Kırsal Turizm

Kırsal coğrafik alanlar kültürel ve doğal yapıtlarıyla kentlerde yaşayan insanların sürekli artmakta olan eğlendinlen ihtiyaçlarının karşılanmasına çalışılmaktadır. Şehirlerde yaşayan insanlar kırsal alanları genelde; rekreasyonel amaçla günü birlik, eş dost tanıdık ziyaretleri için gitmektedirler. Kırsal yaşam yaşamda stres ve baskının az olması yaşam biçiminin çekici olması, sınırlama ve zorlukların bulunmaması yaşayan bireylerin kendilerini daha özgür ve zinde hissetmeleri sağlayan imkânların var oluşu hafta sonları ve yıllık tatillerde bu alanlara çok yoğun ziyaretçi akınlarını beraberinde getirmektedir. Bu durum kırsal turizmi doğurmuştur (Soykan, 1999: 68).

Kırsal turizm, birçok Avrupa ülkesinde kalkınmada oynadığı rol, iç ve dış turizm olarak yerini almıştır. Kalkınmada oynadığı rol bakımından kitle turizmine alternatif oluşturması kırsal ve şehir kültürünü kaynaştırması turistik yoğunluğu önlemesi yönünden önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Kırsal doğa turizminin geliştiği Avrupa devletlerinde yaşayan halkın en az üçte biri tatillerini doğal ve kırsal alanlarda geçirmeyi tercih etmektedir. Kırsal turizm etkinlikleri yetişkinlerin ve ailelerin katıldığı ve tercih ettikleri turizm etkinlikleridir. Orta gelirli aileler genellikle kırsal turizmi tercih etmektedirler. Fakat günümüzde yüksek gelirli ailelerin de tercih olarak kırsal turizme yöneldikleri görülmektedir. Yüksek gelirli ailelerin kırsal turizme ayırdıkları pay her yıl artarak devam etmektedir. Avrupa’da kırsal turizmin en temel özelliği en küçük yerleşim biriminden Avrupa geneline kadar çok iyi örgütlenmiş olması, plan ve projelerle yürütülmesidir (Soykan, 1999: 1).

1993’te sürdürülebilir turizm faaliyetlerini desteklemek için vakıf olarak kurulan ECEAT (European Centre for Eco Agro Tourism- Eko Tarım Turizmi Avrupa Merkezi) kırsal alanlarda doğal koşullarda tarım sektöründe uğraşanların harekete geçirilerek küçük tarım bölgelerinde çalışma yapan çiftçilere yardım etmek temel amaçlarıdır. Kuruluşundan sonra Çek Cumhuriyeti, Polonya, Macaristan 45 çiftliği desteklemekle yola çıkan bu kuruluş, 1999 yılına gelindiği zaman 1200 çiftlik sayısına ulaşmıştır. Kurulan bu çiftliklerde daha sonraları konaklama olarak misafirhaneler, kamp yerleri ve küçük oteller eklenmiştir. Toplamda 21 Avrupa ülkesinde eko tatil imkanları sunan 17 bin ‘‘Yeşil Tatil Rehberinin satılmış olması insanların ekolojik tatile gösterilen ilginin sonucuydu. Doğu ve Güney Avrupa’daki çiftlikler ve çiftçiler, teknoloji ağırlıklı batı tarzında tarım yapmaları yönünde baskı altında tutulmaktadır. Bu nedenle “doğal tarım turizmi” önem taşımaktadırlar. Turizm sektörünün gelişmesi çiftçiler için hem gelir getiriyor; hem de yerel yönetimdeki yöneticilerin bu çiftliklere ilgi göstermelerini sağlıyor (Akkuş, 2004:1-2).

Kırsal bölgeler turizm çeşitleri içinde yalnızca kırsal turizmin gelişmesine uygun alanlar olarak değil, bu ortamı paylaşan birçok turizm paydaşının mekânı sayılmaktadır. Sözgelimi, kamp-karavan turizmi, ekoturizm, yeşil turizm, mağara turizmi, akarsu turizmi, yayla turizmi, dağ turizmi, kış sporları turizmi, av turizmi vb. gibi doğrudan doğaya dayalı olarak yapılan turizm türleri veya turistik etkinlikler, kırsal mekânlar kırsal turizm için, belki daha fazla kullanmaktadırlar. Bu durumda, aynı ortamı paylaşan birçok turizm türü arasında kırsal turizmin ayırt edici yönü nedir? Sorusuna en kısa yanıt, kırsal turizme başka bir ad vermekle karşılanabilir: “Köy turizmi” Kırsal turizmin temel şartı “köylerde veya çiftliklerde konaklayarak ve kırsal yaşantıyı tadarak” tatil geçirmektir. O halde ilk şart yerine getirilip, kalınan süre içinde adı geçen etkinliklerin biri veya birkaçı uygulanıyor ise bunlar, kırsal turizmin birer parçası olarak kabul edilir. Buna karşın, kırlara doğrudan avcılık, golf oynamak, ata binmek veya doğa yürüyüşü gibi etkinlikleri yapmak üzere gidiliyorsa ve ilgili hizmet sektörü de gelişmişse, ayrı ayrı hepsine birer turizm türü (golf turizmi, av turizmi gibi) denmesi doğrudur (Soykan, 1999: 68-72).

Günümüzde bölgesel kırsal turizm ile iç içe girmiş iki turizm alanı daha bulunmaktadır: Bunlardan biri çiftlik turizmi bir diğeri ise tarımsal turizm olarak ortaya çıkmıştır. Bu kiki turizm alanı kırsal ve tanrısallığı oluşturması nedeniyle kırsal turizm

diye de kullanılmaktadır. Yapılan turizm etkinlikleri köyler yerine oluşturulan çiftliklerde yapılıyorsa Çiftlik turizmi diye adlandırılmakta; fakat kırsal bir yerleşim alanında tarım etkinlikleri ile uğraşma şeklinde çalışmalar yapılıyorsa ve tarım ürünleri ile çalışma yapılırsa buna da Tarım turizmi (Tarımsal Turizm) diye adlandırılmaktadır. Tarımsal turizm, faaliyetleri sürdürülürken, diğer yandan doğal çevrenin, sosyal ve ekonomik yapısının (coğrafik yapının) korunmasına da yardım etmektedir. Tarım turizmi ve çevre arasındaki bağı sağlamaktadır. Bütün bunların yanında kıyılara yönelecek yoğun talebi kırsal alanlara yönelterek kıyı bölgelerinde yoğun turist baskısından korumuş olmaktadır. Sonuç olarak, köy turizmi/Çiftlik turizmi aynı amaçlar doğrultusunda hizmet üreten turizm türleridir. Aralarında çok büyük farklılıklar bulunmamaktadır (Soykan, 1999: 68).

Rio’da 1992 belli kararlar almak için toplanan ülkelerin gerçekleştirdikleri “Rio- Gündem 21” adlı uluslararası toplantının, ülkelerin ulusal kalkınma plan ve hedeflerine uygun politikalara işlerlik kazandırılması kararlaştırılmıştır. Bu toplantıda alınan kararlardan biriside Tarımsal Turizm veya kırsal turizmin geliştirilmesi ve teşvik edilmesidir. Bu çalışmaya göre; “kırsal alandaki yoksul nüfusu, marjinal toprakları kullanma zorunluluğundan uzaklaştırmak için; kırsal sanayi, dokuma sanayi, balıkçılık ve kırsal turizm gibi tarım dışı istihdam alanlarının oluşturulması” öngörülmüştür (Yıldırak; Gülçubuk, 1998: 188 akt. Küçükaltan, 2002: 151). Katılımcı yerel kalkınmanın sağlanarak, turizm değerlerinin öne çıkarılması Rio 1992 gibi dünya zirvelerinin en önemli konusu olmaya devam etmektedir. Johannesburg 2002 ve yine Rio 2012’de de küresel iklim değişikliği konuları başta olmak üzere, kırsal alanların yönetimi ve korunması konuları da başlıca tartışma konuları arasında yer almıştır. Bu nedenle yerel değerlerin tanıtılması, üretilmesi ve yayılması küresel organizasyonlarda sürekli olarak özendirilmektedir.

Günümüz dünyasında sanayileşmenin beraberinde getirdiği, gürültü ve stres, katıldığı turizm hareketlerinde gürültüden uzak, sessiz ve sakin destinasyonlar arayan, daha önce yer almadığı turizm etkinliklerini denemek isteyen bir potansiyeli ortaya çıkarmıştır. Daha çok kırsal turizm faaliyetlerine katılan bu kişiler sayısal açıdan gün geçtikçe artmaktadır. Kırsal turizmin genel turizm istatistikleri içerisindeki payı giderek artmaktadır.

Bu kapsamda zaman ve mekân açısından 12 aya yayılmaya çalışılan Türk turizminin daha hızlı gelişebilmesinde kırsal kesimlerin daha fazla turizm amaçlı kullanılabilmesi, hem kentlere göre gelişimi düşük bulunan bu yerlere ekonomik avantajlar sağlayabilir, hem de Türk turizminin gelişme hızını arttırır.

Bireyler yapacakları tatillerde sakinlik sessizlik ve sükûnet ve benzerlerini tercih ediyorlarsa çiftlik turizmi ve ekoturizm bu kişiler için iyi bir tercih olacaktır. Tatillerini geçirmek için tarım çiftlikleri sağlıklı bir tercih olacaktır. Bu tarım çiftliklerinde daha sıcak arkadaşlık ilişkileri kurulabilmektedir.

Bu tatil alanlarını tercih edenler için tatil boyunca bisiklet gezmeleri, yürüme egzersizleri, tarımsal faaliyetler, ata binme, yüzme çalışmaları vb. imkânlar sunulmaktadır (Akkuş, 2004:1-2).