ĠĢ bulma olanağının daha iyi olduğunu
düĢünüyorum. Katılmıyorum 38 13.6 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 24 8.6 Katılıyorum 218 77.9
Geldiğim yere göre pahalı bir yer olduğunu düĢünüyorum.
Katılmıyorum 65 23.2
Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum 33 11.8
Katılıyorum 182 65.0
Geldiğim yerde Ģartların (elektriğin olmadığı, suyun dıĢarıdan taĢındığı, tuvaletlerin dıĢarıda olduğu vs.) olumsuz olduğu bir evde yaĢıyordum. Katılmıyorum 152 54.3 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 17 6.1 Katılıyorum 111 39.6
ġu anda Ģartların daha iyi olduğu bir evde
yaĢıyorum. Katılmıyorum 40 14.3 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 21 7.5 Katılıyorum 219 78.2
Geldiğim yerde çamaĢır ve bulaĢıkları elde yıkıyor, evin temizlenmesinde çalı süpürgesi kullanıyor, yiyecekleri saklama, dondurma iĢlemi için saklama odalarını kullanıyordum.
Katılmıyorum 97 34.6
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
21 7.5
Katılıyorum 162 57.9
Geldiğim yerde kalabalık yaĢadığımız için herkes ait bir oda yoktu.
Katılmıyorum 66 23.6
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
21 7.5
Katılıyorum 193 68.9
Geldiğim yerde yer yatağında yatıyordum. ġuan ise ortopedik bir yatağa sahibim.
Katılmıyorum 87 31.1 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 19 6.8 Katılıyorum 174 62.1 Katılıyorum 193 68.9
Dengeli beslenmenin insan sağlığı için çok
önemli olduğunu öğrendim. Katılmıyorum
43 15.4 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
16 5.7
Katılıyorum 221 78.9
ġu an ise kıyafetimin çevreye uygun olduğunu
düĢünüyorum. Katılmıyorum 32 11.4 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 24 8.6 Katılıyorum 224 80.0
Daha önceden makyaj yapmanın, saç rengini değiĢtirmenin, güzellik ürünlerini kullanmanın uygun olmadığını düĢünüyordum.
Katılmıyorum 117 41.8
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
42 15.0
Tablo 18’in Devamı
Göç eden kadınların uyum durumları Sayı %
Geldiğim yerde sadece haftanın belirli günlerinde Ģehir merkezine giderek alıĢveriĢ yaparken burada her istediğim zaman alıĢveriĢ yapabiliyorum. Katılmıyorum 44 15.7 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 15 5.4 Katılıyorum 221 78.9
Her türlü meyve, sebze ve diğer gıdalara
ulaĢmada zorluk çekmiyorum. Katılmıyorum
52 18.6 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
15 5.4
Katılıyorum 213 76.1
Geldiğim yerde sağlık sorunlarımı çözmede zorluk yaĢarken burada sağlıkla ilgili sorunlarımı kolaylıkla çözebiliyorum.
Katılmıyorum 43 15.4
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
25 8.9
Katılıyorum 212 75.7
Aile planlamasının önemli olduğunu öğrendim. Katılmıyorum 39 13.9 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
31 11.1
Katılıyorum 210 75.0
Geldiğim yerde kadınların eğitimine geliĢimine
önem verilmiyordu. Katılmıyorum
71 25.4 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
39 13.9
Katılıyorum 170 60.7
Çocuklarımı geldiğim yere göre daha iyi
yetiĢtirebileceğime inanıyorum. Katılmıyorum
33 11.8 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
24 8.6
Katılıyorum 223 79.6
Kadınların sadece ev iĢleri yapmak ve çocuk bakmak dıĢında gelir getirici bir iĢte çalıĢmasının doğal olduğunu düĢünüyorum.
Katılmıyorum 46 16.4
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
28 10.0
Katılıyorum 206 73.6
Geldiğim yerde kadınların çok fazla söz hakkı yoktu. Katılmıyorum 79 28.2 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 37 13.2 Katılıyorum 164 58.6
ġu anda kadınlara yönelik bir takım haklarımın
olduğunun bilincindeyim. Katılmıyorum
27 9.6 Kısmen katılıyorum/
kısmen katılmıyorum
24 8.6
Katılıyorum 229 81.8
Burada çiftler görüĢerek, anlaĢarak evleniyorlar. Katılmıyorum 28 10.0 Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum 20 7.1 Katılıyorum 232 82.9
Geldiğim yere göre kendimi daha güvende (kan davası, terör vb.) hissediyorum.
Katılmıyorum 120 42.9
Kısmen katılıyorum/ kısmen katılmıyorum
32 11.4
Katılıyorum 128 45.7
Tablo 18‟de kadınlara iĢ bulma imkanlarının geldikleri yere göre kolay olup olmadığı sorulduğunda, iĢ bulma imkanın kolay olduğunu düĢünenlerin % 80.0‟a yaklaĢan bir oranda (% 77.9) yüksek olduğu görülmektedir. Göç öncesi yaĢanılan
yerdeki iĢ bulma olanaklarının Ġstanbul‟daki iĢ olanaklarından az olması, bu görüĢe katılımın yüksek olmasının temel nedenleri arasında sayılabilir.
Ayata (1993)‟ nın yapmıĢ olduğu araĢtırma bulguları da bu fikri destekler niteliktedir. AraĢtırma sonucunda; Ankara, Ġstanbul ve Ġzmir‟e göç edenlerin % 58.7‟sinin kendi imkanlarıyla, % 37.3‟ünün ise çevrenin (akraba, hemĢeri, komĢu ve arkadaĢların) yardımıyla toplamda % 96.0‟ sının iĢ buldukları belirlenmiĢtir.
AraĢtırmaya katılan kadınların % 65.0‟ı Ġstanbul‟un, geldikleri yerlere göre daha pahalı bir yer olduğu görüĢüne katılmıĢlardır.
Göç ettikten sonra iĢ bulma sorununu aĢmayı baĢaran kadınların, bu süreçten sonra konutlarına yönelik yaĢadıkları uyum durumları gündeme gelmektedir.
Göç etmeden önce olumsuz Ģartlara (elektriği olmadığı, suyun dıĢarıdan taĢındığı, tuvaletlerin dıĢarıda olduğu vs.) sahip olan bir evde yaĢadığını belirtenlerin oranı (% 39.6), böyle bir durumun olmadığını ifade edenlerin oranından (% 54.3) az bir farkla da olsa düĢük çıkmıĢtır. Bulgulara bakıldığında; göç edilen bölgenin kalkınmıĢlığı ile o bölgedeki konutların sahip olduğu özellikler arasında iliĢki olduğu söylenebilir Kadınların büyük bir çoğunluğunun (% 40.4) Karadeniz Bölgesi‟nden göç ettiği daha önce belirtilmiĢti. Karadeniz Bölgesi‟nin yaĢam Ģartlarının Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin yaĢam Ģartlarına göre daha iyi olduğu düĢünülürse, çıkan sonucun doğal bir sonuç olduğu söylenebilir.
Göç ettikten sonra Ģartların daha iyi olduğu bir evde yaĢadığını belirtenlerin oranı ise % 80.0‟lara (% 78.2) yaklaĢan bir oranla yüksek bulunmuĢtur.
Kadınların göç etmeden önce evlerinde temizlik amacına yönelik olarak kullandıkları iĢ kolaylaĢtırıcı ev araçlarına iliĢkin bilgileri incelendiğinde; kadınların yarıdan fazlasının (% 57.9‟unun) iĢ kolaylaĢtırıcı ev araçlarına sahip olmadıkları, dolayısıyla iĢlerini geleneksel yollarla yaptıkları tespit edilmiĢtir.
Geldikleri yerde kalabalık bir Ģekilde yaĢadıkları için herkese ait bir odanın olmadığını belirtenlerin oranının % 70.0‟lara yaklaĢtığını görmekteyiz (% 68.9). Ayrıca geldiği yerde yer yatağında yatıyorken, Ģu an ortopedik bir yatakta yattığını söyleyenlerin oranı fazla bir fark olmamakla birlikte % 62.1‟lik bir orana sahiptir.
Göç öncesi dönemde geniĢ aile Ģeklinde yaĢama oranının (% 38.6) yüksek olması ve göç sonrasında bu oranın (% 30.4) düĢerek çekirdek aile Ģeklinde yaĢam Ģekline dönüĢmesi konut içinde ortak yaĢam alanlarını etkileyen önemli bir faktör olarak sayılabilir.
AraĢtırmaya katılan kadınların çoğunluğunun (% 78.9‟unun) „dengeli beslenmenin insan sağlığı için önemli olduğunu öğrendim‟ görüĢüne katıldıkları, % 15.4‟ünün ise katılmadıkları belirlenmiĢtir. Buradan hareketle, kadınların bir çoğunun göç etmeden önce beslenme konusunda çok fazla bir bilgiye sahip olmadıklarını ancak göç ettikten sonra bu bilgileri öğrendiklerini söylemek mümkün olacaktır.
Özen (1997)‟in köyden kente göçenlerin sağlık problemleri üzerine yapmıĢ olduğu araĢtırmasında ise göç edenlerin beslenme konusunda çok da bilgi sahibi olmadıkları, en fazla tüketilen besin maddeleri arasında ekmeğin olduğundan anlaĢılmaktadır. Farkın araĢtırmaların yapıldığı yıllara bağlı olarak ortaya çıktığı söylenebilir.
KentleĢme sürecinde kadınların kılık-kıyafet, saç bakımı, makyaj gibi özellikle kadınları ilgilendiren konularda, önceki düĢüncelerinin değiĢtiği gözlenmiĢtir.
ġu an kıyafetinin çevreye uygun olduğunu düĢünenlerin oranının % 80.0 olması böyle bir sonucun kanıtı olabilir.
Erman (1997)‟ın yapmıĢ olduğu bir araĢtırmada, araĢtırmaya katılan orta yaĢtaki bir grubun, kente yerleĢtikten sonra bazı değiĢiklikler geçirdiği ama
çevrelerinin ağırlıklı olarak köylülerden oluĢmasından dolayı, tam kentli olamadıkları ifade edilmiĢtir. YaĢamlarının önemli bir kısmını köyde geçirdikten sonra kente geldikleri için kendilerinde bazı değiĢiklikleri gerçekleĢtiremediklerinden, örneğin “dillerini bir türlü düzeltemediklerinden” ya da “baĢlarını açamadıklarından” üzüntü duyduklarını ifade etmiĢlerdir.
Aynı çalıĢmada orta yaĢtaki bu grubun aksine, çok genç ikinci kuĢak göçmenlerden oluĢan grubun kendini kentli olarak gördüğü, kentli olmak için kiĢinin nerede doğduğunun değil, kentli olabilmek için sahip olduğu arzu, gösterdiği çaba ve azmin belirleyici olduğu vurgulanmıĢtır.
Kadınların alıĢveriĢ tutumlarında olumlu yönde değiĢikliklerin olduğu görülmüĢtür. Geldikleri yerde haftanın belirli günlerinde Ģehir merkezine giderek alıĢveriĢ yaparken burada her istedikleri zamanda alıĢveriĢ yapabildiklerini belirtenlerin oranının % 78.9, her türlü meyve, sebze ve diğer gıdalara ulaĢmada zorluk çekmeyenlerin oranının ise % 76.1 olması bunun bir kanıtı sayılabilir.
Kadınların % 75.7‟sinin geldikleri yerde sağlık sorunlarını çözmede sorun yaĢarken, burada sağlık ile ilgili sorunlarını kolaylıkla çözebildikleri ve aile planlamasının önemini çoğunlukla (% 75.0) öğrendikleri tespit edilmiĢtir.
Yanık (1993)‟ın kırdan kente göç eden kiĢilerin sosyo-ekonomik ve kültürel yapılarındaki değiĢikliklerini konu alan araĢtırmasında; aile reislerinin % 87.3‟ünün aile planlamasına olumlu baktıkları, % 13.7‟sinin ise olumlu bakmadıkları tespit edilmiĢtir. AraĢtırmamızda da kadınların aile planlamasına iliĢkin düĢüncelerinin yapılan araĢtırma ile örtüĢtüğü görülmektedir.
Özen (1997)‟in kentleĢme sürecinde sağlık problemleri üzerine yapmıĢ olduğu araĢtırmasında, göç eden ailelerin koruyucu sağlık hizmetlerinden yararlanma durumlarının oldukça düĢük olduğu; ailelerin % 41.0‟ının ancak hastalandığı zaman sağlık kontrolüne baĢvurdukları belirlenmiĢtir.
Sonuç olarak kente yeni göç eden ailelerin sağlık örgütlerince tespitinin gecikmesi, bilinçsizlik, eğitimsizlik, yoksulluk, yabancılık veya sağlık hizmetlerindeki yetersizlikler nedeniyle temel sağlık hizmetlerinden yeterince yararlanamadıkları görülmektedir. Ancak bu çalıĢmada beklentinin aksine daha iyi bir sonucun çıkması sağlık hizmetlerinin giderek daha fazla yaygınlaĢmıĢ olabileceği düĢüncesini akla getirmektedir.
Kadınların eğitimine yönelik uyum sürecinde ise, geldikleri yere oranla ilerleme kaydettikleri görülmüĢtür. “Geldiğim yerde kadınların eğitimine, geliĢimine önem verilmiyordu” görüĢüne katılanların oranı % 60.7 iken; çocuklarını geldikleri yere göre daha iyi yetiĢtirebileceğine inananların oranı % 79.6 olarak bulunmuĢtur. Bu sonuç; eğitime yönelik uyum sürecinde ilerlemenin olduğuna iĢaret olarak kabul edilebilir.
Kadınların kentleĢme sürecinde haklarının farkına vararak, bu bilinçte ilerlemeye devam ettiklerini tablo verileri ortaya koymaktadır.
Kadınların sadece ev iĢleri yapmak ve çocuk bakmak dıĢında gelir getirici bir iĢte doğal olduğunu düĢünenlerin oranı (%73.6) ve birtakım haklarının olduğunun bilincinde olanların oranı (% 81.8) bunun en büyük kanıtıdır.
AraĢtırmaya katılan kadınların tamamına yakın bir oranının (% 82.9‟unun) „burada çiftlerin görüĢerek, anlaĢarak evleniyorlar‟ görüĢüne katıldıkları belirlenmiĢtir.
Kadınların yarıya yakını (% 45.7) geldiği yere göre kendini güvende hissetmektedir. Burada göç edilen bölgede can güvenliğinin olmama durumu etkili olabilir.
Kırsal alandan kente göç eden kadınların, uyum süreçlerinde genel olarak bir sorun yaĢamadığı, kente uyum konusunda da büyük bir ilerleyiĢ içinde olduğu tespit edilmiĢtir.
Eğitim Durumu Okur- yazar değil (n=59) İlkokul mezunu (n=180) Ortaokul mezunu (n=18) Lise mezunu (n=16) Yüksek okul mezunu (n=7) Toplam (n=280) Kruskal Wallis Test
Göç eden kadınların uyum durumları X Ss X Ss X Ss X Ss X Ss X Ss KWT p
ĠĢ bulma olanağının daha iyi olduğunu düĢünüyorum. 2.6 0.69 2.6 0.74 2.7 0.69 2.7 0.60 3.0 0.00 2.6 0.71 2.023 0.732 Geldiğim yere göre pahalı bir yer olduğunu düĢünüyorum. 2.5 0.77 2.4 0.86 2.6 0.78 2.3 0.95 2.4 0.98 2.4 0.84 3.249 0.517 Geldiğim yerde Ģartların iyi olmadığı (elektriğin olmadığı,
suyun dıĢarıdan taĢındığı, tuvaletlerin dıĢarıda olduğu vs.) bir
evde yaĢıyordum. 2.1 0.99 1.8 0.94 2.1 0.96 1.8 0.93 1.6 0.98 1.9 0.96 7.338 0.119
ġu anda Ģartların daha iyi olduğu bir evde yaĢıyorum. 2.8 0.48 2.6 0.72 2.3 0.97 2.4 0.81 2.1 1.07 2.6 0.72 11.23 0.024 Geldiğim yerde çamaĢırları, bulaĢıkları elde yıkıyor; evin
temizlenmesinde çalı süpürgesi kullanıyor; yiyecekleri saklama, dondurma iĢlemi için saklama odalarını kullanıyordum.
2.4 0.87 2.2 0.95 2.2 0.99 2.1 1.00 2.1 0.90 2.2 0.94 2.896 0.575 Geldiğim yerde kalabalık yaĢadığımız için herkese ait ayrı
bir oda yoktu. 2.5 0.86 2.5 0.84 2.4 0.85 2.3 0.95 2.4 0.98 2.5 0.85 0.748 0.945
Geldiğim yerde yer yatağında yatıyordum; Ģu an ise
ortopedik bir yatağa sahibim. 2.5 0.84 2.3 0.91 1.8 0.92 2.1 1.00 1.7 0.95 2.3 0.92 13.23 0.010 Dengeli beslenmenin, insan sağlığı için çok önemli olduğunu
öğrendim. 2.8 0.60 2.6 0.76 2.7 0.67 2.4 0.89 2.4 0.98 2.6 0.74 3.236 0.519
ġu an kıyafetlerimin çevreye uygun olduğunu düĢünüyorum.
Okur- yazar değil (n=59) İlkokul mezunu (n=180) Ortaokul mezunu (n=18) Lise mezunu (n=16) Yüksek okul mezunu (n=7) Toplam (n=280) Kruskal Wallis Test
Göç eden kadınların uyum durumları X Ss X Ss X Ss X Ss X Ss X Ss KWT p
Daha önceden makyaj yapmanın, saç rengini değiĢtirmenin, güzellik ürünlerini kullanmanın uygun olmadığını
düĢünüyordum.
2.3 0.90 2.0 0.92 2.0 0.97 1.5 0.82 1.9 0.90 2.0 0.92 9.292 0.054 Geldiğim yerde sadece haftanın belirli günlerinde Ģehir
merkezine giderek alıĢveriĢ yaparken; burada her istediğim
zaman alıĢveriĢ yapabiliyorum. 2.8 0.63 2.6 0.75 2.5 0.86 2.4 0.89 2.7 0.76 2.6 0.74 3.815 0.432 Her türlü sebze, meyve ve diğer gıdalara ulaĢmada zorluk
çekmiyorum. 2.7 0.67 2.5 0.82 2.6 0.78 2.6 0.72 2.4 0.98 2.6 0.79 3.165 0.531
Geldiğim yerde sağlık sorunlarımı çözmede zorluk yaĢarken;
burada sağlıkla ilgili sorunlarımı kolaylıkla çözebiliyorum. 2.8 0.45 2.6 0.74 2.5 0.86 1.8 0.91 2.4 0.98 2.6 0.74 24.11 0.000 Aile planlamasının önemli olduğunu öğrendim. 2.7 0.69 2.6 0.73 2.6 0.78 2.6 0.81 3.0 0.00 2.6 0.72 2.99 0.558 Geldiğim yerde kadınların eğitimine, geliĢimine önem
verilmiyordu. 2.6 0.70 2.3 0.88 2.3 0.91 1.9 0.93 2.1 0.90 2.4 0.86 8.56 0.073
Çocuklarımı geldiğim yere göre daha iyi yetiĢtirebileceğime
inanıyorum. 2.7 0.64 2.7 0.65 2.7 0.69 2.4 0.89 2.3 0.95 2.7 0.67 4.31 0.365
Kadınların sadece ev iĢleri yapmak ve çocuk bakmak haricinde gelir getirici bir iĢte çalıĢmasının doğal olduğunu düĢünüyorum.
2.6 0.74 2.6 0.75 2.3 0.97 2.7 0.70 2.7 0.76 2.6 0.76 2.062 0.724 Geldiğim yerde kadınların çok fazla söz hakkı yoktu. 2.5 0.84 2.3 0.88 2.1 0.96 2.2 0.91 2.1 0.90 2.3 0.88 4.731 0.316 ġu anda kadınlara yönelik birtakım haklarımın olduğunun
bilincindeyim. 2.8 0.54 2.7 0.63 2.7 0.77 2.6 0.72 2.7 0.76 2.7 0.63 0.523 0.971
Burada çiftler görüĢerek, anlaĢarak evleniyorlar. 2.7 0.70 2.8 0.58 2.5 0.79 2.5 0.82 3.0 0.00 2.7 0.63 7.441 0.114 Geldiğim yere göre kendimi daha güvende ( kan davası, terör
AraĢtırmaya katılan kadınların eğitim durumlarına göre yeni yaĢama uyum durumlarının dağılımı Tablo 19‟da verilmiĢtir.
Tablo 19‟da yer alan “ĠĢ bulma olanağının daha iyi olduğunu düĢünüyorum” görüĢüne katılma durumunun, kadınların eğitim düzeyinin yükseldikçe arttığı, bununla birlikte kadınların eğitim düzeyi ile bu görüĢe katılma durumu arasında, önemli bir farklılığın olmadığı görülmüĢtür (p>0.05).
Eğitim düzeylerinin tümünde kadınlar, geldikleri yere göre yaĢadıkları yerin pahalı bir yer olduğu görüĢüne katılmıĢlar, gruplar arasında bu görüĢe katılım düzeyi arasında önemli farklılık bulunmamıĢtır (p>0.05).
“Geldiğim yerde Ģartların iyi olmadığı (elektriğin olmadığı, suyun dıĢarıdan taĢındığı, tuvaletlerin dıĢarıda olduğu vs.) bir evde yaĢıyordum” görüĢüne yüksek okul mezunu hariç kadınların kısmen katıldıkları /katılmadıkları, yüksek okul mezunu kadınların ise bu görüĢe katılmadıkları (1.6±0.98) görülmüĢtür. AraĢtırmaya katılan kadınların bu görüĢe katılma durumları ile eğitim durumları arasında önemli bir farklılığın bulunmadığı belirlenmiĢtir (p>0.05).
Ölçekte “ġu anda Ģartların daha iyi olduğu bir evde yaĢıyorum” görüĢüne katılma durumu eğitim düzeyine göre önemli farklılık göstermiĢtir (p<0.05). Yüksek okul mezunu kadınların bu görüĢe kısmen katıldıkları/katılmadıkları, diğer eğitim düzeylerindeki kadınların ise bu görüĢe katıldıkları belirlenmiĢtir. Eğitim düzeyi arttıkça beklentilerin de arttığı söylenebilir.
“Geldiğim yerde çamaĢırları, bulaĢıkları elde yıkıyor; evin temizlenmesinde çalı süpürgesi kullanıyor; yiyecekleri saklama, dondurma iĢlemi için saklama odalarını kullanıyordum” görüĢüne katılma durumu, kadınların eğitim düzeylerine göre önemli bir farklılık göstermemiĢtir (p>0.05). Eğitim düzeyi arttıkça bu görüĢe katılma durumunun azaldığı görülmüĢtür.
görüĢüne katılma durumunu kadınların eğitim düzeylerine göre önemli bir farklılık göstermemiĢtir (p>0.05). Bu durumda, kadınların göç ettikleri yerlerin yaĢam koĢulları açısından birbirinden çok da farklı olmadığı ifade edilebilir.
“Geldiğim yerde yer yatağında yatıyordum; Ģu an ise ortopedik bir yatağa sahibim” görüĢüne katılma durumunun kadınların eğitim durumuna göre önemli farklılık gösterdiği görülmektedir (p<0.05). Yüksek okul mezunu (1.7±0.95), ortaokul mezunu (1.8±0.92), lise mezunu (2.1±1.00) ve ilkokul mezunu (2.3±0.91) kadınların görüĢe kısmen katıldıkları/katılmadıkları gözlenirken, okur-yazar olmayan kadınların bu görüĢe katıldıkları (2.5±0.84) görülmüĢtür.
“Dengeli beslenmenin, insan sağlığı için çok önemli olduğunu öğrendim” ve “ġu an kıyafetlerimin çevreye uygun olduğunu düĢünüyorum” görüĢlerine katılma durumu kadınların eğitim durumlarına göre önemli bir farklılık göstermemiĢtir (p>0.05). Tüm eğitim düzeyindeki kadınların bu görüĢlere katıldıkları belirlenmiĢtir.
“Daha önceden makyaj yapmanın, saç rengini değiĢtirmenin, güzellik ürünlerini kullanmanın uygun olmadığını düĢünüyordum” görüĢüne lise mezunlarının katılmadığı (1.5±0.82), diğer eğitim düzeyindeki kadınların ise kısmen katıldıkları/katılmadıkları belirlenmiĢtir.
“Geldiğim yerde sadece haftanın belirli günlerinde Ģehir merkezine giderek alıĢveriĢ yaparken; burada her istediğim zaman alıĢveriĢ yapabiliyorum” ve “Her türlü sebze, meyve ve diğer gıdalara ulaĢmada zorluk çekmiyorum” görüĢlerine
katılım durumunun kadınların eğitim durumlarına göre önemli bir farklılık göstermediği belirlenmiĢtir (p>0.05). Tüm eğitim düzeyindeki kadınların bu görüĢlere katıldıkları belirlenmiĢtir.
“Geldiğim yerde sağlık sorunlarımı çözmede zorluk yaĢarken; burada sağlıkla ilgili sorunlarımı kolaylıkla çözebiliyorum” görüĢüne katılma durumu eğitim düzeyine göre önemli farklılık göstermiĢtir (p<0.05). Lise mezunu kadınların görüĢe
kısmen katıldıkları/katılmadıkları (1.8±0.91), diğer eğitim düzeylerindeki kadınların ise bu görüĢe katıldıkları görülmüĢtür. Eğitim durumunun yükseldikçe bu görüĢe katılımın düĢtüğü söylenebilir. AraĢtırmaya katılan kadınların eğitim seviyelerinin yükseldikçe sağlık ile ilgili standartlarının da yükseldiği bir gerçektir.
“Aile planlamasının önemli olduğunu öğrendim” görüĢüne katılma durumunun eğitim düzeyine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiĢtir (p>0.05). Tüm eğitim düzeyindeki kadınların bu görüĢlere katıldıkları belirlenmiĢtir.
Kadınların eğitim durumlarına göre “Geldiğim yerde kadınların eğitimine ve geliĢimine önem verilmiyordu” görüĢüne katılma durumu incelendiğinde, ilkokul mezunu kadınların bu görüĢe katıldıkları (2.6±0.70), diğer eğitim düzeylerindeki kadınların ise bu görüĢe kısmen katıldıkları/katılmadıkları belirlenmiĢtir. Bu görüĢe katılım durumu eğitim düzeylerine göre önemli farklılık göstermemiĢtir (p>0.05). Lise ve yüksek okul mezunu kadınların, eğitim ve geliĢime yönelik standartlarının ya da beklentilerinin daha yüksek olduğu söylenebilir.
Kadınların eğitim durumlarına göre “Çocuklarımı geldiğim yere göre daha iyi yetiĢtirebileceğime inanıyorum” görüĢüne katılma durumu incelendiğinde, önemli bir farklılığın olmadığı tespit edilmiĢtir (p>0.05). Tüm eğitim düzeyindeki kadınların bu görüĢe katıldıkları, lise (2.4±0.89) ve yüksekokul (2.3±0.95) mezunu kadınların görüĢe katılma durumlarında bir azalmanın olduğu da belirlenmiĢtir. Bu azalma, kadınların eğitim düzeylerinin arttıkça, çocuklarını yetiĢtirmedeki kaygı düzeylerinin de artmasıyla açıklanabilir.
Tüm eğitim düzeyindeki kadınlar, sadece ev iĢleri yapmak ve çocuk bakmak haricinde gelir getirici bir iĢte çalıĢmanın doğal olduğu görüĢüne katılmıĢlardır. Ancak lise (2.7±0.70) ve yüksek okul (2.7±0.70) mezunu kadınlar, bu görüĢü daha fazla desteklemiĢlerdir. Bu görüĢe katılım durumu eğitim düzeylerine göre önemli farklılık göstermemiĢtir (p>0.05).
durumunda, ilkokul mezunu kadınların görüĢe katıldıkları (2.5±0.84), diğer eğitim durumundaki kadınların ise görüĢe kısmen katıldıkları ya da katılmadıkları belirlenmiĢtir. GörüĢe katılma durumu eğitim düzeylerine göre önemli farklılık göstermemiĢtir (p>0.05).
“ġu anda kadınlara yönelik birtakım haklarımın olduğunun bilincindeyim” görüĢüne katılma durumunda eğitim düzeyine göre önemli bir farklılığın olmadığı (p>0.05) ayrıca tüm eğitim düzeyindeki kadınların görüĢe katıldıkları tespit edilmiĢtir. Kadınların geldikleri yerlerde çok fazla söz sahibi değilken ya da kısmen söz sahibi iken, göç ettikten sonra tüm eğitim düzeyindeki kadınların, birtakım haklarının olduğunun bilincinde olmaları olumlu bir geliĢme olarak düĢünülebilir.
“Burada çiftler görüĢerek, anlaĢarak evleniyorlar” görüĢüne, tüm eğitim düzeyindeki kadınların katıldığı belirlenmiĢtir. Bununla birlikte yüksek okul (3.0±0.00) ve ilkokul (2.8±0.58) mezunu kadınların görüĢü daha fazla desteklediğini görmekteyiz. GörüĢe göre eğitim düzeyleri arasında önemli bir farklılığın olmadığı da tespit edilmiĢtir (p>0.05).
“Geldiğim yere göre kendimi daha güvende (kan davası, terör vs.) hissediyorum” görüĢüne katılma durumu eğitim düzeyine göre önemli farklılık göstermiĢtir (p<0.05). Okur-yazar olmayan kadınların görüĢe katıldıkları (2.4±0.87); ilkokul (1.9±0.95), ortaokul (2.1±0.96) ve lise (1.9±0.96) mezunu kadınların görüĢe kısmen katıldıkları ya da katılmadıkları; yüksek okul (1.6±0.79) mezunu kadınların