KÖİ’nin yaygın olarak kullanılmasında rol oynayan en önemli faktör, bu modelin kamu hizmeti sunucuları olarak hem kamu sektörü hem özel sektör için hem de hizmetten yararlanan vatandaşlar için çeşitli avantajlar taşıdığına olan inançtır. KÖİ uygulamalarından tüm paydaşların kârlı çıkacakları yönündeki düşünce kuvvetli bir şekilde ifade edilmektedir. Bu bağlamda, KÖİ’nin avantajları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
60
Kamunun Altyapı ve Hizmet Harcamalarının Azaltılması: KÖİ’nin en önemli avantajlarından biri, altyapı tesisleri ve kamu hizmetlerinin finansmanının kamu kaynakları kullanılmadan gerçekleştirilmesine ve hükümet harcamalarının azaltılmasına imkân vermesidir. İngiltere’de kamu üzerindeki harcama yükünün bu model sayesinde %30 düştüğü belirlenmiştir122.
Yüksek Verimlilik ve İyi Yönetim: KÖİ projelerinde özel sektörün verimlilik anlayışı ile daha verimli olunabilir, daha iyi bir yönetim anlayışı ortaya koyulabilir.
Performansa dayalı teşvikler ve yönetimde uzmanlık ile daha başarılı sonuçlara ulaşılabilir123. KÖİ modelinde hizmet sunumunun iyileştirilmesinde kamu ve özel sektör aktörlerine en iyi yaptıkları işin verilmesi önemli rol oynar124.
Yüksek Kaliteli Hizmetlere Kolay Ulaşım: Özellikle büyük ölçekli KÖİ projelerinde, teknoloji transferinin teşvik edilmesi, daha kaliteli hizmetlerin sunulmasına katkı sağlar125. Modern teknoloji kullanımı ve özel sektör uzmanlıklarından faydalanılma gibi faktörler kamu sektörü için bir manivela görevi görerek hizmetlerdeki kalite ve ulaşılabilirliği arttırır126. KÖİ’de özel sektör teknik ve çalışma prensiplerinin uygulanması yüksek kaliteli hizmetlerin etkin ve ucuz sağlanmasına imkân verir127.
Endüstriyel Gelişimin Teşvik Edilmesi: KÖİ endüstriyel gelişmeyi teşvik ederek mali gelirin arttırılmasına ve kamu bütçelerinin daha iyi yönlendirilmesine katkı sağlar128.
Risklerin Paylaşılmasıyla Proje Risklerinin Azaltılması: Proje risklerinin azaltılması veya ortaklar arasında daha iyi dağıtılması KÖİ ile mümkün olabilir.
Örneğin, özel sektör fiyatlar, maliyetler ve tarifelerle ilgili risklerin karşılanmasında
122 Ertuğrul Acartürk, Sabiha Keskin, “Türkiye’de Sağlık Sektöründe Kamu Özle İşbirliği Modeli”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Yıl 2012, Cilt 17, Sayı.3, s. 26
123 Irina A.Nikolic, Harald Maikisch, “Public-Private Partnerships and Collaboration in the Health Sector An Overview with Case Studies European Experience”, HNP Discussion Paper, October 2006, s. 5
124 Partnerships British, An Introduction to Public-Private Partnerships, June 2003 , www.partnershipsbc .ca/pdf/An%20Introduction%20to%20P3%20-June03.pdf, s. 3, (05.03.2015)
125 Nikolic, Maikisch, ag.e., s. 5
126 Geoffrey Hamilton vd., “A Preliminary Reflection on the Best Practice in PPP in Healthcare Sector: A Review of Different PPP Case Studies and Experiences” PPPs in Health Manila 2012: Developing Models, Ensuring Sustainability: Perspectives from Asia and Europe, 2012, s.8
127 Andre Renda, Lorna Schrefler, “Publi-Private Partnerships Models and Trends in the European Union”, DG International Policies of the Union, Economic and Scientific policy, (IP/A/IMCO/SC/2005-161), Brussels, 2006, s. 1
128 United Nations–Economic Commission for Europe, a.g.e, s. 9
61
daha iyi başarı oranları yakalayabilir. Kamu ve özel sektörün uzmanlıklarının uygun bir şekilde yönlendirilmesi, projelerin gerçekleştirilmesinde daha iyi sonuçlar elde edilmesini sağlayabilir. Maliyet ve kâr dengesinin uyumlaştırılması ile riskler azaltılabilir129. Tarafların en iyi yönetebilecekleri riskleri üstlenmesi risk yönetiminde başarı oranlarının yükseltilmesine katkı sağlar.
KÖİ Konusundaki Bilgi Birikimi ve Tecrübe: KÖİ uzun süredir gelişmiş ülkeler başta olarak birçok ülkede çeşitli tecrübeler edinilerek uygulanmaktadır. Bu nedenle, KÖİ uygulamalarındaki olumsuzlukların aşılmasına yönelik önemli bir bilgi ve tecrübe birikiminden bahsedilebilir. KÖİ’nin uygulanmasında bu ülkelerin deneyimlerinden yeterince faydalanılması mümkündür.
Uluslararası Ekonomi Çevrelerinin KÖİ’ye Desteği: KÖİ’yi hem Avrupa Birliği hem de uluslararası ekonomi çevreleri teşvik etmektedir. Avrupa Birliği’nin Maastricht kriterlerine göre, KÖİ ile yapılan yatırımların borcu, ülkenin borç stokunda gözükmemektedir. Dolayısıyla, KÖİ ülkelerin borçluluk oranlarının düşmesine yardımcı olmakta, bu da ekonomiye pozitif bir etki sağlamaktadır130.
KÖİ Uygulamalarının Ekonomiye Olumlu Yansımaları: KÖİ’ler tesislerin proje ve inşa aşamalarında uygulamayı hızlandırarak ekonominin modernize edilmesine ve canlandırılmasına yardımcı olurlar131. Tesislerin inşaatı istihdamın artmasına katkı sağlar.
Yabancı Sermeye Girişine ve İşyeri Kültürü Oluşturmaya Katkı: KÖİ projeleri ülkeye yabancı sermaye girişine imkân sağlar. Ayrıca, ortaklık şeklinde de olsa projelerin yapım ve yan hizmetlerin yürütülmesini üstlenen yabancı şirketlerin deneyim ve uzmanlıklarından yerli özel sektörün yararlanma imkânı doğar. Bu anlamda, özel sektörün bilgi birikimi ve işyeri kültürü oluşturma imkânı sağlanır.
Finansman Kaynaklarına Avantajlar Sağlanması: KÖİ ile finansman şirketleri/bankalar geleneksel bankacılık ve finansman uygulamalarına ilave olarak KÖİ projesine kaynak sağlamak suretiyle gelir kaynaklarını çeşitlendirme ve daha rekabetçi kaynaklar oluşturma imkânına sahiptirler132.
129 Nikolic, Maikisch, a.g.e., s. 5
130 Sabahattin Aydın, Entegre Sağlık Kampüsleri veya nam-ı diğer Şehir Hastaneleri, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Platformu, 2012, http://www.sdplatform.com/Yazilar/Kose-Yazilari/386/Entegre-Saglik-Kampusleri-veya-nam-i-diger-Sehir-Hastaneleri.aspx, (30.05.2016)
131 Şahin, Uysal, a.g.m., s. 66
132 Chena, Lu, Lin, a.g.e., s. 249
62
Maliyet ve Süre Avantajı Sağlaması: KÖİ projelerinde klasik kamu hizmeti tedarik yöntemlerine göre maliyet avantajı sağlamak daha kolaydır. Ayrıca, KÖİ projeleri mevcut kaynaklarla daha kısa zamanda gerçekleştirilerek zamanında teslim edilebilmektedir. Bunun en önemli sebeplerinden biri, özel sektörün kamu tarafından kendisine yapılacak ödemeleri bir an önce başlatabilmek için mümkün olan en kısa sürede projeyi bitirmek istemesidir133. Ayrıca KÖİ’lerle kamu sektöründe görülen hantallık ve kaynak israfının azaltılabilmesi mümkündür134.
Sosyal Devlet İlkelerine Uygunluk: KÖİ modelinde özelleştirme uygulamalarındaki sosyal devlet açısından yaşanabilecek olumsuzlukların önüne geçilmiş olmaktadır. Çünkü temel sağlık ve eğitim hizmetlerinde olduğu gibi devlet hizmetin sunumundan tamamen çekilmemektedir.
Kamunun Geniş Bir Tercih ve Karar Yetkisine Sahip Olması: KÖİ hizmetlerin kalitesi, tesisin ölçeğinin tespiti gibi konularda kamuya geniş bir tercih ve karar verme yetkisi sağlar.
İstikrarlı Bir Ortam Oluşturulmasına Katkı Sağlama: KÖİ her bir paydaşın uygulama deneyimlerinin ve ilgi alanının kullanılması yoluyla hazır ve istikrarlı bir ortam oluşturulmasına katkı sağlar135.
Karşılıklı Etkileşim ve İşbirliğine Olanak Sağlaması: Network (ağ) tipi örgütlenme biçimi olarak değerlendirilmesi mümkün olan KÖİ modelinin tüm aktörlerin karşılıklı etkileşim içinde hareket etmelerini ve sektörler arası işbirliğinin sağlanmasını hedeflediği ve buna olanak sağladığı söylenilebilir136.