Alternatif Turizmin Çevre Üzerindeki Olumlu Etkileri

Alternatif turizm hassas ekosistemlerin ve doğal alanların sadece korunması değil aynı zamanda iyileştirilmesine katkı sağlaması bakımından geliştirilebilecek en iyi turizm şekli olarak görülmektedir, örneğin “Meksika’da avcılığın yasaklandığı koruma alanlarında hem hayvan popülasyonları artmış hem de bu alanların çevresinde av izni verilen bölgelerde avcılar için bir fayda sağlanmıştır. Yine Kosta Rika’da doğal parkların, biyolojik rezervlerin oluşturulması ile doğal mirasın doğrudan korunmasını sağlayacak bir alternatif turizm endüstrisi gelişmektedir. Bugün ülkenin toplam arazilerinin % 25’ini oluşturan bu alanlar dünyadaki toplam flora ve fauna türlerinin % 4’ünü barındırmaktadır” (Ünal, 1991: 22).

Alternatif turizmin fiziksel çevre üzerindeki olumlu etkilerinin arttırılmasında, sağlayacağı ekonomik katkılar büyük önem taşımaktadır. Alternatif turizmin ortak amacı işletmeler için karlılık, toplum için iş imkânları ve koruma alanları için gelir

sağlanması gibi ekonomik faydalar yaratmaktır. Alternatif turizm özellikte kalabalık bölgelere göre fazla ekonomik gelişme göstermemiş kırsal bölgelerde yaratacağı iş imkânları bakımından önem taşımaktadır. Bu imkânlar az bile olsa nüfusun ve alternatif sektörlerin az olduğu topluluklar için önemli olabilmektedir. Bu ekonomik etki korumacılık için politik ve finansal desteği arttırabilir. Koruma alanları ve genel olarak doğanın korunması topluma biyolojik çeşitliliğin ve verimli arazilerin muhafazası gibi birçok fayda sağlar.

Diğer ekonomik aktivitelerde olduğu gibi alternatif turizm’ in etkileri de doğrudan, dolaylı ve uyarılmış olarak 3 grupta toplanabilir. Doğrudan etkiler, örneğin bir restoranda harcanan para gibi, turizm harcamalarının bir sonucudur. Restoranın diğer işletmelerden mal ve hizmet girdileri satın alması ile dolaylı etkiler ortaya çıkar. Buna ilave olarak restoran çalışanlarının maaşlarının bir kısmıyla çeşitli mal ve hizmetleri satın almaları ile uyarılmış etkiler ortaya çıkacaktır. Restoran eğer mal ve hizmetlerini bölge dışından satın alırsa bu durumda harcanan bu para dolaylı bir etki yaratmaz. Aksine yerel ekonomiden dışarıya bir sızıntı yaratır. Ekonomik sektörlerin fazla gelişmediği küçük alanlarda nispeten daha az dolaylı ve uyarılmış etkiler görülecektir (Ünal, 1991: 23).

Alternatif turizmin çevresel açıdan hassas alanlardaki kısa dönemli ekonomik etkileri, örneğin kayak merkezleri gibi, büyük ölçekli bir gelişmeden daha fazla olmayabilir. Bununla birlikte Alternatif turizm’ in uzun dönemdeki etkileri doğal çevreyi koruyarak, koruma bilincini geliştirerek, yerel halkın bir taraftan tarıma dayalı faaliyetlerini korurken öte yandan onlara ilave bir gelir sağlayarak sürdürülebilir olacaktır. Alternatif turizmin gelişme gösterdiği bölgelerde yaratacağı olumlu ekonomik etkiler genel olarak şu şekilde belirtilebilir (Hudman, 1992: 135-136).

 Turizmle ilgili olarak oteller, restoranlar, hediyelik eşya satan dükkânlar, seyahat hizmetleri gibi yöredeki diğer ekonomik faaliyetlerin gelişmesine katkıda bulunur.

 Yerel ekonomide çeşitlilik yaratarak, özellikle tarıma dayalı aktivitelerle yeterli istihdam sağlayamayan yerel halka doğrudan veya dolaylı yeni iş imkânları yaratır.

 Turistlerden elde edilecek gelirlerle destinasyona ve özellikle yerel halka doğrudan bir ekonomik katkı sağlar.

 Yöreye has el sanatları ve yiyecekler gibi yerel ürünlere olan talebi arttırır. Yerel halka kültürel öğeler taşıyan el sanatları ürünlerini satma fırsatı yaratarak, sağladığı ekonomik katkı ile aynı zamanda yerel kültürün korunması için bir araç olabilir.

 Arazilerin marjinal tarımsal amaçlı kullanımını önlemek için, doğal bitki örtüsünü yok etmeyecek şekilde verimli kullanılmasını teşvik eder.

 Eğer iyi yönetilirse, koruma alanları ve park yöneticileri için kendini finanse edebilecek bir sistemi oluşturabilir. Böylece doğal alanların korunmasında bir araç olarak önemli bir fonksiyonu üstlenebilir.

 Turizm gelirlerinin topluma yayılmasını ve ulaştırma, iletişim, çeşitli mal ve hizmetlere ulaşabilme, atık sistemleri gibi yerel altyapıyı geliştirir.

Alternatif Turizmin geliştiği bazı destinasyonlarda belirtilen olumlu ekonomik etkilere ilişkin bazı somut örnekler şunlardır:

 1993 yılında Dominik Hükümetinin teşvikiyle Karayipliler doğal ve kültürel kaynaklarının korunması ve ekonomik teşvik sağlaması amacıyla Alternatif turizmi geliştirmek için bir yönetim planı oluşturmuşlardır. Bu plan yerel halkın katılımı ile onların kültürü, çevresi ve yaşam şartlarını geliştirecek şekilde kaynakların yönetimini sağlamıştır. Böylece yerel halk ürettikleri sepetler, el çantaları gibi el sanatları ve yerel tarım ürünlerinden önemli bir gelir elde etmeye başlamıştır. Örneğin bir el sanatları işçisi aylık $ 320 gelir elde etmekte ve Dominika’nın gayri safi milli hâsılasına yılda $1000 katkı sağlamaktadır. Ayrıca turizm taksi şoförlüğü, tur rehberliği, kendilerine ait mülklerde küçük konaklama olanakları sunmaları ile yerel halka yeni istihdam olanakları yaratmıştır.

 Diğer başarılı bir örnek olarak gösterilen Küba’da, Alternatif Turizm’in ülke genelinde sağlayacağı istihdam ve diğer ekonomik faydalarla yakın gelecekte başlıca endüstrilerden biri durumuna geleceği beklenmektedir.

Bununla birlikte, alternatif turizm gelişme gösterdiği destinasyonlarda ekonomik bakımdan tek başına yerel toplumun gelişmesini sağlayacak bir endüstri

olarak görülmemelidir. Çünkü alternatif turizm diğer yerel ekonomik faaliyetlerin de çevreye zarar vermeden sürdürülebilmesini amaçlamaktadır.

Alternatif turizmin Ortaya çıkardığı diğer etkiler sos yo-kültürel çevre üzerinde görülmektedir. Alternatif turizm doğal alanlar kadar, bu alanlardaki kültürel değerlerin korunması ve geliştirilmesini de amaçlamaktadır. Eko turistler ziyaret ettikleri bölgelerdeki yerel halkın kültürleri ile yakından ilgilenmektedirler. Turistler ve yerel halk arasındaki karşılıklı etkileşim sonucunda kültürel değerlerin tanınması ve bunların yaşatılması imkânı sağlanabilecek, böylece yerel halk sahip olduğu kültürel mirasına sahip çıkacaktır. Bu etkileşim sonunda sağlık, güvenlik ve eğitim gibi konularda yerel toplumun sosyal refahı olumlu yönde gelişme gösterecek ve yaşam kalitesi yükselecektir. Ayrıca hem turistler hem de yerel halkın çevre bilincini arttırma olanakları sağlanabilecektir. Alternatif turizmin sağlayacağı diğer önemli bir etki de toplumun, kadınlar ve gençler gibi kesimlerine yaratacağı ekonomik fırsatlar sonucunda özellikle gençlerin yaşadıkları alanlardan başka yerlere göç etmelerinin önüne geçebilmesi şeklinde belirtilebilir (Ünal, 1991: 25).