Kadınların Göç Ettikleri Döneme İlişkin Bilgiler

Bu bölümde kadınların göç ettikleri dönemde yaĢadıkları göç kararına, göç masraflarına iliĢkin bilgileri ile kente kimlerle geldikleri bilgisi tablolaĢtırılarak açıklanacaktır.

Tablo 12‟de kadınların göç kararına iliĢkin bilgilerin dağılımları gösterilmektedir.

Tablo 12. Göç kararını kimin verdiğine ilişkin bilgilerin dağılımı (n=280)

“Göç etme kararınızda kimler etkili oldu?” sorusuna kadınların % 27.5‟i “kendimin ve eĢimin kararıydı”; % 18.9‟u “eĢimin kararıydı” ; % 19.3‟ü ise “kendimin ve ailemin kararıydı” Ģeklinde cevap vermiĢlerdir. Evli kadınların çoğunluğunun göç etme kararında eĢleriyle birlikte karar verdikleri, bekar kadınların ise aileleriyle birlikte karar verdikleri sonucu ortaya çıkmaktadır.

“1990‟lar Türkiye‟sinde Kadın ve Göç” (Ġlkkaracan Ġ. ve Ġlkkaracan P., 1998) konulu araĢtırmada ise, araĢtırmamızın bulguları aksine evli kadınların %62.1‟i gibi bir çoğunluğunun göç etme kararında hiç söz hakkının olmadığı tespit edilmiĢtir. Buna göre göç kararında, 1990‟lı yıllardan bu tarafa bir değiĢikliğin olup olmadığı sorusu akla gelmektedir. Görülen o ki, kadınların eĢlerinin yanında söz sahibi olma konusunda, 1990‟lı yıllardan 2000‟li yıllara kadar uzanan bu süreçte az da olsa bir ilerleme kaydedildiği görülmektedir.

Kadınların bir göç kararında, eğitim durumlarının ne derece etkili olduğunun tespit edilmesi için, kararları ile göç öncesi almıĢ oldukları eğitim durumlarının

Göç kararını kimin verdiği* Sayı %

Kendimin ve eşimin kararıydı 77 27.5

Kendimin ve ailesinin kararıydı 54 19.3

Eşimin kararıydı 53 18.9

Kendi kararımdı 37 13.2

Kendimin. eşimin ve ailesinin kararıydı 23 8.2

Eşim ve ailesinin kararıydı 21 7.5

karĢılaĢtırılmasına Tablo 13‟te yer verilmiĢtir. Buna göre; “kendimin ve eĢimin kararıydı” seçeneği üniversite mezunu kadınlarda yarı yarıya (% 50.0) oranla yüksek çıkarken, “eĢimin kararıydı” seçeneği ise okur-yazar olmayan (% 17.9) ve ilkokul mezunu (% 21.7) olan kadınlarda yüksek oranda çıkmıĢtır. “Kendimin ve ailemin kararıydı” seçeneği ise, lise mezunu (% 45.5) ve üniversite mezunu (% 25.0) kadınlarda yüzdelik olarak fazla bir dilime sahiptir. Görülüyor ki eğitim seviyesi arttıkça, kadınların söz sahibi olma oranları da buna bağlı olarak

artıĢ göstermektedir.

Tablo 13. Kadınların göç kararına göre göç öncesi eğitim durumlarının dağılımı

Göç Etmeden Önceki Eğitim Durumu Okur-yazar değil (n=67) İlkokul mezunu (n=184) Ortaokul mezunu (n=14) Lise mezunu (n=11) Üniversite mezunu (n=4) Göç kararı* Sayı % Sayı % Sayı % Sayı % Sayı %

Kendinin 10 14.9 21 11.4 3 21.4 2 18.2 1 25.0 Kendi ve eşinin 18 26.9 50 27.2 5 35.7 2 18.2 2 50.0 Kendinin, eşinin ve ailesinin 4 6.0 17 9.2 1 7.1 1 9.1 - - Eşinin 12 17.9 40 21.7 - - 1 9.1 - - Eşi ve ailesinin 3 4.5 17 9.2 1 7.1 - - - - Kendinin ve ailesinin 16 23.9 30 16.3 2 14.3 5 45.5 1 25.0 Ailesinin 4 6.0 9 4.9 2 14.3 - - - -

* n sayısı üzerinden % alınmıĢtır.

Kadınların “göç ederken masraflarınızı nasıl karĢıladınız?” sorusuna vermiĢ oldukları cevapların dağılım Tablo 14‟de verilmiĢtir. Bu bulgular sonucunda; kadınların % 36.1‟inin birikimlerini kullanarak, çeyreğinin (% 25.0‟ının)

hayvanlarını satarak, % 17.5‟inin ise borç bularak göç ettikleri belirlenmiĢtir. Kadınların bir çoğunun birikimlerini kullanarak göç ettiğini ifade etmesi, göçün daha önceden düĢünüldüğüne ve buna yönelik bir hazırlığın yapıldığına iĢaret etmektedir.

Tablo 14. Kadınların göç masraflarını karşılama şekillerine ilişkin bilgilerinin dağılımı (n=280)

Göç masraflarını karşılama şekilleri* Sayı %

Birikimlerini kullanarak 101 36.1

Hayvanlarını satarak 70 25.0

Borç ile 49 17.5

Akraba ve arkadaş yardımı ile 36 12.9

Masrafı olmayanlar 34 12.1

Çalışarak 4 1.4

Devlet yardımıyla karşılayarak 2 0.7

* n sayısı üzerinden % alınmıĢtır.

Yanık (1993)‟ın kırdan kente göç eden kiĢilerin sosyo-ekonomik ve kültürel yapılarındaki değiĢikliklerini konu alan araĢtırmasında; ailelerin büyük

çoğunluğunun (% 69.8‟inin) maddi manevi sorunlarla karĢılaĢtıkları zaman, problemi akrabalarına baĢvurarak çözme eğiliminde oldukları görülmüĢtür. Ailelerin %

12.7‟sinin ise maddi manevi problem halinde arkadaĢlarına baĢvurdukları ortaya çıkan bir diğer bulgudur.

Yapılan araĢtırmalar incelendiğinde, ailelerin ya da bireylerin göç ile ilgili maddi ve manevi problemlerini öncelikle kendi imkanlarıyla çözmeye çalıĢtıkları, aksi durumda ise öncelikle akrabalar olmak üzere arkadaĢlarına baĢvurarak çözüm aradıkları tespit edilmiĢtir.

Kadınların kente kimlerle göç ettiği bilgisinin dağılımı Tablo 15‟de yer almaktadır.

Kadınların kente kimlerle geldiği bilgisi evli ve bekar olma durumlarıyla bağlantılıdır. Evli olup eĢi ve çubuğu ile gelenlerin oranı (% 30.4) ilk sırada yer almaktadır. EĢi ile birlikte göç edenlerin oranı % 10.0, eĢi ve eĢinin ailesi ile birlikte göç edenlerin oranı ise % 21.8‟dir. Buna göre evli olarak göç eden kadınlarda göze çarpan üç tip göç etme Ģeklinden söz etmek mümkündür. Çocuğu olanlar çocuklarıyla birlikte, çocuğu olmayıp muhtemelen yeni evli olanlar eĢleriyle birlikte “çekirdek aile” Ģeklinde göç etmeyi tercih etmiĢlerdir. EĢi ve eĢinin ailesiyle birlikte göç edenlerin göç öncesinde de birlikte yaĢadıkları için, göç sürecini de bir arada geçirdikleri tahmin edilmektedir.

Tablo 15. Kadınların birlikte göç ettikleri kişilerin dağılımı (n=280)

Şehre kim/kimlerle göç ettiği Sayı %

Eş ve çocuklarla 85 30.4

Ailesiyle 71 25.4

Eş ve eşinin ailesiyle 61 21.8

Eşiyle 28 10.0

Yalnız 21 7.5

Eş, çocuklar ve kendi ailesiyle 8 2.9

Akrabalarla 5 1.8

Arkadaşlarla 1 0.4

Bekar olanların ise ailesiyle birlikte göç ettiği (% 25.4) ve göç etme oranlarının, eĢi ve çocuğuyla gelenlerden sonra ikinci sırada yer aldığı görülmektedir.

Ayata (1993)‟nın yapmıĢ olduğu bir araĢtırmada, göç eden kadınların “kente kimlerle geldiniz?” sorusuna; Ankara, Ġstanbul ve Ġzmir‟e göç edenlerin, % 42.5‟inin “eĢim ve çocuklarımla”, % 17.4‟ünün ise “ailemle geldim” dediği belirtilmiĢtir.

Ġlkkaracanlar (1998)‟ın yapmıĢ olduğu bir araĢtırmada ise, bekar kadınların dörtte bire yakın bir oranda (% 23.9) tek baĢlarına göç ederken, evli kadınlar arasında ise tek baĢına göç edenlerin hiç olmadığı belirtilmiĢ; evli kadınlar arasında % 78.9 oranında eĢlerinin ve çocuklarını kapsayan çekirdek aile Ģeklinde göç edildiği vurgulanmıĢtır.

Ġncelenen araĢtırmalardan ve araĢtırmamızdan çıkan sonucun bu noktada örtüĢtüğü görülmektedir. Kadınların eĢi ve ailesiyle birlikte göç etme oranlarının diğer göç etme oranlarına göre yüksek olduğu anlaĢılmıĢtır.