Küresel Raporlama Girişimi (GRI)

Kökleri kâr amacı gütmeyen Çevresel Sorumlu Ekonomilerde Koalisyon ve Tellus Enstitüsüne dayanan, sürdürülebilirlik raporlamasının hazırlanmasında ve yayınlanmasında yol gösterici kuruluş,1997 yılında Boston’da kurulan GRI’dir7 _{. GRI tarafından ilk olarak} 2000 yılında G1, 2002 yılında G2, 2006 yılında G3 kapsamlı sürdürülebilirlik raporlaması hazırlama kılavuzları yayınlanmıştır.2013 yılında yeniden gözden geçirilerek bugün hala geçerli olan G4 Sürdürülebilirlik Raporlama Kılavuzu kullanılmaktadır.

Küresel Raporlama Girişimi (KRG)(GRI) Raporlama İlkeleri açısından sürdürülebilirlik raporlamasında şeffaflığın sağlanması önem arz etmektedir. Bu nedenle sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması aşamasında işletme içi tüm kuruluşlar tarafından uygulanmalıdır (Yükçü ve Kaplanoğlu, 2016).

Sürdürülebilirlik raporlamasının amacı, ölçme, açıklama yapma ve iç ve dış paydaşlara karşı sorumlu olunmasıdır. GRI (Global Reporting Initiative) Raporlama Çerçevesini temel alarak geliştirilen sürdürülebilirlik raporları, raporlama dönemi içerisinde işletmenin planlarını, taahhütlerini ve yönetim uygulamalarını kapsamaktadır.8

GRI İlkeleri, sürdürülebilirlik raporlarının küresel ölçekte karşılaştırabilir, güvenilir ve tutarlı hale gelmesi için belirlenmiş standartlar ve ilkeler çerçevesinde raporlamaya imkân sağlamaktadır. Bütün kurumlar ister yeni başlamış olsun, isterse deneyimli olsun, sektörlerine, kuruluş yerine ya da büyüklüklerine bakılmaksızın ilkelere göre rapor

7 _{https://www.globalreporting.org/information/about-gri/gri-history/Pages/GRI's%20history.aspx} 8 _{https://www.globalreporting.org/resourcelibrary/Turkish-G3-Reporting-Guidelines.pdf}

44

hazırlamaya yönlendirilirler. Raporlama, bağımsız ya da yıllık faaliyet raporu veya mali tablolarla birlikte yapılabilmektedir.

Rapor içeriğinin belirlenmesindeki ilkeler, işletme faaliyetlerinin çevresel ve sosyal etkilerini ve hissedarların beklenti ve menfaatlerini göz önüne alarak raporun içeriğinin nasıl olacağının belirlenmesinde uygulanacak olan süreci tanımlamaktadır. Rapordaki bilgilerin, paydaşların işletme performansı hakkında makul ve sağlam değerlendirmeler yapabilmelerini ve önlemler alabilmelerini sağlamak bakımından önem arz etmektedir (Yükçü ve Kaplanoğlu, 2016).

GRI’nin yayınlamış olduğu çerçeve gönüllülük esasına dayanmakta ve işletmelerin sosyal, ekonomik, çevresel boyutlarını raporlamak amacıyla kullanılmaktadır. Sürdürülebilirlik raporlaması (sosyal sorumluluk raporlaması) için rehber kılavuzların içeriği aşağıdaki gibidir (GRI G4 Kılavuzları):

 Önsöz

1. GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzlarının Amacı 2. Kılavuzların Kullanımı

2.1. Kılavuzlar

2.2.Sürdürülebilirlik Raporunun Hazırlanmasında Kılavuzların Kullanılması: İzlenecek Adımlar

2.3. Kullanım Bildirimi Talebi

3. Herhangi Bir Kuruluş Tarafından Sürdürülebilirlik Raporunu Kılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlamak Amacıyla Uygulanacak Kriterler

3.1 Kriterler

3.2 Gerekli Standart Bildirimlerin Referans Kullanılarak Raporlanması 3.3 Kılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlanan Raporlara İlişkin Not 3.4 Kılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlanmayan Raporlara İlişkin Not 3.5 G4 Kılavuzlarına Geçiş

4. Raporlama İlkeleri

4.1. Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler 4.2. Rapor Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler 5. Standart Bildirimler

45 Strateji ve Analiz

Kurumsal Profil

Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler Paydaş Katılımı

Rapor Profili Yönetişim Etik ve Dürüstlük

5.2 Özel Standart Bildirimler

Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimler Göstergeler

• Kategori: Ekonomik • Kategori: Çevresel • Kategori: Sosyal

–Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş –Alt Kategori: İnsan Hakları

–Alt Kategori: Toplum

–Alt Kategori: Ürün Sorumluluğu 6. Hızlı Bağlantılar

6.1. Entegre Raporlama ve Sürdürülebilirlik Raporlaması Arasındaki İlişki 6.2. Dış Denetim

Küresel raporlama girişimi tarafından paydaşlar; “kuruluşun faaliyetlerinden, ürünlerinden ve hizmetlerinden belirgin ölçüde etkilenmesi ve faaliyetlerinin kuruluşun stratejilerini başarıyla uygulayabilme ve hedeflerine ulaşabilme yeteneğini etkilemesi makul olarak beklenebilecek kuruluşlar ve bireyler” olarak tanımlamaktadır (G4 Raporlama İlkeleri). Çalışanlar, hissedarlar, tedarikçiler gibi kuruluşla bağı olanlarla birlikte yerel toplumlarda hassas gruplar veya sivil toplum kuruluşları gibi kuruluşla ilgisi olmayanlar da paydaş gurupları içerisinde sayılmaktadırlar.

GRI Raporlama İlkeleri, içeriğe ilişkin ilkeler ve kalite sağlamaya yönelik ilkeler olarak iki bölümden oluşmaktadır.

46

İçeriğe ilişkin ilkeler aşağıdaki özetlenebilmektedir:

1. Paydaş Kapsayıcılığı; kuruluş paydaşlarının tanımlanmasını ve paydaşlarıyla nasıl bir iletişim sistemi içerisinde olduğunun belirtilmesini ifade etmektedir. Paydaşların makul beklenti ve menfaatlerine ne şekilde cevap verildiği kuruluş tarafından açıklanmalıdır.

2. Sürdürülebilirlik Bağlamı; kurumun sürdürülebilirlik performansını kapsamlı bir sürdürülebilirlik çerçevesinde sunması gerekliliğini belirtmektedir. Sürdürülebilirlik raporlamasının amacı, ekonomik, çevresel ve sosyal şartların gelişmesine, iyileştirilmesine veya bozulmasına yerel, bölgesel ve küresel olarak ne derecede katkıda bulunulduğunun veya ileride bulunulacağının tespit

edilmesidir. Dolayısıyla bireysel olarak yapılacak bir raporlama

sürdürülebilirlik hedeflerini karşılamamaktadır.

3. Önceliklendirme; kuruluşun en çok etkiye sebep olduğu konuyu en önce raporlamasını ifade etmektedir. Kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal konularında en çok etkiledikleri alanı veya paydaşların kurumun kararını makul ölçüde etkileyebilecek önemli gördükleri konunun öncelikli raporlamasıdır. 4. Eksiksizlik; kuruluşun içeriğe ilişkin ilkeleri bütünlük içerisinde dengeli bir

ilişki kurarak raporlaması gerekliliğidir. Raporlanan unsurlar; ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri yansıtmaya yeterli olmalı, unsur çerçevesi belirlenmeli diğer bir ifadeyle önceliklendirilmiş her bir unsur etkisinin meydana geldiği yerler belirtilmeli, raporlama uygun olduğu sürece faaliyetlerin ve etkilerin meydana geldiği dönemde sunulmalıdır.

Kalite sağlamaya yönelik İlkeler aşağıdaki gibi sıralanabilmektedir:

1. Denge; genel performansın elverişli bir biçimde değerlendirilebilmesi için rapor, kuruluşun olumlu ve olumsuz yönlerini yansıtmalıdır. Rapor içeriği tarafsızlık çerçevesinde sunulmalı rapor okuyucularını yönlendirmemelidir.

2. Karşılaştırılabilirlik; raporlanan bilgiler zaman içerisinde kuruluşun

performansındaki değişiklikleri analiz etmeye ve diğer kuruluşlarla göreceli analiz yapılabilmesine olanak sağlamalıdır. Raporlanacak bilgiler, tutarlı bir biçimde seçilmeli ve derlenmelidir.

47

3. Doğruluk; raporlanan bilgiler paydaşların kuruluşun performansını

değerlendirebilmesi adına doğru ve detaya sahip olmalıdır.

4. Zamandalık; raporlama belli bir zaman takvimine göre yapılmalı ve paydaşların bilinçli ve bilgili kararlar almasına imkân sağlamak amacıyla zamanında raporlanmalıdır.

5. Netlik; kuruluş, raporları paydaşların kavrayabileceği biçimde açık, anlaşılır ve ulaşılabilir kılmalıdır.

6. Güvenilirlik; raporun hazırlanmasında kullanılan bilgiler ve süreçler, raporu hazırlayanlar dışındaki bireyler tarafından dahi gözden geçirilebilecek kontroller ve belgelerle desteklenmeli, önceliklendirme durumunun belirlenebilmesine imkân verecek biçimde toplanmalı, kaydedilmeli, derlenmeli, analiz edilmeli ve bildirilmelidir.