2.2. KADIN GİRİŞİMCİLİĞİ
2.2.3. Kadın Girişimcilerin Özellikleri
Çeşitli araştırmacılar tarafından ampirik çalışmalarda, girişimcilerin birçok ortak karakter özellikleri taşıdıkları ve bu özelliklerin onları kendi işlerini kurma konusunda harekete geçirdiği ortaya çıkmıştır. Bunlar; başarma ihtiyacı, risk alabilme eğilimi ve bağımsız olma arzusudur.
Bu özelliklerin yanı sıra, araştırmacılar bir girişimcinin başarılı olabilmesi için hangi özelliklere sahip olmaları gerektiğini sıralamaya çalışmışlardır. Bunlar arasında; doğru karar alabilme, geleceği planlayabilme, zamanı iyi değerlendirebilme özellikleri gelmektedir.
70 http://www.oecd-istanbul.sme2004.org/oecd_tr/women_entrTR.htm 71 http://www.un.org/womenwatch/daw
Tablo 2.2. Başarılı Girişimci Kadınlarının En Belirgin Üç Özelliği / Genel
Özellikler (%)
Hırslı 13.73 İş-yaşam dengesini kurabilen 8.10
Lider ruhlu 6.77
Kaynak: http://www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID=1283, “İş’te Kadın Olmak Araştırması”
Tablo 2.3. Başarılı Girişimci Kadınlarında En Az Görülen Üç Özellik / Genel
Özellikler (%)
Duygusal 0.70
Sabit fikirli 0.73
Espritüel 1.07
Kaynak: http://www.insankaynaklari.com/cn/ContentBody.asp?BodyID=1283, “İş’te Kadın Olmak Araştırması”
Kadınlara ait işletmeler; kadın girişimcilerin kişisel özellikleriyle paralellik gösteren niteliklere sahip olmaktadır72. Kadın girişimciler iş hayatında; çalışma yaşamının kalitesine önem veren, kalite üzerine odaklanan, yaratıcılığı, esnekliği, işletme yönetiminde insanî yaklaşımları öne çıkaran, işletmelerini yönetirken sosyal ve kültürel amaçlara finansal amaçlar kadar önem veren bir yaklaşımlar bütününe sahiptirler.
2.2.3.1. Özgüven
Özgüven; insanların kendilerine yönelik iyi duygular geliştirmeleri sonucu, kendilerini iyi hissetmeleri demektir. Başka bir deyişle kendi olmaktan memnun olmak ve bunun sonucu olarak insanların kendileri ve çevreleri ile barışık olmaları anlamına gelmektedir. Kısaca özgüven ;”sevilebilir ve becerebilir olma” duygusudur.Bu duygu kadın girişimcilerin iş hayatında başarılı olabilmelerinin altında yatan en önemli unsurlar arasında yer almaktadır.
72 Caroline Turner; “Women’s Busines in Europe: EEC Initiatives” Women in Business: Perspectiveson
Ancak kendisine karşı iyi duygular besleyen bir kadın, güçlü rakipleri arasında sivrilebilecek ve başarılı olacaktır. Girişimcilikte “özgüven” başarının anahtarıdır.
2.2.3.2. Motivasyon
“Güdüleme” veya “isteklendirme” olarak tanımlanan motivasyon; davranışın başlatılması, yönlendirilmesi ve sürdürülmesini sağlayan güce verilen isimdir73. Motivasyonu, insanın sahip olduğu kaynakları belli bir amaç yönünde harekete geçiren enerji ya da güdü olarak tanımlayabiliriz. Motivasyon; heves, istek, arzu, dürtü, haslet sözcükleri ile de yakın anlamlıdır.
Bir girişimcinin başarılı olabilmek için piyasada, kendi bilgi ve deneyimine ya da kaynaklarına uygun bir konuyu iş fırsatı olarak tanımlaması gerekir. İş fikrini gerçekleştirmek için girişimcilik özelliklerine ve en önemlisi kendine güvene ve işin gerektirdiği uğraşı vermek için motivasyona sahip olması gerekmektedir.
Yaratıcı olmak ve yenilik yapmak bir girişimcinin en temel özelliklerinin arasında yer almasının yanı sıra, bu özelliklere sahip olan girişimciler ve organizasyonlar kendilerinin hızla değişen şartlara uyarlama ve rekabet üstünlüğü elde etme imkanına kavuşmaktadır. Günümüzde sürdürülebilir ekonomik kalkınmanın en önemli aracı olarak gösterilen girişimcilerin başarısında motivasyonun önemi büyüktür. Girişimcilerin sahip oldukları bu misyonu gerçekleştirebilmeleri; sürdürülebilir bir yenilikçiliğe sahip olmalarını zorunlu kılmaktadır. Sürdürülebilir yenilikçiliğin gerçekleştirilebilesi ise, yaratıcılığın temel bir dinamik olarak değerlendirilmesini ve önündeki engellerin kaldırılmasını gerektirmektedir74.
Başarılı bir kadın girişimci, işine motive olabilen bir kadın girişimcidir. Kadın girişimciler; genellikle yaptıkları işi seven ve başarı odaklı çalışan bir yapıya sahip oldukları için uzun saatler çalışmaktan kaçınmazlar. Şansa değil kendi başarılarına inanırlar. Finansal ve yönetsel güçlüklerin üstesinden gelebilecek cesarete sahiptirler.
2.2.3.3. Risk Alabilme
Risk; belirli bir zaman aralığında, hedeflenen bir sonuca ulaşamama, kayba ya da zarara uğrama olasılığıdır. Gelecekte oluşabilecek potansiyel sorunlara, tehdit ve tehlikelere
73 http://www.bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=534
74 Rıfat İraz; Yaratıcılık ve Yenilik Bağlamında Girişimcilik ve KOBİ'ler, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya, 2005. s. 26.
işaret eder. Risk genellikle tam ve net olarak bilinemez ya da öngörülemez (belirsizlik), zamana bağlı olarak değişir. Sonuç üzerinde olumsuz etkileri vardır75. Yönetilebilir bir olgudur.
Riskin temel bileşenleri ise, oluşma olasılığı ve oluşması durumunda sonucu ne ölçüde etkileyeceğidir. Ancak riskin yalnızca olumsuz etkileri olan bir kavram olduğunu düşünmek büyük bir yanlış olur. Riske kazanç elde etme fırsatı olarak bakılmalı, fırsata dönüştürülmesi için sistematik bir çaba gösterilmelidir.
Risk (ekonomik, psikolojik, sosyal ilişkiler, kariyer geliştirme ve sağlık) yüklenme isteği başarılı girişimcilerin taşıması gereken temel özellikler arasındadır. Günümüzde insanların girişimci olabilmelerinin temel koşulu, risk alabilmeleri ve bu riski taşıyabilecek donanıma sahip olmalarıdır. Başarılı girişimci uygun görülen, kabul edilebilen riskleri göze alan kişidir76.
Kadın girişimcileri etkileyen risk unsurları; piyasa şartları, alacakların tahsilatından dolayı yaşanan zorluklar, işletme giderleri, devlete olan ödemeler, üçüncü şahıs ve firmalara olan borçlar şeklinde sıralanabilmektedir. Bir kadın girişimci; başarılı bir nakit akışı ve mali planlama ile karşılaşabileceği risk etkenlerini azaltabilecektir.
Kadın girişimci; riskle karşılaşabileceği halde, fırsatları değerlendirerek, belirsizlik altında büyüme ve kâra ulaşma amacıyla, sermaye yaratabilmek gerekli kaynakları toplayarak, yeni iş ya da işletme oluşturan kişi olarak tanımlanabilir77.
Girişimcilerin en önemli özelliklerinden birisi de geleceğe yönelik planlar yapmalarıdır. Büyüme ve genişleme bu planlar içerisinde sayılabilir. Özellikle kadın girişimciler büyümeyi işletme stratejisi olarak görmekte ve o doğrultuda çalışmalarına yön vermektedirler ve sonuçlarını hesaplayamayacakları riskleri almaktan da kaçınmaktadırlar.
2.2.3.4. Duygusal Zeka
Geniş kapsamlı olarak duygusal zeka tanımı; kendisinin ve başkasının hissettiklerini gözleyip düzenleyebilmek, hisleri düşünce ve eyleme yol gösterecek şekilde kullanmak olarak
75 Mahmut Tekin, Muammer Zerenler; Krizi Yönetebilmenin Sırları, Çizgi Kitabevi, Konya, Şubat 2005, s. 9. 76 Mahmut Tekin; Hayallerin Gerçeğe Dönüşümü: Girişimcilik, Günay Ofset, 4. Baskı, 2005, s. 20.
77 Thomas W. Zımmerer, Scarborough Norman M.; Essentials of Entrepreneuprship and Small Business
tanımlanabilir78. “Duygusal zeka”, kendimizin ve başkalarının hislerini tanıma, motive etme, içimizdeki ve ilişkilerimizdeki duyguları iyi yönetme yeteneğine sahip olabilmektir.
Başkalarının duygularına yalnız insanın kendi duyguları üzerinden köprü kurması mümkün olacaktır. Ancak bu şekilde aynı tip düşünüş tarzı, birbirine uygun görüşler, benzer zevkler ya da birbirine yakın zeka seviyelerinin ötesinde de bir ilişki kurmak mümkün olabilir79. Bugün yapılan araştırmalar, duygusal zekânın aile, iş ve sosyal hayattaki başarının temel belirleyicisi olduğunu ortaya koymaktadır. Zekânın oldukça zor değişen bir yapıda olmasına karşılık, duygusal yapının geliştirilmesi genellikle mümkündür.
Kişilerin matematiksel ve sözel yeteneklerinin, seviyelerinin çok iyi olması günümüzde başarı için yeterli değildir. Dünyaya ve olaylara, karşı tarafın bakış açısıyla bakamamak kişileri olaylara karşı tarafın gözlükleri yerine kendi gözlükleriyle bakmasından kaynaklanmaktadır. Bu durumda beraberinde başarısızlığı getirmektedir. Başkalarının günümüzde başarının anahtarları arasında gösterilmektedir. Bu konuda başarı kaydedebilen girişimciler rekabet avantajını yakalayabilmekte ve başarılı olmaktadır.
Girişimcilik sürecinde önemli kavramlardan biri olan duygusal zekâ, “girişimcilerin hem kendi duygularının, hem de çalışanlarının duygularının farkında olması, onları anlaması, kaynakları ve nedenleriyle ilişkilendirmesi, duygularını yönetmesi ve onlardan gerek kişisel alanda gerekse kişiler arası ilişkilerinde etkin bir biçimde yararlanması” olarak açıklanmaktadır.
Bugün, duygusal zekâya sahip girişimciler, fikirlerini açık bir şekilde ifade edebilen, çalışanlarını ve müşterilerini istenilen sonuca yönelik olarak kolay bir şekilde harekete geçirebilen kişilerdir. Ayrıca, duygusal zekâ takım çalışması gerektiren örgüt ortamında “olmazsa olmaz” bir özellik olmanın yanında “sosyal yetkinlik” ve “kişisel yetkinlik” kavramlarının da bileşimidir.
Kadın girişimciler, kadın olmanın yarattığı farklılık ve hassaslıkla duygusal zekalarını iş hayatına yansıtabilmekte ve çoğu zaman da bu durumun olumlu sonuçlarını elde etmektedirler.
78 Selen Doğan; Çalışan İlişkileri Yönetimi, Kare Yayınları, İstanbul, Nisan 2005, s. 112. 79 Mariela Sartorius; Kadınlarda Duygusal Zeka, Varlık Yayınları, İstanbul, 1999, s. 45.