Küresel Dayanışma

Dayanışma; işbirliği, yardımlaşma, el ele verip bir işin üstesinden gelme gibi anlamlara gelir. Küreselleşmenin dayanışmaya kattığı anlam ise onu dünya ölçeğinde yaşanan ancak bireysel ve toplumsal sonuçlara yol açan olumsuzluklar karşısında birleşme biçiminde görmeye yol açmıştır. Küreselleşmenin özellikle emek kesimi üzerinde yarattığı olumsuzluklar, dayanışma kavramının uluslararası düzeyde kendini göstermesine yol açmıştır. Olumsuz çalışma koşulları, sosyal hak ve

54 Anthony, Giddens, İstanbul, 2012b, a.g.e., s.340

31 olanaklardan yoksun kalmak ya da düşük düzeyde yararlanabilmek, insanca yaşamak için yeterli gelir elde edememek ya da yoksullukla karşı karşıya kalmak sonucunu getiren düşük ücretli çalışma, işten çıkarılma, küresel dayanışma kavramını önemli hale getirmiştir. Sendikalar bu konuda birçok çalışma yapmış, en önemli sayılabilecek kurumsallaşma çabası ise uluslararası örgütler kurma çalışmaları olmuştur. Uluslararası sendikalar konfederasyonları kurulmuş, bu yapılar birleşerek

"Küresel Sendikalar Konseyi"ni oluşturmuşlardır.⁵⁵ Bu yapılar, farklı ülkelerde bulunan şirketler ve hükümetler düzeyinde çalışmalar yapmakta, başvuruları değerlendirmekte, gerektiğinde şirket ve hükümetlere mektuplar, bildiriler göndererek görüşmeler yapmaktadırlar. Bu kuruluşlardan; Uluslararası Taşımacılık İşçileri Federasyonu (ITF), DHL işçileri için 26 Mart gününü küresel dayanışma günü ilan etmiştir.⁵⁶ Bu dayanışma, TÜMTİS (Tüm Taşıma İşçileri Sendikası) üyesi olduğu için işten çıkarıldıkları iddia edilen Uluslararası Taşımacılık Şirketi DHL işçilerinin, yaklaşık bir yıl süren (2012-2013 arasında) direnişlerine destek olmak amacıyla, Almanya’da 200 bin üyesiyle örgütlü bulunan Verdi Sendikası ve Avrupa İşçi Konseyi aracılığıyla gerçekleşmiştir. İşverenin işçileri başka bir sendikaya üye olmaya zorladığını da iddia eden Tümtis Genel Başkanı Kenan Öztürk;

"Sendikamıza üye olduğu için işten çıkarılan 23 işçi için işe iade davası açtık. Bu güne kadar biten 11 davanın tamamında mahkemeler işe iade kararı verdi.

Mahkemeler DHL’nin sendikal nedenle işçi çıkardığını da tespit etti."⁵⁷

Küresel dayanışma, sendikal mücadeleden başka en çok kendini, birlikte yaşadıkları yerden göç ederek yerleştikleri yerde birlikte yaşayan insanlar arasında göstermektedir. Bu durum İstanbul'daki Erzincanlılar, Sivaslılar, Almanya'daki Türkler, Amerika'daki Çinliler gibi örnekleri bulunan bir dayanışmadır. Aynı yere göç eden aynı şehir ya da ulustan olan kişiler; aynı mahallelerde yaşamakta, ortak işler yapmakta, dernekler kurmakta, birbirlerine destek olmaktadırlar. Erzurumlular

55 Aysen, Tokol, ve Yusuf Alper, Yusuf, Sosyal Politika, Dora Yayınları, Bursa, 2013, s.107

56Tümtis, DHL İşçileriyle Küresel Dayanışma, (Çevrimiçi), http://tumtis.org/v2/2013/0320/dhl-iscileriyle-kuresel-dayanisma/, 24.03.2015

57Tümtis, DHL İşçilerine Uluslararası Destek Büyüyor, (Çevrimiçi), http://tumtis.org/v2/2013/0204/dhl-iscilerine-uluslararasi-destek-buyuyor/, 24.08.2015

32 Mahallesi, Çorumlular Derneği, Çin Mahallesi bu dayanışmanın somutlaştığı yerlerdir.

Küresel dayanışmanın en çarpıcı örneklerini çevre konusunda görmek mümkündür. Tüm evlerde, okullarda çocukluktan itibaren suyun, elektriğin tasarruflu kullanılması konusu üzerinde durulur. Bu konularda kampanyalar düzenlenerek enerji tasarrufunun önemi, suyun yaşamsal değeri nedeniyle su kaynaklarının erken tükenmemesi için su tasarrufunun önemi vurgulanır. Burada su ve enerji tasarrufunun bireysel yararlarından (su ve elektrik faturasının düşük gelmesi gibi) çok, ulusal, daha da önemlisi küresel yararlarına dikkat çekilmektedir. Bu şekilde oluşturulan bir çevre duyarlılığı ve bilinci, bu konuda bir küresel dayanışmayı beraberinde getirmektedir. Ama bu duyarlılık ve bilincin yeterince gelişmemesi ya da ekonomik kaygılar nedeniyle yapılan uygulamalar sonucunda, bugün dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan çevre sorunları, sadece o bölgenin sorunu değil, küresel etkileri nedeniyle tüm dünyanın sorunudur.

En dikkat çeken ormansızlaştırma Amazon Yağmur Ormanları'nda (genellikle Brezilya'da) meydana gelmektedir (Economist 2008: Haziran 5); ancak dünyanın diğer bölgeleri de ormanlarını kaybediyor ya da onları tahrip ediyor... Brezilya'yı farklı kılan husus, sahip olduğu ormanlar öylesine büyük ve bunların küresel ekolojide oynadığı rol o kadar muazzam ki, bu ormanların tahribatının dünya çapında olumsuz sonuçlar doğuracak nitelik taşımasıdır.⁵⁸

Yağmur ormanlarının yanı sıra; balıkların ve balinaların azalması, biyolojik çeşitlilikte azalma, elverişli tarım alanlarında azalma, fosil yakıt kaynaklarına erişimin giderek zorlaşması, tatlı su miktarında azalma, sera gazları ve küresel ısınma önemli çevre sorunlarını oluşturmakta⁵⁹; ama aynı zamanda bu sorunların çözümü sadece çevre duyarlılığı ve bilinci ile sağlanacak gibi görünmemektedir. Bu sorunların bir kısmı ekonomik nedenlerle yapılan tahribatlardan oluşmaktadır.

Özellikle orman arazileri ile elverişli tarım alanlarında azalma ekonomik nedenle oluşan tahribata örnektir. Bu alanların inşaat alanına dönüştürülerek binalar yapılması sonucu tahribat oluşmaktadır. Bu sorunların bir kısmının ortaya çıkması yasal düzenlemelerle engellenebilir. Örneğin orman ve elverişli tarım arazilerinin

58 George, Ritzer, 2011a, a.g.e., s.355

59 George, Ritzer, 2011a, a.g.e., s.355-60

33 imara açılmaması, bu arazilerin üzerine binalar yapılmasının yasal olarak mümkün olmaması, bu sorunun ortaya çıkışında bir engel oluşturacaktır.

Çevre konusunda duyarlılık gösteren, eylemleriyle tüm dünyada ses getirerek bu konuda muhalefet yapan INGO lar bulunmaktadır. En çok bilinenleri Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWF) ile Greenpeace'dir. Yaşanan çevre sorunlarını yaptığı eylemlerle tüm dünyaya duyurarak engellemeye çalışmak gibi bir yol izleyen Greenpeace, bu yönüyle dünyada en çok bilinen uluslararası çevreci örgüttür.

Dünyanın birçok bölgesinde, açık denizlerde yaptığı çevre ile ilgili eylemlerin yanı sıra, Türkiye'de en yakın zamanda gerçekleştirdiği eylem Yırca Köyü-Soma zeytinlikleri ile ilgilidir: "6000’den fazla zeytin ağacı Kolin şirketi tarafından kesilen Yırca köylüleri 2014 yılının Eylül ayından beri desteğini, dayanışmasını esirgemeyen binlerce insanla birlikte mücadele etti. Bu direniş sonunda Kolin, Yırca'da termik santral yapamadı."⁶⁰ Greenpeace'in yürüttüğü kampanyalar arasında; Nükleer, Akdeniz'i koruyoruz, Küresel Isınma ve Enerji, Tarım ve GDO, Kuzey Kutbu'nu Kurtar bulunmaktadır.